Gdzie oddać elektrośmieci – lista aktualnych punktów i możliwości

Elektrośmieci to jeden z poważniejszych problemów, przed którym stoi ludzkość

W dzisiejszych czasach chyba już nikt nie jest w stanie wyobrazić sobie życia bez sprzętu elektronicznego, który ułatwia nam wykonywanie codziennych obowiązków. Kupujemy go coraz częściej i coraz chętniej. Tylko w 2018 roku, globalna sprzedaż elektroniki użytkowej, w tym sprzętu RTV i artykułów gospodarstwa domowego, po raz pierwszy w historii przekroczyła na świecie 1 bln euro. Motorem napędowym tak dużych wzrostów sprzedaży sprzętu elektronicznego są przede wszystkim urządzenia z segmentu telekomunikacyjnego i małego AGD, ale nie tylko, coraz więcej kupujemy bowiem elektroniki użytkowej i fotografii, a także IT, w tym elektronicznego sprzętu biurowego.

Niewielu z nas jednak zastanawia się nad tym, co dzieje się ze sprzętem elektronicznym, kiedy staje się on dla użytkownika niepotrzebny i zbędny. A należy wiedzieć, że e-odpady są najszybciej rosnącym rodzajem śmieci na świecie. W 2019 roku masa wszystkich elektrośmieci osiągnęła rekordowy poziom – 53,6 mln ton, czyli było to więcej niż łączna masa wszystkich mieszkańców Europy. Przy czym na każdego mieszkańca naszej planety przypadało wówczas 7,3 kg tego typu odpadów.

Największym producentem tego rodzaju śmieci jest: Azja (25 mln ton odpadów rocznie), drugie miejsce zajmują Ameryka Północna i Południowa (13,1 mln ton rocznie), trzecie zaś Europa – z 12 mln ton w ciągu roku. Recyklingowi natomiast poddawanych jest zaledwie 17,4 proc. takich odpadów. Organizacja Narodów Zjednoczonych (ONZ) ostrzega, że problem związany z rosnącą ilością elektrośmieci jest bardzo poważny. Zatem zwlekanie z podjęciem odpowiednich działań może mieć dla nas katastrofalne skutki (szacuje się, że do 2030 roku masa elektrośmieci wzrośnie do 74 mln ton rocznie).

Jaka jest szkodliwość elektrośmieci?

Elektrośmieci są zaliczane do grupy odpadów niebezpiecznych, wszystko przez zawarte w nich groźne dla zdrowia, życia i środowiska substancje. Należą do nich m.in.

• rtęć – każda świetlówka zawiera od 3 do 15 mg tego toksycznej pierwiastka. W Polsce rocznie z ok. 30 milionów sztuk zużytych świetlówek do środowiska trafia aż 1,5 tony rtęci. Warto mieć na uwadze to, że ok. 75 proc. wchłoniętej rtęci pozostaje w naszym ciele, kumulując się głównie w wątrobie, nerkach, mięśniach i tkance kostnej oraz w mózgu. W jej przypadku narażony jest przede wszystkim układ nerwowy (będąc przyczyną bólów głowy, osłabienia, zaburzeń pamięci i koncentracji). Rtęć odpowiedzialna jest też za uszkodzenia nerek, zmiany nowotworowe, zaburzenia wzrostu, słuchu, mowy i koordynacji ruchów oraz deformacje kości;
• ołów – ok. 800 milionów dzieci na całym świecie, czyli 1 na 3, ma poziom tego pierwiastka we krwi równy lub wyższy niż 5 mikrogramów na decylitr (µg/dl). To wyniki ostatniego raportu UNICEF i Pure Earth pt. The Toxic Truth Children’s exposure to lead pollution undermines a generation of potential. Prawie połowa z nich mieszka w Azji Południowej, a czynnikiem powodującym u tych dzieci zatrucie jest nieformalny i niespełniający norm recykling akumulatorów kwasowo-ołowiowych;
• związki bromu – stosowane są jako opóźniacze zapłonu w plastikowych obudowach i tworzywie płyt głównych komputerów. Po przeniknięciu do środowiska powodują u ludzi i zwierząt schorzenia układu rozrodczego oraz problemy neurologiczne;
• kadm – zawarty jest m.in. w półprzewodnikach i bateriach. Ten toksyczny metal ciężki kumulowany jest w narządach, których zadaniem jest oczyszczanie organizmu z toksyn (a więc w nerkach i wątrobie). Ma on działanie rakotwórcze (sprzyja rozwojowi raka piersi), zaburza czynności nerek i funkcji rozrodczych, powoduje deformację szkieletu kostnego. W skrajnych wypadkach natomiast zatrucie tym metalem prowadzi do niewydolności oddechowej i śmierci;
• chrom – związki chromu stosowane są w różnych gałęziach przemysłowych, w tym m.in. w procesach galwanicznych do chromowania ochronnego i dekoracyjnego przedmiotów mosiężnych lub metalowych. Ponadto chrom zawarty jest też w luminoforze lamp kineskopowych. Kliniczne objawy zatrucia tym pierwiastkiem to: choroby skóry, wymioty, biegunka, krwawienia z przewodu pokarmowego, skaza krwotoczna i zaburzenia układu krążenia oraz układu oddechowego;
• nikiel – jest jednym z tych metali, którymi najczęściej się otaczamy. Używany jest on bowiem do niklowania oraz produkcji wielu stopów. Znajduje się nie tylko w biżuterii, która nie jest wykonana z metali szlachetnych, ale i m.in. w urządzeniach kuchennych i telefonach komórkowych. Nikiel i jego sole nie powodują zatruć śmiertelnych, jednak łatwo wywołują uczulenia, uszkadzają błony śluzowe, obniżają poziom magnezu oraz cynku w wątrobie, powodują zmiany w szpiku kostnym, a także działają nowotworowo i teratogennie (mogą być przyczyną śmierci zarodka, zaburzeń czynnościowych, opóźnienie rozwoju, i przedwczesnego urodzenia);
• azbest – pomimo tego, że od 1998 roku nie można go stosować w sprzęcie elektrycznym, to nadal spotykany jest w urządzeniach elektrycznych i elektronicznych starszego typu (posiada on właściwości izolacyjne). Azbest jest jednak przyczyną wielu groźnych chorób, w tym pylicy azbestowej (azbestozy), pierwotnego raka płuc i nowotworu międzybłoniaka opłucnej osierdzia i otrzewnej. Obecnie azbest zaliczany jest do dziesięciu najgroźniejszych zanieczyszczeń na Ziemi (z powodu włókien azbestu w powietrzu, którym się oddycha, każdego roku na świecie umiera ok. 100 tys. osób);
• PCB – czyli polichlorowane bifenyle pełnią w urządzeniach funkcje chłodzące, smarujące i izolujące (słabo przewodzą prąd, są odporne chemicznie i nie ulegają spalaniu). Stanowią one główny składnik olejów elektroizolacyjnych wykorzystywanych do napełniania transformatorów, kondensatorów, wykorzystywane są także jako dodatki do klejów i tworzyw sztucznych. Od 1 stycznia 2011 roku polichlorowane bifenyle stały się odpadami niebezpiecznymi w rozumieniu przepisów ustawy o odpadach (ich nieusunięcie grozi grzywną lub aresztem). Powodują choroby układu krążenia (w tym m.in. miażdżycę oraz nadciśnienie tętnicze), uszkodzenia wątroby, anomalie reprodukcyjne, osłabienie odporności, zaburzenia neurologiczne i hormonalne.

Elektrośmieci – co się do nich zalicza?

Elektrośmieci formalnie określa się skrótem ZSEE, czyli zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny. Są to urządzenia i komponenty, które nie są już używane przez właścicieli, uległy bezpowrotnym uszkodzeniom, lub też są stare i niemodne. Każdy więc z posiadany przez nas sprzęt elektryczny i elektroniczny, prędzej czy później stanie się elektrośmieciem. Przy czym, to czy jego utylizacja zostanie przeprowadzona we właściwy sposób, w dużej mierze uzależnione jest od grupy produktowej, do której należy dany elektrośmieć. Co, istotne sporządzenie takiego spisu będzie bardzo pomocne w segregacji zużytych i zepsutych sprzętów. Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/19/UE z dnia 4 lipca 2012 r. od dnia 15 sierpnia 2018 roku obowiązuje nowy podział na 6 grup produktowych (wcześniej obejmował on 10 grup sprzętowych), do których zaliczają się poszczególne rodzaje urządzeń:

• pierwsza grupa to sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury np. lodówki, zamrażarki, chłodziarki, pompy ciepła, grzejniki zawierające olej, klimatyzatory, sprzęt do osuszania i inny sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury stosujący do celów wymiany temperatury płyny inne niż woda;
• druga grupa to ekrany, monitory i sprzęt zawierający ekrany o powierzchni większej niż 100 cm², są to odbiorniki telewizyjne, ekrany, monitory, laptopy, notebooki, cyfrowe ramki LCD do zdjęć;
• trzecia grupa to lampy, a więc kompaktowe lampy fluorescencyjne, proste lampy fluorescencyjne, wysokoprężne lampy wyładowcze (w tym ciśnieniowe lampy sodowe i lampy metalohalogenkowe), diody elektroluminescencyjne (LED) i niskoprężne lampy sodowe;
• czwarta grupa to sprzęt wielkogabarytowy, którego zewnętrzne wymiary przekraczają 50 cm. To m.in. kuchenki elektryczne, piekarniki, elektryczne płyty grzejne, zmywarki, pralki, suszarki do ubrań, piekarniki elektryczne, sprzęt do odtwarzania dźwięku lub obrazu, oprawy oświetleniowe, sprzęt muzyczny (z wyjątkiem organów piszczałkowych zainstalowanych w kościołach), panele fotowoltaiczne, komputery wielkogabarytowe mainframe, drukarki wielkogabarytowe, sprzęt kopiujący, urządzenia używane do szycia, dziania, tkania i innego typu przetwarzania wyrobów, wielkogabarytowe automaty uruchamiane monetą, wielkogabarytowe przyrządy do monitorowania i kontroli, wielkogabarytowe wyroby medyczne, wielkogabarytowe urządzenia automatycznie wydające produkty i pieniądze;
• piąta grupa to sprzęt małogabarytowy, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 50 cm. Czyli: żelazka, tostery, noże elektryczne, odkurzacze, zamiatacze do dywanów, wagi, urządzenia do szycia, oprawy oświetleniowe, kalkulatory, sprzęt wentylujący, kuchenki mikrofalowe, czajniki elektryczne, zegary i zegarki, urządzenia do pielęgnacji włosów i ciała, sprzęt hi-fi, instrumenty muzyczne, sprzęt do odtwarzania dźwięku lub obrazu, odbiorniki radiowe, kamery wideo i sprzęt video, czujniki dymu, regulatory ciepła, termostaty, sprzęt sportowy, elektryczne lub elektroniczne zabawki, komputery rowerowe, do nurkowania, biegania, wiosłowania, mały sprzęt ze zintegrowanymi panelami fotowoltaicznymi, małogabarytowe wyroby medyczne, małogabarytowe narzędzia elektryczne i elektroniczne, małogabarytowe przyrządy do monitorowania i kontroli, małogabarytowe urządzenia automatycznie wydające produkty;
• szósta grupa to małogabarytowy sprzęt informatyczny i telekomunikacyjny (do 50 cm) np. laptopy, drukarki, telefony komórkowe, kalkulatory kieszonkowe, GPS, czy routery.

Recykling elektrośmieci – dlaczego warto oddawać stare urządzenia?

Polacy wytwarzają każdego roku 300 tys. ton elektrośmieci, wszystkie one powinny być przekazane do właściwego punktu, ponieważ tylko dzięki temu będą mogły zostać poddane recyklingowi. W starych i zniszczonych urządzeniach znajdują się bowiem surowce, które możemy odzyskać i ponownie wykorzystać (np. 90 proc. zużytej świetlówki można wykorzystać do produkcji nowej). W procesie przetwarzania pozyskać można m.in. szkło, plastik, aluminium (do 98 proc.), stal (nawet do 100 proc.), metale szlachetne. Dla przykładu, wartość żelaza, miedzi i złota (jedna tona smartfonów zawiera około 100 razy więcej złota niż jedna tona rudy złota), znajdujących się w elektrośmieciach powstałych w 2019 roku oszacowano na 57 miliardów dolarów. Nie poddając zatem sprzętu elektrycznego i elektronicznego recyklingowi, tracimy te zasoby na zawsze.

Do recyklingu elektrośmieci stosuje się najczęściej obróbkę mechaniczną i separację fizyczną, a więc proste metody wyróżniające się niską szkodliwością dla środowiska. Oto poszczególne etapy przetwarzania ZSEE:

• pierwszy to klasyfikacja ZSEE na sześć kategorii zgodnie z unijną dyrektywą;
• drugi to rozdrabnianie lub ręczny demontaż w zależności od kategorii, do której należą elektrośmieci;
• trzeci to mechaniczne i ręczne sortowanie na różne grupy materiałowe (metale, tworzywa sztuczne, szkło, elementy elektroniczne, papier, drewno, czy odpady o charakterze niebezpiecznym);
• czwarty to dodatkowe rozdrabnianie w celu uzyskania bardziej czystego materiału;
• piąty to natomiast uzyskanie i sprzedaż produktu końcowego w postaci płatków.

Ważnym krokiem w procesie przetwarzania elektrośmieci jest również unieszkodliwienie odpadów, czy też zneutralizowanie wszystkich substancji trujących, które znajdują się w sprzęcie. Na wysypisko trafia wówczas to, co pozostanie z elektrośmieci i nie nadaje się do wtórnego przetworzenia.

Odpowiednie postępowanie z elektrośmieciami to przejaw troski o środowisko, ponieważ ich przekazanie do wytyczonych do tego specjalnie punktów pozwala na realizację gospodarki o obiegu zamkniętym (ponowne wykorzystywanie surowców pochodzących z materiałów wcześniej wprowadzonych na rynek). Ich powtórne wykorzystanie do produkcji nowych urządzeń zdecydowanie zmniejsza stopień wykorzystania zasobów naturalnych i przyczynia się do obniżenia kosztów technologicznych. Ponadto zawarte w elektrośmieciach toksyczne substancje stanowią zagrożenie dla środowiska naturalnego. W Polsce przetworzeniu podlega tylko blisko 60 proc. elektroodpadów wprowadzonych na rynek (40 proc. elektroodpadów, które nie ulegają u nas przetworzeniu, zalega na w piwnicach, szufladach i na strychach). Natomiast na całym świecie rocznie nie zostaje poddanych recyklingowi ok. 200 tys. ton zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych.

Nielegalne składowanie i wywożenie elektrośmieci poza Unię Europejską

Dzisiaj w Europie produkuje się co prawda największą ilość elektroodpadów w przeliczeniu na mieszkańca, ale co istotne, też najwięcej się ich przetwarza (w Unii Europejskiej recyklingowi poddaje się około 80 proc. zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego). Jak wynika jednak z raportu sporządzonego na zlecenie Rady UE, nadal na przeszkodzie do realizacji ambitnych celów w zakresie gospodarki odpadami elektronicznymi stoją:

• nierówno skutecznie prowadzone we wszystkich państwach wspólnoty zbiórki, recykling i ponowne użycie elektroodpadów;
• pobieżne lub zbyt rzadkie inspekcje i kontrole przedsiębiorstw zajmujących się przetwarzaniem odpadów (sprawia to, że ryzyko bycia przyłapanym na takim procederze jest niewielkie, a korzyści spore);
• problemy związane z wyegzekwowaniem przepisów i przestępczość. Szacuje się, że dochody z działalności przestępczej w branży odpadów mogą być porównywalne do dochodów, które uzyskać można, dzięki handlu narkotykami – przy czym sankcje są dużo mniejsze.

Ta ostatnia dotyczy przede wszystkim nielegalnego składowania i wywożenia odpadów za granicę. Do tej pory bowiem większość elektrośmieci, nie tylko z Europy, ale i Stanów Zjednoczonych trafia na wysypiska w krajach mniej rozwiniętych. Problem ten dotyczy głównie państw azjatyckich (takich jak Pakistan, czy Indie) i afrykańskich (zwłaszcza Ghany, Nigerii i Tanzanii). Oczywiście przewożenie śmieci do krajów trzeciego świata jest zabronione przez prawo międzynarodowe (unijne rozporządzenie nr 1013/2006). Jednak handlarze e-śmieciami deklarują na cle, że przewożą sprzęt nadający się do użytku, z którego korzystać będą mogli ubodzy mieszkańcy najbiedniejszych krajów.

Tymczasem tylko do portu Tema w Ghanie każdego miesiąca przybywa 600 kontenerów, w których przewożony jest zużyty sprzętem elektroniczny. Kupowany jest on przez lokalnych biznesmenów, którzy wybierają ten działający lub nadających się do naprawy (ponad 80 proc. odpadów elektronicznych, które tam trafiają, nie nadaje się jednak do naprawy). Reszta natomiast ląduje na ogromnym wysypisku śmieci. Przy czym w Ghanie oficjalnie działa tylko jeden zakład recyklingu, który zatrudnia trzy osoby. W rzeczywistości, podobnie jak w innych krajach, do których nielegalnie trafiają e-odpady, odzyskiem surowców zajmują tysiące osób (40 proc. z nich to dzieci). Narażają one swoje zdrowie i życie, ponieważ działalność ta powoduje zatrucia metalami ciężkimi i dioksynami, pylicę, astmę, poparzenia, a także zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania na raka. Odzyskane w ten sposób metale skupowane są na miejscu przez pośredników, którzy dostarczających je do firm w porcie, stamtąd natomiast eksportowane są one do Dubaju czy Chin.

Elektrośmieci – aspekt prawny

Obecnie niewielu użytkowników urządzeń elektrycznych, czy elektronicznych decyduje się na ich naprawę, bowiem często okazuje się, że zakup nowego sprzętu jest dużo bardziej opłacalny. Należy jednak pamiętać o tym, że elektrośmieci nie wolno samemu dementować, ponieważ stanowi to zagrożenie zarówno dla środowiska naturalnego, jak i dla nas samych. Według nowych przepisów za demontaż tzw. elektrozłomu poza wyspecjalizowanym zakładem przetwarzania grozi kara od 2.000 do 100.000 zł, zarówno dla firm, jak i osób fizycznych.

Co ważne, wyrzucanie elektrośmieci jest niezgodne z obowiązującymi przepisami. W żadnym wypadku nie można ich wyrzucać do zwykłego śmietnika (na wszystkich sprzętach elektronicznych i elektrycznych znajduje się znak przekreślonego kontenera), porzucać w lesie, na łąkach, czy też w przydrożnych rowach. Za postępowanie takie grozi kara grzywny nawet do 5.000 zł.

Gdzie oddać elektrośmieci – znajdź swój punkt

Należy również pamiętać o tym, że elektroodpady to w żadnym wypadku odpady zmieszane, czy też metale i tworzywa sztuczne, w związku z tym nie powinny znaleźć się w tych właśnie pojemnikach do segregacji śmieci. Za to posiadane w domu elektrośmieci można bezpłatnie oddać w punktach zbierania, bądź w przypadku dużego sprzętu – skorzystać z usługi bezpłatnego odbioru z domu.

Sklepy z elektroniką

Każdy sklep ma obowiązek nieodpłatnego przyjęcia starych urządzeń elektrycznych i elektronicznych (często oferują one w zamian zniżki na zakup nowych produktów). Wystarczy jedynie przynieść je do sklepu, w którym mamy zamiar kupić nowy sprzęt tego samego typu (można np. oddać starą lodówkę przy zakupie nowej). Zgodnie bowiem z art. 42 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym:

Sprzedawca detaliczny i sprzedawca hurtowy są obowiązani przy sprzedaży sprzętu przeznaczonego dla gospodarstw domowych do nieodpłatnego przyjęcia zużytego sprzętu w ilości nie większej niż sprzedawany nowy sprzęt, jeżeli zużyty sprzęt jest tego samego rodzaju.

Należy tu jednak podkreślić, że wszystkie sklepy wielkopowierzchniowe (czyli te, które mają co najmniej 400 m² powierzchni i sprzedają sprzęt AGD) mają obowiązek bezpłatnego przyjmowania elektrośmieci bez konieczność zakupu nowego sprzętu jeśli długość każdego z boków urządzenia nie przekracza 25 cm. Niektórzy sprzedawcy zapewniają również darmowy transport, zdarza się jednak, że wówczas pobierają opłatę za jego zniesienie lub przewiezienie. W wielu sklepach znajdują się też kontenery na baterie i inne niewielkie przedmioty (takie jak m.in. żarówki, oświetlenie LED, zasilacze czy okablowanie).

Zużyty sprzęt, zgodny z oferowanym asortymentem, nawet bez konieczności zakupu nowego, można zostawić m.in. w salonach Media Expert, czy MediaMarkt. Tylko ta ostatnia sieć sklepów w 2020 roku zebrała blisko 2.250 ton odpadów elektrycznych najczęściej były to telewizory, kuchenki, pralki, a także zmywarki i drobne urządzenia elektryczne. Zużyte urządzenia można oddać zarówno w przypadku złożenia zamówienie z dostawą pod wskazany adres, jak i skorzystania z usługi Rezerwacji towaru w wybranym elektromarkecie. Ważne jednak, aby wcześniej:

• poinformować o tym fakcie sklep za pośrednictwem Infolinii Konsumenckiej;
• przygotować go w odpowiedni sposób, czyli opróżnić (wylać wodę z pralki bądź rozmrozić lodówkę);
• sprawdzić czy sprzęt, który ma być oddany, jest kompletny i zawiera wszystkie ważne elementy konstrukcyjne.

Jak wynika z kontroli przeprowadzonych przez Inspekcję Handlową, wszyscy sprawdzani przez nią sprzedawcy deklarują, że zgodnie z przepisami bezpłatnie przyjmują stare urządzenia. Często jednak występującą nieprawidłowością jest brak informacji o przepisach i nie oznaczanie produktów (nie umieszczają oni w widocznym miejscu wymaganej prawem informacji o tym, gdzie i na jakich warunkach konsumenci mogą bezpłatnie oddać stary sprzęt).

Miejskie i gminne punkty odbioru elektrośmieci – Lista PSZOK 2021

A co w przypadku, gdy nie mamy zamiaru kupić nowego sprzętu, a chcemy jedynie pozbyć się zepsutych lub nieużywanych urządzeń? Otóż wtedy można oddać je do miejskiego lub gminnego punktu zbierania tego rodzaju odpadów. Zgodnie bowiem z Polską regulacją prawną (Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym), wszystkie gminy powinny tworzyć sposobność do należytego postępowania z szeroko rozumianymi odpadami. Najczęściej, w takiej sytuacji konieczne jest zorganizowanie jego transportu we własnym zakresie. W niektórych miastach i gminach można jednak zamówić bezpłatny odbiór elektrośmieci przez firmę, która podpisała umowę z samorządem. Takim przykładem jest Kraków, oferujący swoim mieszkańcom bezpłatny odbiór dużych elektrośmieci (jedyne co należy wtedy zrobić to zadzwonić pod wskazany bezpłatny numer). Przy czym, nie ma wówczas ograniczeń co do ilości oddawanego sprzętu.

Natomiast w miejscowościach, gdzie przedsiębiorstwa takie nie funkcjonują, regularnie organizowane są zbiórki zużytego sprzętu we wcześniej ogłoszonym punkcie. Miejskie zbiórki elektroodpadów odbywają się zazwyczaj raz na kilka miesięcy bądź raz w roku. Tak samo jednak, jak w przypadku elektrośmieci zbieranych przez sklepy z elektroniką, warunkiem ich oddania jest to, aby urządzenia te były kompletne.

Lista PSZOK w największych miastach

Oto lista miast wojewódzkich i punktów selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK), gdzie można bezpłatnie oddać elektrośmieci:

PSZOK Lubuskie:

• Zielona Góra - PSZOK Zielona Góra Wrocławska, ul. Wrocławska 73 (wjazd od Raculi), godziny pracy: poniedziałek-piątek 7:00-9:00 i 14:00-19:00; sobota 9:00-15:00, www: https://zgk.net.pl/#pszok, tel.: 532 399 949
• Zielona Góra - PSZOK Zielona Góra Zjednoczenia, ul. Zjednoczenia 110, godziny pracy: poniedziałek-piątek 14:00-19:00, www: https://zgk.net.pl/#pszok, tel: 68 322 91 38, 693 223 006

PSZOK Dolnośląskie:

• Wrocław - PSZOK Wrocław Janowskiej, ul. Janowskiej 51, godziny pracy: poniedziałek-piątek 7:00-15:00, strona www: https://ekosystem.wroc.pl/segregacja-odpadow/pszok/, infolinia: 71 75 86 911
• Wrocław - PSZOK Wrocław Michalczyka, ul. Kazimierza Michalczyka 9, godziny pracy: poniedziałek-piątek 8:00-17:00; sobota 8:00-16:00, www: https://ekosystem.wroc.pl/segregacja-odpadow/pszok/, infolinia: 71 75 86 911

PSZOK Mazowieckie

• Warszawa - PSZOK Warszawa Białołęka, ul. Płytowa 1 – Białołęka, godziny pracy: poniedziałek-piątek 14:00-20:00; sobota 9:00-20:00, www: https://warszawa19115.pl/-/pszok-mpszok-punkty-selektywnej-zbiorki-odpadow-komunalny-1, tel. 22 811 08 53
• Warszawa - PSZOK Warszawa Wilanów, ul. Zawodzie 1 – Wilanów, godziny pracy: poniedziałek-piątek 14:00-20:00; sobota 9:00-20:00, www: https://warszawa19115.pl/-/pszok-mpszok-punkty-selektywnej-zbiorki-odpadow-komunalny-1, tel. 22 185 52 51
  

PSZOK Zachodniopomorskie

• Szczecin - PSZOK Szczecin Plac Słowińców, ul. Dworska (Plac Słowińców), godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-17:00; sobota 9:00-15:00, www: http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 441
• Szczecin - PSZOK Szczecin Międzyodrze, ul. Gdańska, Międzyodrze, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-17:00; sobota 9:00-15:00, www: http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 401
• Szczecin - PSZOK Szczecin Prawobrzeże Dąbie, ul. Helska (róg ul. Goleniowskiej), Prawobrzeże/Dąbie, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-17:00; sobota 9:00-15:00, www: http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 430
• Szczecin - PSZOK Szczecin Drzetowo-Grabowo, ul. Firlika 31, Drzetowo-Grabowo, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-19:00; sobota 9:00-15:00, www: http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 402
• Szczecin - PSZOK Szczecin Kołbacka, ul. Kołbacka (róg ul. Przyszłości), godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-17:00; sobota 9:00-15:00, www: http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 443
• Szczecin - PSZOK Szczecin Bukowo, ul. Górna 3b, Bukowo, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-17:00; sobota 9:00-15:00, www: http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 400
• Szczecin - PSZOK Szczecin Leszczynowa, ul. Leszczynowa, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-19:00; sobota 9:00-15:00, http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 413
• Szczecin - PSZOK Szczecin Arkońska, ul. Arkońska/ Harcerzy, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-19:00; sobota 9:00-15:00, www: http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 405
• Szczecin - PSZOK Szczeciń GUMIEŃCE – POGODNO, ul. Taczaka/ róg Witkiewicza, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-19:00; sobota 9:00-15:00, http://ekoporty.szczecin.pl/?page_id=161, tel. 723 578 436

PSZOK Podkarpacie

• Rzeszów - PSZOK Rzeszów Ciepłownicza, ul. Ciepłownicza 11, godziny pracy: wtorek, czwartek, sobota 10:00-18:00, www: http://mpgk.pl/www/pszok.php, tel. 17 861 30 36
• Rzeszów - PSZOK Rzeszów Sikorskiego, al. gen. W. Sikorskiego 428, godziny pracy: wtorek, czwartek, sobota 10:00-18:00, www: http://mpgk.pl/www/pszok.php, tel. 17 861 30 36

PSZOK Wielkopolskie

• Poznań - PSZOK Suchy Las, ul. Meteorytowa 1, Suchy Las, godziny pracy: poniedziałek-wtorek 8:00-17:00; środa-czwartek 9:00-18:00; piątek 11:00-20:00; sobota 8:00-14:00, www: https://www.zzo.pl/pl/10-pl/zakres-dzialalnosci/6-punkt-selektywnego-zbierania-odpadow-komunalnych-gratowisko, tel. 61 811 96 67
• Poznań - PSZOK Poznań 28 Czerwca, ul. 28 Czerwca 1956 r. 284, godziny pracy: poniedziałek-wtorek 8:00-17:00; środa-czwartek 9:00-18:00; piątek 11:00-20:00; sobota 8:00-14:00, www: https://www.zzo.pl/pl/10-pl/zakres-dzialalnosci/6-punkt-selektywnego-zbierania-odpadow-komunalnych-gratowisko, tel. 61 833 22 12
• Poznań - PSZOK Poznań Wrzesińska, ul. Wrzesińska 12, godziny pracy: poniedziałek-wtorek 8:00-17:00; środa-czwartek 9:00-18:00; piątek 11:00-20:00; sobota 8:00-14:00, www: https://www.zzo.pl/pl/10-pl/zakres-dzialalnosci/6-punkt-selektywnego-zbierania-odpadow-komunalnych-gratowisko, tel. 61 611 08 11

PSZOK Opolskie

• Opole - PSZOK Opole Podmiejska, ul. Podmiejska 69, godziny pracy: poniedziałek-piątek 9:00-18:00; sobota 9:00-15:00, www: https://www.smieciopolis.opole.pl/punkt-selektywnego-zbierania-odpadow-komunalnych/, tel. 506 404 484

PSZOK Warmińsko-mazurskie

• Olsztyn - PSZOK Olsztyn Towarowa, ul. Towarowa 20a, godziny pracy: poniedziałek-piątek 7:00-17:00; sobota 8:00-14:00, www: https://koma.net.pl/pszok/, tel. 530 540 141

PSZOK Łódzkie

• Łódź - PSZOK Łódź Graniczna, ul. Graniczna 2, godziny pracy: poniedziałek, środa, czwartek 7:00-12:00; wtorek, piątek 14:00-19:00, www: https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/ochrona-srodowiska/czyste-miasto/gospodarka-odpadami/punkty-selektywnego-zbierania-odpadow-komunalnych-pszok/, tel. 603 500 505
• Łódź - PSZOK Łódź Kasprowicza, ul. Kasprowicza 10, godziny pracy: poniedziałek, środa, czwartek 7:00-12:00; wtorek, piątek 14:00-19:00, www: https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/ochrona-srodowiska/czyste-miasto/gospodarka-odpadami/punkty-selektywnego-zbierania-odpadow-komunalnych-pszok/, tel. 663 662 227
• Łódź - PSZOK Łódź Zamiejska, ul. Zamiejska 1, godziny pracy: poniedziałek, środa, czwartek, piątek 7:00-18:00; wtorek 7:00-20:00; sobota 7:00-13:00, www: https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/ochrona-srodowiska/czyste-miasto/gospodarka-odpadami/punkty-selektywnego-zbierania-odpadow-komunalnych-pszok/, tel. 663 353 190

PSZOK Lubelskie

• Lublin - PSZOK Lublin Głuska, ul. Głuska 6, godziny pracy: poniedziałek-piątek 10:00-18:00, www: https://lublin.eu/mieszkancy/srodowisko/odpady-i-recykling/punkty-pszok/, tel. 572 349 957

PSZOK Małopolskie

• Kraków - PSZOK PGOW-BARYCZ, ul. Krzemienieckiej 40, godziny pracy: poniedziałek-piątek 6:30-18:00; sobota 6:30-14:00, https://mpo.krakow.pl/pl/mieszkancy/uslugi/gromadzenie, tel. 12 278 30 81, 12 34 00 472
• Kraków - PSZOK Kraków Lamusownia, ul. Nowohucka 1, godziny pracy: poniedziałek-piątek 10:00-18:00; sobota 7:30-18:00, www: https://mpo.krakow.pl/pl/mieszkancy/uslugi/gromadzenie, tel. 12 646 23 70

PSZOK Zachodniopomorskie

• Koszalin - PSZOK Koszalin Komunalna, ul. Komunalna 5, godziny pracy: poniedziałek-piątek 8:00-16:00; sobota 8:00-13:00, www: https://www.pgkkoszalin.pl/punkty-zbiorki-odpadow/punkt-zbiorki-odpadow-koszalin/, tel. 508 373 464, 505 034 502
• Koszalin - PSZOK Koszalin Władysława IV, ul. Władysława IV 137, godziny pracy: poniedziałek-piątek 8:00-16:00; sobota 8:00-13:00, www: https://www.pgkkoszalin.pl/punkty-zbiorki-odpadow/punkt-zbiorki-odpadow-koszalin/, tel. 505 062 184

PSZOK Świętokrzyskie

• Kielce - PSZOK Kielce Magazynowa, ul. Magazynowa 3, godziny pracy: wtorek-piątek 10:00-18:00; sobota 8:00-16:00, www: http://www.um.kielce.pl/swiadczone-uslugi/pszok-odrzutownia/, tel. 609 322 123

PSZOK Śląskie

• Katowice - PSZOK Katowice Milowickiej, ul. Milowickiej 7A, godziny pracy: poniedziałek-piątek (z wyjątkiem wtorku) 6:00-17:00; wtorek 9:00-20:00; sobota 8:00-13:00, www: https://odpady.katowice.eu/dla-mieszkancow/gminne-punkty-zbierania-odpadow/, tel. 32 35 87 671
• Katowice - PSZOK Katowice Obroki, ul. Obroki 140, godziny pracy: poniedziałek-piątek (z wyjątkiem wtorku) 6:00-17:00; wtorek 9:00-20:00; sobota 8:00-13:00, www: https://odpady.katowice.eu/dla-mieszkancow/gminne-punkty-zbierania-odpadow/, tel. 32 35 87 600
• Katowice - PSZOK Katowice Zaopusta, ul. Zaopusta 70, godziny pracy: poniedziałek-piątek (z wyjątkiem wtorku) 6:00-17:00; wtorek 9:00-20:00; sobota 8:00-13:00, www: https://odpady.katowice.eu/dla-mieszkancow/gminne-punkty-zbierania-odpadow/, tel. 32 25 97 362
• Katowice - PSZOK Katowice Bankowa, ul. Bankowa 10, godziny pracy: poniedziałek-piątek (z wyjątkiem wtorku) 6:00-17:00; wtorek 9:00-20:00; sobota 8:00-13:00, www: https://odpady.katowice.eu/dla-mieszkancow/gminne-punkty-zbierania-odpadow/, tel. 668 654 659

PSZOK Pomorskie

• Gdańsk - PSZOK Gdańsk Jabłoniowa, ul. Jabłoniowa 55 (teren Zakładu Utylizacyjnego), godziny pracy: poniedziałek-piątek 6:00-18:00; sobota 6:00-14:00, www: https://zut.com.pl/przekazac-odpady-nietypowe/oddaj-odpady-w-zakladzie/pszok/

PSZOK Kujawsko-pomorskie

• Bydgoszcz - PSZOK Bydgoszcz Ołowiana, ul. Ołowiana 43, godziny pracy: poniedziałek-sobota 8:00-20:00, www: https://www.czystabydgoszcz.pl/odpady-komunalne/pszok/, tel. 52 506 59 23
• Bydgoszcz - PSZOK Bydgoszcz Jasiniecka, ul. Jasiniecka 7a, godziny pracy: poniedziałek-sobota 8:00-20:00; w środy zamknięty, www: https://www.czystabydgoszcz.pl/odpady-komunalne/pszok/, tel. 52 506 59 24
• Bydgoszcz - PSZOK Bydgoszcz Inwalidów, ul. Inwalidów 15, godziny pracy: poniedziałek-sobota 8:00-20:00, www: https://www.czystabydgoszcz.pl/odpady-komunalne/pszok/, tel. 52 506 59 25
• Toruń - PSZOK Toruń Kociewska, ul. Kociewskiej 35, godziny pracy: poniedziałek-piątek 10:00-18:00; sobota 10:00-14:00, www: https://www.mpo.torun.pl/38/pszok-punkt-selektywnej-zbiorki-odpadow-komunalnych, tel. 56 65 50 821
• Toruń - PSZOK Toruń Dwernickiego, ul. Dwernickiego 15 - 15 a, godziny pracy: poniedziałek-piątek 10:00-18:00; sobota 10:00-14:00, www: https://www.mpo.torun.pl/38/pszok-punkt-selektywnej-zbiorki-odpadow-komunalnych, tel. 56 65 50 822

PSZOK Podlaskie

• Białystok - PSZOK Białystok Pułku Piechoty, ul. 42 Pułku Piechoty, godziny pracy: poniedziałek-piątek 7:00-18:00; sobota 7:00-15:00, www: http://odpady.bialystok.pl/pl/segregujeodpady/pszok/
• Białystok - PSZOK Białystok Hryniewicze, Juchnowiec Kościelny, Hryniewicze – teren ZUOK, godziny pracy: poniedziałek-piątek 7:00-18:00; sobota 7:00-15:00, www: http://odpady.bialystok.pl/pl/segregujeodpady/pszok/, tel. 85 67 84 995

Punkty e-złomu

Poza prowadzonymi przez miasta lub gminy punktami PSZOK, gdzie można bezpłatnie oddać elektrośmieci, istnieje również druga opcja ich pozbycia się. Mianowicie są nimi punkty skupu złomu, które mają zezwolenie na zbieranie elektrośmieci (taki punkt powinien być zarejestrowany w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska). Główną zaletą tego właśnie rozwiązania, skierowanego zarówno do osób indywidualnych, jak i podmiotów gospodarczych, jest możliwość zarobienia na sprzedaży niektórych elektrośmieci (w tym płytek elektronicznych, procesorów, pamięci RAM, dysków twardych, napędów DVD, CD i FDD, zasilaczy, telefonów komórkowych i kompletnych komputerów).

Przy czym niektóre punkty e-złomu oferują odbiór e-odpadów na terenie całej Polski. Skupowanie przez e-złom elektrośmieci:

• muszą być własnością sprzedającego i nie mogą pochodzić z przestępstwa;
• nie mogą zawierać niebezpiecznych zanieczyszczeń (np. radioaktywnych).

InPost Ekozwroty

Również należąca do Rafała Brzoski firma logistyczna InPost ruszyła we współpracy z Fundacją Odzyskaj Środowisko z nowym ekologicznym projektem, jakim są Ekozwroty. Dzięki usłudze tej można pozbyć się zużytych i niechcianych elektrośmieci, które niepotrzebnie zalegają w szufladach czy szafach. Jak podkreśla prezes InPostu:

Oddając sprzęt, z którego nie korzystasz, a który jest potencjalnie sprawny dajesz mu szansę na ponowne użycie przez inną osobę lub instytucję, a dzięki temu pozytywnie wpływasz na środowisko. Koszt serwisu i jego ślad węglowy będzie niższy niż wytworzenie nowego urządzenia o podobnych funkcjonalnościach i parametrach.

Usługa Ekozwroty InPost pozwala użytkownikom systemu na darmowy recykling elektronicznych urządzeń z wykorzystaniem sieci prowadzonych przez InPost Paczkomatów. Warto też przypomnieć, że niedługo też, w wybranych Paczkomatach, będzie mierzona jakość powietrza (polskie miasta należą do najbardziej zanieczyszczonych miast w Europie). Informacje na ten temat przekazywane będą użytkownikom aplikacji, dzięki czemu rosnąć ma świadomość na temat smogu w naszym kraju.

Jak wziąć udział w projekcie Ekozwroty? Otóż jest to bardzo proste, wystarczy bowiem tylko przygotować paczkę i wypełnić formularz, a następnie odebrać kod na darmową wysyłkę, umieścić go na paczce i na końcu nadać w jednym z ponad 15 tys. Paczkomatów (po wszystkim można śledzić co dzieje się naszą paczką w aplikacji InPost). Usługa ta nie wymaga od właściciela elektrośmieci żadnych dodatkowych warunków i opłat. Co można zwrócić korzystając z Ekozwroty? W ten sposób można oddać m.in:

• telefony;
• tablety;
• laptopy;
• komputery,
• sprzęt audio, wideo i fotograficzny;
• małe AGD;
• radia;
• elektronarzędzia;
• zabawki elektroniczne;
• drony;
• sprzęt sportowy.

Usługa ta natomiast nie obejmuje przesyłu źródeł światła, baterii, odpadów medycznych czy chemicznych oraz sprzętu niekompletnego. Co staje się z zabranym przez InPost sprzętem? Najpierw trafia on do profesjonalnej firmy, gdzie jest sprawdzany pod kątem sprawności i możliwości ponownego wykorzystania (w części lub w całości). Przesłane urządzenia testowane są tam zgodnie z normami unijnymi dotyczącymi ponownego użycia. W przypadku, gdy wady lub usterki pozwalają na zachowanie pierwotnej funkcji urządzenia, a koszty jego serwisu nie przekraczają kosztów wytworzenia, to sprzęt ten może być ponownie wprowadzony do obiegu. Natomiast jeśli naprawa będzie wymagać większych nakładów finansowych, to wtedy taki elektrośmieć trafi do profesjonalnych zakładów przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego.