Innowacje energetyczne zwalniają: miliardy na badania i rozwój są zagrożone
Nowy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) pokazuje, że choć technologie energetyczne rozwijają się dynamicznie, to globalny system innowacji staje przed kluczowymi wyzwaniami. Wzrost nakładów na badania i rozwój (B+R) może wyhamować, a rynek staje się coraz bardziej niepewny.
Globalny przegląd innowacji energetycznych
Raport The State of Energy Innovation to pierwsze tak szerokie opracowanie IEA analizujące światowe trendy w dziedzinie innowacji technologii energetycznych. Oparty został na analizie ponad 150 przykładów innowacji oraz ankiecie przeprowadzonej wśród blisko 300 ekspertów z 34 krajów.
Z dokumentu wynika, że innowacje odegrały kluczową rolę w politykach energetycznych i przemysłowych państw. Przykłady historyczne pokazują ich wpływ: inwestycje publiczne w B+R w latach 70. (0,1% PKB) przyczyniły się do rozwoju energetyki jądrowej i zmniejszyły zależność od importu surowców. Technologie ładowania i akumulatorów ograniczyły import ropy w Chinach, a innowacje związane z łupkami przekształciły USA z importera w eksportera energii.
Wzrost wydatków na B+R, ale z oznakami spowolnienia
Nakłady na B+R w sektorze energetycznym rosły w ostatnich latach w tempie 6% rocznie. Największą aktywność wykazywały branże motoryzacyjna i odnawialnych źródeł energii. Jednak wstępne dane za 2024 rok sugerują, że tempo to może spadać, zwłaszcza w krajach rozwiniętych.
Sektory takie jak cementowy i stalowy inwestują relatywnie mniej – odpowiednio o 20% i 70% mniej niż branża OZE i motoryzacyjna. W lotnictwie i żegludze udział wydatków na B+R w przychodach spadł w ciągu ostatniej dekady.
Inwestycje prywatne i ich zmienność
Finansowanie przez fundusze venture capital (VC) w latach 2015–2022 wzrosło sześciokrotnie, osiągając poziom równy wszystkim publicznym nakładom na B+R w energetyce. Pozwoliło to na wsparcie około 1800 start-upów. Mimo że nie wszystkie z nich odniosą sukces, nawet niewielka część może znacząco wpłynąć na światowy system energetyczny do 2030 r.
Niestety, trend ten odwrócił się w 2023 i 2024 roku – finansowanie VC spadło o ponad 20% z powodu zaostrzenia warunków finansowych. Wyjątkiem był sektor sztucznej inteligencji, który przyciągał kapitał i może też odciągać środki od projektów energetycznych.
Zobacz również: Historyczne zmiany na rynku energii. Raport IEA Global Energy Review
Patenty i różnice regionalne
Od 2021 roku liderem pod względem liczby patentów energetycznych są Chiny, wyprzedzając Japonię i USA. Ponad 95% chińskich zgłoszeń dotyczy technologii niskoemisyjnych. Od 2000 roku liczba patentów w tym obszarze rośnie globalnie 4,5 razy szybciej niż w przypadku technologii paliw kopalnych.
Regiony różnią się podejściem: Chiny koncentrują się na technologiach masowej produkcji, jak baterie i elektrolizery (90% VC i 50% patentów), Europa bardziej na dużych projektach inżynieryjnych, a USA utrzymują zróżnicowane portfolio obejmujące zarówno technologie konwencjonalne, jak i odnawialne.
Wyzwania projektów demonstracyjnych
Do 2030 roku na projekty demonstracyjne technologii energetycznych przeznaczono około 60 mld dolarów. Większość z nich znajduje się jednak w fazie planowania – nie osiągnęła jeszcze ostatecznej decyzji inwestycyjnej. Inflacja i niepewność polityczna opóźniają ich realizację. Co istotne, 95% finansowania skoncentrowane jest w Ameryce Północnej, Europie i Chinach.
Sektory o pilnej potrzebie innowacji, jak przemysł ciężki i transport dalekodystansowy, odpowiadają jedynie za 17% całości finansowania.
Zobacz również: Rekordowa produkcja energii jądrowej w 2025. Raport IEA: atomowa rewoluacja?
Potrzeba skoordynowanych działań i większego wsparcia publicznego
IEA podkreśla, że obecny poziom publicznych wydatków na B+R w krajach członkowskich wynosi nieco ponad 0,04% PKB. To mniej niż połowa poziomu z lat 80., mimo nowych wyzwań klimatycznych i bezpieczeństwa energetycznego.
Wśród zaleceń raportu znajdują się: zwiększenie nakładów publicznych na B+R, wsparcie twórców technologii w czasie cykli koniunkturalnych oraz zacieśnienie współpracy międzynarodowej. IEA ostrzega, że przyszłość innowacji energetycznych zadecyduje o odporności gospodarek i realizacji celów klimatycznych.
Zobacz również: Analiza IEA: Rekordowy rok dla baterii EV – globalny popyt przekroczył 1 TWh
Źródło: Międzynarodowa Agencja Energetyczna – The State of Energy Innovation
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Instalacja fundamentu dla największej farmy wiatrowej ScottishPower
Rozpoczęła się budowa morskiej farmy wiatrowej East Anglia THREE o mocy 1,4 GW. Pierwszy fundament – największy w Europie zainstalowany z wykorzystaniem jack-up vessel – właśnie trafił na dno Morza Północnego.
Technique Solaire buduje aż 341 instalacji PV w Europie za 302 mln euro
Francuska firma, Technique Solaire ogłosiła pozyskanie rekordowych w swojej historii środków w wysokości 302 mln euro. Posłużą one do realizacji 341 projektów fotowoltaicznych w trzech krajach Europy o łącznej mocy 240 MWp. Spółka kontynuuje dynamiczną ekspansję, równocześnie wspierając fundusz Synergie Renouvelable.
Magazyn energii spłonął po 2 tygodniach. Znamy winnego pożaru w Niemczech
W Neuenhaus w Dolnej Saksonii doszło do pożaru domu jednorodzinnego z powodu zapłonu przydomowego magazynu energii. Choć początkowo podejrzewano baterie litowo-żelazowo-fosforanowe, producent wykluczył je jako źródło ognia. Winę poniosło połączenie kilku usterek technicznych.
ORLEN na EKG 2025: gaz filarem bezpieczeństwa energetycznego Polski
ORLEN zapowiada inwestycje rzędu 380 mld zł w polską energetykę do 2035 roku. Kluczową rolę w transformacji ma odegrać gaz, który – według prezesa koncernu Ireneusza Fąfary – będzie gwarantem bezpieczeństwa energetycznego państwa przynajmniej do 2050 roku.
WindEurope: farmy wiatrowe będą wspierać służby w działaniach obronnych
Rosnące zagrożenie atakami fizycznymi i cybernetycznymi na infrastrukturę energetyczną skłania Europę do działania. WindEurope podejmuje nowe współprace, by wzmocnić ochronę turbin wiatrowych. W grę wchodzi m.in. integracja systemów obronnych i energetycznych oraz zastosowanie nowoczesnych technologii cyberbezpieczeństwa.
EHPA krytycznie o projekcie unijnych zasad pomocy publicznej dla zielonego przemysłu
Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) opublikowało stanowisko wobec projektu unijnych wytycznych dotyczących pomocy publicznej dla czystego przemysłu Clean Industrial State Aid Framework (CISAF). Organizacja podkreśla, że obecna wersja dokumentu może utrudnić, zamiast przyspieszyć, rozwój kluczowych technologii dla dekarbonizacji przemysłu, w tym pomp ciepła.
Komentarze