Tylko 15,9% odpadów poddanych recyklingowi – NIK alarmuje o ryzyku kar z UE
Najwyższa Izba Kontroli oceniła negatywnie działania państwa w zakresie ograniczania ilości odpadów oraz ich przetwarzania. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2022 r. tylko 47,6% odpadów przekazano do odzysku, z czego do recyklingu jedynie 15,9%. Tymczasem unijna dyrektywa odpadowa zobowiązuje Polskę do osiągnięcia 55% poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu do 2025 r.
Tylko 15,9% odpadów trafia do recyklingu
Wprowadzenie i skuteczne działanie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) miało być jednym z głównych narzędzi ograniczania ilości odpadów. Jednak do końca września 2024 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska nie wdrożyło przepisów do polskiego prawa, co doprowadziło do wszczęcia przez Komisję Europejską postępowania przeciwko Polsce. Prace nad ROP pozostają wciąż na etapie koncepcyjnym.
System BDO nie spełnia swojej roli
Pomimo wydatkowania prawie 77 mln zł od 2018 r., Baza danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami (BDO) nie umożliwia rzetelnego monitorowania działań gmin ani obliczania udziału poszczególnych metod postępowania z odpadami. Z powodu braku funkcjonalności systemu korzystano z nieaktualnych danych GUS i Centralnego Systemu Odpadowego. Marszałkowie województw również nie prowadzili bieżącego monitoringu działań w zakresie recyklingu.
Niska skuteczność selektywnej zbiórki
W latach 2018–2022 selektywna zbiórka odpadów komunalnych wzrosła z 31,2% do 42,3%. Mimo tego, wiele gmin nie osiągnęło wymaganych poziomów. Tylko w trzech z nich odnotowano systematyczny wzrost. W siedmiu gminach odpady gromadzono w pojemnikach niespełniających wymogów – były źle oznakowane i przepełnione. W PSZOK często nie prowadzono ewidencji, brakowało wag oraz rzetelnej klasyfikacji odpadów.
W niektórych gminach ograniczano możliwość oddawania odpadów budowlanych, tekstyliów czy sprzętu elektronicznego. W Mogilnie PSZOK zlokalizowano aż 20 km od miasta. Gminy nie prowadziły również rzetelnej kontroli nad podmiotami odbierającymi odpady – w wielu przypadkach nie żądano dokumentów źródłowych lub akceptowano nieprawidłową klasyfikację odpadów.
Zobacz również: Miliony na recykling. 18 miast z dotacjami na PSZOK
Braki w finansowaniu i nieprawidłowości w wydatkowaniu środków
W latach 2018–2023 NFOŚiGW wypłacił 930 mln zł z funduszy krajowych (61% planu) oraz 933 mln zł z funduszy UE w ramach działania „Gospodarka odpadami komunalnymi” (107% planu). Jednak aż 14 z 20 umów w programie „Racjonalna gospodarka odpadowa” zawierało nieprawidłowości. Przykładowo, sfinansowano projekt związany z unieszkodliwianiem tusz dzików, mimo że nie był powiązany z celem programu.
Wojewódzkie fundusze ochrony środowiska wypłaciły łącznie 66 mln zł – w formie dotacji i pożyczek.
Wydatki funduszy różniły się znacznie. W Opolu aż 20,8 mln zł udzielono w formie pożyczek, natomiast Katowice nie udzieliły ich w ogóle.
W gminach brakowało działań mających na celu pozyskiwanie dodatkowych dochodów ze sprzedaży surowców wtórnych. Wpływy z opłat za odbiór odpadów komunalnych wzrosły w 2022 r. o 93% względem 2018 r., osiągając łącznie 446 mln zł. Koszty w tym samym czasie wyniosły 448 mln zł – były więc wyższe o 36 mln zł od wpływów.
Polska nie realizuje hierarchii postępowania z odpadami
Zgodnie z unijną hierarchią, najważniejsze są: zapobieganie, przygotowanie do ponownego użycia, recykling, a dopiero potem inne formy odzysku i ostatecznie – unieszkodliwianie. W Polsce wciąż dominuje ostatni, najmniej pożądany etap.
Najwyższa Izba Kontroli apeluje o pełne wdrożenie przepisów dotyczących ROP, modernizację BDO, rzetelne analizy na poziomie gmin oraz skuteczny nadzór nad podmiotami odbierającymi odpady.
Zobacz również: Gdańsk uruchomił Port Czystej Energii za 800 mln zł. 160000 ton odpadów rocznie
Źródło: Najwyższa Izba Kontroli
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Biogaz rolniczy szansą na energetyczną transformację polskiej wsi – potrzebne stabilne finansowanie i wsparcie legislacyjne
Biogazownie rolnicze mogą stać się fundamentem transformacji energetycznej na obszarach wiejskich – wynika z debaty ekspertów podczas konferencji UPEBBI. Potrzebne są jednak stabilne przepisy, systemowe wsparcie finansowe oraz edukacja młodzieży rolniczej.
Czyste Powietrze: Uwaga na oszustów. Fałszywe firmy naciągają w programie
Jak wynika z najnowszego komunikatu, pojawiło się wiele nieuczciwych firm podszywających się pod oficjalnych operatorów programu. Należy pamiętać, że wyłącznie gminy oraz wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) są uprawnione do jego realizacji.
Be.EV zainwestuje 20 mln funtów w ładowarki przy obiektach Schroders Capital
Be.EV i Schroders Capital ogłosiły partnerstwo, w ramach którego powstanie ponad 200 ultraszybkich punktów ładowania pojazdów elektrycznych. Inwestycja o wartości 20 mln funtów obejmie 22 nieruchomości handlowe i rekreacyjne zarządzane przez Schroders Capital w całej Wielkiej Brytanii.
Park Zielonej Energii w Gliwicach nabiera realnych kształtów – podpisano umowy na budowę kluczowej inwestycji ciepłowniczej
9 maja 2025 roku w Ratuszu w Gliwicach podpisano umowy z wykonawcami Parku Zielonej Energii – jednej z najbardziej innowacyjnych inwestycji ciepłowniczych w Polsce. Projekt, realizowany przez PEC–Gliwice, ma nie tylko zrewolucjonizować system dostaw ciepła i energii w mieście, ale również przyczynić się do poprawy jakości powietrza, ograniczenia emisji i rozwoju lokalnej gospodarki o obiegu zamkniętym.
Platforma AFID łączy firmy z całego świata. Nowe wsparcie dla MŚP z sektora OZE
Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) uruchomiła nową platformę współpracy dla przedsiębiorstw w ramach Sojuszu na rzecz Dekarbonizacji Przemysłu (AFID). Narzędzie ma pomóc firmom – zwłaszcza MŚP z sektora OZE – w realizacji ambitnych działań klimatycznych poprzez partnerstwa między podmiotami z różnych krajów.
Systemy PV SolarEdge dają więcej energii i są odporniejsze na ataki – potwierdza VDE
Nowy raport VDE Renewables potwierdza, że technologia SolarEdge zapewnia zaawansowane bezpieczeństwo, odporność na cyberzagrożenia oraz zwiększony uzysk energii. Systemy oparte na optymalizatorach mocy wykazały się lepszą wydajnością w porównaniu do tradycyjnych rozwiązań stringowych.
Komentarze