Odszkodowanie za słupy energetyczne

Dzisiaj przybliżamy sprawę odszkodowań za słupy energetyczne i wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości przez przedsiębiorstwo przesyłowe. Pomimo upływu lat jest to nadal często nieuregulowane zjawisko i wielu właścicieli może ubiegać się z tego tytułu o należytą rekompensatę. Z naszego artykułu dowiecie się, kto może ubiegać się o odszkodowanie za słupy energetyczne, w jakich przypadkach i o jakie wartości można się ubiegać. A dla osób, które chcą walczyć o odszkodowanie za służebność przesyłu, przygotowaliśmy wzór wniosku do pobrania!

Kto może ubiegać się o odszkodowanie za słupy energetyczne?

Po pierwsze musisz być właścicielem działki, na której stoją urządzenia przeznaczone do służebności przesyłu. Do urządzeń przesyłowych zaliczamy: słupy energetyczne, rury z gazem i urządzenia cieplno-kanalizacyjne. Na początku zapoznajcie się z treścią księgi wieczystej Waszej działki (potrzebne informacje znajdziemy w dziale III). Sprawdźcie, czy widnieją tam zapisy dotyczące urządzeń przesyłowych.

Jeżeli nie doszukaliśmy się w księdze wieczystej żadnych wpisów, skontaktujmy się z przedsiębiorstwem przesyłowym, który jest właścicielem słupów energetycznych. Poprośmy o dostęp do dokumentów stwierdzających prawne zajęcie nieruchomości. Jeżeli takie dokumenty istnieją, sprawdźmy, czy właściciel nieruchomości o tym wie i wyraził pisemną zgodę na użyczenie swojego gruntu. Zgodnie z prawem wyrażenie zgody na posadowienie urządzeń przesyłowych obowiązuje od 1985 roku.

Zatem, żeby ubiegać się o odszkodowanie za służebność przesyłu, muszą być spełnione poniższe warunki:

• urządzenie przesyłowe jest własnością przedsiębiorcy,
• działka na której znajduje się infrastruktura przesyłowa (albo przebiega nad jej gruntem lub pod jej powierzchnią) jest naszą własnością,
• przedsiębiorca w sposób bezumowny korzysta z naszej nieruchomości,
• korzystanie z urządzeń przesyłowych jest konieczne dla ich właściciela,
• roszczenie nie uległo przedawnieniu.

Czas stania słupów energetycznych, a przedawnienie odszkodowania

Istotne jest udokumentowanie okresu stania słupów energetycznych na naszej posiadłości. Ma to ważny związek z tak zwanym prawem zasiedzenia. Prawo zasiedzenia obowiązuje w przypadku, gdy:

• Słupy energetyczne stoją na naszej działce ponad 20 lat, a dystrybutor prądu umieścił słupy w dobrej wierze (umowa z właścicielem działki).
• Słupy energetyczne stoją na naszej działce ponad 30 lat, bez uzgodnienia z właścicielem, mowa o postawieniu urządzeń przesyłowych w złej wierze.

Zasiedzenie oczywiście dotyczy nie tylko słupów energetycznych, ale i innych urządzeń przesyłowych. Warto jednak wiedzieć, że przedawnieniu NIE ULEGAJĄ roszczenia o ustanowienie służebności przesyłu oraz nakazanie usunięcia słupów i innych elementów infrastruktury przesyłowej.

Natomiast zgodnie z art. 118 kc po 6 latach przedawniają się roszczenia o zapłatę wynagrodzenia / odszkodowania za bezumowne korzystanie z nieruchomości lub wykupienie nieruchomości.

Jak wycenia się odszkodowanie za słupy energetyczne?

Na chwilę obecną nie istnieją akty prawne dotyczące wyceny odszkodowań związane z bezumownym korzystaniem z nieruchomości. Istnieją natomiast zalecane wytyczne, którymi posiłkują się rzeczoznawcy w takich przypadkach. Na wysokość odszkodowania za słupy energetyczne wpływ ma kilka czynników: cena gruntu za metr kwadratowy, czy jest to działka rolna, czy budowlana, jak usytuowanie słupów energetycznych zakłóca estetykę i utrudnia korzystania z działki, rodzaj i klasa gruntu, spadek wartości działki spowodowane staniem urządzeń przesyłowych.

Biegły na podstawie powyższych kryteriów wycenia miesięczną stawkę czynszu dzierżawy, jaką właściciel dostałby dzierżawiąc grunt – mnożąc to przez okres stania urządzeń przesyłowych, ale nie większy niż 6 lat. Na wielkość odszkodowania za słupy energetyczne wpływa nie wielkość działki, a pas wyłączony z użytkowania i gospodarowania.

Jak wyliczyć obszar wyłączony z użytkowania i gospodarowania?

Obszar wyłączony z użytkowania i gospodarowania zależy od wielkości napięcia linii znajdującej się na naszej nieruchomości. Im jest ono większe, tym większy wydzielany jest pas. Dokładną wielkość napięcia linii znajdziemy w planie zagospodarowania przestrzennego, który znajduje się w Urzędzie Gminy. W większości przypadków zakłada się, że linie o napięciu 15-30 kW to pas 3-4 metrów. Linie 110 kW i większe to obszar między 9, a 15 metrów. Otrzymaną szerokość pasa mnożymy przez długość przebiegania linii energetycznych. Uwzględniamy również drogę dojazdową do pasa energetycznego np. w przypadku naprawy awarii. Szerokość dojazdu zawsze wynosi 2,5 metra. Łączna suma obszaru drogi dojazdowej i wyłączonego terenu z użytkowania wpływa na to ile odszkodowania otrzymamy.

Odległość D[el] wskazuje minimalny odstęp w powietrzu, mający zapobiegać wyładowaniu zupełnemu w czasie przepięć. Przykładowo dla sieci o maksymalnym napięciu do 245 kV odległość D[el] wynosi 1,70 m.

Wysokość odszkodowania za słupy energetyczne – ile przyznają sądy?

Z kancelarii prawnej uzyskaliśmy odpowiedź, że wysokość odszkodowań za słupy energetyczne trudno sprowadzić do jednego mianownika. Ich wielkość to sprawa indywidualna. Natomiast dla uproszczenia przyjmuje się, że jest to równowartość 1/10 ceny rzeczywistej. Dla terenów przeznaczonych pod zabudowę rzeczoznawcy przyjmą stawkę 2-3 zł za metr kwadratowy miesięcznie. Zakładając, że suma drogi dojazdowej i obszaru wyłączonego z użytkowania wynosi 1000 m2, a kwota należna wynosi 2,50 zł za m2. To za miesiąc stania linii energetycznych należy nam się 2 500 zł. Po dziesięciu latach kwota to urośnie do 300 000 zł.

W przypadku terenów rolnych kwota ta obliczana jest w inny sposób. Mnożymy powierzchnię zajętego gruntu przez stawkę wynikające z tytułu rocznej jego dzierżawy. Od wielkości przyznanego nam odszkodowania zostanie odjęta pięcioprocentowa opłata sądowa oraz inne koszty związane z postępowaniem takie jak pomoc prawna czy wstępne wyliczenia fachowców.

Kalkulator odszkodowania za służebność przesyłu – jak obliczyć rekompensatę?

Choć w przepisach prawa nie znajdziemy konkretnych kryteriów określających należne kwoty za bezumowne korzystanie z nieruchomości, to praktyka rzeczoznawców wskazuje możliwe sposoby na ich obliczenie. Zacznijmy od tego, że za służebność przesyłu możemy otrzymać odszkodowanie (za szkody) oraz wynagrodzenie (stricte za służebność przesyłu). Ilustruje to poniższy obrazek:

Pierwszym krokiem do wyceny odszkodowania za słupy energetyczne jest obliczenie różnicy wartości nieruchomości ze wzoru: WSP = (W1*- W2) x PPE, gdzie:

• WSP to wartość wynagrodzenia za służebność przesyłu,
• W1* – wartość 1 m2 nieruchomości obciążonej urządzeniami przesyłowymi z niewypłaconym wynagrodzeniem za służebność przesyłu,
• W2 – wartość 1 m2 nieruchomości obciążonej infrastrukturą przesyłową z ustanowioną służebnością nieodpłatną albo wynagrodzeniem jednorazowym,
• PPE – powierzchnia pasa eksploatacyjnego.

Szczegółowe omówienie wzorów, które możemy wykorzystać do kalkulacji wysokości odszkodowania lub wynagrodzenia za służebność przesyłu, znajdziemy w artykule: Dariusz Konieczny, „Odszkodowania i wynagrodzenia przy ustanawianiu służebności przesyłu”, Studia i Materiały Towarzystwa Naukowego Nieruchomości. 20 (2012): 131–42.

Droga ubiegania się o odszkodowanie za słupy energetyczne / służebność przesyłu

Zanim skorzystamy z usług kancelarii odszkodowawczej, warto wykorzystać najpierw polubowny sposób porozumienia z przedsiębiorcą. Przeważnie jest to dobre rozwiązanie dla obydwu stron. Wiadomo, że właściciele nie chcą mieć na swojej działce dużych nieestetycznych obiektów, ograniczających możliwość całkowitego wykorzystania nieruchomości. Zmiana przebiegu linii przesyłowych dla dystrybutora może okazać się bardzo kosztowna i czasochłonna.

Chcąc załatwić sprawę kompromisowo skierujmy pismo do właściciela słupów energetycznych o:

1. Odszkodowanie za bezprawne wykorzystanie z gruntu za okres ostatnich 6 lat (maksymalny okres, o jaki możemy się ubiegać, jeżeli okres jest krótszy, to wpisujemy odpowiednią datę).
2. Należności z tytułu odpłatnej służebności przesyłu. Chodzi o zapłatę za korzystanie z naszego terenu.

Odszkodowanie za służebność przesyłu – podstawa prawna roszczeń

Warto zauważyć, że art. 305[2] kc mówi tylko, że wynagrodzenie za służebność przesyłu powinno być „odpowiednie”. Choć samo wynagrodzenie nie jest sensu stricto odszkodowaniem, to ma ono na celu rekompensować:

• szkody planistyczne (podstawa prawna roszczenia to art. 36 ustawy o planowaniu przestrzennym),
• szkody polegające na zmianie użytkowania nieruchomości wskutek posadowienia nieruchomości.

Całość ilustruje poniższy obrazek:

Odszkodowanie za słupy energetyczne wzór

Jak pisaliśmy na początku artykułu, musimy spełnić pewne warunki, aby uzyskać odszkodowanie za służebność przesyłu. Kluczowe jest, aby urządzenie przesyłowe należało do przedsiębiorcy, przebiegało przez nieruchomość, której jesteśmy właścicielem. W dodatku skierowanie do sądu o wynagrodzenie za służebność przesyłu powinny uprzedzić próby polubownego rozwiązania sporu. Warto pamiętać, że roszczenie o ustanowienie służebności przesyłu nie ulegają przedawnieniu. Wzór pisma o odszkodowanie za słupy energetyczne można pobrać poniżej:

W piśmie należy umieścić takie informacje jak:

• dane na temat nieruchomości obciążonej służebnością przesyłu (numer księgi wieczystej, numer ewidencyjny),
• dane na temat przedsiębiorstwa korzystającego bezumownie z nieruchomości,
• opis urządzeń przesyłowych (ich rodzaj, parametry, umiejscowienie, obszar który zajmują wraz z pasem ochronnym i pasem dostępu),
• opis negocjacji przedsądowych i przyczyny ich niepowodzenia,
• wysokość oczekiwanego wynagrodzenia za służebność przesyłu,
• uzasadnienie wniosku.

Firma przesyłowa nie chce płacić odszkodowania – co zrobić?

Często zdarza się, że firmy przesyłowe w pierwszej kolejności próbują odrzucić nasze roszczenia – licząc, że zaniechamy dalszych prób walczenia o swoje należności. W wielu przypadkach zasłaniają się dobrem ogółu, podają zaniżone kwoty odszkodowań, unikają nas i nie odpowiadają na pisma. Jeżeli próby polubownego porozumienia nie doszły do skutku, wejdźmy na drogę sądowną. W tym celu należy dostarczyć aktualny wpis z księgi wieczystej. Ponadto musimy posiadać mapę z dokładnie ukazanym obszarem urządzeń przesyłowych oraz wpis do rejestru gruntu.

Co nam przysługuje oprócz odszkodowania za służebność przesyłu?

Oprócz odszkodowania za słupy energetyczne na naszej nieruchomości możemy ubiegać się o przebudowę infrastruktury, a nawet jej usunięcie. Mowa tu w szczególności o wszystkich instalacjach znajdujących się ponad naszym gruntem. Dystrybutor powinien wszystkie linie, kable zainstalować pod ziemią. Koszt przebudowany oczywiście leży po stronie przedsiębiorstwa przesyłowego.