Transport truje Polaków. W tych miastach przekroczone normy NO₂
W Polsce transport odpowiada za około 33% emisji tlenków azotu, a w dużych miastach, jak Warszawa, nawet za 43%. Raport PSNM wskazuje na niedostateczny monitoring jakości powietrza, luki w infrastrukturze pomiarowej i potrzebę czterech filarów działań: Stref Czystego Transportu, kontroli technicznej pojazdów, ograniczenia importu starych aut oraz promocji transportu publicznego i mikromobilności.
Wysoka emisja transportowa – poważne zagrożenie zdrowotne
Transport drogowy stanowi jedno z głównych źródeł emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce. Odpowiada za około 33% krajowej emisji tlenków azotu (NOx), ale w miastach ten udział może być znacznie wyższy – w Warszawie sięga aż 43%.
Według Europejskiej Agencji Środowiska Polska zajmuje 29. miejsce na 37 państw raportujących dane o NO₂. Narażenie na zanieczyszczenia transportowe wiąże się z wyższym ryzykiem chorób układu oddechowego, sercowo-naczyniowego, cukrzycy, a także przedwczesnych zgonów.
WHO w 2021 r. zaostrzyła normy dopuszczalnych stężeń NO₂ z 40 µg/m³ do 10 µg/m³ (średniorocznie). Tymczasem w 2023 r. we wszystkich monitorowanych lokalizacjach miejskich w Polsce odnotowano przekroczenia tych progów.
Za mało stacji, zbyt mało danych
Strefy Czystego Transportu (SCT) mają powstawać w miastach przekraczających roczne limity NO₂. Problem polega na tym, że w całej Polsce działa tylko 20 stacji komunikacyjnych, z czego 18 znajduje się w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców.
W 2023 r. kryteria przekroczeń spełniały tylko Warszawa, Kraków, Wrocław i Katowice. Tymczasem np. Gdańsk, Lublin i Poznań nie mają żadnej stacji komunikacyjnej. SCT mogą więc powstać niekoniecznie tam, gdzie zanieczyszczenia są największe, lecz tam, gdzie są prowadzone pomiary.
Nowa dyrektywa UE: więcej stacji, więcej obowiązków
Dyrektywa 2024/2881 (AAQD) wymaga od państw członkowskich UE budowy nowych stacji pomiarowych we wszystkich miastach powyżej 100 tys. mieszkańców. Jednak ich wdrożenie może potrwać nawet kilka lat po transpozycji dyrektywy do prawa krajowego (planowanej na grudzień 2026 r.).
Do tego czasu PSNM postuluje większe wykorzystanie urządzeń niskokosztowych i pasywnych metod pomiaru. Lokalne samorządy powinny aktywnie tworzyć miejskie systemy monitoringu, szczególnie w newralgicznych punktach komunikacyjnych.
Cztery filary skutecznych działań
Raport wskazuje na cztery podstawowe działania niezbędne dla poprawy jakości powietrza w miastach:
- Efektywne wdrażanie Stref Czystego Transportu (SCT) – tam, gdzie są przekroczenia norm NO₂.
- Ograniczenie importu wysokoemisyjnych pojazdów – Polska ma jedne z najstarszych flot w UE (średni wiek pojazdu to nawet 21,5 roku wg CEPiK).
- Skuteczna kontrola techniczna pojazdów – wciąż powszechna jest ingerencja w filtry cząstek stałych (DPF), co radykalnie zwiększa emisję.
- Rozwój transportu publicznego i mikromobilności – jako alternatywa dla prywatnych samochodów.
![Rysunek 12. Średnioroczne stężenia ditlenku azotu [µg/m³] odnotowane na stacjach tła miejskiego i stacji komunikacyjnej w Warszawie w latach 2018–2023](https://enerad.pl/wp-content/uploads/rysunek12-1.webp)
![Rysunek 12. Średnioroczne stężenia ditlenku azotu [µg/m³] odnotowane na stacjach tła miejskiego i stacji komunikacyjnej w Krakowie w latach 2018–2023](https://enerad.pl/wp-content/uploads/rysunek12-2.webp)
Rzeczywistość różni się od certyfikatów
Wyniki badań homologacyjnych pojazdów znacznie odbiegają od emisji rzeczywistych. Przykładem jest afera „dieselgate”, gdzie auta emitowały do 40 razy więcej NOx niż wskazywały testy. Badania z 2020 roku w Warszawie (TRUE Initiative) wykazały, że emisje NOx pojazdów spełniających normy EURO 2–6c przekraczały normy nawet 4,3-krotnie.
![Rysunek 14. Przebieg zmienności średnich 1-godzinnych stężeń NO₂ [µg/m³] w dniu 17 kwietnia 2024 r. w stacjach monitoringu jakości powietrza we Wrocławiu](https://enerad.pl/wp-content/uploads/rysunek15.webp)
Konieczne zaangażowanie lokalne
Raport PSNM apeluje do samorządów o aktywne działania. To miasta mogą najszybciej wdrożyć monitoring i realne programy ograniczające emisje. Bez lokalnych systemów pomiarowych trudno planować skuteczną politykę transportową i środowiskową.
Zobacz również:- AFIR 2025: Polska nie zdąży z budową stacji ładowania. Raport PSNM
- PSNM prowadzi darmowe szkolenia dla samorządów. Rzeszów i Lublin stawiają na czysty transport
- PSNM: Osłabienie limitów CO2 pogłębi podziały w rozwoju e-mobilności w Europie
- Raport PSNM: Elektryki palą się o 14% rzadziej niż spalinowe
Źródło: Raport PSNM „Transportowe Zanieczyszczenia Powietrza”, 2024
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Bridgestone World Solar Challenge 2025 na oponach ENLITEN z materiałami z recyklingu
Bridgestone wprowadza innowacyjne opony z ponad 65% udziałem materiałów z recyklingu i surowców odnawialnych na prestiżowy wyścig pojazdów solarnych
Dlaczego płacimy tak dużo za energię? Nowy raport Forum Energii pokazuje przyczyny i możliwe rozwiązania
Średnie ceny energii elektrycznej w Unii Europejskiej należą do najwyższych na świecie. To temat coraz częściej obecny w debacie publicznej. Nowy raport Forum Energii „Anatomia wysokich cen energii i recepta na przyszłość” szczegółowo analizuje przyczyny tej sytuacji oraz wskazuje konkretne rekomendacje dla Polski i całej UE.
Najlepsze moduły PV 2025 według RETC
RETC opublikowało wstępne wyniki swojego dorocznego raportu PV Module Index. Spośród wszystkich testowanych modułów PV tylko 13% modeli uzyskało najwyższe wyróżnienie „Overall Highest Achiever”. To ważny drogowskaz dla inwestorów i deweloperów szukających produktów najwyższej jakości.
Orlen Paliwa rozbudował terminal LPG w Szczecinie. Dwukrotnie większe możliwości za ponad 150 mln zł
Orlen Paliwa zakończył rozbudowę terminalu gazu płynnego w Szczecinie. Inwestycja warta ponad 150 mln zł podwoiła pojemność magazynową i zwiększyła możliwości przeładunkowe obiektu o blisko 65 proc. Nowoczesna infrastruktura ma wzmocnić bezpieczeństwo dostaw LPG i uniezależnić Polskę od rosyjskiego surowca.
PEJ planują pozyskać 30 proc. finansowania dłużnego dla pierwszej elektrowni jądrowej na rynku komercyjnym
Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) zabezpieczyły już ponad 70 proc. finansowania dłużnego dla budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce. Pozostałą część — ok. 30 proc. — spółka zamierza pozyskać na rynku komercyjnym jeszcze w 2025 roku. To kluczowy krok w największym energetycznym projekcie infrastrukturalnym w kraju.
Branża energetyki wiatrowej apeluje o wsparcie rządu. Przemysł gotowy na inwestycje warte setki miliardów
Energetyka wiatrowa może być filarem bezpiecznej, niezależnej Polski — podkreślali przedstawiciele branży podczas konferencji PSEW 2025. Stowarzyszenie apeluje do rządu o uproszczenie procedur, wsparcie dla przemysłu i stabilne prawo, które pozwoli inwestorom realizować ambitne projekty.
Komentarze