Blackout na Półwyspie Iberyjskim. Europa musi inwestować w odporność sieci
28 kwietnia 2025 roku Półwysep Iberyjski pogrążył się w ciemnościach. Awaria, która sparaliżowała Hiszpanię i część Portugalii na blisko dobę, pokazała, jak krucha jest stabilność europejskich systemów elektroenergetycznych. Eksperci apelują o pilne inwestycje w inteligentne i odporne sieci.
Awaria sparaliżowała Półwysep Iberyjski
W poniedziałek, 28 kwietnia, około południa doszło do nagłego i poważnego zaburzenia w systemie elektroenergetycznym Hiszpanii i części Portugalii. Z danych operatora sieci Red Eléctrica de España wynika, że niemal jednocześnie nastąpił gwałtowny spadek popytu i podaży energii. Choć system początkowo się ustabilizował, po 1,5 sekundy doszło do kolejnego zachwiania, a następnie do odłączenia połączenia między Hiszpanią a Francją. Efekt? Całkowity blackout, który sparaliżował telekomunikację, transport i służby ratunkowe. Przywrócenie pełnej operacyjności sieci zajęło aż 23 godziny.
Co mogło wywołać blackout?
Choć przyczyna awarii wciąż pozostaje nieznana, operatorzy mówią o „nietypowych oscylacjach częstotliwości” między Półwyspem Iberyjskim a kontynentalną Europą tuż przed przerwą w dostawach. Możliwe scenariusze obejmują awarie przesyłu, ekstremalne zjawiska pogodowe, a nawet cyberataki. Szczególna uwaga zwrócona została na stabilność częstotliwości sieci, która w Europie musi utrzymywać się blisko 50 Hz. Każde poważne odchylenie uruchamia mechanizmy ochronne, które odłączają generatory i odbiorców, aby uniknąć uszkodzeń – prowadząc do kaskadowych awarii.
Czy to wina OZE?
W momencie awarii większość energii w Hiszpanii pochodziła ze źródeł odnawialnych – wiatr i słońce odpowiadały łącznie za ok. 46% miksu. Mimo że produkcja z OZE szybko się odbudowała, pojawiły się sugestie, że niski poziom tzw. inercji systemu mógł przyczynić się do destabilizacji. Inercja to zdolność sieci do tłumienia wahań częstotliwości, którą tradycyjnie zapewniają elektrownie konwencjonalne poprzez wirujące maszyny. Jednak eksperci tonują emocje – nie ma dowodów, że to właśnie brak inercji doprowadził do blackoutu. Hiszpania z powodzeniem pracowała wcześniej przy 100% udziale OZE. Podobne systemy z wysokim udziałem OZE działają stabilnie w Danii czy Niemczech dzięki nowoczesnemu zarządzaniu siecią, magazynom energii i silnym połączeniom transgranicznym.
Przyszłość: inwestycje w inteligentne sieci i magazyny energii
Jak zapobiec podobnym incydentom w przyszłości? Potrzebujemy odporniejszych i inteligentniejszych sieci elektroenergetycznych. W wielu krajach (np. Irlandii i Wielkiej Brytanii) działają już programy zakupów usług systemowych, które zapewniają stabilność sieci – np. poprzez syntetyczną inercję, kondensatory synchroniczne czy STATCOM-y. WindEurope apeluje o nowy model rynku, który uwzględni możliwości stabilizacyjne farm wiatrowych i hybrydowych projektów łączących wiatr, słońce i magazyny energii. Dobrze zaprojektowane regulacje powinny wspierać także rozwój rynków elastyczności i reakcji popytu. Kluczowa jest także rozbudowa połączeń transgranicznych – zwłaszcza między Półwyspem Iberyjskim a resztą kontynentu – co zwiększy bezpieczeństwo regionalne.
Podsumowanie: blackout to ostrzeżenie dla Europy
Awaria w Hiszpanii pokazuje, że Europa musi znacznie przyspieszyć inwestycje w sieci energetyczne, jeśli chce utrzymać bezpieczeństwo dostaw, przystępność cen i konkurencyjność gospodarczą. Jak zauważa Giles Dickson, szef WindEurope:
Zobacz również:„OZE nie są problemem – są częścią rozwiązania. Z odpowiednimi narzędziami i rynkiem mogą pomóc utrzymać światło w Europie”.
- Blackout na Półwyspie Iberyjskim obnażył słabości europejskich sieci energetycznych
- Google wierzy, że AI rozwiąże zatory na największej sieci energetycznej w USA
- Mikrosieci przyszłością odpornej energetyki? Naukowiec z NREL apeluje po doświadczeniach z huraganem Helene
Źródło: WindEurope
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Westinghouse i INSA Lyon wspólnie przyspieszą rozwój SMR i innowacji materiałowych w energetyce jądrowej
Westinghouse Electric Company oraz francuski instytut INSA Lyon zacieśniają współpracę badawczą. Wspólnie zamierzają rozwijać nowe technologie materiałowe, kluczowe dla przyszłości energetyki jądrowej, w tym reaktorów IV generacji (SMR/AMR).
Włosi stawiają na SMR: Nuclitalia rusza z badaniami nad nową energią
Enel, Ansaldo Energia i Leonardo utworzyły wspólnie spółkę Nuclitalia, której celem będzie rozwój technologii nowej generacji w sektorze energetyki jądrowej. Nowa firma skoncentruje się na badaniach nad małymi reaktorami modułowymi (SMR) i analizie możliwości wdrożenia ich we Włoszech.
Nowy etap dla Vestas w Polsce. Fabryka w Goleniowie przechodzi pod ich skrzydła
Vestas przejmuje fabrykę łopat w Goleniowie od LM Wind Power. Zakład będzie kontynuował produkcję komponentów dla turbin wiatrowych na potrzeby rynku europejskiego. Transakcja wzmacnia pozycję Vestas w regionie i wpisuje się w szerszy plan rozwoju zielonej energetyki.
275 tys. klientów ScottishPower zaoszczędziło już 2 mln funtów na prądzie
Brytyjski dostawca energii ScottishPower ogłosił, że jego klienci zaoszczędzili łącznie 2 miliony funtów od momentu wprowadzenia programu „half price electricity at weekends”. Zniżka, obowiązująca w weekendy, zachęca do korzystania z energii w bardziej ekologicznych i tańszych godzinach.
Enea Operator buduje magazyn energii. Nowa inwestycja wsparta środkami z NFOŚiGW
Enea Operator podpisała umowę z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na dofinansowanie budowy nowoczesnej instalacji magazynowania energii. To kolejny krok w kierunku transformacji sieci elektroenergetycznej i wsparcia dla rozwoju energetyki rozproszonej.
PGE Baltica rusza z badaniami dna Bałtyku dla farmy wiatrowej Baltica 9
PGE Baltica podpisała umowę na wykonanie kluczowych badań geofizycznych dla projektu Morskiej Farmy Wiatrowej Baltica 9. Prace mają na celu zminimalizowanie ryzyka związanego z budową i będą realizowane w III kwartale 2025 roku.
Komentarze