Ciepłe Mieszkanie 2022 / 2023 – dotacje OZE dla budynków wielorodzinnych
21 lipca 2022 roku ruszył nabór wniosków dla gmin, w ramach ogólnopolskiego programu dla budynków wielorodzinnych – “Ciepłe Mieszkanie”. Ma on na celu wspieranie wymiany źródeł ciepła oraz termomodernizację. Jakie są zasady programu i kto może skorzystać z dofinansowania?
Spis treści – Czego dowiesz się z artykułu?
Dofinansowania termomodernizacji i wymiany źródeł ciepła w budynkach wielorodzinnych
W Polsce, w celu zmniejszenia kosztów związanych z wymianą przestarzałych kotłów zasypowych o wysokiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery, czyli tzw. “kopciuchów”, na nowe, energooszczędne urządzenie grzewcze, można skorzystać z różnych form dofinansowania do wymiany pieca. Skierowane są one zarówno do mieszkańców domów jednorodzinnych, jak i budynków wielorodzinnych. Przy czym znaczna część programów finansowana ze środków budżetu centralnego oraz Unii Europejskiej, jest koordynowana przez wojewódzkie oddziały Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Należy tu przypomnieć, że na początku 2021 roku minister klimatu Michał Kurtyka ogłosił rozpoczęcie prac nad pilotażowym programem, który obejmie dofinansowanie zarówno wymiany źródeł ciepła w budynkach wielorodzinnych, jak i termomodernizacji. Jednym z województw, w którym zaczął być realizowany jego pilotaż, było województwo zachodniopomorskie. Program ten wdrażany był przez wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej, a jego odbiorcami mogły zostać osoby fizyczne – właściciele lub współwłaściciele lokali w budynkach wielorodzinnych. Podobnie, jak w przypadku programu Czyste Powietrze, wysokość przyznawanych dotacji uzależniona była od dochodu beneficjenta. Łącznie przeznaczono na ten cel 36 mln złotych.
Należy tu bowiem zauważyć, że według danych Głównego Urzędu Statystycznego w Polsce jest ok. 5 mln budynków jednorodzinnych i 530 tys. budynków wielorodzinnych. Natomiast prowadzone w kraju badania ilościowe wskazują, że ponad 80 proc. budynków jednorodzinnych ogrzewanych jest paliwami stałymi (z czego 3 mln stanowią “kopciuchy” emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń). Jak wynika zaś z danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE), niska emisja oparta na spalaniu paliw stałych (głównie słabej jakości węgla i odpadów) w domowych instalacjach grzewczych jest źródłem wielu zanieczyszczeń powietrza, w tym m.in. pyłów PM2,5 PM10 oraz rakotwórczego benzo(a)pirenu.
Wnioski płynące z pilotażowych programów
Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz Narodowego Funduszu, wnioski płynące z pilotażowych programów miały być podstawą do uruchomienia ogólnopolskiego programu dofinansowań do termomodernizacji i wymiany źródeł ciepła w budynkach wielorodzinnych. Bowiem ten rodzaj mieszkalnictwa również wymaga wsparcia. Szacuje się, że ok. 30 proc. całkowitego zużycia energii w Unii Europejskiej wykorzystuje się do ogrzewania lub chłodzenia budynków, co ma wysoki udział w emisji CO2. Warto tu również podkreślić, że aż 75 proc. budynków wielorodzinnych w Europie ma instalacje grzewcze, które nie działają poprawnie (wszystko z powodu braku zrównoważenia hydraulicznego i możliwości regulacji temperatury w pomieszczeniach). Jest to przyczyną niezadowolenia mieszkańców tych budynków, którzy często skarżą się na brak komfortu cieplnego (w tym niedogrzane lub przegrzanie), wysokie opłaty za ogrzewanie, a także problemy z hałasem.
Paweł Mirowski, wiceprezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wskazywał również, że NFOŚiGW jest zadowolony z dotychczasowych efektów uruchomionych pilotaży, zarówno w województwach dolnośląskim i zachodniopomorskim. Gorzej natomiast sytuacja przedstawia się w Pszczynie (będącej jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce), w której konieczna jest skuteczna walka ze smogiem:
Pilotaż w Pszczynie nie do końca spełnia nasze oczekiwania pod względem motywowania mieszkańców do składania wniosków o dotacje i liczby skutecznych działań informacyjno-promocyjnych. Być może to jest przyczyną zaledwie 19 złożonych wniosków na niecałe 170 tys. zł dofinansowania. Liczymy jednak na to, że Pszczyna – wzorem wspomnianych województw – zmobilizuje wszystkie siły do tego, żeby skorzystać z szansy i zwiększyć liczbę składanych wniosków na wymianę źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej lokali mieszkalnych znajdujących się w budynkach wielorodzinnych.
“Ciepłe Mieszkanie” – ogólnopolski program dla budynków wielorodzinnych
Również na początku maja do Sejmu wpłynęła interpelacja posłanki Hanny Gill-Piątek skierowana do Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Znalazły się w niej informacje dotyczące tego, że osoby zamieszkujące w zabudowie wielorodzinnej nie mają możliwości skorzystania z programu priorytetowego “Czyste Powietrze”. W odpowiedzi, Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało, że zostanie uruchomiony odrębny, funkcjonujący obok tego dotychczasowego, nowy, ogólnopolski program priorytetowy – “Ciepłe Mieszkanie”.
Źródło: gov.pl
Przy jego tworzeniu wykorzystano doświadczenia zebrane przy realizacji dotychczasowych programów pilotażowych w Pszczynie na Śląsku i województwach zachodniopomorskim i dolnośląskim. “Ciepłe Mieszkanie” będzie realizowane przez NFOŚiGW przy udziale wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej, które będą prowadziły nabór dla gmin. Następnie jednostki samorządowe po otrzymaniu dofinansowania przeprowadzą nabór dla swoich mieszkańców. Jak wskazuje Paweł Mirowski, nadzorując pracę Departamentu Czystego Powietrza:
W pierwszym etapie programu wnioski mieliby składać właściciele pojedynczych lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych, a potem wspólnoty mieszkaniowe – tak jak to robiliśmy w naszych programach pilotażowych w województwach zachodniopomorskim i dolnośląskim oraz w Pszczynie na Śląsku.
“Ciepłe Mieszkanie” – dla kogo?
“Ciepłe Mieszkanie” jest odrębnym i samodzielnym programem, a nie elementem innego rządowego programu, jakim jest “Czyste Powietrze”. Skierowany jest bowiem do innej grupy odbiorców, mianowicie – właścicieli i współwłaścicieli domów jednorodzinnych lub wydzielonych w budynkach jednorodzinnych lokali mieszkalnych z wyodrębnioną księgą wieczystą. Jak podkreśla Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska:
Dofinansowanie w programie „Ciepłe Mieszkanie” to uzupełnienie oferty względem wdrażanego już od 2018 roku programu „Czyste Powietrze” i kolejny krok w szeregu działań, których efektem ma być poprawa stanu powietrza w Polsce. Liczymy, że i tym razem Polacy chętnie skorzystają z oferowanej formy uzyskania i rozpoczną remonty w swoich domach.
Beneficjentami programu “Ciepłe Mieszkanie” są gminy, których zgłoszenia przyjmują wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW). Następnie zaś konkretne gminy będą prowadzić nabór wniosków na swoim obszarze dla beneficjentów końcowych, w tym przypadku osób fizycznych, posiadających tytuł prawny wynikający z prawa własności lub ograniczonego prawa rzeczowego do lokalu mieszkalnego, znajdującego się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym.
“Ciepłe Mieszkanie” – od kiedy?
21 lipca 2022 roku ruszył nabór wniosków dla gmin o udostępnienie środków w ramach programu “Ciepłe Mieszkanie”. Gminy mogą aplikować o dofinansowanie w ramach programu do WFOŚIGW w trybie ciągłym w podziale na dwa nabory:
- pierwszy z nich uruchomiony został do 31.12.2022 roku;
- drugi natomiast zostanie uruchomiony do 31.12.2023 roku w zależności od dostępności środków.
Lepiej więc o dofinansowanie na remont w ramach “Ciepłego Mieszkania” wnioskować wcześniej, na wypadek gdyby zainteresowanie okazało się tak duże, że pula przeznaczonych na to środków została wyczerpana już w pierwszym naborze.
Pierwsze gminy podpisały umowy o dofinansowanie w ramach programu Ciepłe Mieszkanie
Na początku grudnia 2022 roku, 9 pomorskich gmin podpisało pierwsze umowy w programie “Ciepłe Mieszkanie” z Wojewódzkim Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Wśród nich znalazły się:
- gmina Kępice;
- gmina Ryjewo;
- gmina Dębnica Kaszubska;
- gmina Nowa Wieś Lęborska;
- gmina Debrzno;
- gmina Ustka;
- gmina Borzytuchom;
- gmina Człuchów;
- miasto Tczew.
Łącznie trafi do nich ok. 6 mln zł. Środki te przeznaczone zostaną na:
- wymianę tzw. kopciuchów – zostaną one wymienione w sumie w 297 lokalach mieszkalnych (w tym najwięcej starych pieców zlikwidowanych zostanie w gminie Ryjewo w 63 lokalach mieszkalnych, drugie miejsce jeśli chodzi o przeprowadzone prace zajmie miasto Tczew;
- poprawę efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych.
Jak tłumaczy Szymon Gajda, prezes WFOŚiGW w Gdańsku:
Zainteresowanie programem Ciepłe Mieszkanie w województwie pomorskim jest bardzo duże. Mieszkańcy budynków wielorodzinnych posiadający indywidualne źródła ciepła na paliwo stałe od dawna na niego czekali. Podpisaliśmy umowy z pierwszymi dziewięcioma pomorskimi gminami, a wnioski kolejnych samorządów są w trakcie oceny przez naszych pracowników. Pod względem liczby wniosków, które do nas wpłynęły jesteśmy na drugim miejscu w Polsce, po województwie dolnośląskim. To bardzo cieszy. Inwestycje bowiem z pewnością przyczynią się do poprawy jakości powietrza w naszym regionie.
“Ciepłe Mieszkanie” – co obejmie nowe dofinansowanie dla budynków wielorodzinnych?
Celem programu “Ciepłe Mieszkanie” jest wymiana nieefektywnych źródeł ciepła i poprawa efektywności energetycznej lokali mieszkalnych znajdujących się w budynkach wielorodzinnych. Co zatem będzie obejmować dotacja „Ciepłe Mieszkanie”? Otóż głównym zadaniem programu będzie wspieranie likwidacji indywidualnych, nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe w lokalach mieszkalnych (sprawdźcie: do kiedy wymienić piece?), które mają być zastąpione przez:
- pompy ciepła(pompy ciepła powietrze / woda, pompy ciepła powietrze / powietrze);
- kotły gazowe kondensacyjne;
- ogrzewanie elektryczne;
- kotły na pellet drzewny o podwyższonym standardzie;
- podłączenie lokalu do wspólnego efektywnego źródła ciepła, w rozumieniu programu, w budynku (w tym do znajdującego się w nim węzła cieplnego).
Wspierana ma być również:
- wymiana okien i drzwi;
- wentylacja mechaniczna;
- wykonanie instalacji centralnego ogrzewania (c.o.) i ciepłej wody użytkowej (c.w.u.);
- dokumentacja projektowa.
Program “Ciepłe Mieszkanie” – ile dopłaty można otrzymać?
Program jest finansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Jak informuje NFOŚiGW, budżet i nabory wniosków w przypadku “Ciepłego Mieszkania” w dużej mierze zależeć będą od dostępnych środków finansowych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zaplanowany budżet programu na lata 2022 – 2026 wynosi 1,4 miliarda złotych. Przewidziano, że pozwoli on na wymianę nieefektywnych źródeł ciepła i poprawę efektywności energetycznej, w co najmniej 80.000 lokali mieszkalnych.
Jaka jest natomiast wysokość wsparcia? Otóż, zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami w programie “Ciepłe Mieszkanie” miały być dostępne dwa poziomy dofinansowania: do 13.000 zł i do 26.000 zł. Uległo to jednak zmianie i ostatecznie dostępne są trzy poziomy wsparcia:
Poziom podstawowy w programie “Ciepłe Mieszkanie”
W tym przypadku jego beneficjentami mogą zostać osoby fizyczne o dochodzie rocznym nieprzekraczającym kwoty 120.000 zł, które posiadają tytuł prawny wynikający z prawa własności lub ograniczonego prawa rzeczowego do lokalu mieszkalnego, znajdującego się w budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Maksymalna kwota dotacji będzie wynosić:
- do 30 proc. faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia realizowanego przez beneficjenta końcowego, przy czym nie więcej niż 15.000 zł na jeden lokal mieszkalny;
- do 35 proc. poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia realizowanego przez beneficjenta, nie więcej jednak niż 17.500 zł na jeden lokal mieszkalny, znajdujący się w budynku wielorodzinnym położonym w miejscowości znajdującej się na liście najbardziej zanieczyszczonych gmin.
Poziom podwyższony w programie “Ciepłe Mieszkanie”
Aby móc ubiegać się o dotację, z podwyższonego poziomu dofinansowania, konieczne jest spełnienie dwóch warunków. Pierwszym z nich jest posiadanie tytułu prawnego wynikającego z prawa własności lub ograniczonego prawa rzeczowego do lokalu mieszkalnego, w budynku mieszkalnym wielorodzinnym. Drugim natomiast jest przeciętny miesięczny dochód na jednego członka gospodarstwa domowego (wskazany w zaświadczeniu wydawanym zgodnie z art. 411 ust. 10g ustawy – Prawo ochrony środowiska), który nie może przekraczać kwoty:
- 1.673 zł w gospodarstwie wieloosobowym;
- 2.342 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
Maksymalna kwota dotacji w poziomie podwyższonym “Ciepłego Mieszkania” będzie wynosić:
- do 60 proc. faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, nie więcej niż 25.000 zł na jeden lokal mieszkalny;
- do 65 proc. poniesionych kosztów kwalifikowanych inwestycji realizowanej przez beneficjenta końcowego, nie więcej jednak niż 26.900 zł na jeden lokal w budynku wielorodzinnym, który położony jest w miejscowości znajdującej się na liście najbardziej zanieczyszczonych gmin.
Poziom najwyższy w programie “Ciepłe Mieszkanie”
Beneficjentem trzeciego, najwyższego poziomu dofinansowania w “Ciepłym Mieszkaniu” może zostać osoba fizyczna również spełniają dwa podstawowe warunki jakimi są:
- posiadanie tytułu prawnego wynikającego z prawa własności lub ograniczonego prawa rzeczowego do lokalu mieszkalnego w budynku mieszkalnym wielorodzinnym;
- przeciętny miesięczny dochód na jednego członka jej gospodarstwa domowego nie przekraczający kwoty 900 zł w gospodarstwie wieloosobowym i 1.260 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Również osoba taka ma ustalone prawo do otrzymywania zasiłku (okresowego, stałego, rodzinnego czy też specjalnego zasiłku opiekuńczego), potwierdzonego w zaświadczeniu wydanym na wniosek beneficjenta końcowego, przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta.
W przypadku poziomu najwyższego, maksymalna kwota dotacji, jaką może otrzymać beneficjent programu wynosi:
- do 90 proc. faktycznie poniesionych kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia, nie więcej jednak niż 37.500 zł na jeden lokal mieszkalny;
- do 95 proc. faktycznie poniesionych kosztów inwestycji, nie więcej jednak niż 39.900 zł na jeden lokal mieszkalny, w budynku wielorodzinnym położonym w miejscowości znajdującej się na liście najbardziej zanieczyszczonych gmin.
Gdzie można składać wnioski o dotację w ramach programu “Ciepłe Mieszkanie”?
Dystrybutorem środków w programie “Ciepłe Mieszkanie” będą poszczególne gminy bowiem, jak zaznacza Paweł Mirowski, tylko one najlepiej znają lokalne potrzeby. Jak również podaje Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wszystkie osoby fizyczne zainteresowane programem powinny w celu złożenia wniosku zgłosić się do gminy, w której znajduje się dane mieszkanie (zarówno NFOŚiGW, jak i Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej nie prowadzą naboru wniosków dla osób fizycznych). Co istotne, poszczególne gminy będą same we własnym zakresie określać terminy składania wniosków przez beneficjentów końcowych, zamieszczając stosowne ogłoszenia na swoich stronach internetowych.
Dopiero po zebraniu wniosków od mieszkańców, którzy chcieliby przeprowadzić taki remont, będą one ocenione, a następnie gmina zawrze umowę z osobami, którym będzie przyznane dofinansowanie.
Kiedy należy złożyć wniosek w ramach programu “Ciepłe Mieszkanie?”
Jak wynika z informacji podanych przez NFOŚiGW, rozpoczęcie inwestycji nie może nastąpić wcześniej niż data zawarcia umowy o dotację przez beneficjenta końcowego z gminą, a także nie wcześniej niż data ogłoszenia pierwszego naboru wniosków o dofinansowanie dla gmin w ramach programu przez właściwy terytorialnie Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Tak więc koszty poniesione wcześniej będą uznawane za niekwalifikowane.
Informacje są szczątkowe i nie wiadomo gdzie znaleźć precyzyjne
Pytanie Czy można otrzymać dotację na docieplenie budynku w którym mieszkają trzy rodziny. Z „Czystego Powietrza” nie możemy. Jeżeli chodzi o dochód to chyba nierealne jest otrzymanie dotacji jak średnio na osobę wynosi 3000zł.
Czy Gmina ma obowiązek przystąpić do programu Ciepłe mieszkanie?
Czy można mieć faktury np na pompę ciepła i płatność gotówką
Chyba tak
czy można uzyskac dofinansowanie jeśli juz sie wymieniło okna? i faktura jest juz wypisana przed wejsciem programu?
a ja nie mogąc się doczekać na ten program (początkowo miał byc w pierwszym kwartale)wymieniłam okna, bo już było wszystko nagrane i teraz nie wiem czy będ emogła skorzystac z tego programu choc mi sie nalezy.
Nic się Pani nie należy – do roboty a nie żerować na innych!
Zaraz będzie 3 kwartał a tu nic.
Prowadzę gminny Punkt Konsultacyjny Programu Czyste Powietrze od prawie 10 m-cy (na zlecenie UG). Spotykam się z wieloma zapytaniami o budynki wielolokalowe, a programu jak nie było tak nie ma. Muszę przyznać, że to dobry pomysł, żeby taki punkt działał, bo ludzie w takich wiejskich gminach jak moja potrzebują pomocy w pisaniu wniosków o dofinansowanie, a potem w długiej batalii o wypłatę środków. Zwłaszcza starsi mieszkańcy nie korzystający z internetu zainteresowani termomodernizacją odwiedzają Punkt i proszą o tę pomoc. Młodzi też gubią się w papieroligii. Tu nie ma ciepłowni, sieci gazowej czy spółdzielni mieszkaniowych, które wzięłyby na siebie pisanie tych wniosków. Nie ma też „spółki komunalnej”, bo dawny ZGKiM przemianowano na referat UG, a mieszkań komunalnych jest zaledwie kilka. To, co kiedyś robiły trzy osoby dziś robi jedna. Jest za to sporo tzw. bloków – pozostałości po PGR, gdzie nie funkcjonują żadne wspólnoty z zarządami, a mieszkania są własnością prywatną, a właściciele często nie mają pojęcia, że zgodnie z prawem taka wspólnota z zarządem musi działać. Właściciele mają w swoich piwnicach kotły na węgiel, albo ogrzewanie rozprowadzone z węglowych kuchni kaflowych (tam gdzie nie ma piwnic) Konflikty sąsiedzkie uniemożliwiają założenie wspólnego źródła ciepła w takiej sytuacji. A to m.in. ma zaproponować nowy „podprogram”? A co z kotłami na pellet? Inna sprawa: dlaczego do małych mieszkań znajdujących się na poddaszu w budynku bez piwnicy nikt nie przewidział dofinansowania np do niewielkich kominków na pellet, które przecież też spełniają normy 5 klasy efektywności energetycznej? Kto np mając najniższą emeryturę przy obecnie szalejących cenach prądu zdecyduje się na ogrzewanie elektryczne?
Ja nie wiem, kto tworzył Program Czyste Powietrze? Z doświadczenia wynikającego z pracy w jednym z takich Punktów wiem, że ktokolwiek to był nie ma pojęcia o realiach zwłaszcza małych gmin. Śmiało mogę powiedzieć, że 50% pytających odchodzi z niczym, bo z różnych powodów się nie kwalifikują do jakiegokolwiek dofinansowania.
Znowu planuje się obciążyć realizacją tego programu Gminy. Po co Gmina ma składać wniosek o dofinansowanie, to właściciele lokali/Wspólnoty Mieszkaniowe powinny składać wnioski bezpośrednio do WFOŚiGW tak jak to jest w programie „Czyste Powietrze”. Gminy nie mają do obsługi tego programu przede wszystkim ludzi, środków na etaty i specjalistycznej wiedzy. Próbuje się Gminom wciskać kolejny projekt parasolowy pod przykrywką NFOŚiGW. Jak już to powinny do niego aplikować nie Gminy tylko spółki komunalne i ciepłownicze.
Z artykułu wynika że program nie bierze pod uwagę wymianę kopciucha na piec np. na pelet i gdzie tu sprawiedliwość – nie dość że wsie zawsze są w plecy to wymiana tylko w okrojonym zakresie. Do tego program zapewne nie będzie działał wstecz Trzeba odpalać kopciuch i mieć wszystko w tyle jak dotychczas bo wychylanie się po za szereg tylko szkodzi
To co robi rząd jest wykluczeniem mieszkańców budynków wielorodzinnych na wsi. Czym się różni budynek jednorodzinny od wielorodzinnego, że trzeba robić pilotaż. Przecież przykład dają sąsiedzi jak zrobi jeden to chce następny. A tak dwa lata do tyłu.