Wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice - co może być przyczyną?

Wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice? Wiedz, że coś się dzieje!

Ci którzy montują instalację fotowoltaiczną by oszczędzać się nie mylą - własna energia ze słońca faktycznie jest tańsza (i bardziej ekologiczna) od tej, kupowanej z zakładu energetycznego. W sieci znajduje się wiele przykładów z życia wziętych (a konkretnie zdjęć faktur prosumentów), które udowadniają, że decydując się na montaż fotowoltaiki jesteśmy w stanie ograniczyć rachunki za prąd nawet 80-90%.

Cały system na pierwszy rzut oka jest stosunkowo prosty:

1. Montujecie instalację fotowoltaiczną;
2. Gdy świeci słońce panele fotowoltaiczne zamieniają jego promienie na prąd;
3. Powstała energia najpierw zasila urządzenia w domu czy firmie, a nadwyżki odsyła do sieci, które potem mogą zostać odebrane w stosunku 0,8:1 lub 0,7:1 (instalacje prosumenckie) lub sprzedane (pozostałe instalacje).
4. Ponieważ sami produkujecie energię, którą zużywacie, Wasz rachunek spada.

Czy zawsze? Praktyka pokazuje, że w kilku bardzo specyficznych sytuacjach może się zdarzyć, że Wasz rachunek z fotowoltaiką będzie wyższy niż Wam się wydawało. Jednak niemal zawsze będzie to symptom jakiegoś problemu. Co może wpływać na wysoką fakturę za prąd przy fotowoltaice?

Wysoki rachunek za prąd przy instalacji fotowoltaicznej? To może być zwykły błąd

Pierwszym, całkiem prawdopodobnym scenariuszem może być to, że wysoki rachunek za prąd jest efektem zwykłej pomyłki popełnionej np. przez inkasenta, który błędnie dokonał odczytu licznika czy też awarii samego urządzenia. Nieścisłości mogą także wystąpić na etapie rozliczania i wystawiania rachunku. Choć zwykle odbywa się to przez zaawansowane systemy informatyczne bardziej skrupulatne od ludzi, to nawet one mogą się mylić.

Dlatego warto dokładnie przeanalizować fakturę i porównać ją z poprzednimi lub też przykładowymi fakturami, często udostępnianymi na stronach sprzedawców prądu. Szukajmy anomalii dotyczących np. podwójnego naliczania opłat.

Jeśli to możliwe zweryfikujmy informacje z faktury, z faktycznymi danymi zużycia. Pamiętajmy jednak, że chociaż nasz falownik pokazuje dane na temat energii, to obejmują one jedynie energię wyprodukowaną przez instalację, a nie uwzględniają energii zużytej na bieżąco. Dlatego dane z falownika niemal zawsze będą się różnić od danych z faktury prosumenckiej. Dla lepszej kontroli nad produkcją i zużyciem energii elektrycznej z fotowoltaiki, można zatem rozważyć zakup urządzeń monitorujących autokonsumpcję energii. Dane na temat zużycia można również samodzielnie spisywać z licznika. W ten sposób będziemy mieli pełną kontrolę nad tym ile energii wyprodukowaliśmy, ile zużyliśmy w domu i ile zostało odesłane do magazynu w sieci. A co za tym idzie, wyłapanie potencjalnego błędu będzie o wiele prostsze.

Wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice w firmie - winna może być moc bierna

Wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice pojawia się niekiedy w przypadku większych instalacji, należących do przedsiębiorstw. Winna może być wówczas moc bierna. Jeśli faktycznie tak jest, na rachunku pojawi się wówczas nowa opłata - za energię bierną pojemnościową. Warto przy tym wspomnieć, że problem dotyczy głównie odbiorców posiadających taryfę A, taryfę B i w pewnych przypadkach - taryfę C.

Na obwód prądu składają trzy typy mocy:

• czynna, która zamieniana jest na pracę użytkową - mechaniczną, cieplną itd;
• bierna, która bierze udział w generowaniu pól magnetycznych maszyn elektrycznych. Dzieli się ona na indukcyjną i pojemnościową.
• pozorna, będąca sumą geometryczną mocy czynnej i biernej.

Moc bierna, tak jak moc czynna powstają w elektrowniach i są transportowane siecią elektryczną. Jeśli występuje zbyt duży przepływ energii biernej, zmniejsza się przepustowość sieci, mogą pojawić się spadki napięcia i straty energii czynnej w transformatorach. Dlatego ilość pobieranej mocy biernej jest regulowana przepisami. I jeśli OSD odkryje, że pobór mocy biernej jest zbyt duży, może naliczyć karę finansową.

A montaż instalacji fotowoltaicznej stwarza ku temu doskonałą okazję. Zawsze wiąże się bowiem z wymianą licznika na nowszy, dwukierunkowy, który jest w stanie zmierzyć wartości poborów mocy biernej.

Prognozowanie a wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice

Wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice może być również spowodowany prognozowaniem rachunków. O co chodzi?

W wielu przypadkach rachunki, które otrzymujemy nie są bezpośrednio powiązane z faktyczną konsumpcją energii, ale są obliczane na podstawie prognoz zużycia - z danych z poprzedniego roku. Kiedy założymy instalację fotowoltaiczną, zaczyna ona produkować nam energię, a nadwyżki energii z fotowoltaiki odkładają się na naszym wirtualnym koncie. To nie oznacza jednak, że sprzedawca energii sam z siebie przestanie nam wysyłać faktury prognozowane, uwzględniając instalację. Przez około rok (zanim zakład energetyczny uzyska wreszcie nowe, pełne dane na temat zużycia za całe 12 miesięcy) możemy otrzymywać zawyżony, prognozowany rachunek. W takiej sytuacji mamy jednak kilka wyjść:

• opłacać rachunki i generować nadpłaty - które zostaną wykorzystane na poczet nadchodzących rachunków, dzięki czemu przez jakiś czas nie będziemy musieli w ogóle martwić się fakturą za prąd;
• opłacać rachunki i wystąpić o zwrot nadpłaty - jeśli wolimy mieć kontrolę nad wszystkimi wydatkami, po okresie rozliczeniowym możemy wystąpić o zwrot nadpłaconej sumy;
• wystąpić o zmniejszenie wysokości faktur wyłącznie do wysokości opłat stałych, na podstawie rozporządzenia Ministra Energii z 06.03.2019 roku w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (§ 32, ust. 5). Wówczas będziemy opłacać jedynie opłaty dystrybucyjne, a na koniec okresu rozliczeniowego uiścimy potencjalną dopłatę.

Wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice a brak licznika dwukierunkowego

Kolejna potencjalna przyczyna podejrzanie wysokiego rachunku za prąd przy fotowoltaice, choć mało prawdopodobna, to nie jest jednak niemożliwa. A chodzi mianowicie o sytuację, w której instalacja fotowoltaiczna została uruchomiona bez wymiany licznika na dwukierunkowy.

Fotowoltaika bez licznika dwukierunkowego nie ma sensu - a przynajmniej nie, jeśli mówimy o instalacji on-grid. Dlaczego? Dlatego, że standardowy licznik nie jest w stanie odróżnić, w którą stronę płynie prąd - czy od Was (w domyśle, od Waszej instalacji fotowoltaicznej) czy do Was (z zakładu energetycznego) - dla niego, każdy przepływ prądu to pobór.

Uruchamiając instalację fotowoltaiczną bez wymiany licznika na dwukierunkowy nabijamy sobie rachunek, a dodatkowo tracimy wyprodukowaną energię. Warto zatem dopilnować, aby instalacja nie była uruchamiana przed dopełnieniem formalności z operatorem sieci. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy firma fotowoltaiczna uruchamia instalację, by upewnić się, że wszystko działa poprawnie - taki rozruch testowy powinien być jednak krótki.

Kwestie związane z podłączeniem fotowoltaiki do sieci i wymianą licznika firmy fotowoltaiczne zwykle biorą na siebie. Warto jednak trzymać rękę na pulsie i upewnić się, że wszystkie formalności zostały dopełnione.

A może po prostu zużywasz więcej?

Specjaliści, np. Bogdan Szymański z SBF Polska PV, zauważają, że montaż instalacji fotowoltaicznej raczej nie sprzyja dobrym praktykom, jeśli chodzi o oszczędzanie energii elektrycznej.

Bez fotowoltaiki, bojąc się wysokich rachunków za energię, pilnujemy by racjonalnie z niej korzystać - np. kupujemy urządzenia energooszczędne, gasimy niepotrzebne światło, etc. Gdy jednak decydujemy się na montaż fotowoltaiki, przestajemy o tym myśleć, bo przecież mamy energię “za darmo”. Zmieniamy swoje nawyki i zaczynamy intensywniej korzystać z prądu. Nierzadko decydujemy się na zakup i wykorzystanie dodatkowych, prądożernych urządzeń, takich jak np. klimatyzacja, co nie pozostaje bez wpływu na wysokość rachunków. Szczególnie, gdy moc instalacji nie została obliczona pod te nowe urządzenia.

Warto też mieć na uwadze, że ostatnich kilkanaście miesięcy również nie sprzyjało oszczędzaniu energii. Z racji pandemii, wielu z nas spędzało więcej czasu w domu - pracując, ucząc się i wypoczywając, co automatycznie przełożyło się na wyższe rachunki. Zachować rozsądek w zużyciu jest o tyle trudniej, że często nie mamy zbyt wielu dobrych narzędzi do jego kontroli - część z nich jest płatna, a te, które dostarczają OSD nie zawsze spełniają oczekiwania.

Może się więc okazać, że wyższy rachunek za prąd przy fotowoltaice jest jedynie efektem naszych własnych działań (a także podwyżek cen prądu oraz nowych opłat, np. opłaty mocowej).

Praktyka pokazuje, że energetyka słoneczna jest w stanie znacząco (o 60-90%) ograniczyć wydatki na energię. Może się jednak zdarzyć, że ze względu na różne niekorzystne uwarunkowania, otrzymamy wysoki rachunek za prąd przy fotowoltaice. Nie można się jednak nim zrażać, gdyż w większości przypadków mamy do czynienia z przejściową sytuacją, którą łatwo rozwiązać, by potem móc cieszyć się niskimi rachunkami.