Koniec pieców gazowych. Unia Europejska ma w planach nowy zakaz
Unia Europejska ma w planach zakaz montowania w nowych budynkach nie tylko pieców węglowych czy olejowych, ale i gazowych. Jest to związane zarówno z realizacją celów unijnej polityki klimatycznej, jak i z dążeniem do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego UE, poprzez ograniczenie zużycia paliw kopalnych z Rosji. Jakie znaczenie ma zakaz sprzedaży kotłów gazowych i od kiedy będzie on obowiązywać?
Spis treści – Czego dowiesz się z artykułu?
Unia Europejska szykuje energetyczną rewolucję
W ramach przyjętego przez Komisję Europejską 14 lipca 2021 roku pakietu “Fit for 55”, którego celem jest wzmocnienie pozycji UE, jako światowego lidera klimatycznego, wprowadzane są zmiany transformacyjne potrzebne w gospodarce, społeczeństwie i przemyśle. Wszystko po to, aby w 2050 roku osiągnąć neutralność klimatyczną. W rozporządzeniu tym znalazły się zaostrzenia dotyczące m.in. redukcji emisji CO2 i przyspieszenia przejścia na bardziej ekologiczny system energetyczny.
Ambitny plan uniezależnienia Europy od rosyjskiego gazu wprowadza również opublikowany 18 maja 2022 roku plan Komisji Europejskiej – REPowerEU, będący odpowiedzią na sytuację, którą na światowym rynku energii wywołała inwazja Rosji na Ukrainę. Obejmuje on m.in. przyspieszony cel zainstalowania:
- do 2026 roku 10 milionów pomp ciepła, co ma podwoić wskaźnika instalacji;
- łącznie 30 milionów nowych pomp ciepła (centralnego ogrzewania wodnego) do roku 2030/31.
Ekstrapolując to więc, na wszystkie technologie pomp ciepła, dałoby to ponad 18 milionów pomp ciepła do 2026 roku i 53 miliony pomp ciepła do 2031 roku.
RePowerEU a fotowoltaika
Ponadto w pakiecie RePowerEU znalazły się również plany dotyczące:
- zwiększenia udziału OZE w miksie energetycznym z poziomu 32 proc. do 45 proc. w 2030 roku (ubiegłoroczny pakiet „Fit for 55” proponował 40 proc.);
- podwojenia mocy zainstalowanej w fotowoltaice w UE do 2025 roku – tj. 320 GW mocy w tej technologii w porównaniu do 136 GW na koniec 2020 roku, natomiast w 2030 roku miałoby to być już 600 GW;
- skrócenia pozwoleń dla fotowoltaiki dachowej do maksymalnie 1 roku;
- obowiązku instalacji paneli słonecznych na wszystkich nowych budynkach publicznych i komercyjnych do 2026 roku (pow. 250 m2), dla istniejących tego typu budynków – od 2027 roku. Natomiast w przypadku gospodarstw domowych wymóg taki trzeba będzie spełnić od 2029 roku.
Koniec ogrzewania gazem ziemnym od 2029 roku
Aby upowszechnić pompy ciepła KE opublikowała komunikat “EU Save Energy”. Proponuje on szereg środków, które mają na celu przyspieszenie i zachęcenie do wdrażania tego właśnie rozwiązania. Należą do nich m.in. zaostrzenia w zakresie efektywności energetycznej budynków, a także zmiany w wymogach ekoprojektu. Środki te mają doprowadzić do zakazu wprowadzania na rynek od 2029 roku „samodzielnych” kotłów na paliwa kopalne.
Mowa tu nie tylko o piecach węglowych i olejowych, ale również kotłach gazowych. Od tego momentu do sprzedaży dopuszczone będą wyłącznie wysokoefektywne rozwiązania hybrydowe, polegające na współpracy pomp ciepła z kotłami gazowymi (niektóre kraje i samorządy decydują się na wprowadzenie podobnych zapisów znacznie wcześniej). Należy tu jednak podkreślić, że to nie jedyne propozycje KE, co do przyspieszenia wprowadzania pomp ciepła na rynek, albowiem proponuje ona także:
- zachęcanie państw członkowskich do stosowania środków wspierających w zakresie cen pomp ciepła (w tym stosowanie obniżonego VAT), co ma dać impuls do zakupu tych ekologicznych urządzeń grzewczych;
- zachęcenie europosłów do tego, aby przyspieszyli termin zakończenia udzielania dotacji publicznych na kotły wykorzystujące paliwa kopalne w budynkach z 2027 rok na 2025 rok;
- zachęcanie państw członkowskich do przyspieszenia wdrażania i integracji pomp ciepła na dużą skalę w sposób efektywny kosztowo (m.in. poprzez wykorzystywanie ciepła przemysłowego);
- stworzenie nowego okna w Funduszu Innowacji finansowanego z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), w celu wspierania innowacyjnej produkcji czystych technologii, w tym i też ekologicznych pomp ciepła.
Jak twierdzi Paweł Lachman, prezes zarządu PORT PC:
Wprowadzenie propozycji daty końca sprzedaży kotłów na paliwa kopalne w 2029 ma bardzo kluczowe znaczenie dla branży grzewczej w Polsce i jest ważnym krokiem milowym, który pokazuje jednoznacznie i konsekwentnie obrany kierunek zmian w ogrzewaniu budynków. Jednocześnie propozycja Komisji dot. zakazu dofinasowania od 2025 kotłów na paliwa kopalne będzie mieć istotne znaczenie w kwestii przyszłych zmian w programie Czyste Powietrze.
Zakaz pieców gazowych to na razie tylko propozycja
Należy jednak pamiętać o tym, że razie nie ma mowy o zakazie korzystania z pieców na paliwo stałe. Jest to tylko propozycja KE, która musi zostać jeszcze zaakceptowana przez Parlament Europejski i Radę Europejską. Do końca zatem nie wiadomo, czy przepisy w obecnym kształcie zostaną w ogóle przyjęte oraz kiedy wejdą w życie. Jak jednak wskazuje wielu ekspertów – sam pomysł odchodzenia od gazu jako źródła ogrzewania budynków zostanie zaakceptowany. Na ten moment jednak, wszyscy którzy zamontowali kocioł gazowy przed wyznaczoną datą, będą mogli dalej z niego korzystać.
W sytuacji natomiast gdyby ostatecznie zakaz ten został wprowadzony, to będzie on oznaczał dla prawdziwą rewolucję. Ponieważ w Polsce nadal (jak wynika badania firmy Heat Decor) najpopularniejszym rodzajem ogrzewania jest ogrzewanie gazowe, którego używa ponad 40 proc. mieszkańców. Z czego wiele z tych osób wymieniło swój stary „kopciuch” właśnie na piec gazowy w ramach rządowego programu „Czyste Powietrze”. Albowiem przez wiele lat, to właśnie kotły gazowe cieszyły się największym zainteresowaniem beneficjentów. Dopiero w kwietniu 2022 roku zdeklasowały je pompy ciepła.
W Polsce już teraz obowiązują uchwały antysmogowe
Sytuacja ta uległa zmianie m.in. za sprawą lokalnych uchwał antysmogowych, obowiązujących w większości województw (z wyjątkiem podlaskiego i warmińsko – mazurskiego), które m.in.
- wprowadzają zakaz użytkowania pozaklasowych kotłów na paliwa stałe (o klasie niższej niż 3, 4, czy 5) lub też wprowadzają obowiązek użycia wyłącznie urządzeń grzewczych z certyfikatem ekoprojektu – ecodesign;
- wyznaczają rodzaje lub jakość paliw, które będą dopuszczone do stosowania lub których użytkowanie jest zakazane.
Wymiana pieca jest zatem koniecznością, by uniknąć wysokich kar (nawet do 5.000 zł). Dla przykładu:
- od 2022 roku w województwie śląskim i podkarpackim obowiązuje zakaz stosowania pieców bez tabliczki znamionowej lub kotłów starszych niż 10 lat;
- do końca 2022 roku czas na wymianę kopciucha mają takie województwa, jak: mazowieckie, łódzkie;
- do 1 lipca 2023 roku wymienić kopciucha muszą mieszkańcy świętokrzyskiego;
- do końca 2024 roku czas na wymianę starego kotła mają województwa: kujawsko – pomorskie, wielkopolskie, zachodniopomorskie i lubelskie.
Co ważne, w województwie dolnośląskim zakaz rozpalania w kopciuchu zacznie obowiązywać od 1 lipca 2024 roku, a w województwie pomorskim 1 września 2024 roku. Natomiast najwięcej czasu, bo do końca 2026 roku na wymianę starego pieca mają mieszkańcy województwa lubuskiego.
Dotacje ułatwiające inwestycje w nowe źródła ciepła
Kosztami związanymi z wymianą pieców gazowych na razie nie trzeba się martwić, ponieważ nie wiadomo, czy w ogóle zajdzie taka konieczność. Jednak jeśli już teraz macie w planach wymianę dotychczasowego źródła ogrzewania, to zamiast pieca gazowego, może lepiej rozważyć wielofunkcyjną pompę ciepła, która jak widać jest bardziej przyszłościowym wyborem. Do niekwestionowanych zalet tego ekologicznego urządzenia należą m.in. niski koszt eksploatacji, komfort użytkowania, długa żywotność oraz możliwość skorzystania z dofinansowania do pompy ciepła w ramach:
- programu Czyste Powietrze;
- regionalnych programów dofinansowań do wymiany pieca;
- ulgi termomodernizacyjnej.
Natomiast w przypadku nowych domów, zakup i montaż pompy ciepła wspiera program Moje Ciepło.
