Geopolityka w cieniu transformacji energetycznej: IRENA podkreśla nowe wyzwania i szanse dla świata
Transformacja energetyczna to dziś nie tylko wyzwanie technologiczne, ale także strategiczne pole walki geopolitycznej — alarmuje IRENA. Organizacja zwraca uwagę, że bezpieczeństwo energetyczne XXI wieku wymaga nowego spojrzenia, które wykracza poza tradycyjne paliwa kopalne. Kluczową rolę odegrają odnawialne źródła energii, dostęp do surowców krytycznych oraz globalna współpraca.
Nowa definicja bezpieczeństwa energetycznego: więcej niż paliwa kopalne
Świat mierzy się z rosnącą niestabilnością geopolityczną. Cła, sankcje, konflikty i zaburzenia w łańcuchach dostaw wpływają na globalny handel energią, podsycając protekcjonizm i pogłębiając nierówności w dostępie do surowców. Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) podkreśla, że dotychczasowe rozumienie bezpieczeństwa energetycznego, oparte głównie na dostępie do paliw kopalnych, wymaga pilnej rewizji.
Dziś kluczowe znaczenie zyskuje zdolność produkcyjna z OZE — zwłaszcza fotowoltaiki, energetyki wiatrowej i innych technologii odnawialnych. W 2024 roku światowy przyrost nowych mocy z OZE osiągnął rekordowe 585 GW. Według scenariusza IRENA dla celu 1,5°C, do 2050 roku ponad 90% globalnej energii elektrycznej powinno pochodzić z odnawialnych źródeł.
Surowce krytyczne – nowe pole rywalizacji
Sercem transformacji energetycznej są również surowce niezbędne do produkcji technologii OZE — takie jak lit, kobalt, nikiel czy metale ziem rzadkich. Ich wydobycie i przetwórstwo skoncentrowane jest w kilku krajach, co rodzi ryzyko geopolityczne, mogące spowolnić i podrożyć proces transformacji. IRENA ostrzega, że rosnąca konkurencja o dostęp do tych materiałów może prowadzić do wojen handlowych, ograniczeń eksportowych i manipulacji rynkowych.
Organizacja zwraca jednak uwagę, że nie brakuje samych złóż surowców — np. globalne rezerwy litu szacowane są na 560 mln ton, przy przewidywanym rocznym zapotrzebowaniu w 2030 roku na poziomie 1,7–2,3 mln ton. Problemem pozostaje jednak ich dostępność oraz dywersyfikacja źródeł.
Klucz do sukcesu? Innowacje, współpraca i nowe modele zarządzania
IRENA podkreśla, że żadna gospodarka nie jest w stanie samodzielnie kontrolować wszystkich etapów rozwoju technologii czystej energii. Dlatego niezbędne są międzynarodowe inwestycje w badania, innowacje oraz poszukiwanie nowych złóż, zwłaszcza w niedostatecznie eksplorowanych regionach, takich jak Afryka.
Szczególną rolę mogą odegrać:
- rozwój technologii recyklingu surowców krytycznych,
- innowacje w zakresie efektywności energetycznej,
- substytucja trudno dostępnych materiałów,
- budowa przejrzystych, odpornych łańcuchów dostaw.
Geopolityka transformacji energetycznej — co dalej?
W odpowiedzi na te wyzwania IRENA planuje powołanie Globalnej Komisji ds. Geopolityki Transformacji Energetycznej. Celem będzie analiza, jak polityka, handel, ekonomia, środowisko i rozwój będą kształtowane przez rosnący udział OZE w globalnym miksie energetycznym.
Podkreślono również konieczność nowych modeli zarządzania — bardziej inkluzywnych i nastawionych na zrównoważony rozwój. To właśnie one mają być kluczem do sukcesu energetycznej rewolucji.
Zobacz również:
- AI napędza wzrost zużycia energii – raport IEA prognozuje przyszłość sektora energetycznego
- Energetyczny wyścig z czasem. Czy świat zdąży potroić moce OZE?
- Transformacja energetyczna to nie fanaberia. To klucz do bezpieczeństwa Polski i Europy [OPINIA]
Oryginalną publikację można znaleźć na stronie IRENA: The Powerful Role in Geopolitics is to Manage the Energy Transition
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Strefy Rozwoju Zrównoważonego Przemysłu (SRZP) – rząd szykuje nowe przywileje dla przemysłu energochłonnego
Nowelizacja Prawa energetycznego ma otworzyć drogę do tworzenia specjalnych stref z preferencyjnymi warunkami energetycznymi dla przemysłu energochłonnego. W piątek, 16 maja 2025 r., opublikowano projekt ustawy w wykazie prac legislacyjnych rządu.
Rewolucja w kształceniu zawodowym. W Siedlcach rusza centrum elektroenergetyki
W Siedlcach otwarto jedno z pierwszych w Polsce Branżowych Centrów Umiejętności branży elektroenergetycznej. Inwestycja powstała w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Centrum umożliwi zdobycie nowoczesnych kwalifikacji zawodowych. Udział w uroczystości wzięła wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer.
Elektromobilność przyspiesza: w Polsce już ponad 90 tys. aut całkowicie elektrycznych
Rośnie liczba samochodów elektrycznych w Polsce. Tylko w pierwszych czterech miesiącach 2025 roku przybyło ich o ponad 10,5 tysiąca – to wzrost aż o 36% rok do roku. Na koniec kwietnia flota aut całkowicie elektrycznych (BEV) przekroczyła 90 tysięcy pojazdów – wynika z danych PZPM i PSNM.
Energa inwestuje w 112 MW zielonej mocy na Dolnym Śląsku. Powstaje PV Serby
Energa Green Development przejęła projekt budowy jednej z największych farm fotowoltaicznych w regionie – PV Serby o mocy 112 MW. To kolejny krok spółki w kierunku realizacji celów dekarbonizacyjnych Grupy ORLEN oraz dynamicznego rozwoju lądowych OZE.
Photon Energy i Hyperion Renewables realizują farmę PV o mocy 38 MW w Rumunii
Photon Energy Group i portugalska firma Hyperion Renewables ogłosiły podpisanie kontraktu EPC (Engineering, Procurement and Construction) na realizację farmy fotowoltaicznej o mocy 34 MW w miejscowości Săliște w Rumunii. Trwają także prace nad zwiększeniem jej mocy do 38 MW. To pierwszy projekt z rumuńskiego portfolio Hyperion, który wejdzie w fazę budowy.
PGE szacuje wyniki za I kwartał 2025. Zysk netto wyraźnie powyżej oczekiwań
PGE zaskakuje pozytywnie inwestorów – wstępne wyniki za pierwszy kwartał 2025 roku pokazują wyraźnie lepszą kondycję finansową spółki, niż zakładał rynkowy konsensus. Grupa osiągnęła 4,33 mld zł EBITDA oraz 2,42 mld zł zysku netto.
Komentarze