Baterie – pięta achillesowa transformacji energetycznej?
Choć baterie są kluczowym elementem transformacji energetycznej, ich produkcja i recykling wciąż pozostawiają wiele do życzenia. Coraz więcej mówi się o ich wpływie na środowisko i konieczności tworzenia globalnych standardów, które pozwolą zrównoważyć korzyści i koszty ekologiczne. Czy uda się pogodzić innowacje z gospodarką obiegu zamkniętego?
Baterie: kluczowe, ale problematyczne ogniwo zielonej transformacji
Akumulatory litowo-jonowe są fundamentem transformacji energetycznej – napędzają pojazdy elektryczne i magazynują energię z OZE. Jednak za tym technologicznym przełomem stoi również poważne wyzwanie ekologiczne. Produkcja baterii wiąże się z wysokim zużyciem wody, emisjami CO₂, a także problemami społecznymi, jak choćby nieetyczne wydobycie kobaltu w Demokratycznej Republice Konga.
Wysoka cena ekologiczna baterii
Do produkcji akumulatorów potrzeba litu, kobaltu i niklu. Ich wydobycie ma niebagatelny wpływ na środowisko. Przykładowo, wydobycie jednej tony litu w Chile zużywa nawet 500 000 galonów wody. Z kolei wydobycie niklu prowadzi do wylesiania i zanieczyszczenia środowiska. Sam proces produkcji baterii jest energochłonny i często zależny od paliw kopalnych, mimo powstających fabryk zasilanych OZE.
Krótkie życie, długi ślad ekologiczny
Większość baterii ma ograniczoną żywotność – szczególnie w pojazdach elektrycznych, gdzie po kilku latach wymagają wymiany. Już teraz szacuje się, że do 2030 roku powstaną miliony ton zużytych ogniw. Tymczasem ich recykling to kosztowny i złożony proces. Większość trafia na wysypiska, a odzysk litu, niklu czy kobaltu wciąż nie jest efektywny energetycznie.
Jak uratować baterie? Nowe podejście, nowe technologie, nowe standardy
Z jednej strony baterie są nieodzowne dla osiągnięcia neutralności klimatycznej. Z drugiej – musimy pilnie zmniejszyć ich ślad węglowy i wydłużyć cykl życia. Kluczowe rozwiązania obejmują:
- Zieloną produkcję – jak pokazuje raport z 2023 roku, ponad 65% emisji związanych z produkcją baterii pochodzi z Chin, Indonezji i Australii. Dekarbonizacja sieci energetycznych w tych krajach może ograniczyć emisje nawet o 38% do 2050 roku.
- Nowe typy baterii – np. ogniwa LFP (litowo-żelazowo-fosforanowe), które są łatwiejsze w recyklingu i coraz częściej stosowane w elektromobilności.
- Drugie życie baterii – wykorzystywanie zużytych akumulatorów z EV jako magazynów energii dla domów czy instalacji PV.
- Inicjatywy globalne – m.in. paszport baterii stworzony przez Global Battery Alliance, który śledzi ich pochodzenie i cykl życia.
Recykling – nadzieja gospodarki cyrkularnej
Komisja Europejska podjęła działania, by ograniczyć eksport odpadów bateryjnych poza OECD, w tym tzw. „czarnej masy”, będącej surowcem wtórnym do odzysku metali. Celem jest zachowanie strategicznych surowców „w obiegu”. Równolegle rozwijane są technologie hydrometalurgiczne i bezpośredniego recyklingu, które mogą pozwolić na odzysk nawet 95% materiałów.
Standardy i odpowiedzialność producentów
Przejście na zrównoważone baterie nie będzie możliwe bez międzynarodowych norm. Nad ich tworzeniem pracuje Międzynarodowa Komisja Elektrotechniczna (IEC). Wśród kluczowych działań:
- Nowe standardy bezpieczeństwa i efektywności baterii (np. IEC 62933-5‑4),
- Normy środowiskowe związane z gospodarką o obiegu zamkniętym (np. IEC 63395),
- Certyfikacje w ramach systemu IECQ, które potwierdzają zgodność produktów z wymaganiami ekoprojektowania (IEC 62430),
- Polityka rozszerzonej odpowiedzialności producentów (EPR), czyli obowiązek zagospodarowania zużytych produktów przez wytwórców.
Baterie dla dobra wspólnego
W ramach Global Impact Fund, IEC wykorzystuje baterie drugiego życia do zasilania instalacji PV w kenijskich szkołach i klinikach. To przykład, jak technologia może wspierać zrównoważony rozwój w praktyce.
Zobacz więcej:
- Rozporządzenie bateryjne UE — nadchodzą nowe obowiązki dla producentów i dostawców
- XL Batteries uruchamia organiczną baterię: 20 lat pracy bez przerwy
- Baterie EV mogą wytrzymywać 3 razy dłużej niż zakładano. Naukowcy badali je źle!
Źródło: IEC
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Instalacja fundamentu dla największej farmy wiatrowej ScottishPower
Rozpoczęła się budowa morskiej farmy wiatrowej East Anglia THREE o mocy 1,4 GW. Pierwszy fundament – największy w Europie zainstalowany z wykorzystaniem jack-up vessel – właśnie trafił na dno Morza Północnego.
Technique Solaire buduje aż 341 instalacji PV w Europie za 302 mln euro
Francuska firma, Technique Solaire ogłosiła pozyskanie rekordowych w swojej historii środków w wysokości 302 mln euro. Posłużą one do realizacji 341 projektów fotowoltaicznych w trzech krajach Europy o łącznej mocy 240 MWp. Spółka kontynuuje dynamiczną ekspansję, równocześnie wspierając fundusz Synergie Renouvelable.
Magazyn energii spłonął po 2 tygodniach. Znamy winnego pożaru w Niemczech
W Neuenhaus w Dolnej Saksonii doszło do pożaru domu jednorodzinnego z powodu zapłonu przydomowego magazynu energii. Choć początkowo podejrzewano baterie litowo-żelazowo-fosforanowe, producent wykluczył je jako źródło ognia. Winę poniosło połączenie kilku usterek technicznych.
ORLEN na EKG 2025: gaz filarem bezpieczeństwa energetycznego Polski
ORLEN zapowiada inwestycje rzędu 380 mld zł w polską energetykę do 2035 roku. Kluczową rolę w transformacji ma odegrać gaz, który – według prezesa koncernu Ireneusza Fąfary – będzie gwarantem bezpieczeństwa energetycznego państwa przynajmniej do 2050 roku.
WindEurope: farmy wiatrowe będą wspierać służby w działaniach obronnych
Rosnące zagrożenie atakami fizycznymi i cybernetycznymi na infrastrukturę energetyczną skłania Europę do działania. WindEurope podejmuje nowe współprace, by wzmocnić ochronę turbin wiatrowych. W grę wchodzi m.in. integracja systemów obronnych i energetycznych oraz zastosowanie nowoczesnych technologii cyberbezpieczeństwa.
EHPA krytycznie o projekcie unijnych zasad pomocy publicznej dla zielonego przemysłu
Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) opublikowało stanowisko wobec projektu unijnych wytycznych dotyczących pomocy publicznej dla czystego przemysłu Clean Industrial State Aid Framework (CISAF). Organizacja podkreśla, że obecna wersja dokumentu może utrudnić, zamiast przyspieszyć, rozwój kluczowych technologii dla dekarbonizacji przemysłu, w tym pomp ciepła.
Komentarze