Odszkodowanie za nękanie
W dobie rozkwitu cyfryzacji i złudnego myślenia, że wszelkie działania są anonimowe, coraz częściej dochodzi do sytuacji, w której sprawca dopuszcza się nękania swojej ofiary. Pogorszenie się jakości życia, a także narastające przez sytuację napięcie i stres mogą być podstawą uzyskania odszkodowania za nękanie. Sprawdź, w jakich jeszcze przypadkach można uzyskać rekompensatę za uporczywy stalking.
Spis treści – czego dowiesz się z artykułu?
Czym jest stalking?
Nękanie jest coraz powszechniejszym zjawiskiem i coraz więcej spraw do sądów trafia na wokandę z jego powodu. Określenie zamienne dla nękania to “stalking”, które pochodzi z języka angielskiego od słów “to stalk” (śledzenia zwierzyny łownej), które z żargonu myśliwskiego oznacza osaczanie ofiary. Stalking wiąże zatem ze sobą aspekt psychologiczny, społeczny, prawny, socjologiczny, a nawet medyczny. Samo prześladowanie może też mieć charakter wirtualny.
W Kodeksie karnym nękanie/stalking stanowi przestępstwo ujęte w art. 190a:
“§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby jej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek lub inne jej dane osobowe w celu wyrządzenia jej szkody majątkowej lub osobistej.
§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.”
Nękaniem możemy nazwać zachowania, które są:
- uporczywe,
- celowe,
- długo trwające i bardzo emocjonalne,
- wyrządzają psychiczną szkodę wobec ofiary.
Uporczywe i długotrwałe zachowania, które dodatkowo wiążą się ze zniszczeniem prywatności, dóbr osobistych, przemocą, zniewagą lub obrazą można uznać za przestępstwo. Często ofiary czują obawę, że ich życie jest zagrożone, ponieważ stalker grozi, że może zrobić ofierze krzywdę, jeśli nie wykona jego poleceń. Takie zachowania znacząco wpływają na jakość życia ofiary.
Nękaniem możemy nazwać takie czyny, jak:
- głuche telefony o różnych porach dnia i nocy,
- śledzenie profili ofiary w mediach społecznościowych,
- groźby, napaści i pobicia,
- kradzież rzeczy ofiary,
- szantażowanie,
- włamania do samochodu lub domu ofiary,
- nękanie rodziny,
- nachodzenie i kręcenie się w okolicy domu lub miejsca pracy ofiary,
- uporczywe SMS-y o różnych porach w ciągu doby,
- składanie zamówień na nazwisko ofiary (przesyłek pocztowych, jedzenia na wynos, zakupów przez internet),
- rozpowszechniania plotek, które są nieprawdziwe i mogą wpływać na dobre imię ofiary (np. mogą doprowadzić do rozpadu związku, kłótni z rodziną lub problemów w pracy).
Według kryminolożki Dagmary Woźniakowskiej-Fajst z Uniwersytetu Warszawskiego, stalking zaczyna się niewinnie. Większość przypadków nękania rodzi się po bliższych lub luźniejszych relacjach, choć zdarzają się też sytuacje, gdzie sprawcę i ofiarę nic nie łączy.
Ofiarami stalkingu są zarówno osoby publiczne, jak i niebędące na świeczniku. Z badań przeprowadzonych wynika, że najczęściej ofiarami są kobiety, na całym świecie:
- w Anglii i Walii 19% kobiet przyznało, że czuły się ofiarami stalkingu,
- w Szwecji ofiarami nękania było ¾ z 9% ankietowanych kobiet,
- w Niemczech około 85-87% ofiar to kobiety, gdzie połowa z przypadków dotyczyła byłych partnerów,
- we Włoszech w 80% aktów przypominających stalking były kobiety, w 90% miały one wcześniej relację z ofiarą (mąż, kochanek, narzeczony, kolega, były partner). Czas prześladowania wynosił około 1,5 roku,
- w Polsce w badaniu z 2006 roku na próbie 2 000 osób okazało się, że ofiarami w 75% były kobiety, które również miały wcześniej relację ze sprawcą*.
*Źródło informacji: “Stalking w Polsce. Rozmiary – formy – skutki. Raport z badania nt. uporczywego nękania”, Andrzej Siemaszko (red.), Beata Gruszczyńska, Marek Marczewski, Paweł Ostaszewski, Dagmara Woźniakowska-Fajst, Tom XXXII/2010.
Odszkodowanie za nękanie
Ofiary nękania mogą długotrwale odczuwać skutki zachowań sprawcy. Konsekwencje mogą być na tle emocjonalnym fizycznym, społecznym lub finansowym. Przeważnie u ofiar można zauważyć zmiany zachowań psychiczno-społecznych, jak wycofanie z życia kulturalnego, brak zaufania, częste zmiany miejsca zamieszkania lub numeru telefonu, a także depresję, permanentny stres. Najpoważniejszym skutkiem stalkingu jest śmierć przez popełnienie samobójstwa.
Źródło: http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.ojs-doi-10_7420_AK2010C/c/134-706.pdf
Aby można było ubiegać się o odszkodowanie za nękanie, musi być ono uporczywe lub wzbudzające uzasadnione poczucie zagrożenia życia. Pokrzywdzony musi złożyć wniosek o podjęcie działań w celu ścigania stalkera.
Wniosek o odszkodowanie za nękanie
Pogorszenie stanu życia i naruszenie dóbr osobistych jest podstawą do otrzymania odszkodowania od sprawcy. Wniosek o odszkodowanie za nękanie powinien być napisany zgodnie z zasadami pism procesowych.
Termin wniosku musi być zgłoszony do czasu zamknięcia przewodu sądowego na rozprawie głównej. Zatem jeśli zostanie wyznaczona rozprawa o nękanie, wniosek w formie pisemnej lub ustnej musi być sformułowany do końca przewodu sądowego. O terminie zakończenia przewodu informuje sąd.
Każdemu poszkodowanemu należy się odszkodowanie adekwatne do wyrządzonych szkód przez sprawcę (reguluje to art. 46§ 1 Kodeksu karnego). To sąd jednak orzeka czy odszkodowanie/rekompensata/zadośćuczynienie ma zostać wypłacone w całości, czy w częściach. Co więcej, kwota może zostać przyznana przez sam sąd, ale też można złożyć odpowiedni wniosek z opisaną kwotą.
Odszkodowanie za nękanie sąsiadów
Dobre życie z sąsiadami brzmi jak bajka? W realnym życiu sprawy mają różny przebieg wydarzeń. Niemniej jednak za uporczywe nękanie przez sąsiadów również można otrzymać odszkodowanie. Zanim jednak zostanie wysłany wniosek do sądu, można spróbować następujących metod:
- asertywnie porozmawiać z sąsiadem/sąsiadką i wytłumaczyć, że zachowanie jest uporczywe i jeśli nie zostanie zaprzestane, zostaną podjęte kroki prawne,
- można wykorzystać przed sądowe wezwanie do natychmiastowego zaprzestanie naruszania dóbr osobistych z podstawą prawną.
Jeśli to nie pomoże, można złożyć pozew w sądzie o naruszenie dóbr osobistych.
Odszkodowanie za nękanie przez windykatora
Niestety, ale znane są publicznie niechlubne zachowania windykatorów i często omawianym przez prawników tematem jest np. nękanie telefonami przez windykatora. Warto przypomnieć, że czynami niedopuszczalnymi przez windykatora są:
- nieustanne telefony,
- liczne wysyłanie wiadomości SMS i pisemnych monitów do dłużnika,
- udzielanie informacji na temat długów do osób trzecich – pracodawcy, sąsiadów, dalszej rodzinie,
- wizyty w miejscu zamieszkania lub miejscu pracy.
Tego typu zachowania naruszają dobra osobiste, dlatego poszkodowany może dochodzić w sądzie o odszkodowanie.
Zobacz też: Windykacja chwilówki – teroria a rzeczywistość.
W ramach zadośćuczynienia dostępnymi formami są:
- przeprosiny,
- zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych,
- wpłacenie zasądzonej kwoty pieniężnej na cel społeczny,
- odszkodowania za wyrządzenie szkody,
- zaprzestanie szkodliwych działań – telefonów, pism, nachodzeń.
Aby walczyć z uporczywymi windykatorami, należy zebrać odpowiednie dowody, które będzie można przedstawić w sądzie.
Na pewno przydadzą się w takim wypadku:
- listy, monity, wezwania od windykatora,
- historia połączeń telefonicznych,
- SMS-y,
- zeznania świadków, czyli osób, których windykator poinformował o długu,
- notatki policyjne lub ze straży miejskiej, które zostały sporządzone podczas wizytacji terenowej.
Po zebraniu odpowiedniej ilości dokumentacji, wyborze odpowiedniej kancelarii odszkodowawczej, żądania w sądzie są jak najbardziej realne do wygrania i uzyskania rekompensaty.
Wszystko zaczęło się od historii z rozwiązaniem umowy na usługi telewizyjne z 2016 roku. Pan Andrzej, rozwiązując starą umowę prosił o przeksięgowanie nadpłaconych środków na nowe konto abonenckie. W sierpniu 2016 środki (150,10 zł) miało zostać przeksięgowane do nowego dekodera. Podczas urlopu wypoczynkowego Pana Andrzeja na Hawajach, firma odzywała się wielokrotnie w sprawie uregulowania zaległości w wysokości 99,80 zł za nieuregulowanie opłat abonamentowych. Pan Andrzej zakwestionował swój dług. Co więcej, różnica czasowa, wynosząca 12 godzin spowodowała sytuację, że uporczywe telefony przypadały na godziny nocne, powodując niewyspanie się i pogorszenie jakości urlopu poszkodowanego. Do tego koszty połączeń telefonicznych były wysokie, co łącznie miało dać kwotę 115 000 zł za cały rodzinny urlop.
Pan Andrzej złożył pozew do sądu, a w kwietniu 2018, Sąd Okręgowy w Warszawie zasądził od Spółki Akcyjnej na rzecz Andrzeja D. 40 tys. zł oraz 30 tys. zł na rzecz stowarzyszenia pożytku publicznego, przyznając, że zachowanie Spółki miało cechy uporczywego nękania i działań, które wzbudzały w poszkodowanym poczucie zagrożenia.
Niespodziewany skutek przyniosła jednak apelacja wyroku Sądu I instancji przez Spółkę. Sąd Apelacyjny uznał, że działania pracowników to były wyłącznie SMS-y i kilka połączeń telefonicznych, które nie są tak dolegliwe, jak wcześniej to określono. Przyznano przez sąd 10 000 zł na cel społeczny i 10 000 zadośćuczynienia. Spółka zatem musiała zapłacić 20 000 zł. Więcej informacji w sygnaturze akt I ACa 387/18, wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 11 października 2018 r.
