Dofinansowanie do magazynów energii 2023 – kto skorzysta na dopłatach?
Działania systemowe podejmowane w ostatnich miesiącach przez ustawodawcę wskazują, że popularyzacja magazynowania energii w Polsce zyskuje na znaczeniu. Pierwsze dofinansowania do magazynów energii zostały uruchomione w kwietniu 2022 roku w ramach programu Mój Prąd 4.0. Obecnie beneficjenci programu mogą liczyć na wyższe dopłaty, których poziom maksymalny został podniesiony 15 grudnia i będzie utrzymany w piątej edycji programu, której start zaplanowany jest na 22 kwietnia 2023. Czy dofinansowanie do magazynów energii w 2023 roku jest niezbędne dla rozwoju rynku? Kto może obecnie skorzystać z dopłat i na jakiej wysokości wsparcie mogą liczyć beneficjenci?
Spis treści – Czego dowiesz się z artykułu?
Magazyny energii – dopłaty niezbędne dla rozwoju rynku?
Problemy, z którymi rynek energii musiał radzić sobie w 2022 roku i z którymi zapewne będzie musiał radzić sobie w kolejnych miesiącach pokazały, jak istotne w życiu konsumentów prywatnych i komercyjnych jest bezpieczeństwo energetyczne. Domowe magazyny energii zaczynają interesować coraz większą liczbę potencjalnych inwestorów, gdyż okazuje się, że korzyści z użytkowania magazynów energii sięgają znacznie dalej niż zwiększenie poziomu autokonsumpcji energii elektrycznej wytworzonej przez instalację fotowoltaiczną. Wielu konsumentów docenia obecnie takie akcesoria jak przenośne power banki, które oferują zasilenie elektroniki użytkowej w awaryjnych sytuacjach. Gdyby zatem mieć podobne urządzenie, będące w stanie pokryć zapotrzebowanie energetyczne całego gospodarstwa domowego na przykład w czasie awarii sieci lub wystąpienia innych problemów z dostawami prądu? Takim urządzeniem jest właśnie magazyn energii.
Wartość globalnego rynku magazynów energii w latach 2021-2030 (w mld dolarów amerykańskich); Źródło: precedenceresearch.com
Analitycy i eksperci branży nie pozostawiają złudzeń w kontekście globalnych trendów rynkowych dotyczących magazynowania energii elektrycznej. Powyższy wykres pokazuje przewidywania wzrostu wartości tego rynku do 2030 roku w ujęciu ogólnoświatowym. Jak widać kumulowanie i tym samym optymalizacja zużycia energii będą cieszyły się niesłabnącą popularnością generując dla branży spore zyski. Popularyzacja magazynów energii to oczywiście nie tylko korzyści dla kieszeni producentów i dystrybutorów tych urządzeń, ale przede wszystkim dla ich użytkowników oraz środowiska naturalnego. Jest to jeden z powodów prognozowanego rozwoju rynku magazynów energii w najbliższych latach. Wśród pozostałych czynników wzrostu, na które wskazuje autor wykresu, firma Precedence Research należy wymienić:
- Postęp technologiczny w obszarze wydajności akumulatorów i systemów magazynujących energię;
- Rosnąca popularność odnawialnych źródeł energii;
- Rosnące zużycie energii i większe zapotrzebowanie na jej wydajne źródła;
- Dynamiczna industrializacja i urbanizacja na rozwijających się gospodarczo obszarach;
- Coraz wyższe zanieczyszczenie powietrza wymagające podjęcia działań w kierunku popularyzacji czystej energii;
- Zapotrzebowanie na efektywne zarządzanie siecią elektroenergetyczną i zużyciem energii;
- Rozwój elektromobilności, rosnąca liczba samochodów elektrycznych i stacji ładowania samochodów elektrycznych, które mogą być zasilane m.in. z magazynu energii;
- Rządowe programy wsparcia dla inwestujących w zakup magazynu energii.
Dofinansowania do magazynów energii w 2023 roku będą zatem jednym z kluczowych czynników generujących wzrost tej branży. Szczególnie istotne wydają się one z perspektywy nowych, rozwijających się rynków, a takim z pewnością jest polski rynek magazynów energii. W odniesieniu do krajowych inwestorów trzeba także pamiętać o ich możliwościach finansowych w kontekście aktualnych cen magazynów energii oraz kosztach dodatkowych w postaci montażu, adaptacji instalacji, niezbędnych akcesoriów itp. Oznacza to oczywiście, że im wyższe kwoty maksymalne dopłat będą dostępne dla beneficjentów programów rządowych i im szersze grono inwestorów będzie mogło z tego wsparcia skorzystać, tym szybciej będzie się rozwijał rynek magazynów energii.
Dofinansowanie do magazynów energii 2023 – dla kogo?
Obowiązującym obecnie programem, który w znaczącym stopniu wspiera popularyzację magazynów energii w Polsce, jest oczywiście program Mój Prąd, którego zmodernizowana wersja z 15 grudnia 2022 roku podniosła górne limity dopłat. Nabór wniosków o dotacje w ramach piątej edycji tego programu rusza 22.04.2023 roku. Do kogo jednak skierowana jest zaktualizowana i obowiązująca obecnie edycja programu? W oficjalnym serwisie internetowym Mojego Prądu widnieje ważna wskazówka w tym obszarze.
Czwarta edycja programu wraz z jej póżniejszą aktualizacją skierowana była do nowych prosumentów, którzy rozliczają się w systemie net-billing, a także dotychczasowych prosumentów, którzy zdecydowali się zmienić system rozliczania na net-billing. W odniesieniu do magazynów energii, obowiązująca dotychczas edycja programu ma na celu zwiększenie poziomu autokonsumpcji energii elektrycznej wytworzonej przez instalację fotowoltaiczną.
Grudniowa aktualizacja programu Mój Prąd 4.0 (Mój Prąd IV+) wprowadziła kilka rozróżnień w zakresie grantobiorców. Dla uporządkowania informacji warto zatem wiedzieć, że obowiązująca edycja programu skierowana jest do:
- Wnioskodawców, którzy rozliczają się z energii wyprodukowanej w mikroinstalacji na zasadach net-billingu, a wniosek o przyłączenie złożyli po 31.03.2022 roku, a także tych wnioskodawców, którzy nie otrzymali jeszcze dofinansowania do fotowoltaiki, rozliczają się w systemie net-metering i zdecydują się przejść na net-billing. Dla tych grup beneficjentów przewidziana jest dotacja do 50% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia;
- Wnioskodawców, którzy nadal rozliczają się z wyprodukowanej w mikroinstalacji energii w systemie opustów i otrzymali wcześniej dofinansowanie na fotowoltaikę, ale pod warunkiem przejścia na system rozliczania net-billing. Dla tych wnioskodawców ustawodawca również przewiduje dotacje do 50% kosztów kwalifikowanych inwestycji;
- Beneficjentów, którzy uzyskali już dofinansowanie w ramach programu Mój Prąd 4.0 lub złożyli wniosek jedynie na dofinansowanie fotowoltaiki, a chcieliby uzyskać dofinansowanie na dodatkowe elementy instalacji zwiększające autokonsumpcję wytworzonej przez nią energii. Mogą oni obecnie złożyć wniosek uzupełniający;
- Beneficjentów, którzy złożyli wniosek przed 15.12.2022, a zgodnie ze zwiększeniem limitów dotacji, kwalifikują się do wyrównania przyznanych środków do nowych kwot obowiązujących od 15.12.2022.
Nabór wniosków do czwartej edycji programu zakończył się 17.03.2023 roku. W przypadku piątej edycji programu Mój Prąd, do której nabór wniosków rusza 22 kwietnia 2023 roku nie ma jeszcze szczegółowych informacji dotyczących uprawnionych wnioskodawców, ale prawdopodobnie dotychczasowe wytyczne nie ulegną zmianie.
Dopłaty do magazynów energii 2023 – na jakie przedsięwzięcia?
Dofinansowania do magazynów energii, które można otrzymać w 2023 roku w ramach piątej edycji programu Mój Prąd obejmują określone rodzaje przedsięwzięć, które charakteryzują się pewnymi obostrzeniami. W zakresie magazynów energii dotacje w 2023 roku można zatem uzyskać na:
- Zakup i montaż magazynów ciepła, które wpływają na zwiększenie autokonsumpcji energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji. Do urządzeń magazynujących ciepło zalicza się tu między innymi zasobniki c.w.u. zasilane przez pompę ciepła lub kocioł elektryczny, zasobniki z grzałką elektryczną, czy bufory ciepła. Co istotne, minimalna pojemność magazynu ciepła w tym przypadku musi wynosić 20 dm3;
- Zakup i montaż magazynu energii elektrycznej o pojemności minimalnej 2 kWh, przy czym cena za 1 kWh nie może być wyższa niż 6 tys. zł;
- Zakup i montaż systemów zarządzania energią EMS lub HEMS pod warunkiem równoczesnej inwestycji w magazyn energii elektrycznej lub magazyn ciepła. Systemy te kwalifikują się do dofinansowania, jeżeli będą stanowiły część ogólnego systemu zarządzania energią w nieruchomości.
Wysokość dofinansowania do magazynów energii w 2023 roku – ile wynosi?
W 2023 roku wnioskodawcy zainteresowani otrzymaniem dofinansowania do magazynów energii będą mogli liczyć na podwyższone limity maksymalnych dotacji w stosunku do tych, które przewidywano w ramach czwartej edycji Mojego Prądu w kwietniu 2022 roku. Obecnie zatem w obszarze magazynowania energii można uzyskać dofinansowanie w następujących wysokościach:
- magazyny ciepła (zasobniki c.w.u., bufory ciepła, pompy ciepła typu powietrze/woda – szczegóły w serwisie internetowym programu Mój Prąd) do 5 000 zł na jedno przedsięwzięcie, a więc magazyn ciepła musi tworzyć w tym kontekście jedno, kompletne urządzenie;
- magazyny energii elektrycznej – maksymalnie do 16 000 zł na jedno przedsięwzięcie przy spełnieniu warunku ceny nie wyższej niż 6 000 zł za 1 kWh i pojemności ogólnej urządzenia nie niższej niż 2 kWh;
- systemy zarządzania energią EMS/HEMS – do 3 000 zł na jedno przedsięwzięcie, jeżeli zakup i instalacja systemu będzie połączona w zakup i montaż magazynu ciepła lub/i magazynu energii elektrycznej.
Dopłaty do magazynów energii – jakie warunki i forma?
Systemowe dofinansowania przyznawane grantobiorcom mogą mieć różne formy, do których należą między innymi bezzwrotne lub zwrotne pożyczki, a także bezzwrotne dotacje. W przypadku dofinansowań do magazynów energii oferowanych w ramach programu Mój Prąd są to właśnie bezzwrotne dotacje przyznawane po spełnieniu przez wnioskodawcę określonych warunków. Należą do nich między innymi takie aspekty jak:
- Obowiązek zakończenia inwestycji w zakup i montaż magazynu energii przed złożeniem wniosku o przyznanie dofinansowania, ale nie wcześniej niż przed dniem 01.02.2020 (inne warunki będą dotyczyły wnioskodawców chcących uzyskać dotację na dodatkowe elementy systemu zwiększające poziom autokonsumpcji energii wytworzonej przez mikroinstalację);
- Poprzez zakończoną inwestycję rozumiana jest sytuacja, w której wszystkie pozycje widniejące na fakturach za zakup elementów systemu zostały opłacone, wszystkie urządzenia zostały ostatecznie podłączone i uruchomione, a zamontowana instalacja została zgłoszona w odpowiednich instytucjach.
Dofinansowania do magazynów energii dla firm i rolników – jakie możliwości?
W 2023 roku kontynuowana jest polityka dążenia do realizacji celów inwestycji w odnawialne źródła energii, poprawę efektywności energetycznej, usprawnienie, uelastycznienie i rewitalizację sieci elektroenergetycznych, postęp dekarbonizacji oraz popularyzację magazynowania energii. Założenia te będą realizowane między innymi przez Fundusz Modernizacyjny, z którego środków mogą skorzystać między innymi Operatorzy Systemu Dystrybucji (OSD). Zakłada się, że z 20 mld zł przeznaczonych na cele Funduszu, aż 1 mld zł ma stanowić wsparcie dla rozwoju rynku magazynowania energii w Polsce. Instytucją odpowiedzialną za zarządzanie i rozporządzanie środkami jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).
Również rolnicy zainteresowani technologią magazynowania energii elektrycznej, która w przypadku prowadzonej przez nich działalności może być szczególnie istotna, będą mieli szansę na uzyskanie dofinansowań do zakupu magazynu energii w 2023 roku. Agroenergia to program priorytetowy, którego celem jest zwiększenie produkcji energii z odnawialnych źródeł w sektorze rolniczym. Osoby prowadzące gospodarstwo rolne będą mogły uzyskać do 20% kosztów kwalifikowanych dla magazynów energii połączonych z mikroinstalacją fotowoltaiczną, ale ich koszt kwalifikowany nie może wynosić więcej niż 50% kosztów źródła wytwarzania energii. Trzeba też w tym miejscu zaznaczyć, że magazyn energii musi być połączony ze źródłem energii będącym również przedmiotem dofinansowania. Program Agroenergia ma być realizowany do 2027 roku.
„Zielona energia w gospodarstwie rolnym” – szansa na nowe dofinansowanie
Od 31 stycznia 2023 roku zostanie otwarty nabór do nowego programu dofinansowań o nazwie „Zielona energia w gospodarstwie rolnym„. Oprócz dopłat na inwestycje w instalacje fotowoltaiczne, beneficjenci będą mogli starać się o wsparcie finansowe dla wdrożenia systemów pozwalających efektywnie zarządzać wyprodukowaną energią, a więc również do magazynów energii. Warunkiem jest tu pojemność akumulatora, która nie może być niższa niż iloczyn mocy instalacji PV i przelicznika 0,5. Kto może zawnioskować o dofinansowanie w ramach nowego programu? Osoby spełniające następujące wymagania:
- są samoistnymi lub zależnymi posiadaczami gospodarstwa rolnego wycenionego na kwotę od 10 tys. zł do 200 tys. zł i posiadającego powierzchnię od 1 ha do 300 ha;
- prowadzą działalność rolną w celach zarobkowych od minimum 12 miesięcy i osiągają minimalny dochód na poziomie 5 tys. zł (udokumentowany);
- legitymują się numerem identyfikacyjnym;
- jako osoby fizyczne są pełnoletni, posiadają obywatelstwo państwa członkowskiego UE i kierują gospodarstwem rolnym.
Wysokość dofinansowania w ramach programu „Zielona energia w gospodarstwie rolnym” może wynieść od 30% do 60% kosztów kwalifikowanych w przypadku młodych rolników (do 40 r.ż. z kwalifikacjami zawodowymi) oraz od 30% do 50% kosztów kwalifikowanych w pozostałych przypadkach. Kwota dofinansowania nie może jednak przekroczyć 150 tys. zł na jedno gospodarstwo rolne.
Dofinansowanie do magazynu energii 2023 – istotnie zredukuje koszty zakupu?
Ceny magazynów energii w 2023 roku według przewidywań ekspertów mogą nieznacznie pójść w górę ze względu na pierwszy od ponad dekady wzrost kosztów produkcji baterii litowo-jonowych. Można przypuszczać, że podwyższenie limitów dofinansowań do magazynów energii pod koniec zeszłego roku w jakimś stopniu było podyktowane tym faktem. Wziąwszy pod uwagę maksymalną kwotę dotacji wynoszącą 16 000 zł (która jednak nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikowanych), to inwestycja w zakup i montaż magazynu energii nie wydaje się już tak istotnym wyrzeczeniem finansowym na etapie kosztów początkowych przedsięwzięcia. Trzeba jednak pamiętać, że jednym z warunków przyznania dofinansowania jest zachowanie ceny maksymalnej wynoszącej 6 000 zł za 1 kWh pojemności akumulatora. Jest to pewne ograniczenie rzutujące na zakres oferty magazynów energii.
Ceny baterii litowo-jonowych – wzrost w 2022 roku; Źródło: evmarketsreports.com
Kwestią, na którą również należy zwrócić uwagę są koszty, jakie inwestor będzie musiał ponieść na rzecz firmy montującej magazyn energii. Po podniesieniu maksymalnych kwot dotacji zaczęły pojawiać się obawy, iż instalatorzy mogą dostosowywać swoje cenniki do wysokości dofinansowań na niekorzyść kieszeni inwestorów. Choć koszty prowadzenia firmy instalatorskiej z pewnością wzrosną w 2023 roku, to trzeba mieć nadzieję, że właściciele tych przedsiębiorstw będą dążyć do współpracy z klientami na optymalnych dla obu stron warunkach. W kontekście dofinansowań do magazynów energii w 2023 roku zainteresowani tą technologią potencjalni inwestorzy czekają również na dodatkowe formy dotacji na przykład w ramach lokalnych programów samorządowych, jak ma to miejsce choćby w przypadku dofinansowań do fotowoltaiki. Takie projekty z pewnością przyczyniłyby się do wzrostu popularności domowych i komercyjnych magazynów energii.
Magazyny energii w postaci akumulatorów Litowo-polimerowych to poroniony pomysł niszczący w konsekwencji jedną z najważniejszych gałęzi gospodarki czyli energetykę. Instalacja prosumencka z magazynem jest o krok od przekształcenia sie w instalację wyspową która będzie gwoździem do trumny OSD. Takim gwoździem jest też prosumeryzm o ile ktoś nie opracuje sensownych i sprawiedliwych zasad podziału zysku z pracy tych instalacji. Nie może być tak że prosument sprzedaje energię w cenie „elektrownianej” a kupuje w „detalu” ze wszystkimi narzutami ….. Przekręt polega na tym że energia wyprodukowana w instalacjach prosumenckich trafia do najblizszych odbiorców którzy płaca za nia tak jakby powstała w elektrowni i ze wszystkimi narzutami obejmujacymi koszty przesyłu i rozdziału energii których operator systemu nie ponosi. Stare rozwiazanie z tzw. „opustem” było bardziej zrozumiałe dla odbiorcy który stał się prosumentem ale generowało koszty dla operatora w okresie zimowym i w momentach obciążenia szczytowego . Przyczyną jest wadliwa konstrukcja rynku częściowo regulowanego przez instytucje państwowe. Nikt mi nie powie ,że koszty produkcji energii z jakiegokolwiek źródła wahają się dobowo w zakresie od ujemnych w dolinie nocnej do kilkuset procent w okresach szczytowych. Koszty produkcji sa mniej więcej stałe w zakresie doby i roku obrachunkowego. Nieprawidłowa konstrukcja obrotu giełdowego doprowadziła do horrendalnych wahań cen. Nieprawidłowość polega na tym że Regulator nie wymusił na przedsiębiorcach prowadzących działalność koncesjonowaną (produkcja energii) posiadania odpowiedniego wolumenu fizycznych mocy regulacyjnych . Doprowadziło to do utrzymywania systemu elektroenergetycznego na granicy zapaści bez rezerwy awaryjnej po to by windować ceny energii na giełdzie. Mało tego budowa nowych źródeł była nieopłacalna bo zwiększała wolumen mocy dyspozycyjnej i hamowała wzrost cen giełdowych w godzinach szczytu…… toż to paranoja do której dopuścił Regulator czyli URE wraz z właściwym ministerstwem. Brnie się w kolejna paranoję prowadzącą do „izolacji” odbiorcy -prosumenta któremu nie opłaca sie oddawać energii do sieci tylko magazynowac u siebie co prędzej czy później doprowadzi do powstania instalacji wyspowej gdzie sieć stanowi rezerwę rezerwy bo jeszcze u prosumenta moze pojawić sie agregat kogeneracyjny pracujący zimowa porą gdy PV nie działa…..a jeszcze ony kogenerator daje tak pożądane ciepło…. Jedynie sensownym rozwiązaniem godzacym interesy wielkiej energetyki i wytwarzania rozproszonego jest budowa prostych i dobrze działajacych Elektrowni Szczytowo-Pompowych których zadaniem będzie odbiór nadmiarowej energii z sieci i oddanie jej gdy pojawia się jej braki. ESP to nic innego jak gigantyczny magazyn energii wspierający pracę całego systemu elektroenergetycznego. Odpowiednie nasycenie sieci ESP zlikwiduje nadmierne wahania cen energii na giełdzie w wymiarze dobowym, a systematyczny rozwój małej czy dużej kogeneracji zabezpieczy braki energii zimowa porą. Tyle że do tego potrzeba mądrych regulacji prawnych i czasu liczonego minimum dekadę – niestety jednego i drugiego nie mamy……