Zgłoszenie źródła ciepła – do kiedy można to zrobić?
Tylko do końca czerwca 2022 roku właściciele nieruchomości zobowiązani są do złożenia deklaracji o sposobie jej ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB). Niespełnienie tego obowiązku grozi karą grzywny.
Spis treści – Czego dowiesz się z artykułu?
Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków – co to jest?
Od 1 lipca 2021 roku na właścicielach i zarządcach budynków spoczywa obowiązek zgłoszenia źródła ich ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. CEEB jest elementem Zintegrowanego Systemu Ograniczania Niskiej Emisji (ZONE). Oznacza to, że opracowując informacje o źródłach ciepła używanych na obszarze całego kraju, bez problemu będzie można wskazać te rejony, które nadal zagrożone są dużym zanieczyszczeniem powietrza (sprawdźcie najbardziej zanieczyszczone miasta w Polsce) emitowanym przez przestarzałe technologicznie urządzenia grzewcze. Ewidencja prowadzona jest przez ministra właściwego do spraw budownictwa, planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa (jest on też jednocześnie jej administratorem).
Zgodnie z ustawą o wspieraniu termomodernizacji i remontów (art. 2, art. 27g, art. 27h ust. 1 ustawy z 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów, j.t. Dz.U. z 2021 r. poz. 554 z późn. zm.) ewidencja obejmuje źródła ogrzewania i spalania paliw do 1 MW, nie wymagające pozwoleń „emisyjnych” ani zgłoszenia w myśl przepisów Prawa ochrony środowiska. W związku z tym, nie ma znaczenia, gdzie znajduje się źródło ciepła i spalania paliw (może to być zarówno budynek jednorodzinny, kamienica, szpital, domek na działce, jak i warsztat), wszystkie te obiekty trzeba bowiem zgłosić wybierając odpowiednią formę deklaracji.
Złożona deklaracja będzie mogła mieć wpływ na pozyskiwanie środków i dotacji na wymianę źródeł ogrzewania (w tym na dofinansowanie do wymiany pieca). Głównym bowiem celem projektu „Zintegrowany system ograniczania niskiej emisji (ZONE)” jest wsparcie procesów pozyskiwania środków publicznych na:
- termomodernizację budynków;
- wymianę/likwidację źródeł ciepła.
Zarówno CEEB jak i pozostałe e-usługi wytworzone w ramach tego projektu, mają umożliwić obywatelom uzyskanie dokumentów (takich jak chociażby uproszczony audyt energetyczny, aktualny przegląd kominiarski i inwentaryzacja) niezbędnych do otrzymania wsparcia finansowego przeznaczonego na termomodernizację i/lub wymianę/likwidację źródła ciepła.
Jakie źródła trzeba zgłosić?
Szczegółowe informacje, które zbiera nadzór budowlany, mają przede wszystkim pomóc w ograniczeniu emisji szkodliwych substancji, które wytwarzane są przez stare piece na paliwo stałe (drewno, węgiel, koks). Należy jednak wiedzieć, że tak naprawdę zgłoszeniu podlega każde źródło ciepła o mocy mniejszej niż 1 MW, z którego nieruchomość zaopatrywana jest w ciepło lub ciepłą wodę. Mogą to być zatem:
- kocioł na paliwo stałe z ręcznym podawaniem paliwa/zasypowy;
- kocioł na paliwo stałe z automatycznym podawaniem paliwa/z podajnikiem;
- piec kaflowy na paliwo stałe;
- kominek/koza/ogrzewacz powietrza na paliwo stałe;
- trzon kuchenny/piecokuchnia/kuchnia węglowa;
- pompa ciepła powietrzna, pompa ciepła gruntowa, pompa ciepła do c.w.u.;
- kocioł olejowy;
- kocioł gazowy/bojler gazowy/podgrzewacz gazowy, przepływowy/ kominek gazowy;
- ogrzewanie elektryczne/bojler elektryczny;
- miejska sieć ciepłownicza, ciepło systemowe, lokalna sieć ciepłownicza;
- kolektory słoneczne do ciepłej wody użytkowej lub z funkcją wspomagania ogrzewania, geotermię z wyjątkiem fotowoltaiki.
Jeżeli w zgłaszanym budynku znajduje się kocioł na paliwo stałe, to wtedy konieczne jest też:
- określenie jego klasy – można to zrobić na podstawie tabliczki znamionowej umieszczonej z boku pieca lub instrukcji jego obsługi. Istnieje również możliwość zaznaczenia opcji „brak informacji”;
- podanie rodzaju stosowanego w piecu paliwa (takiego jak: węgiel, pellet drzewny, drewno kawałkowe czy inny rodzaj biomasy).
W przypadku natomiast gdy w budynku stosowanych jest kilka źródeł, np. ogrzewanie z sieci i kominek, to w deklaracji podać trzeba wszystkie.
Kto jest zobowiązany do złożenia deklaracji?
Do złożenia deklaracji o używanych i posiadanych urządzeniach grzewczych zobowiązany jest każdy właściciel budynku mieszkalnego lub niemieszkalnego. I tak w przypadku:
- budynku jednorodzinnego – obowiązek ten spoczywa na właścicielu budynku;
- budynku wielorodzinnego – deklarację wypełnić powinien podmiot zarządzający nieruchomością, a więc: właściciel lub podmiot administrujący, spółdzielnia mieszkaniowa, wspólnota mieszkaniowa (o ile jednak taki budynek ma jedno źródło ogrzewania i nikt nie zamontował sobie dodatkowo np. kominka czy kozy);
- każdego innego budynku niemieszkalnego (lokalu handlowo-usługowego, biura, garażu, szklarni) powinien zrobić to ich właściciel lub zarządca.
Zgłoszenie źródła ciepła – gdzie i jak złożyć?
Swoje źródło ogrzewania można zgłosić do CEEB na dwa sposoby:
- elektronicznie – za pośrednictwem strony zone.gunb.gov.pl. Aby jednak to zrobić trzeba mieć założony profil zaufany lub też posiadać e-dowód;
- w tradycyjnej papierowej formie – wysyłając deklarację pocztą lub też składając osobiście we właściwym ze względu na umiejscowienie domu urzędu miasta lub gminy. Zgłoszenie źródła ciepła w formie papierowej, zostanie wprowadzone do systemu przez urzędnika, który ma na to 6 miesięcy (stare źródła) lub 30 dni (nowe źródła).
Do wyboru są dwa formularze:
- pierwszy “A” – dla właścicieli domów jednorodzinnych, budynków i lokali mieszkalnych
- drugi “B” – dla budynków niemieszkalnych.
Formularz należy wypełnić wstawiając symbol X w kwadratowych polach przy wybranych odpowiedziach (w oznaczonych miejscach wpisać odpowiedzi tekstowe i liczbowe). W deklaracji trzeba podać informacje dotyczące danych osobowych właściciela nieruchomości i jej adresu, liczby i rodzaju eksploatowanych w obrębie budynku źródeł ciepła, czy też numeru telefonu właściciela i adresu e-mail (opcjonalnie). Ponadto jeśli w budynku mieszkalnym znajduje się lokal niemieszkalny (np. usługowy) wyposażony w odrębne źródło ciepła, to wówczas konieczne jest też wypełnienie dodatkowo formularza „B”. Analogiczna sytuacja ma też miejsce, gdy osoba wypełniająca deklarację oprócz domu, posiada też na posesji inny budynek niemieszkalny (np. gospodarczy lub garaż) z odrębnym ogrzewaniem.
Zgłoszenie źródła ciepła do kiedy?
Spis ogrzewania ma charakter obowiązkowy. Natomiast termin zgłoszenia deklaracji:
- to 30 czerwca 2022 roku – w przypadku działających źródeł ciepła lub spalania paliw;
- 14 dni – w przypadku uruchomienia nowego źródła ciepła lub spalania paliw (lub do sprawdzenia – w ciągu 14 dni od uzyskania pozwolenia na użytkowanie).
Główny Urząd Nadzoru Budowlanego, który jest odpowiedzialny za prowadzenie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków, zaplanował na czerwiec kampanię informacyjną przypominającą o obowiązku złożenia deklaracji do CEEB. GUNB publikuje również codziennie aktualizowany “Ranking Gmin”, obrazujący poziom wypełnienia bazy Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (czyli liczbę deklaracji złożonych w poszczególnych gminach).
Ilość składanych deklaracji rośnie
W Polsce, tylko samych budynków mieszkalnych jest ponad 6,2 mln. Jak podaje Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB), od początku 2022 roku obserwowany jest intensywny wzrost składania deklaracji dot. źródeł ciepła i spalania paliw do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Tylko w ciągu niecałego miesiąca stycznia złożono ich ponad pół miliona. W tym czasie, łącznie było ich w bazie 1.218.409:
źródło: gunb.gov.pl
Jak się okazuje, większą część stanowią deklaracje typu A (czyli dla budynków mieszkalnych), których jest 1.171.531. Mniejszą część natomiast stanowią deklaracje typu B (dla budynków niemieszkalnych), łącznie złożono ich 46.878:
źródło: gunb.gov.pl
Dominują też deklaracje dot. źródeł ciepła uruchomionych przed 1 lipca 2021 roku. Lista poszczególnych źródeł ciepła i spalania paliw zgłoszonych do CEEB, przedstawia się w następujący sposób:
źródło: gunb.gov.pl
Za niedopełnienie obowiązku zgłoszenia źródła ciepła grożą kary grzywny
Centralna Ewidencja Emisyjności Budynków ma pomóc w walce ze smogiem w Polsce, przyczyną którego jest u nas tzw. „niska emisja”, pochodząca przede wszystkim ze spalania węgla i drewna w gospodarstwach domowych. Jak podaje WHO smog nie tylko negatywnie wpływa na zdrowie, ale i przyczynia się do przedwczesnych zgonów (wg najnowszych badań z jego powodu umiera w kraju niemal 100 tys. osób rocznie). Do 1 lipca 2021 roku mieszkańcy nie mieli obowiązku informowania urzędników o tym, czym ogrzewają domy, czego powodem było to, że zbierane przez urzędników dane nie były kompletne. Prawny nakaz zgłoszenia źródła ciepła natomiast umożliwi samorządom skuteczne egzekwowanie przepisów antysmogowych.
Piotr Kuczera, prezydent Rybnika cytowany przez „DGP” zapewniał niedawno, że dostępne już raporty są wykorzystywane do kontroli i analizy tego, w które miejsca powinny być wysłane patrole. Natomiast Śląski Związek Gmin i Powiatów wydał rekomendacje dotyczące tego, w jaki sposób powinny odbywać się kontrole źródeł ogrzewania:
Restrykcyjnie, czyli mandatem 500 zł, są karani ci, którzy nie zrobili nic, aby wymienić źródło ciepła na zgodne z uchwałą antysmogową. Nie chcemy karać osób, które wymieniły instalację i wciąż oczekują na podłączenie do gazu.
Nie zgłoszenie urządzenia, którym ogrzewa się swoją nieruchomość do ewidencji może skutkować otrzymaniem kary grzywny do 500 zł. W przypadku gdy natomiast sprawa trafi do sądu, wielkość grzywny może wzrosnąć do 5.000 zł. Za błędne informacje zaś nie przewidziano żadnej sankcji (prawidłowość wprowadzonych danych może być np. weryfikowana przez kominiarza przeprowadzającego przegląd przewodów, który potwierdzi to, co zostało wskazane w deklaracji lub ewentualnie dokona pewnych modyfikacji). Kary można uniknąć składając deklarację zanim urzędnicy wykryją jej brak, właściciel źródła ciepła ma bowiem do tego prawo w ramach tzw. czynnego żalu.
