Tylko 3% ukaranych. Raport PAS ujawnia bezkarność „kopciuchów” na Mazowszu
Polski Alarm Smogowy opublikował raport o kontrolach palenisk na terenie Metropolii Warszawskiej. Dane pokazują, że w gminach bez straży miejskiej lub gminnej egzekwowanie przepisów antysmogowych praktycznie nie istnieje. Tylko co piąty przypadek spalania śmieci kończy się karą, a używanie „kopciuchów” pozostaje w zasadzie bezkarne.
Gminy bez straży – symbol bezradności wobec smogu
Polski Alarm Smogowy (PAS) opublikował raport „Kontrola palenisk na Mazowszu w 2023 r.”. Dane zebrano w 70 gminach wchodzących w skład Obszaru Metropolitalnego Warszawy oraz w gminie Żyrardów. Raport ujawnia istotne różnice w egzekwowaniu prawa między gminami, które posiadają straż miejską lub gminną, a tymi, które jej nie mają.
W gminach bez straży miejskiej liczba osób upoważnionych do kontroli wynosiła tylko 136, podczas gdy w gminach ze strażą – aż 517. W przeliczeniu na domy jednorodzinne: jeden kontrolujący przypadał na 629 domów w gminach bez straży, podczas gdy w gminach ze strażą – na 117 domów.
Kontrole tylko w godzinach pracy i niewielka liczba zgłoszeń
PAS zwraca uwagę, że w większości gmin bez straży kontrole prowadzono wyłącznie w godzinach pracy urzędów. Oznacza to, że nie obejmowały one wieczornych godzin, kiedy najczęściej rozpala się w piecach.
Co więcej, liczba zgłoszeń dotyczących łamania przepisów była aż dziesięciokrotnie niższa w gminach bez straży niż w tych ze strażą. Mimo że to właśnie w tych pierwszych znajduje się więcej domów jednorodzinnych z piecami na paliwo stałe. PAS wskazuje, że może to być wynik niskiej świadomości społecznej lub obawy mieszkańców przed posądzeniem o donosicielstwo.
Skuteczność mandatów – przepaść między gminami
W gminach ze strażą aż 59% wykroczeń związanych ze spalaniem odpadów oraz 31% naruszeń uchwały antysmogowej kończyło się mandatem. Tymczasem w gminach bez straży tylko 19% przypadków spalania śmieci i zaledwie 3% przypadków złamania uchwały antysmogowej skutkowało ukaraniem.
Piotr Siergiej z PAS podsumowuje:
„Jeśli ktoś spala odpady, czyli popełnia poważne wykroczenie karane grzywną do 5000 zł, istnieje niewielka szansa, że poniesie konsekwencje. (…) Jeśli natomiast nie przestrzega uchwały antysmogowej, (…) to w zasadzie pozostaje bezkarny”.
Nowe przepisy bez realnego egzekwowania
Od 2023 roku obowiązuje zakaz użytkowania kotłów bezklasowych. PAS podkreśla, że mimo tego przepisy te nie są w praktyce egzekwowane. Koordynatorka projektu Paulina Mroczkowska zaznacza:
„Tam gdzie stwierdza się wykroczenie, często brakuje konsekwencji. (…) W wielu gminach, mimo prowadzenia kontroli, nie odnotowuje się żadnych wykroczeń, mimo że większość palenisk (…) jest już nielegalna”.
W niektórych gminach zanotowano też wysoki odsetek zgłoszeń, które pozostały bez reakcji. PAS uważa, że ignorowanie takich przypadków oznacza przyzwolenie na zatruwanie sąsiadów i opóźnia poprawę jakości powietrza.
PAS apeluje o konkretne działania
Polski Alarm Smogowy rekomenduje szereg działań, które mają poprawić sytuację. Wśród nich m.in.:
- utworzenie programu finansowego wspierającego powstawanie straży gminnych i miejskich (na wzór Małopolski),
- nadanie urzędnikom prawa do wystawiania mandatów,
- podnoszenie kompetencji osób kontrolujących.
Raport podkreśla, że choć świadomość społeczna rośnie, egzekwowanie przepisów wciąż wymaga reorganizacji i wsparcia ze strony województwa.
Zobacz również:- Polska traci miliardy przez smog. EHPA: pompy ciepła mogą to zmienić
- Zanieczyszczasz? Zapłacisz. Rewolucja w podatkach za auta spalinowe.
- KE wzywa Polskę do wycofania dopłat do kotłów na węgiel i gaz – są też zarzuty ws. rynku energii
- Gaz zamiast węgla – Kalisz stawia na czystsze ciepło. Nowa kotłownia Energi oddana do eksploatacji
Źródło: Polski Alarm Smogowy – Raport „Kontrola palenisk na Mazowszu w 2023 r.”
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
URE: pięciu wytwórców otrzyma 1,5 mld zł wsparcia z drugiej aukcji kogeneracyjnej 2025
Ponad 6 TWh energii z wysokosprawnej kogeneracji zyska wsparcie państwa – rozstrzygnięto drugą w tym roku aukcję na premię kogeneracyjną.
Qair Polska planuje 5 TWh zielonej energii rocznie do 2030 roku. Firma chce mieć 3 GW mocy i rozbudować magazyny energii
Qair Polska zapowiada ambitne cele na najbliższe lata – do 2030 roku chce dostarczać ponad 5 TWh energii odnawialnej rocznie dla odbiorców w Polsce. Kluczowe mają być rozwój magazynów energii, hybrydyzacja instalacji i zmiany legislacyjne – w tym ustawa wiatrakowa.
ESG zmienia reguły gry. Firmy przechodzą od compliance do strategii
Rosnące znaczenie ESG nie ogranicza się już do spełniania wymogów prawnych. Coraz więcej firm dostrzega w nim szansę na budowanie przewagi konkurencyjnej i długoterminowego sukcesu. Przejście od compliance do strategicznego zarządzania ESG staje się nowym standardem – także w Polsce.
Naturalny wodór w skorupie kontynentalnej – potencjał, ograniczenia i geologiczne uwarunkowania
Naturalny wodór może stać się istotnym źródłem czystej energii dla przemysłu i trudnych do dekarbonizacji sektorów. Najnowszy przegląd badawczy opublikowany 13 maja 2025 r. w Nature Reviews Earth & Environment ujawnia, w jakich warunkach dochodzi do jego powstawania i akumulacji w skorupie kontynentalnej. To pierwszy tak kompleksowy opis geologicznych procesów, które mogą zadecydować o przyszłości „białego wodoru”.
177 mld USD na energetykę. IEA o kredytach eksportowych
Rola agencji kredytów eksportowych (ECA) w finansowaniu energetyki rośnie, zwłaszcza w kontekście wsparcia transformacji energetycznej. Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) po raz pierwszy uwzględniła ich działania w swoim sztandarowym raporcie World Energy Investment 2025. Od 2014 r. ECAs udzieliły wsparcia energetycznego o wartości 177 mld USD, z czego coraz większa część trafia do projektów związanych z OZE.
Moc deszczu – nowa granica w energii odnawialnej
Deszcz może nie tylko podlewać uprawy czy zasilać rzeki, ale – jak pokazuje tekst Rose Morrison w Renewable Energy Magazine – również dostarczać energii elektrycznej. Dzięki nowatorskim technologiom, takim jak plug flow czy piezoelektryczne dyski, opady zyskują nową rolę w miksie OZE.
Komentarze