Fuzja Orlenu z Lotosem: NIK ujawnia stratę miliardów złotych
Zbycie aktywów Grupy Lotos i Orlenu poniżej ich wartości o co najmniej 5 mld zł oraz brak realnych korzyści z synergii – to główne zarzuty NIK wobec fuzji obu spółek paliwowych. Kontrola ujawniła również ryzyka dla bezpieczeństwa paliwowego kraju i brak nadzoru nad strategiczną infrastrukturą.
Cena sprzedaży aktywów znacznie poniżej wyceny
Z ustaleń Najwyższej Izby Kontroli wynika, że wybrane aktywa Grupy Lotos i Orlenu zbyte zostały poniżej ich rzeczywistej wartości – według szacunków NIK różnica wyniosła 5 mld zł. Z kolei według wyceny samego Orlenu była to kwota o 1 mld zł niższa.
W podejściu Enterprise Value (EV) – czyli całkowitej wartości przedsiębiorstwa uwzględniającej zarówno kapitał własny, jak i zadłużenie – wartość sprzedaży wyniosła 5,1 mld zł, podczas gdy wycena Orlenu opiewała na 8,9 mld zł, a NIK na 10,4 mld zł.
W podejściu Equity Value (EqV) – czyli wartości kapitału własnego, którą otrzymują właściciele spółki po spłacie zobowiązań – cena sprzedaży wyniosła 4,9 mld zł, przy wycenie Orlenu na 8,2 mld zł, a NIK na 9,9 mld zł.
Synergie okazały się iluzoryczne
Były zarząd Orlenu tłumaczył niską cenę sprzedaży przyszłymi korzyściami synergicznymi, które miały wynieść 10,7 mld zł do 2032 roku. Zdaniem NIK te szacunki były niepewne i miały charakter poglądowy, co sprawia, że uwzględnianie ich przy podejmowaniu decyzji o fuzji było nieuzasadnione.
Mimo zawarcia dwóch memorandum z Aramco dotyczących projektów petrochemicznych i badawczo-rozwojowych, żadne z przewidywanych korzyści się nie zmaterializowały. NIK wskazuje, że założenia o strategicznej współpracy nie zostały spełnione, a potencjał synergiczny nie został osiągnięty.
Harmonogram transakcji i decyzje Komisji Europejskiej
Proces fuzji rozpoczął się w 2018 roku podpisaniem listu intencyjnego przez PKN Orlen. W 2019 roku złożono wniosek do Komisji Europejskiej. W lipcu 2020 roku KE wydała zgodę na fuzję pod warunkiem realizacji tzw. środków zaradczych, w tym:
- sprzedaży 30% udziałów w rafinerii w Gdańsku,
- sprzedaży 389 stacji paliw,
- przekazania aktywów logistycznych i terminali,
- zbycia udziałów w Lotos Biopaliwa oraz JV Lotos Air BP,
- dezinwestycji aktywów asfaltowych.
Zdaniem NIK, zakres środków zaradczych miał negatywny wpływ na opłacalność całej operacji i zmniejszył potencjalne korzyści z fuzji.
Ryzyka dla bezpieczeństwa paliwowego kraju
Jednym z poważnych zarzutów NIK jest narażenie Polski na ryzyko utraty kontroli nad częścią infrastruktury energetycznej. W wyniku sprzedaży 30% udziałów w rafinerii w Gdańsku, inwestor zagraniczny Aramco uzyskał m.in.:
- prawo do dysponowania 50% produktów z rafinerii, co przekłada się na 5 mln ton ropy rocznie,
- wpływ na około 20% rynku produktów rafineryjnych w Polsce,
- prawo weta wobec strategicznych decyzji w rafinerii gdańskiej.
NIK wskazuje, że w przypadku decyzji Aramco o sprzedaży produktów na rynki zagraniczne, może dojść do niepokrycia krajowego zapotrzebowania.
Koszty doradcze i niewykorzystana pomoc państwa
Na potrzeby fuzji, Orlen i Lotos wydatkowały łącznie 252,8 mln zł na opinie, analizy i doradztwo. NIK zauważa, że część tych kosztów mogłaby zostać ograniczona, gdyby zarząd Orlenu skorzystał z usług Prokuratorii Generalnej RP. Taka możliwość istniała, ale nie została wykorzystana.
Zobacz również:
- ORLEN – miliardowe koszty błędnych decyzji. Kolejne zawiadomienia do prokuratury
- Startupy, zgłoście się. ORLEN czeka na innowacje w energetyce i Przemyśle 4.0
- „Józef Piłsudski” i „Paderewski” ruszyli w morze – ORLEN stawia na LNG
- Orlen z 1,5 mld zł zysku i 11,5 mld zł odpisów. Znamy prognozy za 2024 rok
Źródło: NIK
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Cyfrowy bliźniak EC Elbląg. Energa rozwija zaawansowane narzędzia AI w energetyce
Energa wdraża kolejny projekt typu digital twin. Wirtualny model Elektrociepłowni Elbląg ma usprawnić zarządzanie złożonym układem wytwórczym i wesprzeć planowanie inwestycji. Pierwsze funkcjonalności pojawią się w 2026 roku. Cyfrowy bliźniak EC Elbląg – po co powstaje? Elektrociepłownia Elbląg to dziś trzy różne źródła energii: blok biomasowy, kotłownia rezerwowo-szczytowa oraz ostatni kocioł węglowy, który w zmniejszonej […]
ORLEN świętuje 400. dostawę LNG do terminalu w Świnoujściu
ORLEN odebrał w Świnoujściu już 400. dostawę LNG, co potwierdza rosnącą rolę terminalu w dywersyfikacji dostaw gazu do Polski. Prawie połowa importowanego gazu trafia do kraju właśnie tą drogą.
Zielone aluminium w motoryzacji: klucz do redukcji śladu węglowego aut do 2040 roku
Nowe badania pokazują, że przejście na zielone aluminium w produkcji samochodów może znacząco ograniczyć emisje CO2 w Europie. Eksperci wskazują, że ambitne cele i odpowiednie regulacje są niezbędne do osiągnięcia neutralności klimatycznej sektora motoryzacyjnego.
Kradzieże kabli ze stacji ładowania: rosnący problem w Polsce
W Polsce nasila się fala kradzieży kabli ze stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Straty operatorów, utrudnienia dla użytkowników i surowe kary to tylko część konsekwencji tego procederu.
Europejskie centra danych a wyzwania energetyczne – klucz do realizacji cyfrowych celów UE
Europa planuje potroić moce centrów danych w ciągu najbliższych lat, by wzmocnić swoją pozycję w sektorze AI. Jednak szybki rozwój tej branży wymaga pokonania poważnych barier energetycznych i infrastrukturalnych.
Globalne koncerny energetyczne ogłaszają inwestycje warte bilion dolarów na COP30 – priorytetem sieci i magazyny energii
Podczas szczytu COP30 w Belém światowe koncerny energetyczne zrzeszone w UNEZA zapowiedziały wzrost rocznych nakładów na transformację energetyczną do 148 mld USD. Inwestycje skoncentrują się na rozbudowie sieci i magazynów energii, aby sprostać globalnym celom klimatycznym.
Komentarze