Przyczyny i historia problemu
Analiza MKiŚ wskazuje, że w drugiej połowie poprzedniego roku przyjmowano wnioski bez zapewnienia odpowiedniego pokrycia finansowego. W połowie grudnia 2023 r. nastąpiło zatrzymanie wypłat, spowodowane wyczerpaniem środków w NFOŚiGW i funduszach wojewódzkich. Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu i środowiska, jako źródło problemów finansowych wskazuje blokowanie funduszy z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) przez Prawo i Sprawiedliwość (PiS) oraz niewdrożenie innych programów unijnych.
Wiceminister klimatu i środowiska, Urszula Zielińska, podkreśla, że trwają intensywne prace nad rozwiązaniem problemu. Kluczowe jest ustalenie kwestii prawnych oraz znalezienie niezbędnych środków finansowych. W tym kontekście, Ministerstwo Klimatu i Środowiska planuje przekazać informacje o postępach w pracach nad udrożnieniem programu.
Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w obliczu kryzysu
Zaległości w wypłacaniu dotacji różnią się w zależności od regionu. Jak informuje MKiŚ, największe problemy mają WFOŚiGW w Poznaniu, Łodzi, Rzeszowie i Wrocławiu.
Co ciekawe, według informacji udzielonych serwisowi Rzeczpospolita przez WFOŚiGW we Wrocławiu, przerwa w wypłatacie wynika z tego, że: "Na początku każdego roku podpisywany jest aneks do umowy udostępnienia środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej z przeznaczeniem na udzielenie dotacji do Programu Priorytetowego Czyste Powietrze, w którym to określany jest budżet programu oraz kwota udostępnienia przez WFOŚiGW we Wrocławiu na konkretny rok kalendarzowy. Aneks, o którym mowa, jest w trakcie procedowania".
O problemach było wiadomo wcześniej
Warto podkreślić, że o niejasnościach związanych z zabezpieczeniem budżetu już w 2021 roku informowała Najwyższa Izba Kontroli. Według informacji o wynikach kontroli wdrażania PP Czystego Powietrze:
"Ministrowie Środowiska/Klimatu/Klimatu i Środowiska przekazywali do KPRM, poprzez system MonALIZa20, niezgodne ze stanem faktycznym dane o projekcie strategicznym „Czyste powietrze”, w tym PPCP. Podawano m.in., że wszystkie środki na finansowanie PPCP, w wys. 103 mld zł, zabezpieczone były w budżecie NFOŚiGW. Tymczasem źródła finansowania PPCP nie były zbilansowane. Wprawdzie w lutym 2021 r. opracowano plan wdrażania, ale nie udokumentowano źródeł jego finansowania. Oznacza to, że budżet PPCP jest nieweryfikowalny. Jest to szczególnie niepokojące w sytuacji, gdy nie ma pewności co do poziomu finansowania Programu środkami z budżetu UE, a zawarcie umowy pożyczki z BŚ jest uzależnione od uruchomienia środków w ramach KPO."
Sytuacji z pewnością nie polepsza też fakt, że nieprecyzyjne przepisy stwarzają okazję do nadużyć w pozyskiwaniu wypłat z Czystego Powietrza.
Czyli ….. jak zwykle. Należy omijać szerokim łukiem wszelakie programy i dofinansowania realizowane przez podmioty rządowe. Podobnie jest z działami gospodarki „regulowanymi” – gdzie regulator zachowuje się jak „Makak ze skalpelem” w sali operacyjnej……..