Kim jest prosument wirtualny?
Prosument wirtualny to osoba fizyczna lub firma, która nie posiada własnej instalacji fotowoltaicznej, ale może czerpać korzyści z energii odnawialnej poprzez zakup wirtualnego udziału w instalacji OZE (Odnawialne Źródła Energii) zlokalizowanej w innym miejscu.
Możliwość rozdzielenia miejsca produkcji i miejsca konsumpcji energii z OZE to ukłon w stronę osób i podmiotów, które obecnie nie mają szansy skorzystać z przywilejów konsumenckich np. ze względu na brak miejsca do montażu. Mowa tu m.in. o:
- mieszkańcach obiektów wielorodzinnych, które ze względu na ochronę konserwatorską nie mogą montować fotowoltaiki,
- właścicielach lub zarządcach biurowców, którzy ze względu na konstrukcję nie mają miejsca na montaż instalacji,
- mieszkańcach osiedlach “bliźniaków”, które nie dysponują odpowiednią ilością miejsca do montażu fotowoltaiki na gruncie czy dachu,
- przedsiębiorstwach,
- związkach wyznaniowych,
- jednostkach samorządu terytorialnego,
- jednostkach użyteczności publicznej.
Chcecie dowiedzieć się kim jest prosument i jak jest rozliczany? Zajrzyjcie na te strony:
- Prosument – kim jest? Aktualne ustawy i zasady
- Co to jest net-billing?
- Rozliczenie energii wprowadzonej do sieci z fotowoltaiki
Prosument wirtualny – od kiedy?
Zgodnie z zapisami ustawy o OZE mechanizm prosumenta wirtualnego miał zacząć obowiązywać dopiero od 2 lipca 2024 roku. Data ta była bezpośrednio powiązana z wdrożeniem Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii. Aktualnie wiadomo jednak, że wdrożenie CSIRE opóźni się. System ma pojawić się dopiero w lipcu 2025 roku. To z kolei oznacza, że wejście w życie prosumenta wirtualnego będzie możliwe również dopiero w 2025 roku.
Prosument wirtualny - zasady funkcjonowania
- Rozliczania prosumenta wirtualnego odbywa się zgodnie z aktualnymi zasadami rozliczenia fotowoltaiki dla klasycznych prosumentów.
- Maksymalna moc instalacji wykorzystywanej przez prosumenta wirtualnego w jednym punkcie poboru energii (w ramach wynajmu lub zakupu udziałów w fizycznej instalacji) nie może przekroczyć 50 kW. Jednocześnie moc przypisanej instalacji OZE nie może przekroczyć mocy umownej w miejscu odbioru.
- Cała energia wyprodukowana przez prosumenta wirtualnego jest odsyłana do sieci. W takim wypadku nie zachodzi więc tradycyjna autokonsumpcja, która pozwala zaoszczędzić na opłatach dystrybucyjnych. Prosument wirtualny zawsze płaci pełne opłaty dystrybucyjne, ale może może obniżyć koszt energii czynnej.
- W przypadku, gdy z jednej instalacji OZE korzysta więcej niż jeden prosument wirtualny, konieczne jest zawarcie umowy regulującej współpracę i wyznaczającej tzw. reprezentanta prosumentów.
- Na terenie gmin, na których działa farma wiatrowa, prosumenci wirtualni będą mogli wykupić w niej udziały. Właściciel farmy będzie miał obowiązek udostępnić do zakupu min. 10% mocy zainstalowanej.
Gdzie poza Polską działają prosumenci wirtualni?
Warto zauważyć, że rozwiązania proponowane przez posłów w postaci prosumenta wirtualnego i zbiorowego nie są nowością również w skali globalnej. Podobne opcje (z sukcesem!) funkcjonują w różnych krajach na całym świecie.
Dla przykładu w 2020 roku na Litwie uruchomiono pierwszą farmę fotowoltaiczną, w której można było kupić udziały (zwykle w postaci określonej liczby paneli) – co najmniej 1 kW i nie mniej niż 30 kW. Zgodnie z litewskim prawem, każdy mieszkaniec może wynająć lub zakupić część instalacji fotowoltaicznej wybudowanej w innym miejscu niż miejsce zużywania energii lub przez przez innych podmiot. Mamy tu więc do czynienia z prosumentem wirtualnym.
Inwestorzy są rozliczani miesięcznie, otrzymując rachunek uwzględniający ich lokalne zużycie oraz ilość wyprodukowanej energii. Jej nadmiar mogą wykorzystać w kolejnych miesiącach.
Podobne rozwiązania od dłuższego czasu funkcjonują też w Stanach Zjednoczonych w postaci np. kalifornijskiego programu MASH (ang. Multifamily Affordable Solar Housing). Opierają się one na założeniach zbliżonych do tych, które zaprezentowano w projekcie:
- instalacja nie musi być własnością prosumenta i nie musi znajdować się na terenie jego nieruchomości,
- prosument otrzymuje określony jej udział, z którego produkcja obniża jego rachunki za prąd.
Jak wynika z raportu “Prosumeryzm zbiorowy w USA. Wnioski i rekomendacje dla Polski”, oprócz Kaliforni, prosumeryzm zbiorowy rozwijany jest także m.in. w stanie Minnesota, Massachusetts czy w Nowy Jork.
