PV plug and play, czyli fotowoltaika do gniazdka. Na czym to polega?
Branża fotowoltaiczna stale się rozwija. Wciąż pojawiają się nowe rozwiązania zwiększające jej wydajność czy użyteczność. Jedną ze stosunkowo nowych opcji jest tzw. PV plug and play, czyli fotowoltaika, która nie koniecznie wymaga montażu przez wyspecjalizowanego instalatora czy elektryka. W jaki sposób działa to rozwiązanie? I czy fotowoltaika do gniazdka jest dopuszczalna przez operatorów energetycznych?
Spis treści – Czego dowiesz się z artykułu?
PV plug and play – na czym polega?
Zestaw fotowoltaiczny to system, który (szczególnie laikowi) może wydawać się dość skomplikowany. Przy samodzielnym montażu instalacji, trudności mogą pojawić się zarówno na etapie doboru podzespołów (rodzaju i mocy paneli, falownika oraz elementów oprzyrządowania), jak i podczas samego montażu, do którego niezbędna dość duża wiedza na temat elektryczności i zasad działania energetyki słonecznej.
Z tego powodu, wiele osób rezygnuje z instalacji na własną rękę i oddaje to zadanie fachowcom. I słusznie, gdyż błędy popełnione czy to przy projektowaniu instalacji, czy już przy samym montażu fotowoltaiki mogą nie tylko pogorszyć wydajność fotowoltaiki, ale mogą też być źródłem niebezpieczeństwa (np. pożaru w wyniku zwarcia). Co więcej, przy instalacji fotowoltaicznej on-grid montowanej przez osobę bez uprawnień UDT, mogą pojawić się problemy z odbiorem fotowoltaiki przez zakład energetyczny. Na tle tradycyjnych instalacji może wyróżnić się jednak instalacja PV plug and play.
Zestaw PV plug and play, znany też jako fotowoltaika do gniazdka, to kompletna, prefabrykowana instalacja fotowoltaiczna dla domu, która do produkcji prądu ze słońca wymaga jedynie podłączenia do kontaktu w Waszym mieszkaniu lub domu.
Montaż takiej fotowoltaiki nie wymaga ani specjalnej ekipy, gdyż całość została opracowana tak, aby nawet osoby bez większej wiedzy z zakresu instalacji OZE czy elektryki mogły ją przeprowadzić. Cała istota PV plug and play polega na tym, że zestaw jest już skonfigurowany i posiada wszystkie elementy niezbędne do pracy. Aby zaczął produkować dla nas energię ze słońca wystarczy go tylko zamontować w wybranym miejscu i podłączyć przewody. Procedura jest zbliżona do składania mebli zakupionych w popularnych sieciach meblowych.
Fotowoltaika do gniazdka – czy operatorzy energetyczni dopuszczają takie rozwiązanie?
Zanim przejdziemy do szczegółowego przedstawienia tego rozwiązania, warto jeszcze odpowiedzieć na pytanie, jak na PV plug and play zapatruje się zakład energetyczny? Czy korzystanie z takich rozwiązań jest dopuszczalne?
O ile zestaw PV plug and play będzie zamontowany według zasad opisanych przez producenta oraz zostanie podpięty do instalacji wykonanej zgodnie z przepisami (posiadającej m.in. uziemienie, zabezpieczenie różnicowe oraz zwarciowe), to jest to rozwiązanie bezpieczne.
Jeśli chodzi kwestie formalne, to Rozporządzenie Komisji (UE) 2016/631 z dnia 14.04.2016, (z którym wiąże m.in. procedura zgłoszenia fotowoltaiki do sieci) określa wymagania dla instalacji o mocy powyżej 0,8 kW. W przypadku mniejszych zestawów, przepisy nie są precyzyjne – szczególnie, gdy mowa o tak nietypowej konstrukcji jak fotowoltaika do gniazdka.
Czy zatem trzeba poinformować operatora o korzystaniu z takiego rozwiązania? By uniknąć ewentualnych problemów, warto skontaktować się z OSD. Póki przepisy nie zostaną doprecyzowane, dalsza ścieżka będzie zależeć od samego operatora. Część z nich (np. Enea) traktuje jednak PV plug and play podobnie jak fotowoltaikę off-grid i nie wymaga żadnych procedur.
PV plug and play – z czego się składa?
Co sprawia, że fotowoltaika typu plug and play jest taka prosta w użyciu? Co wchodzi w skład takiej instalacji? Lista wykorzystywanych podzespołów jest bardzo krótka:
- panel fotowoltaiczny – czyli jeden z dwóch głównych (obok falownika) komponentów każdej instalacji. W przypadku fotowoltaiki do gniazdka, często mamy do czynienia z panelami zintegrowanymi z falownikiem (a konkretnie z mikroinwerterem). Wówczas cały proces przetwarzania prądu stałego na zmienny odbywa się pojedynczym komponencie (module) i nie są potrzebne żadne dodatkowe urządzenia. Dzięki temu odpadają problemy z doborem, jak i dość skomplikowaną procedurą podłączenia falownika do systemu fotowoltaicznego.
- przewody AC – połączeniowy (używany do spięcia kilku paneli) oraz przyłączeniowy (do wpięcia instalacji do sieci). Przewody AC służą do przekazywania przetworzonego już prądu zmiennego do domowej instalacji. Charakteryzują się one podwójną powłoką, wysoką giętkością i zwiększoną odpornością na czynniki atmosferyczne oraz chemiczne (oleje, smary).
- rozdzielacz AC – który wykorzystuje się, gdy mamy do połączenia w jeden układ, kilku paneli z mikrofalownikami.
- elementy mocujące – w zależności od planowanego miejsca montażu mogą to być np. specjalne haki (dedykowane m.in. fotowoltaice na balkonie), profile aluminiowe (przeznaczone do instalacji fotowoltaiki na fasadzie) lub stelaże do zainstalowania fotowoltaiki na gruncie.
Fotwoltaika do gniazdka – jak wygląda montaż?
Jak już wspominaliśmy, procedura instalacyjna jest krótka i bezproblemowa. Zwykle składa się ona z zaledwie trzech, bardzo prostych kroków:
1. Wybór miejsca i montaż stelaża
Podobnie jak w przypadku zwykłej instalacji fotowoltaicznej, PV plug and play należy zorientować na południe i zamontować pod kątem ok. 35-40 stopni. Ważne jest, aby wybrany obszar nie był zacieniony – dzięki temu unikniemy strat w uzysku. Warto pamiętać, że jeden panel fotowoltaiczny waży ok. 20 kg. Weźmy to pod uwagę instalując elementy mocujące fotowoltaikę do podłoża.
2. Podłączenie przewodów
Po zamontowaniu stelaży można przystąpić do przyłączenia przewodu/przewodów AC. W praktyce sprowadza się to do włożenia złączki kabla przyłączeniowego AC do odpowiedniego gniazda na mikroinwerterze, a następnie wpięcia kabla przyłączeniowego do gniazdka. W przypadku PV plug and play złożonej z kilku paneli, jedną stronę kabli przyłączeniowych AC należy wpiąć do gniazd na mikroinwerterach, a drugą do rozdzielacza AC (jeśli rozdzielaczy jest więcej, należy spiąć je razem kablem połączeniowym AC). Następnie z ostatniego rozdzielacza wyprowadza się kabeł przyłączeniowy, który można włożyć do gniazdka.
3. Produkcja prądu
Od tego momentu, panele produkują dla Was prąd, który wprowadzony bezpośrednio do sieci zaczyna zasilać najbliższe, włączone urządzenie elektryczne.
Kiedy sprawdzi się fotowoltaika plug and play?
Fotowoltaika do gniazdka to rozwiązanie, które może mieć zastosowanie w wielu przypadkach. Sprawdzi się zatem jako:
- fotowoltaika na balkon – PV plug and play jest lekka i prosta w obsłudze, może więc z powodzeniem zostać zamontowana na balustradzie, pełniąc jednocześnie funkcję osłony (panel jest odporny nawet na gradobicie), jak i dodatkowego źródła zasilania w mieszkaniu. Producenci tego typu zestawów bardzo często posiadają specjalne stelaże umożliwiające montaż instalacji na balkonie.
- fotowoltaika na działkę – fotowoltaika do gniazdka o mocy ok. 0,5 kW z powodzeniem sprawdzi się na działce czy jako zasilanie np. domku letniskowego lub gospodarczego – montowanie tam większych systemów nie ma po prostu sensu.
- jako test skuteczności fotowoltaiki – wokół instalacji fotowoltaicznych narosło wiele mitów, przez które wiele osób waha przed przeprowadzeniem tej inwestycji. PV plug and play może stanowić zestaw testowy, dzięki któremu zwryfikujemy, czy fotowoltaika dla rozwiązanie dla nas, nie wydając jednocześnie dużo pieniędzy.
Gdy już o pieniądzach mowa, sprawdźmy ceny PV plug and play. Czy to rozwiązanie się opłaca?
Zestaw PV plug and play – ile kosztuje? Opłacalność
Rozważając zakup fotowoltaiki do gniazdka musicie mieć na uwadze, że jest to rozwiązanie stosunkowo młode. Pierwszy tego typu domowy zestaw fotowoltaiczny do samodzielnego montażu zaprezentowała firma Fraunhofer CSE w 2016 roku. Przez to, w Polsce nie są one tak rozpowszechnione jak np. w Niemczech.
Jak wyglądają ceny PV plug and play z mikroinwerterami?
| Moc | 0,8 kWp | 0,75 kWp |
| Cena | ok. 4.200 zł | ok. 3.700 zł |
| Roczny uzysk (przy optymalnym montażu) |
ok. 800 kWh | ok. 750 kWh |
| Roczne oszczędności | ok. 640 zł | ok. 570 zł |
| Okres zwrotu | ok. 7 lat | |
Koszt fotowoltaiki plug and play może się różnić w zależności od wybranej opcji, zastosowanych podzespołów czy marży sprzedawcy. Za 0,8 kWp trzeba będzie jednak zapłacić ok. 4.000 – 4.500 zł.
Z naszych uproszczonych wyliczeń wynika, że w net-billingu i przy autokonsumpcji na poziomie ok. 20%, całość powinna zwrócić się po około 7 latach. Warto jednak wiedzieć, że małe systemy o mocy poniżej 2 kW nie mogą otrzymać dotacji z Mój Prąd czy z programu Czyste Powietrze.
PV plug and play to wciąż nowość na rynku fotowoltaiki. W Polsce rozwiązanie to nie jest na razie tak popularne, jak chociażby u naszych zachodnich sąsiadów, co wpływa na dostępność i koszty zestawów. Łatwość użycia i minimalna ilość formalności związanych z fotowoltaiką do gniazdka w krótkim czasie może jednak przysporzyć jej wielu fanów. Szczególnie teraz, gdy ceny prądu rosną w zastraszającym tempie.
A gdy sie podlaczy taki zastaw do sieci to przy braku pradu co sie dzieje? Jest dalej napiecie w gniazdku?
Witam, mam pytanie, czy ktoś mógłby łopatologicznie wyjaśnić i nakierować. Chodzi o prosty model, panel fotowoltaiczny, do którego można podpiąć jakoś bezpośrednio piecyk np 2000w, tak by tylko to działało w dzień. Czy w ogóle tak się da?
Bezpośrednio nie, ale po kolei. Pojedynczy panel ma około 300-500W. Przyjmijmy że 400W więc żeby piecyk osiągnął pełną moc potrzebujesz minimum 5 paneli (w pełnym bezpośrednim słońcu) Czyli lepiej 6 lub więcej. Do tego konieczny jest inwerter, który stały prąd z paneli zamieni na bezpieczny dla piecyka prąd zmienny o napięciu 230V. Piecyk, lub grzałka bez elektroniki nie ma wysokich wymagań co do jakości tego prądu więc może to być najprostszy inwerter generujący napięcie o uproszczonym przebiegu (nie czysty sinus jakiego potrzebują silniki). Do tego potrzebujesz mocowania, którymi przykręcisz panele do jakiejś konstrukcji i trochę kabli i bezpieczników.
Przy dzisiejszych cenach i założeniu, że masz żyłkę majsterkowicza i sam sobie to poskładasz to minimum 6000zł. Ewentualnie jeśli uda Ci się kupić używane panele (najlepiej, żeby miały takie same parametry) to może zejdziesz do 4000.
Jak to widzą specjaliści energetycy,jak zapewnić parametry współpracy. Co przepięciami w sieci,zwarciami?
Mam taki zestaw balkonowy ale producent inwertera pisze ze nie wolno podłączyć go do sieci.Ja wiem dlaczego i niech nikt nie próbuje
Że zgledu bezp i kosztów
A może się mylę
jest możliwość ale bez podłączania do sieci (tzw. off-grid) i to bez stosowania przetwornicy na 230V~
Witam, rozwiązania paneli plug and play uważam za bardzo dobre, od dawna zastanawiałem się jak wykorzystywać OZE mieszkając w bloku i proszę jest rozwiązanie. Mam balkon na którym idealnie zmieszczą się dwa panele, rozmawiałem już ze spółdzielnią nie powinno być żadnych problemów. Moja rodzina jest 3 osobowa, zużycie prądu na poziomie 1400 kWh jeśli panele pokryją mi ok. 640 kWh to dla mnie rewelacja.
Inwestycja nie zwróci się może tak szybko jak duża instalacja na dachu ale dla mnie to i tak dobre rozwiązanie ceny prądu idą w górę przecież jak szalone.
Gdzieś trafiłam na informację, że nawet przy tak małej instalacji warto zgłosić się jako prosument by zainstalowano nam licznik dwukierunkowy. Bo gdy taka instalacja wyprodukuje w środku dnia np 300W a nasza lodówka, router internetowy, wyłączony telewizor, wyłączony monitor i inne ciągle podłączone drobiazgi ciągną razem powiedzmy 200W to te 100W zostanie wessane przez zewnętrzną sieć energetyczną, ale licznik prądu policzy przepływ tych nadmiarowych watów jakby płynęły do nas a nie od nas – czyli zapłacimy energetyce za to że oddamy im wyprodukowany prąd.
Warto o ile zamontowany inwerter jest aprobowany przez operatora sieci. Najlepiej jeżeli instalacja jest skompensowana mniej więcej z naszym stałym zużyciem prądu.
Innym rozwiązaniem jest po prostu korzystamy np. pracuje pralka, działa TV, jesteśmy w domu to włączamy. Wychodzimy z domu wyłączamy. I tak podejrzewam, że większość posiadaczy takich instalacji właśnie robi. Ciekawostką jest to że w wielu krajach zachodnich np. Irlandia dalej bardzo rozpowszechnione są liczniki mechaniczne liczniki (takie z wirującym kołem) i tam takie instalacje są bardzo popularne bo taki licznik przy nadprodukcji nawet delikatnie się cofa i tam nie ma to żadnego znaczenia przy tych 0,8kW.
(…) CZEŚĆ …ZAKŁADASZ LICZNIK DWUKIERUNKOWY…I PO PROBLEMIE…