Energetyczny wyścig z czasem. Czy świat zdąży potroić moce OZE?
W 2024 roku światowy sektor energetyki odnawialnej osiągnął historyczny rekord. Zainstalowano aż 585 GW nowych mocy, co oznaczało 92,5% udziału w całkowitej globalnej ekspansji energetycznej. Pomimo tego imponującego wyniku, świat nadal nie rozwija się wystarczająco szybko, by osiągnąć cel z COP28: potrojenie mocy OZE do 11,2 TW do 2030 roku.
Zgodnie z najnowszym raportem Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA), opublikowanym 26 marca 2025 roku, światowy sektor odnawialnych źródeł energii (OZE) odnotował w ubiegłym roku bezprecedensowy wzrost. Globalna moc zainstalowana wzrosła do 4448 GW, co oznacza, że blisko połowa całkowitej światowej mocy energetycznej pochodzi już z OZE. Oznacza to istotny skok w porównaniu z 43,1% udziałem w 2023 roku.
To, co wyróżnia 2024 rok, to nie tylko skala przyrostu, ale też jego struktura – aż 585 GW nowej mocy pochodziło z instalacji odnawialnych, co przełożyło się na 92,5% udziału OZE w całkowitym przyroście mocy energetycznej na świecie. Wzrost ten był także najszybszy w historii pomiarów – osiągnięto tempo 15,1% rocznie. To dowód na rosnącą dominację zielonej energii, ale także wyzwanie: mimo imponujących statystyk, świat nie znajduje się jeszcze na trajektorii pozwalającej osiągnąć cel z COP28, zakładający potrojenie mocy do 11,2 TW do końca obecnej dekady.
Dyrektor generalny IRENA, Francesco La Camera, komentując wyniki raportu, zaznaczył: „Każdego roku obserwujemy rekordowy wzrost mocy OZE, co pokazuje, że są one opłacalne ekonomicznie i łatwe do wdrożenia. Ale jednocześnie wciąż mamy do czynienia z dużymi nierównościami regionalnymi i tykającym zegarem przed rokiem 2030.”
Dodał także, że kraje powinny wykorzystać kolejną rundę aktualizacji swoich zobowiązań klimatycznych (NDCs 3.0), by przedstawić ambitne, ale realistyczne plany transformacji energetycznej.
Zobacz również: Hennig-Kloska: „Nie ma odwrotu od transformacji energetycznej”
Fotowoltaika i wiatr siłą napędową transformacji
Za lwią część przyrostu mocy odpowiadała energetyka słoneczna, która dodała 451,9 GW – to wzrost o 32,2% w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Tym samym, energia słoneczna po raz kolejny potwierdziła swoją pozycję lidera w globalnym miksie odnawialnym, osiągając łącznie 1865 GW mocy zainstalowanej.
Zobacz również: URE: Spada dynamika przyrostu mikroinstalacji OZE w Polsce
Energia wiatrowa, mimo lekkiego spadku względem rekordu z 2023 roku, nadal odnotowała imponujący wzrost – 113,2 GW nowych mocy (+11,1%). Obie technologie razem odpowiadały za 96,6% całego przyrostu odnawialnych mocy w 2024 roku.
Za ekspansją stoją w dużej mierze Chiny, które same zainstalowały 278 GW energii słonecznej i 79,9 GW wiatrowej. Łącznie Państwo Środka odpowiadało za niemal 64% całkowitego globalnego przyrostu OZE w 2024 roku. Inne kraje, które znacząco zwiększyły swoje moce fotowoltaiczne to Indie (+24,5 GW), USA (+38,3 GW), Niemcy (+15,1 GW) i Brazylia (+15,2 GW).
Różnice regionalne coraz bardziej widoczne
Nie wszędzie rozwój przebiegał równomiernie. Azja zdominowała globalny przyrost – aż 421,5 GW nowych mocy pochodziło właśnie z tego regionu, co stanowiło 72% całkowitego wzrostu. Europa zwiększyła swoje moce o 70,1 GW – najwięcej w Niemczech, które zainstalowały ponad 18,8 GW. Ameryka Północna, napędzana inwestycjami w USA, zyskała 45,9 GW, a Ameryka Południowa – 22,4 GW.
Afryka, mimo niewielkiego globalnego udziału (1,5% mocy), odnotowała stabilny rozwój (+4,2 GW). Na Bliskim Wschodzie przybyło 3,3 GW, a ponad połowa pochodziła z Arabii Saudyjskiej. Najsłabszy przyrost zanotowano w Ameryce Środkowej i na Karaibach – zaledwie 0,6 GW, czyli 3,2% całkowitego wzrostu.
Pomimo tych postępów, wiele regionów – szczególnie rozwijających się – nadal pozostaje w tyle, co utrudnia globalną dekarbonizację. Jak zauważył António Guterres, sekretarz generalny ONZ:
„Energia odnawialna kończy erę paliw kopalnych. Odnawialne źródła zasilają gospodarki. Ale transformacja energetyczna musi być szybsza i sprawiedliwsza.”
Zobacz również: IRENA: Globalny cel OZE zagrożony. Potrzeba 1080 mld USD rocznie
Hydropower, bioenergia i geotermia – rosną, ale wolniej
Choć fotowoltaika i wiatr dominują, inne źródła odnawialne również odnotowały wzrosty. Hydroenergia, po historycznym minimum w 2023 roku, zwiększyła się o 15 GW – głównie dzięki Chinom, które odpowiadały za 96% tego przyrostu. Po ponad 0,5 GW dołożyły m.in. Pakistan, Etiopia, Indonezja, Wietnam, Nepal i Tanzania.
Bioenergia odzyskała dynamikę po słabym 2023 roku, dodając 4,6 GW. Największe przyrosty odnotowano we Francji i Chinach (po 1,3 GW). Geotermia utrzymała stałe tempo wzrostu – globalnie przybyło 0,4 GW, głównie w Nowej Zelandii, Indonezji, Turcji i USA.
Warto też odnotować rozwój rozwiązań off-grid, szczególnie w regionach, gdzie dostęp do sieci energetycznej jest ograniczony. W 2024 roku moc instalacji poza siecią wzrosła o 1,7 GW, osiągając 14,3 GW. Aż 90% tego przyrostu stanowiły systemy słoneczne.
Czy uda się osiągnąć cel 11 TW do 2030 roku?
Osiągnięcie celu przyjętego na COP28 – potrojenia mocy OZE do ponad 11 TW – wymaga, by średnioroczny wzrost w latach 2025–2030 wynosił 16,6%. W 2024 roku wzrost wyniósł 15,1%, a w 2023 – 14,3%. Jeśli to tempo się utrzyma, w 2030 roku osiągniemy tylko 10,4 TW – czyli 0,8 TW poniżej celu.
Tymczasem średnie tempo wzrostu z lat 2018–2023 (10,4%) doprowadziłoby zaledwie do 8 TW w 2030 roku – aż 28% poniżej założeń. Potrzebne są więc nie tylko deklaracje, ale konkretne działania, m.in. ujęcie celów OZE w krajowych planach (NDCs 3.0) oraz większe wsparcie międzynarodowe dla krajów rozwijających się.
Źródło: IRENA „Renewable capacity statistics 2025”
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Polska z dodatnim bilansem energii. Niemcy importerem po zamknięciu atomówek
Polska od listopada 2024 roku notuje dodatni bilans obrotów energią elektryczną – wynika z danych Polskiego Funduszu Rozwoju. Tymczasem Niemcy, niegdyś lider eksportu, stali się największym odbiorcą energii w UE po zamknięciu elektrowni jądrowych.
Intersolar Europe 2025: Magazyny energii kluczem transformacji – spadają ceny, rosną zyski
Magazynowanie energii staje się fundamentem transformacji energetycznej. Na targach Intersolar Europe 2025 potwierdzono, że magazyny energii, zarówno samodzielne, jak i w systemach hybrydowych, są kluczowym elementem integracji OZE, zapewnienia bezpieczeństwa dostaw i przyspieszenia niezależności energetycznej.
GreenFire Energy uruchamia nowatorski system w The Geysers
Amerykańska firma GreenFire Energy uruchomiła pierwszą komercyjną instalację pokazową nowej generacji geotermii w największym na świecie polu geotermalnym – The Geysers w Kalifornii. Pierwsze wyniki są bardzo obiecujące i mogą zapoczątkować nową erę w odzyskiwaniu energii z dojrzałych złóż.
Gaz i prąd pod ostrzałem cyberataków: eksperci radzą, jak się bronić
Wzrost liczby ataków na infrastrukturę energetyczną i gazową wymusza nowe podejście do ochrony. Eksperci wskazują na konieczność inwestycji w zintegrowane systemy ochrony technicznej i IT, zgodne z regulacjami prawnymi i technologicznymi. ENISA odnotowała w 2023 roku wzrost incydentów o ponad 30%. Jakie rozwiązania rekomendują specjaliści?
Blackout na Półwyspie Iberyjskim. Europa musi inwestować w odporność sieci
28 kwietnia 2025 roku Półwysep Iberyjski pogrążył się w ciemnościach. Awaria, która sparaliżowała Hiszpanię i część Portugalii na blisko dobę, pokazała, jak krucha jest stabilność europejskich systemów elektroenergetycznych. Eksperci apelują o pilne inwestycje w inteligentne i odporne sieci.
Ayesa Polska pokieruje nadzorem nad ogromną farmą Baltica 2
Ayesa Polska Sp. z o.o. będzie odpowiedzialna za nadzór inwestorski nad morską częścią jednej z największych inwestycji energetycznych w Polsce – farmą wiatrową Baltica 2. Projekt, realizowany przez PGE Polska Grupa Energetyczna oraz Ørsted, ma zapewnić czystą energię dla 2,5 miliona odbiorców.
Komentarze