Unijny podatek węglowy ETS2 już w 2027 roku. Ekspert ostrzega: „To polityczna bomba z opóźnionym zapłonem”
Unijny system handlu emisjami ETS2, obejmujący transport i ogrzewanie, ruszy w 2027 roku. Choć ma wspierać dekarbonizację, może stać się źródłem poważnych napięć społecznych i politycznych. Eksperci apelują: konieczne są inwestycje, mechanizmy ochronne i sprawiedliwe rozłożenie kosztów.
ETS2 – dobre założenie, ryzykowne wdrożenie
Nowy unijny system ETS2 (ang. Emissions Trading System 2), mający objąć paliwa używane w transporcie i ogrzewaniu, został zatwierdzony w 2022 roku. W życie wejdzie w 2027 r., jednak – jak ostrzega William Todts, dyrektor wykonawczy organizacji Transport & Environment – jego wdrożenie niesie za sobą „znaczące ryzyko polityczne”.
Wprowadzenie ogólnoeuropejskiej ceny za emisję CO₂ to krok we właściwym kierunku, ale wymaga rozsądnej komunikacji, zabezpieczeń i odpowiednich inwestycji społecznych. W przeciwnym razie może zostać wykorzystane przez populistów jako argument przeciwko transformacji energetycznej.
Dlaczego ETS2 budzi kontrowersje?
Chociaż podatki węglowe nie są nowością – już teraz dwie trzecie obywateli UE płaci je pośrednio poprzez ceny paliw – rozszerzenie tego mechanizmu na całe społeczeństwo może doprowadzić do nierówności i frustracji.
Zamożni mieszkańcy mogą sobie pozwolić na przejście na samochody elektryczne i pompy ciepła. Tymczasem przeciętne gospodarstwa domowe – często z ograniczonym dostępem do alternatyw – odczują podwyżki najboleśniej. Todts podkreśla, że „największym problemem jest brak alternatyw – ludzie nie lubią wyższych podatków na dobra podstawowe, jak paliwo czy gaz”.
Jak rozbroić polityczną bombę ETS2?
Według Todtsa, istnieje kilka kluczowych działań, które mogą złagodzić skutki ETS2:
- Skoncentrować koszty na najbogatszych: Dane T&E pokazują, że 30% najbogatszych Europejczyków odpowiada za połowę sprzedaży paliw. To oznacza, że większość opłat węglowych może być realnie pokrywana przez nich – o ile rządy zdecydują się na celowe rekompensaty dla mniej zamożnych (np. cashback, obniżki podatków dochodowych).
- Inwestować, zanim wzrosną ceny: Kluczowe jest wcześniejsze inwestowanie w transport publiczny, infrastrukturę rowerową czy programy leasingowe EV dla rodzin (np. auta elektryczne za 100–200 euro/miesiąc). Tylko tak obywatele zobaczą, że nie są pozostawieni sami sobie.
- Uderzyć w „elitarną emisję”: Todts zwraca uwagę na brak opodatkowania lotów prywatnych, klasy biznes czy jachtów – co podważa wiarygodność systemu. Postuluje opodatkowanie biletów lotniczych zależnie od emisji CO₂.
- Wprowadzić kontrolę cen: cena emisji CO₂ w ETS2 może sięgać od 10 do nawet 250 euro za tonę. Aby uniknąć szoku cenowego, UE powinna wzmocnić mechanizm „soft cap” – obecnie ustalony na 55 euro (13 eurocentów/litr), z opcją wzrostu do 60 euro do 2030 roku.
- Zlikwidować krajowe podatki węglowe: w krajach takich jak Francja czy Niemcy funkcjonują już krajowe podatki CO₂. ETS2 powinien je zastąpić, co pozwoli uniknąć podwójnego obciążenia obywateli.
ETS2 – wizja czy iluzja?
„Utworzenie ETS2 to wizjonerska decyzja. Ale wizja bez wykonania to halucynacja” – podsumowuje Todts.
Jeśli Unia chce, by transformacja energetyczna była akceptowalna społecznie, musi zapewnić sprawiedliwość, przewidywalność cen i realne wsparcie dla rodzin o niższych dochodach.
Zobacz również:
- Podatek od ogrzewania i emisji CO2 w domu. Jak uniknąć opłat ETS 2?
- Najpierw termomodernizacja, potem ETS2 – polski rząd apeluje o zmianę harmonogramu
Źródło: EUROPEAN FEDERATION FOR TRANSPORT AND ENVIRONMENT AISBL
Obserwuj
Może Cię również zainteresować
Strefy Rozwoju Zrównoważonego Przemysłu (SRZP) – rząd szykuje nowe przywileje dla przemysłu energochłonnego
Nowelizacja Prawa energetycznego ma otworzyć drogę do tworzenia specjalnych stref z preferencyjnymi warunkami energetycznymi dla przemysłu energochłonnego. W piątek, 16 maja 2025 r., opublikowano projekt ustawy w wykazie prac legislacyjnych rządu.
Rewolucja w kształceniu zawodowym. W Siedlcach rusza centrum elektroenergetyki
W Siedlcach otwarto jedno z pierwszych w Polsce Branżowych Centrów Umiejętności branży elektroenergetycznej. Inwestycja powstała w ramach Krajowego Planu Odbudowy. Centrum umożliwi zdobycie nowoczesnych kwalifikacji zawodowych. Udział w uroczystości wzięła wiceminister edukacji Katarzyna Lubnauer.
Elektromobilność przyspiesza: w Polsce już ponad 90 tys. aut całkowicie elektrycznych
Rośnie liczba samochodów elektrycznych w Polsce. Tylko w pierwszych czterech miesiącach 2025 roku przybyło ich o ponad 10,5 tysiąca – to wzrost aż o 36% rok do roku. Na koniec kwietnia flota aut całkowicie elektrycznych (BEV) przekroczyła 90 tysięcy pojazdów – wynika z danych PZPM i PSNM.
Energa inwestuje w 112 MW zielonej mocy na Dolnym Śląsku. Powstaje PV Serby
Energa Green Development przejęła projekt budowy jednej z największych farm fotowoltaicznych w regionie – PV Serby o mocy 112 MW. To kolejny krok spółki w kierunku realizacji celów dekarbonizacyjnych Grupy ORLEN oraz dynamicznego rozwoju lądowych OZE.
Photon Energy i Hyperion Renewables realizują farmę PV o mocy 38 MW w Rumunii
Photon Energy Group i portugalska firma Hyperion Renewables ogłosiły podpisanie kontraktu EPC (Engineering, Procurement and Construction) na realizację farmy fotowoltaicznej o mocy 34 MW w miejscowości Săliște w Rumunii. Trwają także prace nad zwiększeniem jej mocy do 38 MW. To pierwszy projekt z rumuńskiego portfolio Hyperion, który wejdzie w fazę budowy.
PGE szacuje wyniki za I kwartał 2025. Zysk netto wyraźnie powyżej oczekiwań
PGE zaskakuje pozytywnie inwestorów – wstępne wyniki za pierwszy kwartał 2025 roku pokazują wyraźnie lepszą kondycję finansową spółki, niż zakładał rynkowy konsensus. Grupa osiągnęła 4,33 mld zł EBITDA oraz 2,42 mld zł zysku netto.
Komentarze