Podwyżki cen prądu

W ostatnich latach w Polsce można obserwować systematyczne podwyżki cen prądu. Są one wynikiem wpływu szeregu czynników polityczno – gospodarczych, takich jak m.in.: wysokie opodatkowanie energii (blisko 50% rachunku za prąd to podatki…), rosnące koszty uprawnień do emisji dwutlenku węgla czy wzrost cen surowców energetycznych. Na tej stronie prezentujemy dane ukazujące podwyżki cen prądu na przestrzeni ostatnich lat oraz omawiamy przyczyny wzrostów.

Podwyżki cen prądu dla domu: 2021-2025

Poniżej znajdziecie wykres obrazujący podwyżki cen prądu dla domu w latach 2021 – 2025. Przedstawione dane pochodzą z taryf G, zatwierdzonych przez URE (sprzedawcy: Enea, Energa, Tauron, PGE) oraz taryf firmy E.ON (dawniej Innogy). Ceny taryfowe porównujemy na tym wykresie do indeksu TGeBASE_WAv, czyli średniej miesięczna cena prądu z Towarowej Giełdy Energii.

Jak możecie zobaczyć, ceny prądu w taryfie G11 nie są bezpośrednio powiązane z sytuacją cenową na giełdzie. Dzieje się tak dlatego, że zgodnie z aktualnym sposobem ustalania cen dla gospodarstw domowych (taryfy URE), sprzedawcy energii nie mają możliwości uwzględniania dynamiki zmienności cen giełdowych oraz aktualnej sytuacji gospodarczej w taryfach. W efekcie, z jednej strony odbiorcy końcowi później odczuwają podwyżki cen prądu, ale z drugiej nie korzystają przy spadkach cen prądu na giełdzie.

Pamiętaj: poniższy wykres to porównanie ceny z taryfy G11 (energii czynnej) – bez kosztów i opłat dystrybucyjnych – do giełdowej ceny energii. Chcemy w ten sposób pokazać, że ceny „samego prądu” są oderwane od tego ile on faktycznie kosztuje.

Poniżej znajdziecie tabelę, która przedstawia szczegółowe dane na temat wzrostu cen prądu w ofertach pięciu czołowych sprzedawców – taryfa G11, za lata 2021 – 2025.

Nie inaczej sytuacja wygląda w przypadku taryf dwustrefowych. Poniższych wykres prezentuje podwyżki cen prądu w odniesieniu do tego samego źródła danych, ale z uwzględnieniem taryfy G12.

Podwyżki cen prądu dla domu: ceny całkowite (energia czynna i opłaty dystrybucyjne)

Choć podwyżki cen na giełdzie z opóźnieniem wypływają na podwyżki cen prądu dla gospodarstw domowych, to w ostatecznym rachunku mają kluczowy wpływ na wzrosty cen. Poniżej możecie znaleźć wykres prezentujący podwyżki cen prądu dla domu, uwzględniające zarówno energii czynnej, jak i opłaty dystrybucyjne, za lata 2003 – 2024.

Poniższe ceny wyznaczone zostały dla profilu odbiorcy o profilu: zużycie roczne – 2000 kWh, układ 1 fazowy, okres rozliczeniowy 1 miesiąc, z uwzględnieniem 23% podatku VAT oraz z akcyzą 5 PLN od MWh energii czynnej.

 Zobacz również: aktualne ceny prądu.

Podwyżki cen prądu dla firm: 2021-2025

Taryfy prądu dla firm w Polsce funkcjonuje na zasadach wolnorynkowych, co oznacza, że ceny energii elektrycznej w tej grupie taryf nie podlegają regulacjom Urzędu Regulacji Energetyki.

Z tej przyczyny, w latach 2021–2025 ceny energii elektrycznej dla firm podlegały znacznym wahaniom, głównie z powodu niestabilności na rynkach surowców oraz rosnących kosztów uprawnień do emisji CO₂. W odpowiedzi na te wyzwania, w 2022 roku rząd wprowadził mechanizm zamrożenia cen prądu dla sektora MŚP obowiązujący do końca 2024 roku. W okresie ochrony, małe i średnie przedsiębiorstwa mogły korzystać z preferencyjnej stawki wynoszącej 698 zł / MWh netto z akcyzą.

Od 1 stycznia 2025 roku, zamrożenie cen dla firm zostało zniesione. W teorii, powinno to spowodować wzrost kosztów energii dla przedsiębiorstw. Zamiast tego, rynek energii notuje interesujące zjawisko. W 2025 roku ceny energii dla firm, m.in. w taryfach C oferowanych przez niezależnych sprzedawców prądu są niższe od stawek w ofertach największych sprzedawców (Enea, Energa, Tauron, E.ON i PGE). Co więcej, bywają one niższe od stawek w taryfach G, również tych objętych mrożeniem cen. Takie sytuacje wcześniej były niespotykane, ponieważ taryfy G były traktowane w sposób szczególny, co zapewniało ich przewagę cenową.

Gospodarstwa domowe (taryfa G) nadal z zamrożonych cen na poziomie 500 zł/MWh netto do końca września 2025 roku. Tymczasem taryfy dla firm korzystające z wycen giełdowych mogą zaoferować stawki na poziomie ok. 400 – 450 zł / MWh netto. Jeśli chcecie sprawdzić aktualne ceny energii dla różnych taryf koniecznie zajrzyjcie do naszej porównywarki cen prądu.

Przyczyny podwyżek cen prądu w Polsce

Poniżej znajdziecie przegląd głównych czynników wpływających na podwyżki cen energii:

Niestabilność na rynkach surowców

Konflikt Rosji z Ukrainą wprowadził znaczące zakłócenia na światowych rynkach surowców, zwłaszcza gazu i węgla, co bezpośrednio przekłada się na wzrost cen energii elektrycznej. Zawieszenie dostaw gazu z Rosji do krajów UE jeszcze bardziej pogłębiło kryzys energetyczny, podnosząc ceny energii. W tej sytuacji niepewność dostaw i wzrost cen surowców energetycznych na rynku światowym bezpośrednio wpływają na koszty produkcji prądu w Polsce.

Polityka monetarna

Polityka monetarna prowadzona przez główne banki centralne, takie jak FED w USA i Narodowy Bank Polski, charakteryzująca się niskimi stopami procentowymi i tzw. „dodrukiem pieniądza”, napędzała inwestycje i zwiększała popyt na energię. To przekłada się na wzrost cen energii, ponieważ luźna polityka pieniężna zwiększa ilość pieniądza w obiegu, co może prowadzić do ogólnego wzrostu cen, w tym energii.

Ceny uprawnień do emisji CO2

UE dąży do redukcji emisji CO2, co znajduje odzwierciedlenie w wysokich cenach uprawnień do emisji CO2. Te rekordowe ceny, przekraczające 100 euro za tonę, bezpośrednio wpływają na koszty produkcji energii, szczególnie tej wytwarzanej z węgla. Polska, z dominującym udziałem węgla w miksie energetycznym, jest szczególnie narażona na te koszty, co przekłada się na wyższe ceny prądu dla konsumentów.

Rosnące zapotrzebowanie na energię

Wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną, napędzany m.in. przez rozwój technologiczny i zwiększenie zamożności społeczeństw, generuje dodatkową presję na ceny energii. Dynamiczny rozwój przemysłu, zwłaszcza w krajach takich jak Chiny, zwiększa globalne zapotrzebowanie na surowce energetyczne, co przekłada się na wyższe ceny na rynkach światowych.

Koszty krajowego węgla

Cena węgla kamiennego w Polsce znacząco wzrosła, z poziomu 242 zł za tonę w styczniu 2022 roku do 628 zł za tonę we wrześniu tego samego roku. Ten wzrost cen węgla bezpośrednio wpływa na koszty produkcji prądu, ponieważ węgiel jest kluczowym surowcem dla polskiej energetyki.

Koszty wytworzenia energii elektrycznej

Wzrost taryf dystrybucyjnych, zaakceptowany przez Urząd Regulacji Energetyki, pozwala na finansowanie inwestycji w modernizację sieci dystrybucyjnych. Jest to kluczowe dla stabilności dostaw energii, ale również przekłada się na wyższe rachunki dla konsumentów, zwiększając koszty dostępu do energii.

Brak węgla kamiennego i awaryjność elektrowni

Ograniczenia w produkcji elektrowni węglowych oraz ich wysoka awaryjność obniżają bezpieczeństwo energetyczne i wpływają na ceny energii.

Opodatkowanie energii elektrycznej

W Polsce, podatki i opłaty stanowią około 49% końcowej ceny prądu dla gospodarstw domowych, z czego prawie połowę stanowi podatek VAT. Jest to jedna z najwyższych stawek opodatkowania energii elektrycznej w Unii Europejskiej, co bezpośrednio przekłada się na wyższe ceny dla konsumentów.

Brak tzw. hedge’owania

Brak hedgowania, czyli zabezpieczenia przed ryzykiem zmian cen na rynku energii, może mieć istotny wpływ na podwyżki cen prądu w Polsce. Hedgowanie to strategia finansowa stosowana przez przedsiębiorstwa energetyczne (oraz inne podmioty), aby zabezpieczyć się przed niekorzystnymi wahaniami cen surowców, w tym energii elektrycznej. W kontekście rynku energetycznego, hedgowanie pozwala na ustalenie ceny zakupu lub sprzedaży energii w przyszłości, zmniejszając niepewność i ryzyko finansowe związane z przyszłymi zmianami cen.