NIK ostro o gospodarce surowcami energetycznymi: brak strategii, fiasko NABE, zagrożone bezpieczeństwo energetyczne Polski
Najwyższa Izba Kontroli w najnowszym raporcie alarmuje: Polska nie radzi sobie z racjonalnym wykorzystaniem i ochroną własnych zasobów surowców energetycznych. Brakuje bilansu energetycznego, opóźniono kluczowe strategie, a projekt Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego zakończył się fiaskiem. To wszystko może zagrozić bezpieczeństwu energetycznemu kraju.
Nierzetelna polityka surowcowa państwa
Najwyższa Izba Kontroli negatywnie oceniła działania administracji państwowej w zakresie zabezpieczenia i wykorzystania krajowych zasobów surowców energetycznych. Główne zarzuty dotyczą wieloletnich opóźnień w przygotowaniu dokumentów strategicznych – m.in. Polityki energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040) oraz Polityki Surowcowej Państwa. Pierwszy dokument przyjęto z ośmioletnim opóźnieniem, drugi – z czteroletnim. NIK wskazuje również na brak bilansu energetycznego kraju, nieuwzględniającego m.in. zapotrzebowania ciepłowni na paliwa kopalne, co znacząco utrudnia planowanie długofalowej polityki surowcowej.
Co więcej, mimo ustawowych zapisów z 2023 r., do końca objętego kontrolą okresu (kwiecień 2023 r.) nie zainicjowano żadnego postępowania o uznanie złóż za strategiczne. Oznacza to, że nadal nie chroni się kluczowych złóż węgla przed zabudową czy dezinwestycją.
Fiasko projektu NABE i brak nadzoru nad restrukturyzacją
Za jedną z „spektakularnych porażek” transformacji energetycznej NIK uznał fiasko projektu wydzielenia aktywów węglowych ze spółek energetycznych i utworzenia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego. Projekt ten miał umożliwić kontrolowaną transformację sektora energetycznego, ale z powodu licznych zaniechań Ministerstwa Aktywów Państwowych – m.in. braku skutecznego nadzoru, nieprzygotowania ustawy gwarancyjnej i opóźnień w reorganizacji spółek – nie został zrealizowany.
Wśród niedopełnionych zadań znalazły się również niewdrożone reformy w sektorze węgla brunatnego (m.in. brak decyzji o budowie nowych kompleksów energetycznych) oraz brak bilansu dla górnictwa węgla kamiennego. Przez to niemożliwe jest racjonalne planowanie inwestycji odtworzeniowych oraz zabezpieczenie dostępu do złóż – szczególnie w kontekście zamykania kopalń.
Zasoby są, ale ich przyszłość niepewna
Według danych NIK, Polska dysponuje wystarczającymi zasobami krajowego węgla brunatnego (614 mln ton) i kamiennego (planowane wydobycie – 484,2 mln ton) do pokrycia prognozowanego zapotrzebowania do 2040 r. Jednak dalsze eksploatowanie tych zasobów wymaga skutecznej ochrony złóż i przewidywalnych decyzji inwestycyjnych. W przeciwnym razie, po zamknięciu kopalń, w złożach może pozostać nawet 862 mln ton węgla kamiennego – surowca niemożliwego do wydobycia.
Z kolei w przypadku gazu ziemnego sytuacja jest bardziej wymagająca – zasoby zagospodarowane w 2022 r. (51,5 mld m³) nie są wystarczające do pokrycia krajowego zapotrzebowania do 2040 r., szacowanego na 22,2 mld m³ rocznie. Polska będzie musiała nadal polegać na imporcie.
NIK przestrzega także przed ryzykiem opóźnień w uruchomieniu energetyki jądrowej, co może oznaczać konieczność przedłużonego wykorzystania źródeł opartych na paliwach kopalnych. Tym bardziej istotne staje się zabezpieczenie istniejących krajowych złóż.
Zobacz również:- Gaz kluczowym elementem bezpieczeństwa energetycznego Polski – podsumowanie debaty na EKG 2025
- Nowa era bezpieczeństwa energetycznego – podsumowanie szczytu w Londynie
- EBOR inwestuje w Polsce 500 mln euro. Bezpieczeństwo energetyczne wśród priorytetów
Źródło: NIK
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
URE: pięciu wytwórców otrzyma 1,5 mld zł wsparcia z drugiej aukcji kogeneracyjnej 2025
Ponad 6 TWh energii z wysokosprawnej kogeneracji zyska wsparcie państwa – rozstrzygnięto drugą w tym roku aukcję na premię kogeneracyjną.
Qair Polska planuje 5 TWh zielonej energii rocznie do 2030 roku. Firma chce mieć 3 GW mocy i rozbudować magazyny energii
Qair Polska zapowiada ambitne cele na najbliższe lata – do 2030 roku chce dostarczać ponad 5 TWh energii odnawialnej rocznie dla odbiorców w Polsce. Kluczowe mają być rozwój magazynów energii, hybrydyzacja instalacji i zmiany legislacyjne – w tym ustawa wiatrakowa.
ESG zmienia reguły gry. Firmy przechodzą od compliance do strategii
Rosnące znaczenie ESG nie ogranicza się już do spełniania wymogów prawnych. Coraz więcej firm dostrzega w nim szansę na budowanie przewagi konkurencyjnej i długoterminowego sukcesu. Przejście od compliance do strategicznego zarządzania ESG staje się nowym standardem – także w Polsce.
Naturalny wodór w skorupie kontynentalnej – potencjał, ograniczenia i geologiczne uwarunkowania
Naturalny wodór może stać się istotnym źródłem czystej energii dla przemysłu i trudnych do dekarbonizacji sektorów. Najnowszy przegląd badawczy opublikowany 13 maja 2025 r. w Nature Reviews Earth & Environment ujawnia, w jakich warunkach dochodzi do jego powstawania i akumulacji w skorupie kontynentalnej. To pierwszy tak kompleksowy opis geologicznych procesów, które mogą zadecydować o przyszłości „białego wodoru”.
177 mld USD na energetykę. IEA o kredytach eksportowych
Rola agencji kredytów eksportowych (ECA) w finansowaniu energetyki rośnie, zwłaszcza w kontekście wsparcia transformacji energetycznej. Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) po raz pierwszy uwzględniła ich działania w swoim sztandarowym raporcie World Energy Investment 2025. Od 2014 r. ECAs udzieliły wsparcia energetycznego o wartości 177 mld USD, z czego coraz większa część trafia do projektów związanych z OZE.
Moc deszczu – nowa granica w energii odnawialnej
Deszcz może nie tylko podlewać uprawy czy zasilać rzeki, ale – jak pokazuje tekst Rose Morrison w Renewable Energy Magazine – również dostarczać energii elektrycznej. Dzięki nowatorskim technologiom, takim jak plug flow czy piezoelektryczne dyski, opady zyskują nową rolę w miksie OZE.
Komentarze