Innowacje energetyczne zwalniają: miliardy na badania i rozwój są zagrożone
Nowy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) pokazuje, że choć technologie energetyczne rozwijają się dynamicznie, to globalny system innowacji staje przed kluczowymi wyzwaniami. Wzrost nakładów na badania i rozwój (B+R) może wyhamować, a rynek staje się coraz bardziej niepewny.
Globalny przegląd innowacji energetycznych
Raport The State of Energy Innovation to pierwsze tak szerokie opracowanie IEA analizujące światowe trendy w dziedzinie innowacji technologii energetycznych. Oparty został na analizie ponad 150 przykładów innowacji oraz ankiecie przeprowadzonej wśród blisko 300 ekspertów z 34 krajów.
Z dokumentu wynika, że innowacje odegrały kluczową rolę w politykach energetycznych i przemysłowych państw. Przykłady historyczne pokazują ich wpływ: inwestycje publiczne w B+R w latach 70. (0,1% PKB) przyczyniły się do rozwoju energetyki jądrowej i zmniejszyły zależność od importu surowców. Technologie ładowania i akumulatorów ograniczyły import ropy w Chinach, a innowacje związane z łupkami przekształciły USA z importera w eksportera energii.
Wzrost wydatków na B+R, ale z oznakami spowolnienia
Nakłady na B+R w sektorze energetycznym rosły w ostatnich latach w tempie 6% rocznie. Największą aktywność wykazywały branże motoryzacyjna i odnawialnych źródeł energii. Jednak wstępne dane za 2024 rok sugerują, że tempo to może spadać, zwłaszcza w krajach rozwiniętych.
Sektory takie jak cementowy i stalowy inwestują relatywnie mniej – odpowiednio o 20% i 70% mniej niż branża OZE i motoryzacyjna. W lotnictwie i żegludze udział wydatków na B+R w przychodach spadł w ciągu ostatniej dekady.
Inwestycje prywatne i ich zmienność
Finansowanie przez fundusze venture capital (VC) w latach 2015–2022 wzrosło sześciokrotnie, osiągając poziom równy wszystkim publicznym nakładom na B+R w energetyce. Pozwoliło to na wsparcie około 1800 start-upów. Mimo że nie wszystkie z nich odniosą sukces, nawet niewielka część może znacząco wpłynąć na światowy system energetyczny do 2030 r.
Niestety, trend ten odwrócił się w 2023 i 2024 roku – finansowanie VC spadło o ponad 20% z powodu zaostrzenia warunków finansowych. Wyjątkiem był sektor sztucznej inteligencji, który przyciągał kapitał i może też odciągać środki od projektów energetycznych.
Zobacz również: Historyczne zmiany na rynku energii. Raport IEA Global Energy Review
Patenty i różnice regionalne
Od 2021 roku liderem pod względem liczby patentów energetycznych są Chiny, wyprzedzając Japonię i USA. Ponad 95% chińskich zgłoszeń dotyczy technologii niskoemisyjnych. Od 2000 roku liczba patentów w tym obszarze rośnie globalnie 4,5 razy szybciej niż w przypadku technologii paliw kopalnych.
Regiony różnią się podejściem: Chiny koncentrują się na technologiach masowej produkcji, jak baterie i elektrolizery (90% VC i 50% patentów), Europa bardziej na dużych projektach inżynieryjnych, a USA utrzymują zróżnicowane portfolio obejmujące zarówno technologie konwencjonalne, jak i odnawialne.
Wyzwania projektów demonstracyjnych
Do 2030 roku na projekty demonstracyjne technologii energetycznych przeznaczono około 60 mld dolarów. Większość z nich znajduje się jednak w fazie planowania – nie osiągnęła jeszcze ostatecznej decyzji inwestycyjnej. Inflacja i niepewność polityczna opóźniają ich realizację. Co istotne, 95% finansowania skoncentrowane jest w Ameryce Północnej, Europie i Chinach.
Sektory o pilnej potrzebie innowacji, jak przemysł ciężki i transport dalekodystansowy, odpowiadają jedynie za 17% całości finansowania.
Zobacz również: Rekordowa produkcja energii jądrowej w 2025. Raport IEA: atomowa rewoluacja?
Potrzeba skoordynowanych działań i większego wsparcia publicznego
IEA podkreśla, że obecny poziom publicznych wydatków na B+R w krajach członkowskich wynosi nieco ponad 0,04% PKB. To mniej niż połowa poziomu z lat 80., mimo nowych wyzwań klimatycznych i bezpieczeństwa energetycznego.
Wśród zaleceń raportu znajdują się: zwiększenie nakładów publicznych na B+R, wsparcie twórców technologii w czasie cykli koniunkturalnych oraz zacieśnienie współpracy międzynarodowej. IEA ostrzega, że przyszłość innowacji energetycznych zadecyduje o odporności gospodarek i realizacji celów klimatycznych.
Zobacz również: Analiza IEA: Rekordowy rok dla baterii EV – globalny popyt przekroczył 1 TWh
Źródło: Międzynarodowa Agencja Energetyczna – The State of Energy Innovation
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Derby inwestuje w czyste ciepło. 1Energy uruchamia projekt sieci grzewczej za 100 mln funtów
Miasto Derby stawia na innowacje i dekarbonizację. Brytyjska firma 1Energy ogłosiła realizację wartego 100 milionów funtów projektu niskoemisyjnej sieci ciepłowniczej. Nowa infrastruktura ma zmniejszyć zużycie gazu, emisje CO₂ i poprawić jakość powietrza – bez kosztów dla lokalnej społeczności.
Hitachi i szkocki bank inwestują w magazynowanie energii z ciekłego powietrza. Innowacyjna technologia PRISMA ma szansę zrewolucjonizować rynek
Szkocka firma Innovatium pozyskała finansowanie od Hitachi Industrial Equipment Systems i Scottish National Investment Bank, by przyspieszyć komercjalizację swojej technologii magazynowania energii z ciekłego powietrza – PRISMA™. System ten ma wspierać dekarbonizację przemysłu i transformację energetyczną.
Pierwsza farma słoneczna na Litwie dołącza do rynku bilansującego energię
Farma słoneczna Meiluškės, zlokalizowana w rejonie Anykščiai i rozwijana przez European Energy, została pierwszym tego typu obiektem na Litwie, który dołączył do krajowego rynku bilansującego energię. Operator systemu przesyłowego Litgrid poinformował, że instalacja ta pozytywnie przeszła testy prekwalifikacyjne.
Amogy pozyskuje 80 mln dolarów na rozwój technologii zasilania statków i centrów danych amoniakiem
Startup Amogy zwiększył łączną wartość ostatniej rundy finansowania do 80 mln dolarów. Środki zostaną przeznaczone na rozwój zeroemisyjnych rozwiązań energetycznych z amoniaku dla sektora morskiego i stacjonarnej energetyki, szczególnie w Azji.
PORT PC, SPIUG i APPLiA alarmują: nowe zasady „Czyste Powietrze” uderzą w rynek
Trzy największe organizacje branży grzewczej w Polsce – PORT PC, SPIUG i APPLiA Polska – jednogłośnie sprzeciwiają się nowym kryteriom programu „Czyste Powietrze”. Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje wprowadzenie ograniczeń w dofinansowaniach do pomp ciepła, które według organizacji mogą doprowadzić do załamania całego segmentu rynku.
Greater Manchester zainstaluje 64 000 nowych systemów grzewczych z pomocą Daikin
Daikin i Greater Manchester podpisały pięcioletnią umowę o współpracy, której celem jest przyspieszenie wdrażania niskoemisyjnych technologii grzewczych w regionie i osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2038 roku. W ramach porozumienia zaplanowano m.in. instalację 64 000 systemów grzewczych oraz powołanie specjalnej grupy doradczej.
Komentarze