Mycie paneli fotowoltaicznych – czym myć?
Producenci paneli fotowoltaicznych jeszcze kilka lat temu zapewniali, że fabryczne pokrycie ich produktów preparatami samoczyszczącymi, właściwie eliminuje konieczność choćby okresowego mycia modułów. Okazuje się jednak, że przeprowadzone testy, którym zostały poddane wybrane panele fotowoltaiczne wykonane w różnych technologiach, zaprzeczyły tym zapewnieniom. Kurz, pyły, liście, sadza, ptasie odchody, a nawet porosty, to rodzaje zanieczyszczeń, z którymi nie radzą sobie popularne moduły słoneczne. Mycie paneli fotowoltaicznych wydaje się więc koniecznością. Jak utrzymywać je w idealnym stanie? I czy czyszczenie paneli fotowoltaicznych warto zlecić profesjonalistom?
Spis treści – czego dowiesz się z artykułu?
Dlaczego należy myć panele fotowoltaiczne?
Pozyskiwanie energii słonecznej za pomocą instalacji fotowoltaicznej, a więc domowej mikroelektrowni, ma sens jedynie wtedy, kiedy generuje istotne oszczędności dla użytkownika systemu. Optymalnie skonfigurowana instalacja, dobrana i zamontowana przez doświadczonego instalatora (patrz: ranking firm fotowoltaicznych), powinna poprzez swoją wydajność zapewnić inwestorowi zwrot z przedsięwzięcia na przestrzeni od 5 do 8 lat. Istnieją jednak czynniki, które mogą znacznie wydłużyć ten czas, a jednym z nich są zanieczyszczenia osiadające na panelach fotowoltaicznych i powodujące spadki ich wydajności. Przeprowadzone na przestrzeni lat testy wykazały, że na przykład cząstki PM2.5 czy PM10, z których w dużej mierze składa się smog, mogą obniżać wydajność instalacji fotowoltaicznej nawet o 30 proc.!
Jeszcze do niedawna producenci paneli słonecznych utrzymywali, że czyszczenie paneli fotowoltaicznych nie przynosi żadnych korzyści dla efektywności ich działania, a może je jedynie uszkodzić. Twierdzono, że preparaty, którymi pokryte są panele przy udziale deszczu, doskonale poradzą sobie z wszelkimi zanieczyszczeniami. Już 20 lat temu wielkie elektrownie fotowoltaiczne instalowane np. w Niemczech, zaczęły wykazywać jednak znaczne straty w wydajności, a jako przyczynę tego stanu rzeczy zdiagnozowano właśnie zanieczyszczenia zalegające na powierzchni paneli słonecznych. Kolejne badania prowadzone w krajach o najgorszej jakości powietrza, jak np. Indie, tylko potwierdziły wysnute wcześniej wnioski. Choć obecnie, w szczególności chińscy producenci prześcigają się w produkcji samoczyszczących modułów, to nadal wielu użytkownikom “zielonej energii” pozostaje mechaniczne zadbanie o czystość, a tym samym wydajność instalacji.
Panele fotowoltaiczne – kiedy poddać je czyszczeniu?
Mycie paneli fotowoltaicznych można wykonywać prewencyjnie, a więc w ustalonych odstępach czasu lub doraźnie, czyli w momencie zauważenia strat w uzysku energii. Zdecydowanie bardziej korzystnym dla kieszeni inwestora rozwiązaniem jest cykliczne czyszczenie paneli PV np. dwa razy w roku:
wiosną – po okresie jesienno-zimowym warto usunąć z instalacji zalegające liście, naloty spowodowane sadzą z kominów. Przy okazji można sprawdzić, czy niskie temperatury i duża wilgotność (groźba delaminacji) nie doprowadziły do uszkodzeń modułów słonecznych;
jesienią – po okresie letnim, w którym zapylenie może być szczególnie duże, np. po żniwach na terenach wiejskich.
Niektórzy użytkownicy instalacji fotowoltaicznych decydują się na mycie paneli PV dopiero kiedy ich zabrudzenie jest mocno zauważalne lub wówczas, gdy odnotowują straty w pozyskiwanej energii. Warto pamiętać, że w zależności od technologii, w jakiej moduły zostały wykonane (ranking paneli fotowoltaicznych) oraz od ich jakości zależy, jak efektywnie będą w stanie pozyskiwać energię, nawet w warunkach częściowego zacienienia. Może się zatem okazać, że straty w wydajności będą zauważalne dopiero wielu miesiącach, bądź latach funkcjonowania instalacji. Jeżeli jednak dodać do siebie wszystkie te kWh, które utracono przez ten czas, to moment osiągnięcia zwrotu z inwestycji, może się odsunąć.
To, kiedy należy myć panele fotowoltaiczne uzależnione jest także od indywidualnych warunków klimatycznych, geograficznych czy urbanistycznych, w jakich pracuje dana instalacja. Gospodarstwa lub przedsiębiorstwa korzystające z “zielonej energii” i położone w mniejszych miejscowościach o wysokiej jakości powietrza, z pewnością rzadziej będą zmuszone do inwestowania w mycie paneli fotowoltaicznych. Jeżeli jednak moduły słoneczne pozyskują energię w zagłębiu przemysłowym lub okolicy, w której inne gospodarstwa domowe są ogrzewane za pomocą przestarzałych instalacji, bądź pieców tzw. kopciuchów, to zanieczyszczenia osiadające na ogniwach będą wymagały częstszego usuwania.
Czym myć panele fotowoltaiczne?
Jednym z najważniejszych aspektów w temacie mycia paneli fotowoltaicznych, są środki i narzędzia, jakich powinno się używać do usuwania zanieczyszczeń z modułów. Warto w tym obszarze przyjąć jedną podstawową zasadę: nie oszczędzać. Instalacja fotowoltaiczna ma służyć użytkownikowi przez 25, a nawet 30 lat, co oznacza, że utrzymywanie jej w dobrym stanie technicznym i zapobieganie uszkodzeniom leży w dobrym interesie samego inwestora. Jeżeli zatem użytkownik systemu słonecznego decyduje się na samodzielne czyszczenie paneli fotowoltaicznych, to powinien zdecydować się na zakup profesjonalnych środków czyszczących, najlepiej tych polecanych przez samych producentów bądź instalatorów.
W trudniejszej sytuacji mogą się natomiast znajdować Ci inwestorzy, których instalacje fotowoltaiczne zostały położone w niewłaściwy sposób. Chodzi tu przede wszystkim o zbyt mały stopień nachylenia modułów, powodujący zintensyfikowanie zalegających na nich zanieczyszczeń. Takie panele są bardziej narażone na degradację słoneczną, która sprzyja zmianie powierzchni ogniw na bardziej szorstką, a także na zaleganie w ich konstrukcji wody opadowej. W takiej sytuacji do mycia paneli fotowoltaicznych należy użyć specjalistycznych środków i narzędzi, a także wiedzieć, w jaki sposób przeprowadzić cały proces czyszczenia. Z pewnością zalecany przez niektórych roztwór wody z octem nie pomoże na wieloletnie lub uporczywe zanieczyszczenia pojawiające się na poziomo zamontowanych panelach.
Szczotka do mycia paneli fotowoltaicznych – jaka powinna być?
Ważne są również narzędzia, które zostaną użyte do mycia modułów. Jaka szczotka do mycia paneli fotowoltaicznych będzie odpowiednia? Powinny to być możliwie najbardziej miękkie gąbki lub szczotki, które zminimalizują ryzyko uszkodzenia powierzchni paneli.
Coraz częściej, na rynku można znaleźć rozwiązania dedykowane instalacjom solarnym, np. szczotki o specjalnej konstrukcji (umożliwiającej np. podłączenie lancy wodnej), oferowane z kijamy teleskopowymi od różnej długości. Dzięki nim, możemy skutecznie wyczyścić moduły, nienarażając się jednocześnie na niebezpieczeństwo upadku.
Mycie paneli fotowoltaicznych – samodzielnie czy profesjonalnie?
Instalacja fotowoltaiczna ma za zadanie przynieść inwestorowi uniezależnienie od podwyżek cen prądu, a tym samym zauważalne oszczędności w jego domowym budżecie. Czy samodzielne mycie paneli fotowoltaicznych nie będzie jednak działaniem sabotującym wydajnie działanie instalacji? Jeżeli zostanie ono przeprowadzone umiejętnie i przy użyciu profesjonalnych środków oraz narzędzi, to ryzyko uszkodzenia, a tym samym zmniejszenia efektywności systemu, nie powinno być szczególnie wielkie. Tym niemniej wielkopowierzchniowe instalacje, montowane w trudno dostępnych dla laika miejscach, często wymagają zatrudnienia specjalistów, którzy profesjonalnie poradzą sobie z wszelkimi zanieczyszczeniami.
Z usług firmy warto skorzystać także wtedy, kiedy mycie paneli fotowoltaicznych zostało przez właściciela zaniedbane, na ich powierzchni zalegają trudno usuwalne osady, czy nawet porosty lub wtedy, gdy instalacja została położona nieprawidłowo i istnieje spore ryzyko jej uszkodzenia.
Sposoby profesjonalnego mycia paneli fotowoltaicznych
Użytkownicy instalacji fotowoltaicznych rozważając zlecenie mycia paneli profesjonalnej firmie, często zastanawiają się nad tym, jakich technik czyszczenia używają specjaliści i czy rzeczywiście warto w nie zainwestować. Celem przybliżenia inwestorowi tych aspektów warto wyodrębnić dwa podstawowe sposoby mycia modułów słonecznych, które stosują specjalizujące się w tym firmy:
system jonowo – kationowy – pozwala usunąć do 99,9 proc. zanieczyszczeń. Filtrowanie w tym systemie jest nieograniczone, natomiast częstotliwość wymiany złoża żywicowego zależy od twardości wody;
system odwróconej osmozy – mniej efektywny sposób mycia polegający na filtrowaniu wody przez filtr membranowy. Pozwala usunąć od 95 do 98 proc. zanieczyszczeń, a koszty eksploatacyjne są znacznie wyższe niż w przypadku systemu jonowo-kationowego.
Jakich narzędzi specjaliści używają w swojej pracy? Przede wszystkim są to filtry, szczotki stałe lub obrotowe, wysięgniki modułowe lub teleskopowe, a przy większych powierzchniach specjalnie dostosowane podnośniki samochodowe, a nawet roboty czyszczące. Firmy myjące panele fotowoltaiczne mają zatem dużą przewagę technologiczną i sprzętową nad użytkownikiem instalacji, który decyduje się na samodzielne utrzymanie jej w czystości.
Ile kosztuje mycie paneli fotowoltaicznych?
Podstawowym czynnikiem decydującym o tym, że osoby korzystające z pozyskiwania energii za pomocą instalacji fotowoltaicznej, wybierają samodzielne mycie paneli fotowoltaicznych, jest oczywiście konieczność uiszczenia zapłaty za taką usługę firmie zewnętrznej. Okazuje się jednak, że koszty skorzystania z profesjonalnego czyszczenia modułów nie są tak wysokie, jak można przypuszczać. Dodatkowo, jeżeli ceny te zestawi się z potencjalnymi stratami, jakie może spowodować nieumiejętne mycie paneli lub całkowite zaniedbanie tej kwestii, to wynagrodzenie za pracę specjalistów nie wydaje się szczególnie obciążające dla inwestora.
Czyszczenie paneli fotowoltaicznych – jakie korzyści?
Pomimo oczywistych korzyści, jakie niesie ze sobą mycie paneli fotowoltaicznych, niektórzy nadal podnoszą argumenty przemawiające za zgubnym wpływem czyszczenia ogniw na ich wydajność. Rzeczywiście, zbyt częste lub nieumiejętne usuwanie zanieczyszczeń może uszkodzić konstrukcję ogniw. Jeżeli jednak całą procedurę przeprowadza się z zachowaniem odpowiednich odstępów czasu i dbałością o bezpieczeństwo, to mycie paneli może przynieść ze sobą jedynie korzyści w postaci:
wyeliminowania strat w uzysku mocy,
usunięcia lub zapobiegnięcia uszkodzeniom paneli,
przyspieszenia zwrotu z inwestycji,
przedłużenia żywotności paneli,
działania z korzyścią dla estetyki instalacji.
Już w 2003 pojawiły się pierwsze zalecenia dotyczące mycia paneli fotowoltaicznych celem uniknięcia strat w pozyskiwanej energii słonecznej. Liczne testy i badania wskazują, że zaniedbania w obszarze czystości instalacji mogą prowadzić jedynie do finansowych strat związanych nie tylko z mniejszą wydajnością modułów, ale także koniecznością ich wymiany wskutek niewykrytych w porę uszkodzeń.
Mycie paneli to wyłącznie same korzyści, przynajmniej 2 razy do roku.