Montaż pompy ciepła – krok po kroku

Montaż pompy ciepła to najbardziej opłacalne rozwiązanie

Coraz częściej sięgamy po rozwiązania, które nie tylko mają realny wpływ na obniżenie kosztów eksploatacji domu jednorodzinnego, ale i jednocześnie chronią środowisko naturalne. Doskonałym przykładem jest tutaj właśnie ekologiczna pompa ciepła, której montaż wiąże się z wieloma korzyściami i jest możliwy zarówno w przypadku nowo budowanych domów, jak i budynków modernizowanych. Pompy ciepła cechują się nie tylko wielofunkcyjnością (służą do ogrzewania i chłodzenia pomieszczeń oraz podgrzewania c.w.u.), jak i długą żywotnością oraz komfortem użytkowania. Ponadto są one na ten moment najbardziej opłacalnym źródłem ciepła. Są to bowiem urządzenia, które charakteryzują się najwyższą klasą energetyczną A++ i A+++, a w swojej pracy w 75 proc. wykorzystują odnawialne źródła energii. Dla przykładu, ogrzewanie domu jednorodzinnego o powierzchni ogrzewanej 150 m² powietrzną pompą ciepła typu SPLIT kosztuje nie więcej niż 2.500 zł rocznie.

Co istotne, pompy ciepła doskonale wpisują się w nową strategię energetyczną Unii Europejskiej, w której tylko do 2030 roku mają ogrzewać ok. 40 proc. budynków mieszkalnych, natomiast do 2050 roku mają być zamontowane w 70 proc. znich. Jak więc widać są one technologią przyszłości. Również w Polsce pompy ciepła cieszą się coraz większą popularnością (tylko między 2017, a 2020 rokiem rynek pomp ciepła urósł u nas pięciokrotnie). Wpływ na to ma przede wszystkim boom na fotowoltaikę, który związany jest zarówno ze spadkiem cen paneli fotowoltaicznych, jak i z rządowym programem Mój Prąd. Dzięki bowiem współpracy paneli fotowoltaicznych z pompą ciepła zbilansowane roczne koszty ogrzewania i przygotowania c.w.u. zmniejszają się do minimum. Oczywiście nie można też zapominać o możliwości skorzystania z różnych form dofinansowania do pompy ciepła, w tym z:

• programu Czyste Powietrze;
• programu Moje Ciepło;
• programu Stop Smog;
• programu Ciepłe Mieszkanie;
• regionalnych dofinansowań do wymiany starego pieca.

Pompa ciepła w domu nowym i po modernizacji

Wybór pompy ciepła zależeć będzie w dużej mierze od tego, czy inwestor planuje jej montaż w nowym czy starym domu. Najprościej jest uwzględnić jej instalację już na etapie projektowania, można go bowiem od razu przygotować do montażu pompy ciepła. Dbając przy tym o odpowiednią termoizolację i instalację grzewczą w budynku. Ponieważ tylko dom spełniający standardy budownictwa energooszczędnego pozwoli w przyszłości uniknąć wielu przeróbek oraz sprawi, że maksymalnie wykorzystany zostanie potencjał takiej instalacji. Ponadto łatwiej jest wtedy dobrać zarówno odpowiednią moc urządzenia jak i zastosować niskotemperaturowy system ogrzewania podłogowego. Ważne jest jednak, aby zadanie to powierzyć wykwalifikowanym instalatorom, których znajdziecie chociażby w naszym rankingu najlepszych ofert i firm montujących pompy ciepła.

Również w przypadku istniejącego już domu, pompa ciepła może być samodzielną instalacją lub współpracować z innym źródłem (układ hybrydowy). Przy czym również wtedy w grę wchodzą wszystkie rodzaje instalacji po stronie źródła dolnego. Z pewnością jednak priorytetem jest wówczas ograniczenie prac na zagospodarowanej już działce. Z tego też powodu właściciele starych domów najczęściej decydują się na montaż powietrznej pompy ciepła, która nie tylko zajmuje niewiele miejsca, ale i nie wymaga dewastacji terenu wokół domu, jak w przypadku gruntowego wymiennika ciepła (czy to pionowego, czy poziomego). Montaż pompy ciepła również w starym domu przynieść może tyle samo korzyści, co w nowym, o ile dostosowany zostanie on do nowszej technologii grzewczej. Konieczne jest zatem w pierwszej kolejności ograniczenie strat ciepła w budynku, przeprowadzając prace termomodernizacyjne obejmujące takie działania, jak:

• ocieplenie ścian zewnętrznych;
• izolacja dachu lub stropu (jeśli poddasze jest nieużytkowe);
• wymianę starych drzwi zewnętrznych i okien na nowe;
• montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacji).

W związku z nową instalacją, modernizacji może też wymagać system grzewczy. W przypadku niskotemperaturowej pompy ciepła najlepiej sprawdzi się ogrzewanie płaszczyznowe, które najwyższą sprawność osiąga przy niskiej temperaturze zasilania instalacji grzewczej. Należy tu jednak liczyć się z wyższym kosztem inwestycji, który wynikać będzie z konieczności przeprowadzenia generalnego remontu, wymagającego wymiany posadzek i ingerencji w głębsze warstwy podłogi.

Znacznie mniej kłopotliwy okazać się za to może montaż ogrzewania ściennego lub sufitowego, czy też zastąpienie grzejników klimakonwektorami (zmiana ta powinna być jednak poprzedzona dokładną analizą). W żadnym wypadku natomiast, swojego zadania nie spełnią z niskotemperaturową pompą ciepła grzejniki żeliwne, których moc wynika przede wszystkim z wysokiej temperatury zasilania (wynoszącej zazwyczaj od ok. 60°C do 75°C). Istniejące już w modernizowanym budynku grzejniki mogą jedynie współpracować z wysokotemperaturową pompą ciepła, którą w swojej ofercie ma wiele firm, w tym Vaillant, Danfoss, LG, czy Hitachi).

Montaż pompy ciepła – krok po kroku

W niewłaściwy sposób zaprojektowana lub też wykonana instalacja pozyskiwania ciepła niskotemperaturowego z powietrza czy też gruntu, może całkowicie uniemożliwić ekonomiczną eksploatację pompy ciepła i narazić inwestora na spore straty finansowe. W związku z tym, tak ważne jest, aby jej montaż powierzyć doświadczonej firmie instalatorskiej. Przy czym w zależności od rodzaju pompy ciepła, jej instalacja będzie przebiegał inaczej. W przypadku powietrznej pompy ciepła jest on stosunkowo prosty, ponieważ nie wymaga wykonania skomplikowanych robót ziemnych. Podczas cieplejszych miesięcy nie zajmuje więcej niż jeden dzień, natomiast w okresie zimowym (ze względu na pewne techniczne ograniczenia) ten czas może przedłużyć się maksymalnie do dwóch dni. Natomiast montaż gruntowej pompy ciepła może się wydłużyć ze względu na prowadzone prace związane z instalacją wymiennika gruntowego, a także uzyskaniem stosownych zezwoleń. Żeby jednak pompa ciepła działała poprawnie, konieczne jest podzielenie jej montażu na kilka etapów – począwszy od zrobienia odpowiedniego projektu instalacji, poprzez wyposażenie kotłowni, aż po jej instalację w domu.

Krok pierwszy: odpowiedni projekt instalacji

Dobrze wykonany projekt jest ważnym etapem w całej inwestycji, gwarantującym poprawne działanie całego systemu. Ponieważ tylko przygotowana i wykonana na podstawie projektu instalacja pompy ciepła przyczynia się do do optymalnego dopasowania systemu do potrzeb zarówno budynku, jak i inwestora. Wykonanie systemu ogrzewania wyposażonego w to urządzenie grzewcze składa się zazwyczaj z dwóch następujących etapów:

• projektu instalacji ogrzewania podłogowego, które jak już wiemy najlepiej sprawdza się w przypadku, najczęściej sprzedawanych niskotemperaturowych pomp ciepła. Ponadto przynosi ono wiele korzyści takich, jak chociażby uzyskanie wysokiego komfortu cieplnego domowników oraz zwiększenie wygody przy równoczesnej redukcji kosztów eksploatacyjnych. Ogromną jego zaletą jest także możliwość zagospodarowania i urządzenia przestrzeni w dowolnym stylu oraz uzyskanie optymalnego dla organizmu człowieka rozkład temperatury (niższej powyżej tułowia, a wyższej przy stopach);
• projektu instalacji pompy ciepła opierającego się o obliczenia zapotrzebowania na energię cieplną w budynku. Wykonuje się je na podstawie temperatury zewnętrznej zależnej od lokalizacji domu jednorodzinnego oraz jej wysokości wewnątrz pomieszczeń. Jednak nie tylko, ponieważ zapotrzebowanie na energię cieplną zależne jest od współczynnik przenikania ciepła U [W/ m²K], czyli współczynnika określającego przenikanie ciepła przez przegrody termiczne. Oczywiście przy projekcie instalacji pompy ciepła ważny jest odpowiedni dobór zarówno źródła dolnego, z którego pobierane będzie ciepło (może to być powietrze, woda lub grunt), jak i górnego źródła ciepła, do którego ciepło będzie dostarczane.

Krok drugi – dobór odpowiedniej pompy ciepła

Decyzja o zakupie i montażu pompy ciepła na pewno nie należy do najłatwiejszych. Dlaczego? Ponieważ pod uwagę należy wziąć wtedy wiele aspektów, zarówno związanych z samym wyborem urządzenia, na rynku bowiem dostępna jest bogata i zróżnicowana oferta tych urządzeń (w jego dobraniu pomocny może okazać się nasz ranking pomp ciepła), ale i z tym czy ma być ona zainstalowana w nowym czy starym budownictwie. Przy czym więcej uwagi będzie ona wymagać w domu poddanym modernizacji. Aby pompa ciepła zapewniła nam komfort cieplny, musi być odpowiednio dobrana i właściwie zamontowana. Oznacza to więc, że przed jej zakupem i montażem konieczne jest przede wszystkim:

• wybranie typu i wielkości pompy ciepła w zależności od rodzaju dolnego źródła ciepła i wymaganych parametrów pracy. Żeby inwestycja w pompę ciepła szybko się zwróciła, ważne jest wybranie takiego źródła dolnego, które sprawdzi się zarówno w konkretnym typie budownictwa, jak i na posiadanej działce. Wszyscy zainteresowani do wyboru mają pompy ciepła pobierające energię cieplną z powietrza, gruntu, czy wody;
• dobór mocy pompy ciepła. Aby instalacja była ekonomiczna i energooszczędna, ważny jest prawidłowy dobór zarówno dolnego i górnego źródła, dopasowanie poszczególnych podzespołów, jak i mocy pompy ciepła, co ma wpływ na żywotność i awaryjność całego systemu;
• wyznaczenie miejsca na pompę ciepła. Urządzenie to, którego wielkość zbliżona jest do rozmiarów lodówki, może być zainstalowana niemal w każdym pomieszczeniu budynku mieszkalnego. Natomiast w sytuacji gdy inwestor zdecyduje się na wyodrębnienie kotłowni z pompą ciepła, to wtedy pomieszczenie to może być przeznaczone również na pralnię i suszarnię;
• wybranie instalacji grzewczej. Większość dostępnych obecnie pomp ciepła to urządzenia niskotemperaturowe, tak więc najbardziej dopasowanym do niej systemem grzewczym jest niskotemperaturowe ogrzewanie płaszczyznowe (najpopularniejsze rozwiązaniem w tym przypadku to połączenie pompy ciepła z ogrzewaniem podłogowym);
• wyznaczenie zapotrzebowania na moc cieplną budynku. Dom, w którym zainstalowana będzie pompa ciepła musi spełniać standardy budownictwa energooszczędnego. Tylko wtedy bowiem zasadność korzystania z instalacji ekologicznych jest całościowe i uzasadnione;
• dobranie systemu pracy pompy ciepła (monowalentny, monoenergetyczny, biwalentny);
• dobraniu elementów peryferyjnych.

Powietrzna czy gruntowa pompa ciepła?

Żeby inwestycja w ekologiczną pompę ciepła szybko się zwróciła, należy wybrać najlepsze dla niej źródło ciepła. Przy czym, to czy w naszym przypadku lepiej sprawdzi się powietrze czy grunt, w dużej mierze zależeć będzie od posiadanej działki oraz budżetu, który możemy przeznaczyć na ten właśnie cel (sprawdźcie ceny pomp ciepła). Ze względu na atrakcyjność, większą dostępność, niski koszt oraz prostą instalację największym zainteresowaniem w Polsce cieszą się pompy ciepła powietrzne. Jak wynika z danych Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła, tylko w 2022 roku sprzedaż pomp ciepła typu powietrze-woda wzrosła o 137 proc. (sprzedano ich wówczas 188.200 sztuk).

Co ważne, ten rodzaj pompy ciepła nie wymaga ani dodatkowej instalacji do odbioru ciepła (przez co zmniejsza się ilość elementów, które mogą w przyszłości ulec awarii), ani odpowiedniej działki budowlanej (jak ma to miejsce w przypadku pompy ciepła gruntowej). Jednak powietrzna pompa ciepła, w odniesieniu do jej gruntowego odpowiednika cechuje się niższym współczynnikiem COP. W przypadku powietrznej pompy ciepła, cena z montażem w zależności od konkretnego modelu i firmy montującej wynieść może dla średniej wielkości domu jednorodzinnego 40.000 – 80.000 zł (dla domu o powierzchni 150 m² jest to średnio ok. 45.000 zł).

Tym natomiast co wyróżnia gruntowe pompy ciepła, jest ich wydajność, która jest wyższa niż w przypadku pomp powietrznych, jak i niezawodność, nawet w warunkach najzimniejszego klimatu. Wszystko przez to, że temperatury gruntu pozostają niemal stabilne przez cały rok. Co ważne, ten rodzaj pompy ciepła doskonale sprawdza się w przypadku nowych domów lub dużych projektów renowacji. Ze względu jednak na skomplikowany montaż i wysoki koszt inwestycji są one rzadziej instalowane. Przy czym warto mieć na uwadze to, że wysoki koszt gruntowej pompy ciepła, nie wynika wcale z ceny samego urządzenia, ale z całościowych kosztów inwestycyjnych związanych z zainstalowaniem:

• wymiennika poziomego, który sprawdzi się wyłącznie na dużej działce z odpowiednio zagospodarowaną przestrzenią (wolną od zabudowań i innych elementów powodujących jej zaciemnienie);
• wymiennika pionowego, który jest rozwiązaniem droższym i wymagającym więcej prac od pompy ciepła z wymiennikiem pionowym. Pompa ciepła z takim właśnie kolektorem gruntowym osiąga jednak wyższy współczynnik wydajności COP i doskonale sprawdzi się zwłaszcza na działkach o niewielkich rozmiarach.

W przypadku gruntowej pompy ciepła, cena z montażem zależeć będzie od mocy, producenta i regionu oraz instalującej jej firmy. Przy czym koszt samego urządzenia wynosi średnio 20.000 – 50.000 zł netto do czego doliczyć trzeba koszt źródła dolnego (w przypadku kolektora poziomego to średnio ok. 15.000 zł, a pionowego to ok. 25.000-30.000 zł) i jego realizację (ok. 15.000 zł).

Krok trzeci – lokalizacja i miejsce montażu pompy ciepła

Przed przystąpieniem do prac związanych z montażem powietrznej pompy ciepła, konieczny jest odpowiedni dobór jej mocy grzewczej w stosunku do zapotrzebowania na energię cieplną danego budynku, a następnie gdy już posiadamy te obliczenia – wybór samej pompy ciepła. Przy czym uwzględniając dobór elementów instalacji i ich montażu, trzeba pamiętać o tym, że w przypadku jednostki zewnętrznej:

• jej odległość od ściany domu nie powinna być mniejsza niż 30 cm, co zapewnia swobodny przepływ powietrza przez pompę ciepła;
• w przypadku powietrznej pompy ciepła typu split, jednostka zewnętrzna powinna znajdować się, jak najbliżej jednostki wewnętrznej (nie można przekroczyć maksymalnej odległości dopuszczonej przez danego producenta pomp ciepła, przy czym mogą to być odległości między 10, a 27 m);
• można ją postawić na cokole betonowym lub konstrukcji wsporczej, byleby wysokość od poziomu gruntu do pompy ciepła nie była mniejsza niż 40 cm (zabezpieczy ją to przed gwałtownymi opadami śniegu, w określonej strefie klimatycznej, które mogą zablokować wentylatory pompy ciepła). Natomiast w przypadku gdy jest ona małej mocy i niskiej wagi, to wówczas można ją zamontować na ścianie;
• powinna być ona zamontowana minimum 30 cm nad podłożem (dla zapewnienia prawidłowego odpływu kondensatu) oraz w miejscu osłoniętym od wiatru, aby maksymalnie skrócić czas odmrażania parownika;
• ważne, aby zwrócić uwagę na na efekt nakładania się hałasu w przypadku ciasnej zabudowy;
• powinna być ustawiona minimum 3 m od „komunikacji”, żeby uniknąć obladzania (nie wskazane jest np. lokowanie jej przy podjeździe do garażu);
• dobrze jest także zadbać o odpowiednią wsiąkliwość podłoża poprzez wypełnienie go żwirem lub wprowadzenie w nie pionowej rury na głębokość poniżej warstwy przemarzania.

Natomiast w przypadku jednostki wewnętrznej powietrznej pompy ciepła, która gabarytami przypominać może lodówkę lub wiszący kocioł gazowy, powinna być ona zainstalowana na ścianie budynku, przy której umiejscowiona ma być jednostka zewnętrzna lub też w jej bliskim sąsiedztwie. Przy czym ważne jest to, aby było to suche pomieszczenie (względna wilgotność nie może przekraczać tam 70 proc.) o odpowiedniej temperaturze (od 0 do 35°C) i wentylacji. Co równie ważne, powinien być do niej swobodny dostęp (do sterownika pompy oraz przeprowadzenia prac serwisowych).

W celu uniknięcie awarii w miejsce przyłączenia jednostki wewnętrzne pompy ciepła trzeba również doprowadzić przewód elektryczny o odpowiednim przekroju i ilości żył. Pod względem elektrycznym urządzenia te dzielą się na jednofazowe i trójfazowe:

• w przypadku pompy ciepła jednofazowej – doprowadza się do niej dwa przewody jednofazowe (jeden z nich zasila urządzenie, drugi natomiast służy do zasilania grzałki rezerwowej). Przy czym ważne jest, aby oba przewody miały odpowiedni przekrój, żeby prowadzić je z rozdzielni bezpiecznikowej, a także zabezpieczyć je osobnymi zabezpieczeniami z różnych faz. Urządzenia jednofazowe są z reguły tańsze niż trójfazowe, jednak mają znaczące ograniczenia szczególnie przy niskich temperaturach (może wówczas wystąpić przeciążenie instalacji elektrycznej i wyłączenie systemu grzewczego);
• w przypadku pompy ciepła trójfazowej w zależności od producenta może być potrzebne doprowadzenie dwóch przewodów trójfazowych (niektórzy producenci tego jednak nie wymagają).

Krok czwarty: załatwienie wszystkich formalności urzędowych

Powietrzne pompy ciepła nie wymagają uzupełniania żadnych formalności, poza pewnymi wyjątkami, które dotyczą ich montażu. W przypadku:

• powietrznej pompy ciepła typu split o pojemności układu chłodniczego powyżej 5 kg ekwiwalentu CO2 (taką ilość czynnika zawiera prawie każda pompa o mocy ponad 10 kW), wymagają obowiązkowej rejestracji urządzenia w CRO, założenia tzw. karty produktu i regularnych kontroli szczelności, które musi wykonać certyfikowany instalator. Co również ważne, montaż pompy ciepła split powierzyć trzeba firmie, która posiada uprawnienia F-gazowe;
• powietrznej pompy ciepła typu monoblok – nie jest wymagane od instalatora posiadanie uprawnień F-gazowych. Ten typ pompy nie wymaga również rejestracji, o czym Wspomina tzw. ustawa F-gazowa (więcej na ten temat dowiecie się z artykułu: powietrzna pompa ciepła split czy monoblok).

Należy również pamiętać o tym, że zarówno w przypadku pompy ciepła powietrznej, jak i gruntowej, jeśli znajdują się one na na terenie (lub w budynku), który jest wpisany do rejestru zabytków lub na obszarze objętym programem Natura 2000, to konieczne jest wtedy uzyskanie pozwolenia na ich montaż. Natomiast montaż pompy ciepła gruntowej, w przypadku:

• wymiennika pionowego, którego montaż związany jest z dużą ingerencją w podłoże działki, wymaga już dopilnowania formalności wynikających z przepisów ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze. Konieczne jest wówczas przedstawienie staroście planu robót geologicznych, do których można przystąpić jeśli w terminie 30 dni od złożenia projektu nie wniesie on sprzeciwu w drodze decyzji. Przy czym w terminie najpóźniej na dwa tygodnie przed zamierzonym terminem rozpoczęcia wierceń należy także zgłosić ten fakt właściwemu organowi administracji geologicznej, organowi nadzoru górniczego oraz prezydentowi, burmistrzowi lub wójtowi. Zaś w terminie do 6 miesięcy od zakończenia prac konieczne jest przekazanie organowi administracji geologicznej „Dokumentacji prac geologicznych wykonanych w celu wykorzystania ciepła ziemi”. Formalności związane z projektowaniem i zatwierdzeniem trwają z reguły do 2 miesięcy;
• wymiennika poziomego na własnym gruncie nie podlega regulacjom prawnym i nie jest wymagane pozwolenie. Przed rozpoczęciem jednak zaplanowanych prac, najlepiej uzyskać na ten temat informacje w starostwie powiatowym (wystarczy zgłosić zamiar budowy i odczekać 30 dni na tak zwaną milczącą zgodę).

Krok piąty – roboty wiertnicze (w przypadku gruntowej pompy ciepła)

Zainstalowanie kolektora pionowego jest znacznie trudniejsze niż montaż kolektora poziomego. Ponadto wiąże się ono również z wysokimi kosztami, na co wpływ ma rodzaj budowy geologicznej gruntu. Do wykonania robót wiertniczych niezbędny jest bowiem specjalny sprzęt do drążenia głębokich na kilkadziesiąt metrów otworów. W przypadku:

• gruntów miękkich – odwierty, do których wprowadzane są pionowe odcinki rur polietylenowych (PE), wykonywane się wiertnicą mechaniczną, metodą wiercenia obrotowego z płuczką (najczęściej są to otwory o głębokości ok. 100 m, przy średnim czasie wykonania wynoszącym ok. 6 godzin);
• gruntów twardych, odwierty wykonywane są metodą wiercenia obrotowo-udarowego z młotkiem dolnym.

Po wprowadzeniu sondy wykonanej z rur PE z głowicami (w których przepływa czynnik odbierający ciepło z gruntu) do otworu, zalewa się go mieszanką bentonitowo-żwirową. Następnie zaś następuje podłączenie sond do rozdzielacza i wprowadzenie do budynku (wykorzystuje się do tego studzienki rozdzielaczowe, szafki i rozdzielacze ścienne). Jeśli wynik próby ciśnieniowej jest pozytywny, to układ napełniany jest roztworem glikolu propylenowego.

Wszystkie prace poprzedzone są zawsze odwiertem próbnym, dzięki któremu możliwe jest zgromadzenie i przeanalizowanie informacji dotyczących pojemności cieplnej gruntu i jej budowie hydrogeologicznej. Następnie po zebraniu tych danych oraz niezbędnych pozwoleń urzędowych, można zająć się projektowaniem odwiertów.

Krok szósty – montaż pompy ciepła i pozostałych urządzeń instalacji

W odróżnieniu od instalacji powietrznej pompy ciepła, montaż jej gruntowej odpowiedniczki jest znacznie bardziej skomplikowany, wymaga bowiem dużo więcej przemyślenia i planowania. Wówczas po ustawieniu pompy ciepła w docelowym miejscu należy połączyć ją z instalacjami: zasobnikiem c.w.u., buforem (magazynem wody grzewczej), czy armaturą (pompami obiegowymi, naczyniami przeponowymi, zaworami, rurociągami). Ten etap prac związanych z montażem pompy ciepła jest najtrudniejszy i najbardziej pracochłonny.

Próba szczelności i czyszczenie układu chłodniczego

Montaż powietrznej pompy ciepła typu split wymaga natomiast zarówno zamontowania jednostki zewnętrznej, jak i wewnętrznej, a następnie połączenia ich za pomocą przyłączy chłodniczych o odpowiednich średnicach (niskiego i wysokiego ciśnienia). Jednak zanim jednostki te zostaną połączone gazem, konieczne jest przeprowadzenie testu szczelności połączenia. Działanie to polega na napełnieniu układ pompy ciepła azotem (który jest gazem obojętnym chemicznie) do ciśnienia minimum 30 bar, maksimum 40 bar.

Próba szczelności instalacji pompy ciepła powinna być wykonana wg. zaleceń gwarancyjnych producenta urządzenia. Musi ona jednak trwać nie mniej niż 40 minut a w jej trakcie obserwowane jest jednocześnie ciśnienie w układzie. Nie należy skracać tego czasu (co jest niestety częstą stosowaną praktyką firm wykonawczych), bowiem tylko wtedy nie tylko zyskamy gwarancję, że połączenie wykonane zostało w poprawny sposób, ale i użycie azotu zapewni osuszenie (jak wykonana następnie próżnia). W sytuacji gdy wilgoć pozostanie w układzie, to sprężarka będzie źle smarowana, co w konsekwencji może doprowadzić do jej zatarcia.

Kolejnym wspomnianym etapem, po wykonaniu próby szczelności jest wyczyszczenie i osuszenie układu dzięki wytworzeniu próżni przy użyciu tzw. pompy próżniowej (od momentu, kiedy wskazówka na manometrze pompy próżniowej znajdzie się poniżej 0 bar, próżnia powinna trwać jeszcze przez minimum 30 minut). Z kolei wyczyszczony już układ nadaje się do wypełnienia go czynnikiem chłodniczym. Przy czym jednostka zewnętrzna powinna mieć go w wystarczającej ilości dla całej pompy ciepła, wystarczy jedynie dodać wody grzewczej do jednostki wewnętrznej.

Krok siódmy – pierwsze uruchomienie pompy ciepła

Jedynie właściwe podłączenie poszczególnych elementów instalacji gwarantuje prawidłowe działanie pompy ciepła. Ostatnim etapem montażu pompy ciepła jest jej uruchomienie, które wymaga odpowiedniej wiedzy i umiejętności. Trzeba jej bowiem poświęcić więcej czasu niż, np. instalacji z kotłem grzewczym, konieczne jest bowiem sprawdzenie samej pompy ciepła, jak i dolnego oraz górnego źródła ciepła. W tym czasie testowane są również dostępne funkcje, takie jak ciepła woda użytkowa czy chłodzenie. Dlatego też tak ważne jest, aby przeprowadzone ono było przez fabryczny serwis, firmę specjalistyczną lub przeszkolonego instalatora, który zna algorytmy pracy regulatora i jego możliwości.

W większości pomp ciepła, ich producenci udostępniają jednak protokoły zgłoszeń ich pierwszego uruchomienia, dzięki którym instalator może odpowiednio przygotować się do pracy oraz wykryć problemy. Prawidłowa, optymalna i ekonomiczna praca pompy ciepła wymaga, aby wszystkie procedury związane z pierwszym uruchomieniem zostały spełnione. Ważne jest również to, żeby w celu zwiększenia oszczędności i ograniczenia kosztów eksploatacyjnych do minimum, instalator przy pierwszym uruchomieniu skonfigurował pompę ciepła w taki sposób, aby wykorzystywała ona tańszą, nocną taryfę za energię elektryczną (Taryfa G12). Wówczas urządzenie to będzie pracować zgodnie z ustalonym przez użytkownika harmonogramem – w godzinach nocnych i przez dwie godziny w ciągu dnia. Ogólna bowiem reguła podziału godzin w taryfie G12, najczęściej dotyczy w przypadku niższej stawki cenowej, godzin:

• od 22.00 do 6.00 (tzw. dolina nocna);
• od 13:00-15:00 (tzw. dolina dzienna).

Ponadto szerokie możliwości programowania dostępne w sprzedawanych obecnie pompach ciepła umożliwiają także ustawienie temperatury, jaka ma być utrzymywana w domu oraz temperatury c.w.u. Przy czym w zależności od wybranych ustawień, praca tego ekologicznego urządzenia może być mniej lub bardziej ekonomiczna.