Licznik dwukierunkowy - jak działa? Odczyt, wymiana

Licznik dwukierunkowy - jak działa? Odczyt, wymiana

Wielu sądzi, że natychmiast po montażu fotowoltaiki będą mogli zacząć produkować własny prąd i zmniejszać swoje rachunki. Niestety, nie do końca tak to wygląda. Jeśli chcemy być prosumentem, przed rozpoczęciem produkcji czeka nas jeszcze wymiana licznika na dwukierunkowy. Jak wyglądają związane z tym procedury? Jak działa samo urządzenie? Jak później czytać wskazania licznika dwukierunkowego? Czy fotowoltaika bez licznika dwukierunkowego jest możliwa? Wyjaśniamy!

Jak działa licznik dwukierunkowy?

Inaczej niż licznik jednokierunkowy, który rejestruje wyłącznie energię pobraną, licznik dwukierunkowy to urządzenie zaprojektowane w taki sposób by mogło zbierać zarówno dane na temat ilości pobranej energii, jak również na temat ilości oddanej.

W przypadku prosumenta opcja ta jest niezbędna do korzystania z tzw. systemu opustów, w którym nadwyżka energii z fotowoltaiki jest przesyłana do sieci, gdzie jest potem magazynowana przez okres maksymalnie 12 miesięcy i skąd może zostać ponownie pobrana. Zarówno ilość energii wysyłanej, jak i energii pobranej musi zostać skrupulatnie odnotowana. Każde 1 kWh energii to konkretne pieniądze, dlatego aby rozliczenie energii z fotowoltaiki było klarowne, konieczna jest wymiana licznika na dwukierunkowy.

Licznik dwukierunkowy służy zatem przede wszystkim do kontroli ilości energii pobranej i oddanej. Jak prawidłowo wykonać odczyt licznika dwukierunkowego? Jakie jeszcze dane wskazuje?

Jak czytać wskazania licznika dwukierunkowego?

Wszystkie liczniki dwukierunkowe są wyposażone w wyświetlacz, który stale pokazuje różnej wielkości ciągi liczbowe - to tzw. kody OBIS oraz dane na temat przepływu energii. Kod to mniejsze cyfry (rozdzielone kropkami), wyświetlane w lewym górnym rogu. Ilość energii (pobranej lub oddanej określają większe liczby po prawej stronie). Oprócz nich licznik może też pokazywać np. ilość faz, a także datę czy godzinę.

Uwaga! Liczniki dwukierunkowe mogą się od siebie nieco różnić, podobnie jak część wyświetlanych na nich kodów. Aby ułatwić obsługę, na ich obudowie umieszcza się wypis kodów i dedykowanych im objaśnień.

Warto też wiedzieć, że kody mogą się różnić przez ilość stref. Jakie kody OBIS możemy znaleźć w przypadku taryfy jednostrefowej, a jakie wielostrefowych?

Jak odczytywać licznik dwukierunkowy - taryfa jednostrefowa

Dla taryf jednostrefowych, takich jak: G11, C11, C21 kody jakie możemy spotkać to:

  • 1.8.0 - ten kod OBIS informuje o łącznej ilości energii elektrycznej pobranej z sieci, wyrażonej w kWh. Innymi słowy - to całkowite zużycie.
  • 2.8.0 - kod ten określa ilość energii odesłanej do sieci, wyrażonej w kWh. Jest to zatem Wasza nadprodukcja - wszystko to, co wyprodukowała instalacja fotowoltaiczna, a czego nie zdążyliście na bieżąco zużyć.

Licznik dwukierunkowy odczyt przy taryfie dwustrefowej

Do taryf wielostrefowych zaliczamy taryfę G12, G12W, G12b, C22a, C22b oraz C23. W ich przypadku, kod które możemy znaleźć to:

  • 1.8.0 - tu, kod ten oznacza sumę zużycia energii w każdej z taryf, wyrażoną w kWh.
  • 1.8.1 - określa ilość energii zużytej w I strefie (w kWh).
  • 1.8.2 - podaje ilość prądu skonsumowanej w II strefie (w kWh).
  • 1.8.3 - określa zużycie energii w III strefie, w kWh.

Kolejne kody OBIS dla taryf wielostrefowych określają ilość nadwyżek, które trafiły do sieci. Podobnie jak dla energii oddanej, wartości nadwyżek są podawane w kWh.

  • 2.8.0 - to łączna suma nadprodukcji odesłanej do sieci, ze wszystkich stref.
  • 2.8.1 - to nadwyżka odesłana do sieci w strefie I.
  • 2.8.2 - nadprodukcja odesłana do sieci w strefie II.
  • 2.8.3 - ilość energii oddanej w strefie III.

Jak może wyglądać przykładowy odczyt licznika dwukierunkowego?

Jak czytać licznik dwukierunkowy - przykład.

Źródło: energa.pl

Oprócz powyższych kodów możecie jeszcze napotkać inne kody, takie jak:

  • 0.9.1 lub 0.9.2 - które określają odpowiednią aktualną godzinę oraz datę.
  • 0.0.3 - który poda Wam nazwę licznika.
  • 0.1.0 - z liczbą okresów rozliczeniowych.
  • 0.1.2 - z datą i czasem okresu rozliczeniowego.
  • 0.2.2 - nazwa Waszej taryfy lub też jej kod nadany przez operatora.

Licznik dwukierunkowy oszukuje? Dlaczego odczyt z falownika nie pokrywa się z odczytem z licznika dwukierunkowego?

Bywa, że właściciele instalacji fotowoltaicznych skarżą się, że ich licznik dwukierunkowy ich oszukuje, a odczyt z falownika (produkcja) nie pokrywa z się z odczytem z licznika dwukierunkowego (energia oddana)? Dlaczego tak się dzieje?

Choć oczywiście nie można wykluczyć błędu któregoś z urządzeń, problem najczęściej leży w tym, że falownik i licznik dwukierunkowy podają… zupełnie różne dane! Falownik podaje całkowitą ilość energii wyprodukowanej przez instalację. Z kolei licznik dwukierunkowy podaje ilość energii oddaną do sieci. Po drodze jednak część wyprodukowanej energii zostaje przecież zużyta przez urządzenia domowe. Różnica między produkcją podawaną przez falownik, a nadwyżką odesłaną do sieci, podawaną przez licznik to nasza autokonsumpcja.

Wymiana licznika na dwukierunkowy - co warto wiedzieć?

Punktem wyjścia do wymiany licznika na dwukierunkowy jest procedura zgłoszenia nowej instalacji fotowoltaicznej. Szczegółowo na ten temat pisaliśmy w naszym artykule “Jak podłączyć fotowoltaikę do sieci? Formalności krok po kroku”.

Zakład energetyczny przeanalizuje przesłane do niego dokumenty (m.in. zgłoszenie podłączenia, dane techniczne instalacji czy certyfikaty sprzętu) i podejmie decyzję o wymianie licznika na dwukierunkowy. Wcześniej jednak, w większości przypadków konieczne będzie podpisanie umowy kompleksowej.

Zorganizowanie i przeprowadzenie prac związanych z wymianą licznika na dwukierunkowy leży po stronie operatora sieci dystrybucyjnej.

Uwaga! Operator sieci powinien przygotować dla Was zaświadczenie o przyłączeniu instalacji do sieci, potwierdzone podpisem i pieczęcią przedstawiciela OSD. Jest ono konieczne do uzyskania dotacji Mój Prąd 2023.

Ile się czeka na wymianę licznik dwukierunkowy?

Zgodnie z art. 7 ust. 8d7 ustawy Prawo energetyczne, OSD ma obowiązek wymienić licznik na dwukierunkowy w ciągu maksymalnie 30 dni od momentu zgłoszenia instalacji.

Termin ten może się wydłużyć jedynie w sytuacji, gdy pojawią się braki w dokumentacji otrzymanej przez OSD bądź też w przypadku rozbieżności między deklarowanymi a faktycznymi parametrami instalacji.

Oczywiście, na wymianę możemy też czekać krócej niż ustawowe 30 dni. Jak wynika z danych firmy Energa, w 2019 roku średni czas oczekiwania na wymianę licznika wyniósł 16 dni.

Wymiana licznika na dwukierunkowy - koszt

Jak wynika z art. 7 ust. 8d4 ustawy Prawo energetyczne, w przypadku wymiany licznika na dwukierunkowy, koszt “instalacji układu zabezpieczającego i urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego ponosi operator systemu dystrybucyjnego elektroenergetycznego.”

Zapis ten dotyczy jednak wyłącznie mikroinstalacji, czyli instalacji o mocy nie większej niż 50 kW.

Jak wygląda wymiana licznika na dwukierunkowy - Tauron, PGE, Energa, Enea, Innogy

Jak już wspominaliśmy, Wasza praca związana z zamontowaniem urządzenia pomiarowego kończy się na zgłoszeniu stosownych dokumentów. Być może ciekawy Was jednak jak wygląda wymiana licznika na dwukierunkowy? Tauron, PGE, Energa, Enea, Innogy - w przypadku wszystkich tych operatorów prace będą wyglądać niemal identycznie.

Po wypełnieniu formalności (zgłoszeniu instalacji, ocenie wniosku i podpisaniu umowy kompleksowej) w miejscu montażu instalacji, w terminie do 30 dni od zgłoszenia, powinien pojawić się specjalista z zakładu energetycznego.

Uwaga! Dla własnego bezpieczeństwa warto poprosić go o podanie danych identyfikacyjnych i zweryfikowanie ich na infolinii operatora.

Odinstalowanie starego licznika wiąże się z rozliczeniem energii pobranej do momentu jego usunięcia i wystawieniem stosownej faktury. Przy okazji wymiany licznika na dwukierunkowy, monter z zakładu energetycznego sprawdza również poprawność podłączenia instalacji fotowoltaicznej.

Gdy wymiana zostanie zakończona, otrzymujecie protokół z prac i wreszcie możecie uruchomić instalację.

Fotowoltaika bez licznika dwukierunkowego - kiedy ma sens?

Być może zastanawiacie się czy wszystkie te procedury są konieczne, czy może jednak panele fotowoltaiczne bez licznika dwukierunkowego też mogą działać? Tu nie mamy dla Was dobrej wiadomości.

Jeśli zainstalujecie fotowoltaikę i podłączycie ją do jednokierunkowego licznika, jedyne co zyskacie to najprawdopodobniej… większy rachunek! Jak to możliwe? Standardowy licznik, nie jest w stanie rozpoznać, w którą stronę płynie prąd. Cała energia, którą za jego pośrednictwem prześlecie do sieci, zostanie odnotowana jako pobór.

Czy zatem możliwe są działające panele fotowoltaiczne bez licznika dwukierunkowego? Owszem, choć Wasze opcje są ograniczone właściwie do dwóch możliwości.

  1. Instalacja o niewielkiej mocy, z której produkcja zostanie skonsumowana na bieżąco - jeśli mieszkacie w bloku bądź też chcecie dostarczyć prąd na działkę bez zbędnych formalności w postaci wymiany falownika możecie rozważyć podpięciem niewielkiej instalacji bezpośrednio do sieci elektrycznej. Dobrym rozwiązaniem może tu być fotowoltaika plug and play. Zgodnie z Rozporządzeniem Komisji (UE) 2016/631 z dnia 14.04.2016, zgłoszeniu podlegają urządzenia wytwórcze, których moc przekracza 0,8 kW. Pamiętajcie jednak, że zestaw fotowoltaiczny musi być tak dobrany, aby cała wyprodukowana energia została zużyta na bieżąco.
  2. Instalacja off-grid - alternatywą dla instalacji podłączonej do sieci i wymiany licznika może być instalacja off-grid. W tym przypadku, nadwyżki energii nie są kierowane do sieci, ale do sprzężonego z instalacją magazynu energii. To rozwiązanie pozwala nie tylko uniknąć formalności z zakładem energetycznym, ale daje również pełną niezależność od sieci (standardowa fotowoltaika nie działa w przypadku awarii sieci). Ma jednak wadę w postaci dość dużych kosztów inwestycyjnych związanych z magazynowaniem energii.
Komentarze dołącz do rozmowy
guest
0 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments