Dofinansowanie do magazynów energii 2023 - kto skorzysta na dopłatach?

Magazyny energii - dopłaty niezbędne dla rozwoju rynku?

Problemy, z którymi rynek energii musiał radzić sobie w 2022 roku i z którymi zapewne będzie musiał radzić sobie w kolejnych miesiącach pokazały, jak istotne w życiu konsumentów prywatnych i komercyjnych jest bezpieczeństwo energetyczne. Domowe magazyny energii zaczynają interesować coraz większą liczbę potencjalnych inwestorów, gdyż okazuje się, że korzyści z użytkowania magazynów energii sięgają znacznie dalej niż zwiększenie poziomu autokonsumpcji energii elektrycznej wytworzonej przez instalację fotowoltaiczną. Wielu konsumentów docenia obecnie takie akcesoria jak przenośne power banki, które oferują zasilenie elektroniki użytkowej w awaryjnych sytuacjach. Gdyby zatem mieć podobne urządzenie, będące w stanie pokryć zapotrzebowanie energetyczne całego gospodarstwa domowego na przykład w czasie awarii sieci lub wystąpienia innych problemów z dostawami prądu? Takim urządzeniem jest właśnie magazyn energii.

Wartość globalnego rynku magazynów energii w latach 2021-2030 (w mld dolarów amerykańskich); Źródło: precedenceresearch.com

Analitycy i eksperci branży nie pozostawiają złudzeń w kontekście globalnych trendów rynkowych dotyczących magazynowania energii elektrycznej. Powyższy wykres pokazuje przewidywania wzrostu wartości tego rynku do 2030 roku w ujęciu ogólnoświatowym. Jak widać kumulowanie i tym samym optymalizacja zużycia energii będą cieszyły się niesłabnącą popularnością generując dla branży spore zyski. Popularyzacja magazynów energii to oczywiście nie tylko korzyści dla kieszeni producentów i dystrybutorów tych urządzeń, ale przede wszystkim dla ich użytkowników oraz środowiska naturalnego. Jest to jeden z powodów prognozowanego rozwoju rynku magazynów energii w najbliższych latach. Wśród pozostałych czynników wzrostu, na które wskazuje autor wykresu, firma Precedence Research należy wymienić:

• Postęp technologiczny w obszarze wydajności akumulatorów i systemów magazynujących energię;
• Rosnąca popularność odnawialnych źródeł energii;
• Rosnące zużycie energii i większe zapotrzebowanie na jej wydajne źródła;
• Dynamiczna industrializacja i urbanizacja na rozwijających się gospodarczo obszarach;
• Coraz wyższe zanieczyszczenie powietrza wymagające podjęcia działań w kierunku popularyzacji czystej energii;
• Zapotrzebowanie na efektywne zarządzanie siecią elektroenergetyczną i zużyciem energii;
• Rozwój elektromobilności, rosnąca liczba samochodów elektrycznych i stacji ładowania samochodów elektrycznych, które mogą być zasilane m.in. z magazynu energii;
• Rządowe programy wsparcia dla inwestujących w zakup magazynu energii.

Dofinansowania do magazynów energii w 2023 roku będą zatem jednym z kluczowych czynników generujących wzrost tej branży. Szczególnie istotne wydają się one z perspektywy nowych, rozwijających się rynków, a takim z pewnością jest polski rynek magazynów energii. W odniesieniu do krajowych inwestorów trzeba także pamiętać o ich możliwościach finansowych w kontekście aktualnych cen magazynów energii oraz kosztach dodatkowych w postaci montażu, adaptacji instalacji, niezbędnych akcesoriów itp. Oznacza to oczywiście, że im wyższe kwoty maksymalne dopłat będą dostępne dla beneficjentów programów rządowych i im szersze grono inwestorów będzie mogło z tego wsparcia skorzystać, tym szybciej będzie się rozwijał rynek magazynów energii.

Dofinansowanie do magazynów energii 2023 - dla kogo?

Obowiązującym obecnie programem, który w znaczącym stopniu wspiera popularyzację magazynów energii w Polsce, jest oczywiście program Mój Prąd, którego zmodernizowana wersja z 15 grudnia 2022 roku podniosła górne limity dopłat. Nabór wniosków o dotacje w ramach piątej edycji tego programu rusza 22.04.2023 roku. Do kogo jednak skierowana jest zaktualizowana i obowiązująca obecnie edycja programu? W oficjalnym serwisie internetowym Mojego Prądu widnieje ważna wskazówka w tym obszarze.

Czwarta edycja programu wraz z jej póżniejszą aktualizacją skierowana była do nowych prosumentów, którzy rozliczają się w systemie net-billing, a także dotychczasowych prosumentów, którzy zdecydowali się zmienić system rozliczania na net-billing. W odniesieniu do magazynów energii, obowiązująca dotychczas edycja programu ma na celu zwiększenie poziomu autokonsumpcji energii elektrycznej wytworzonej przez instalację fotowoltaiczną.

Grudniowa aktualizacja programu Mój Prąd 4.0 (Mój Prąd IV+) wprowadziła kilka rozróżnień w zakresie grantobiorców. Dla uporządkowania informacji warto zatem wiedzieć, że obowiązująca edycja programu skierowana jest do:

• Wnioskodawców, którzy rozliczają się z energii wyprodukowanej w mikroinstalacji na zasadach net-billingu, a wniosek o przyłączenie złożyli po 31.03.2022 roku, a także tych wnioskodawców, którzy nie otrzymali jeszcze dofinansowania do fotowoltaiki, rozliczają się w systemie net-metering i zdecydują się przejść na net-billing. Dla tych grup beneficjentów przewidziana jest dotacja do 50% kosztów kwalifikowanych przedsięwzięcia;
• Wnioskodawców, którzy nadal rozliczają się z wyprodukowanej w mikroinstalacji energii w systemie opustów i otrzymali wcześniej dofinansowanie na fotowoltaikę, ale pod warunkiem przejścia na system rozliczania net-billing. Dla tych wnioskodawców ustawodawca również przewiduje dotacje do 50% kosztów kwalifikowanych inwestycji;
• Beneficjentów, którzy uzyskali już dofinansowanie w ramach programu Mój Prąd 4.0 lub złożyli wniosek jedynie na dofinansowanie fotowoltaiki, a chcieliby uzyskać dofinansowanie na dodatkowe elementy instalacji zwiększające autokonsumpcję wytworzonej przez nią energii. Mogą oni obecnie złożyć wniosek uzupełniający;
• Beneficjentów, którzy złożyli wniosek przed 15.12.2022, a zgodnie ze zwiększeniem limitów dotacji, kwalifikują się do wyrównania przyznanych środków do nowych kwot obowiązujących od 15.12.2022.

Nabór wniosków do czwartej edycji programu zakończył się 17.03.2023 roku. W przypadku piątej edycji programu Mój Prąd, do której nabór wniosków rusza 22 kwietnia 2023 roku nie ma jeszcze szczegółowych informacji dotyczących uprawnionych wnioskodawców, ale prawdopodobnie dotychczasowe wytyczne nie ulegną zmianie.

Dopłaty do magazynów energii 2023 - na jakie przedsięwzięcia?

Dofinansowania do magazynów energii, które można otrzymać w 2023 roku w ramach piątej edycji programu Mój Prąd obejmują określone rodzaje przedsięwzięć, które charakteryzują się pewnymi obostrzeniami. W zakresie magazynów energii dotacje w 2023 roku można zatem uzyskać na:

• Zakup i montaż magazynów ciepła, które wpływają na zwiększenie autokonsumpcji energii elektrycznej wytworzonej w mikroinstalacji. Do urządzeń magazynujących ciepło zalicza się tu między innymi zasobniki c.w.u. zasilane przez pompę ciepła lub kocioł elektryczny, zasobniki z grzałką elektryczną, czy bufory ciepła. Co istotne, minimalna pojemność magazynu ciepła w tym przypadku musi wynosić 20 dm3;
• Zakup i montaż magazynu energii elektrycznej o pojemności minimalnej 2 kWh, przy czym cena za 1 kWh nie może być wyższa niż 6 tys. zł;
• Zakup i montaż systemów zarządzania energią EMS lub HEMS pod warunkiem równoczesnej inwestycji w magazyn energii elektrycznej lub magazyn ciepła. Systemy te kwalifikują się do dofinansowania, jeżeli będą stanowiły część ogólnego systemu zarządzania energią w nieruchomości.

Wysokość dofinansowania do magazynów energii w 2023 roku - ile wynosi?

W 2023 roku wnioskodawcy zainteresowani otrzymaniem dofinansowania do magazynów energii będą mogli liczyć na podwyższone limity maksymalnych dotacji w stosunku do tych, które przewidywano w ramach czwartej edycji Mojego Prądu w kwietniu 2022 roku. Obecnie zatem w obszarze magazynowania energii można uzyskać dofinansowanie w następujących wysokościach:

• magazyny ciepła (zasobniki c.w.u., bufory ciepła, pompy ciepła typu powietrze/woda - szczegóły w serwisie internetowym programu Mój Prąd) do 5 000 zł na jedno przedsięwzięcie, a więc magazyn ciepła musi tworzyć w tym kontekście jedno, kompletne urządzenie;
• magazyny energii elektrycznej - maksymalnie do 16 000 zł na jedno przedsięwzięcie przy spełnieniu warunku ceny nie wyższej niż 6 000 zł za 1 kWh i pojemności ogólnej urządzenia nie niższej niż 2 kWh;
• systemy zarządzania energią EMS/HEMS - do 3 000 zł na jedno przedsięwzięcie, jeżeli zakup i instalacja systemu będzie połączona w zakup i montaż magazynu ciepła lub/i magazynu energii elektrycznej.

Dopłaty do magazynów energii - jakie warunki i forma?

Systemowe dofinansowania przyznawane grantobiorcom mogą mieć różne formy, do których należą między innymi bezzwrotne lub zwrotne pożyczki, a także bezzwrotne dotacje. W przypadku dofinansowań do magazynów energii oferowanych w ramach programu Mój Prąd są to właśnie bezzwrotne dotacje przyznawane po spełnieniu przez wnioskodawcę określonych warunków. Należą do nich między innymi takie aspekty jak:

• Obowiązek zakończenia inwestycji w zakup i montaż magazynu energii przed złożeniem wniosku o przyznanie dofinansowania, ale nie wcześniej niż przed dniem 01.02.2020 (inne warunki będą dotyczyły wnioskodawców chcących uzyskać dotację na dodatkowe elementy systemu zwiększające poziom autokonsumpcji energii wytworzonej przez mikroinstalację);
• Poprzez zakończoną inwestycję rozumiana jest sytuacja, w której wszystkie pozycje widniejące na fakturach za zakup elementów systemu zostały opłacone, wszystkie urządzenia zostały ostatecznie podłączone i uruchomione, a zamontowana instalacja została zgłoszona w odpowiednich instytucjach.

Dofinansowania do magazynów energii dla firm i rolników - jakie możliwości?

W 2023 roku kontynuowana jest polityka dążenia do realizacji celów inwestycji w odnawialne źródła energii, poprawę efektywności energetycznej, usprawnienie, uelastycznienie i rewitalizację sieci elektroenergetycznych, postęp dekarbonizacji oraz popularyzację magazynowania energii. Założenia te będą realizowane między innymi przez Fundusz Modernizacyjny, z którego środków mogą skorzystać między innymi Operatorzy Systemu Dystrybucji (OSD). Zakłada się, że z 20 mld zł przeznaczonych na cele Funduszu, aż 1 mld zł ma stanowić wsparcie dla rozwoju rynku magazynowania energii w Polsce. Instytucją odpowiedzialną za zarządzanie i rozporządzanie środkami jest Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW).

Również rolnicy zainteresowani technologią magazynowania energii elektrycznej, która w przypadku prowadzonej przez nich działalności może być szczególnie istotna, będą mieli szansę na uzyskanie dofinansowań do zakupu magazynu energii w 2023 roku. Agroenergia to program priorytetowy, którego celem jest zwiększenie produkcji energii z odnawialnych źródeł w sektorze rolniczym. Osoby prowadzące gospodarstwo rolne będą mogły uzyskać do 20% kosztów kwalifikowanych dla magazynów energii połączonych z mikroinstalacją fotowoltaiczną, ale ich koszt kwalifikowany nie może wynosić więcej niż 50% kosztów źródła wytwarzania energii. Trzeba też w tym miejscu zaznaczyć, że magazyn energii musi być połączony ze źródłem energii będącym również przedmiotem dofinansowania. Program Agroenergia ma być realizowany do 2027 roku.

"Energia dla wsi" - szansa na nowe dofinansowanie

Od 25 stycznia 2023 roku można składać wnioski o dofinansowanie do zakupu magazynu energii w ramach programu o nazwie Energia dla wsi. Oprócz dopłat na inwestycje w instalacje fotowoltaiczne, biogazownie, wiatraki i małe elektrownie wodne, beneficjenci będą mogli starać się o wsparcie finansowe dla wdrożenia systemów pozwalających efektywnie zarządzać wyprodukowaną energią, a więc również do magazynów energii. Kto może zawnioskować o dofinansowanie w ramach nowego programu? Dotacje przewidziane są dla:

• istniejących spółdzielni energetycznych lub jej członków (przy czym członek spółdzielni musi być przedsiębiorcą),
• nowo powstających spółdzielni lub spółdzielni rolniczych, których przedmiotem działalności jest wytwarzanie energii elektrycznej (biogazu, ciepła) w instalacjach OZE i równoważenie zapotrzebowania, wyłącznie na własne potrzeby spółdzielni i jej członków;
• rolników (osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna bez osobowości prawnej), którzy w ramach prowadzonej działalności rolniczej prowadzą gospodarstwo rolne w ramach zabudowy zagrodowej lub dział specjalny produkcji rolnej. Minimalny czas prowadzenia działalności rolniczej to 12 miesięcy.

Wysokość dofinansowania do magazynu energii w ramach programu "Energia dla wsi" może wynieść do 20% kosztów kwalifikowanych, ale kwota ta nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikowanych całości przedsięwzięcia. Nie ma limitu mocy czy też pojemności magazynu energii, jednak musi być on zintegrowany ze źródłem energii.

Dofinansowanie do magazynu energii 2023 - istotnie zredukuje koszty zakupu?

Ceny magazynów energii w 2023 roku według przewidywań ekspertów mogą nieznacznie pójść w górę ze względu na pierwszy od ponad dekady wzrost kosztów produkcji baterii litowo-jonowych. Można przypuszczać, że podwyższenie limitów dofinansowań do magazynów energii pod koniec zeszłego roku w jakimś stopniu było podyktowane tym faktem. Wziąwszy pod uwagę maksymalną kwotę dotacji wynoszącą 16 000 zł (która jednak nie może przekroczyć 50% kosztów kwalifikowanych), to inwestycja w zakup i montaż magazynu energii nie wydaje się już tak istotnym wyrzeczeniem finansowym na etapie kosztów początkowych przedsięwzięcia. Trzeba jednak pamiętać, że jednym z warunków przyznania dofinansowania jest zachowanie ceny maksymalnej wynoszącej 6 000 zł za 1 kWh pojemności akumulatora. Jest to pewne ograniczenie rzutujące na zakres oferty magazynów energii.

Ceny baterii litowo-jonowych - wzrost w 2022 roku; Źródło: evmarketsreports.com

Kwestią, na którą również należy zwrócić uwagę są koszty, jakie inwestor będzie musiał ponieść na rzecz firmy montującej magazyn energii. Po podniesieniu maksymalnych kwot dotacji zaczęły pojawiać się obawy, iż instalatorzy mogą dostosowywać swoje cenniki do wysokości dofinansowań na niekorzyść kieszeni inwestorów. Choć koszty prowadzenia firmy instalatorskiej z pewnością wzrosną w 2023 roku, to trzeba mieć nadzieję, że właściciele tych przedsiębiorstw będą dążyć do współpracy z klientami na optymalnych dla obu stron warunkach. W kontekście dofinansowań do magazynów energii w 2023 roku zainteresowani tą technologią potencjalni inwestorzy czekają również na dodatkowe formy dotacji na przykład w ramach lokalnych programów samorządowych, jak ma to miejsce choćby w przypadku dofinansowań do fotowoltaiki. Takie projekty z pewnością przyczyniłyby się do wzrostu popularności domowych i komercyjnych magazynów energii.