Jaka pompa ciepła do domu 180 m2?

Pompa ciepła to obecnie najlepszy wybór

Ekologiczne pompy ciepła to rozwiązanie przyszłości, które już teraz z powodzeniem zastępuje nie tylko tradycyjne kotły na paliwa stałe (w tym na węgiel, pellet czy olej opałowy), ale również piece gazowe, których montaż, zgodnie z unijną polityką klimatyczną ma być niedługo zakazany. Najnowszy bowiem projekt nowelizacji tzw. dyrektywy budynkowej, przygotowanej przez Komisję Europejską, przewiduje wprowadzenie zakazu montażu pieców na paliwa kopalne (w tym na gaz) w nowych budynkach i duże ograniczenia w ich montowaniu w już istniejących budynkach od 2030 roku. W celu szybkiego zmniejszenia zależności od rosyjskich paliw kopalnych i przyspieszenia transformacji ekologicznej, UE stawia na energię z OZE, która jest najczystsza i najtańsza.

Zgodnie z przyjętą przez Komisję Europejską propozycją Net-Zero Industry Act, to właśnie pompy ciepła stały się jedną z kluczowych i promowanych technologii. Jak wynika z danych Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA), tylko w 2022 roku w krajach UE sprzedano łącznie 3 mln tych ekologicznych urządzeń, dzięki czemu rynek pomp ciepła pobił z tym wynikiem nowy rekord. Należy podkreślić, że to właśnie Polska zajęła w 2022 roku pierwsze miejsce, jeśli chodzi o wzrost sprzedaży tych urządzeń rok do roku, który wyniósł 102 proc. (łącznie sprzedano ich u nas 203.300 sztuk). Co ważne, wpływ na tak duże zainteresowanie tymi urządzeniami mają nie tylko względy polityczne, ale również wiele korzyści domu z pompą ciepła. Zalicza się do nich przede wszystkim:

• niewielkie koszty eksploatacyjne (pompy ciepła to najbardziej opłacalne urządzenie) grzewcze;
• możliwość współpracy z fotowoltaiką;
• możliwość montażu zarówno w nowym jak i starym budownictwie;
• wielofunkcyjność (służą do ogrzewania pomieszczeń i wody oraz chłodzenia latem);
• niską (lub zerową) emisyjność CO₂ ponieważ wykorzystują do pracy naturalną energię odnawialną;
• szybki i prosty montaż;
• brak dodatkowych wydatków (związanych m.in. z budową kotłowni czy komina spalinowego);
• możliwość skorzystania z dotacji OZE;
• rzadkie prace konserwacyjne (wystarczy tylko regularny serwis pompy ciepła);
• wysoki komfort użytkowania (jest to praktycznie urządzenie bezobsługowe);
• żywotność pompy ciepła.

Jaka pompa ciepła do domu 180 m2?

Szeroka oferta pomp ciepła na pewno nie ułatwia wyboru, albowiem rosnący rynek tych ekologicznych urządzeń grzewczych przyciąga do siebie coraz większą liczbę firm zajmujących się ich produkcją. Wśród nich są nie tylko największe międzynarodowe koncerny, ale również i polskie firmy specjalizujące się w ich produkcji. Wybierając producenta pompy ciepła, dobrze jest zwrócić uwagę na:

• jego doświadczenie;
• doradztwo i serwis;
• gwarancję na produkt;
• stosunek jakości do ceny.

Ważne również, aby przyjrzeć się opiniom użytkowników, nikt przecież nie jest w stanie lepiej ocenić produktu niż oni sami. Oczywiście w przypadku pompy ciepła do domu 180 m2, podobnie zresztą, jak w przypadku budynku o innym metrażu, należy również zwrócić uwagę na:

• rodzaj dolnego źródła ciepła;
• rodzaj górnego źródła ciepła;
• moc pompy ciepła.

Każda bowiem pompa ciepła posiada cechy, które sprawiają, że jest ona lepiej dopasowana do warunków pracy, konkretnego budynku, czy też dysponuje większą ilością funkcji. Analiza tych poszczególnych czynników i ich odpowiednie dobranie sprawi, że jej użytkownik będzie nie tylko w stanie wybrać rozwiązanie dopasowane do swoich potrzeb, ale i będzie mógł w pełni cieszyć się bezawaryjną i długoletnią pracą tego urządzenia.

Pompa ciepła do domu 180 m2 – jaki rodzaj źródła dolnego?

W sytuacji, gdy pompa ciepła nie będzie ogrzewać jedynie wody użytkowej (pompa ciepła do c.w.u.), ale również i cały budynek, ważny jest wybór rodzaju dolnego źródła, z którego system pobiera energię odnawialną (może nim być grunt, powietrze lub woda). Do wyboru jest więc kilka wariantów tych urządzeń.

Pompy ciepła powietrzne – najczęściej wybierane rozwiązanie

W Polsce ogromną popularnością cieszą się powietrzne pompy ciepła, których największym atutem jest ich cena. Tylko w 2022 roku, sprzedano u nas łącznie 188.200 szt. tych urządzeń:

Źródło: Opracowanie enerad.pl na podstawie danych PORT PC

Przy czym pompa ciepła powietrzna to nie tylko najtańszy, ale i najprostszy sposób ogrzewania domu i c.w.u., albowiem jej montaż jest pozbawiony trudności związanych z instalacją dolnego źródła (wymiennika pionowego lub poziomego, tak jak ma to miejsce w przypadku ich gruntowych odpowiedników). W ich przypadku nie ma również ryzyka niewłaściwego dobrania wielkości dolnego źródła, czy też popełnienia błędów wykonawczych. Ponadto powietrzne pompy ciepła doskonale sprawdzają się w przypadku niewielkich działek i w naszym klimacie (są w stanie ogrzewać budynek i c.w.u. nawet, gdy temperatura powietrza na zewnątrz spada poniżej -20°C). Decydując się na powietrzną pompę ciepła warto też upewnić się wcześniej, jaki jej wariant sprawdzi się u nas najlepiej – monoblok czy split.

Pompy ciepła gruntowe wyróżniające się najwyższą wydajnością

Największą zaletą gruntowych pomp ciepła jest osiągnięcie dzięki nim najwyższego możliwego komfortu cieplnego (szczególnie w połączeniu z ogrzewaniem podłogowym). Dodatkowo wyróżniają się one najwyższą wydajnością, niskim zużyciem prądu i niezawodnością nawet w warunkach najzimniejszego klimatu. Wszystko bowiem dzięki temu, że temperatury gruntu pozostają stabilne przez cały rok (na głębokości większej niż 1,5 m ma on zawsze dodatnią temperaturę).

Mniejsze zainteresowanie gruntowymi pompami ciepła związane jest przede wszystkim z ich wysoką ceną, wynikającą nie tylko z zakupu samego urządzenia, ale z całościowych kosztów inwestycyjnych. Związane są one z montażem wymiennika poziomego lub pionowego, co wymaga przeprowadzenia dodatkowych prac ziemnych. To właśnie skomplikowany montaż i wysoki koszt inwestycji sprawiają, że są one rzadziej instalowane. Jednak zawsze na uwadze trzeba mieć to, że że mimo wyższych kosztów początkowych, to właśnie gruntowa pompa, zasilana ciepłem ziemi, działa najefektywniej przez cały rok. Warto tu też wspomnieć, że równie efektywne są wodne pompy ciepła, jednak są one montowane relatywnie rzadko ze względu na konieczność posiadania w okolicy domu zbiorników wodnych lub studni.

Pompa ciepła do domu 180 m2 – jaki rodzaj źródła górnego?

Aby zapewnić sprawność całego systemu, konieczne jest dobranie nie tylko odpowiednio wydajnego źródła dolnego, ale i wykonanie źródła górnego, którym jest instalacja grzewcza w budynku. Należy mieć na uwadze to, że w większości pompy ciepła to urządzenia niskotemperaturowe, które (podobnie, jak m.in. kotły kondensacyjne), najlepiej współpracują z niskotemperaturowymi układami płaszczyznowymi, których optymalna temperatura ciepłej wody użytkowej i ciepłej wody centralnego ogrzewania wynosi ok. 35-45°C. Znacznie łatwiej zaplanować jest montaż pompy ciepła i ogrzewania podłogowego jeszcze na etapie budowy.

Jaka pompa ciepła do domu 180m2 z grzejnikami?

Co zatem z domami zmodernizowanymi? Również i w ich przypadku pompa ciepła może przynieść tyle samo korzyści, co w budynkach nowych, aby jednak uzyskać taki efekt, należy dostosować nieruchomość do nowszej technologii grzewczej. Podstawą jest tu przeprowadzenie prac termomodernizacyjnych, jak i dobranie odpowiedniego źródła górnego. Może to być zarówno ogrzewanie płaszczyznowe, jak i pozostawiona w budynku instalacja grzewcza oparta o grzejniki.

Wówczas idealnie sprawdza się wysokotemperaturowa pompa ciepła, która zyskuje coraz więcej zwolenników (w swojej ofercie mają je tacy producenci jak m.in. Vaillant, Daikin, Lazar, czy Hitachi). Stanowi ona alternatywę dla kotłów gazowych, olejowych i pieców węglowych. Ten rodzaj pomp ciepła służy przede wszystkim do modernizacji systemów z grzejnikami, które potrzebują temperatury ok. 50-58°C do uzyskania oczekiwanej efektywności cieplnej (więcej na ten temat w art. pompa ciepła a grzejniki – czy ten duet się sprawdza?).

Jaka moc pompy ciepła do domu 180 m2?

Aby zakup tego ekologicznego urządzenia przyniósł oczekiwane oszczędności, ważny jest nie tylko dobór odpowiedniego dolnego i górnego źródła, ale również poszczególnych podzespołów oraz mocy pompy ciepła. Ma to bowiem wpływ na jej awaryjność i żywotność.

W przypadku dobierania odpowiedniej mocy pompy ciepła, obowiązuje jedna, podstawowa zasada, zgodnie z którą – im większy jest dom, tym też wyższy powinien być ten parametr. Przy czym moc urządzenia powinna być zależna nie tylko od powierzchni budynku i sposobu użytkowania pomieszczeń, ale również od:

• sposobu ogrzewania obiektu (ogrzewanie podłogowe potrzebuje niższej temperatury zasilania niż tradycyjne grzejniki);
• liczby domowników i ich oczekiwania względem temperatury powietrza w pomieszczeniach oraz temperatury wody użytkowej;
• charakterystyki temperaturowej okolicy (w Polsce występuje pięć stref klimatycznych).

Również każde urządzenie grzewcze, w tym i pompę ciepła, dobiera się w taki sposób, aby jej moc grzewcza (Pg), była zbliżona do zapotrzebowania budynku na moc cieplną (wpływ na to ma technologia budowania domu, w tym występowanie mostków termicznych, rodzaj ocieplenia, stolarki okiennej itp.). Ponieważ, im mniejsze są straty ciepła, tym pompy ciepła o mniejszej mocy będzie potrzebować.

Tak więc, mając w planach montaż pompy ciepła należy sprawdzić zapotrzebowanie domu na ciepło, co jest niezbędne zarówno do oszacowania, jaka wydajność urządzenia pokryje potrzeby energetyczne domu, jak i obliczenia przybliżonych kosztów eksploatacji urządzenia i określenia czasu zwrotu inwestycji.

Zapotrzebowanie na moc cieplną budynku – sposoby obliczania

Przy czym o ile projekty nowych domów jasno określają zapotrzebowanie na moc cieplną budynku, o tyle już, w przypadku starych domów nie jest to często tak oczywiste (zwłaszcza gdy od momentu budowy, przeprowadzane były pewne modyfikacje). Wówczas zapotrzebowanie budynku na ciepło można określić na dwa sposoby:

• pierwszy to audyt energetyczny, a ściślej jeden z jego rodzajów – OZC (Obliczenie Zapotrzebowania Cieplnego). Metoda ta służy do m.in. określenia ilości energii cieplnej, którą trzeba dostarczyć do budynku na potrzeby ogrzewania (ilości i wielkości grzejników lub powierzchni ogrzewania podłogowego), czy c.w.u. Koszt takiego projektu dla domu jednorodzinnego to wydatek rzędu 500-800 zł. Przy czym najlepiej jeżeli badania zostaną przeprowadzone przez doświadczonego instalatora (specjalistów wykonujących profesjonalne OZC znajdziecie w naszym rankingu firm doradztwa energetycznego). Tylko bowiem rzetelnie obliczone OZC daje podstawę, zarówno do prawidłowego doboru mocy źródła ciepła, jak i do poprawnego zaprojektowania ogrzewania podłogowego;
• drugi to natomiast skorzystanie z darmowego programu do obliczania zapotrzebowania budynku na moc cieplną. W sieci dostępnych jest wiele tego typu kalkulatorów, jednym z nich jest ten znajdujący się na stronie Ciepło Właściwe (cieplo.app). Należy jednak pamiętać, że sposób ten poleca się tylko w celu ogólnego zorientowania się w zapotrzebowaniu na ciepło.

Jak określić moc pompy ciepła do domu 180m2?

Biorąc pod uwagę powierzchnię budynku i jego zapotrzebowanie cieplne, obliczyć można, jaka moc pompy ciepła, będzie odpowiednia do zapewnienia efektywnego ogrzewania. Ile zatem kW powinna mieć pompa ciepła do domu 180 m2? Przykładowo dla 4-osobowego gospodarstwa domowego, aby móc zaspokoić zapotrzebowanie mieszkańców na ciepło? Przy takiej powierzchni potrzebne będzie już urządzenie o większej mocy grzewczej.

Dobór mocy pompy ciepła do domu o łącznej powierzchni ogrzewanych pomieszczeń w budynku wynoszącym 180 m2 o następujących parametrach:

• zapotrzebowanie cieplne budynku energooszczędnego z dobrą izolacją – 50 W/m²;
• źródło ciepła – wodne ogrzewanie podłogowe o temp. nominalnej 35°C;
• liczba mieszkańców – cztery osoby.

W przypadku budynku o łącznej powierzchni ogrzewanych pomieszczeń wynoszącej 180 m², powinna wystarczyć pompa ciepła o mocy: 180 m² × 50 W/m² = 9 kW. Przy założeniu jednak, że właściciel chce pompą ciepła nie tylko ogrzewać pomieszczenia, ale i przygotowywać ciepłą wodę dla czterech osób, należy moc pompy powiększyć jeszcze o 1 kW. Przyjmuje się bowiem, że średnie zużycie prądu potrzebnego do tego celu wynosi 250 W na jedną osobę.

Zatem w przypadku domu 180 m², spełniającego Warunki Techniczne 2021, zarówno na potrzeby c.o. jaki i c.w.u., potrzebna jest pompa ciepła o mocy grzewczej ok. 10 kW. Jednak należy mieć na uwadze to, że powyższe obliczenia mają jedynie charakter orientacyjny. Albowiem, jak wspomniane było to wcześniej, na wybór mocy pompy ciepła wpływ ma wiele czynników, w tym nie tylko powierzchnia budynku i jego zapotrzebowanie energetyczne. Ponadto zdecydować należy, czy pompa ciepła będzie pracować:

• samodzielnie, w 100 proc. pokrywając zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania budynku (tryb monowalentny);
• z dodatkowym źródłem ciepła, które w największe mrozy przejmie całkowicie zadanie grzania budynku (tryb biwalentny), albowiem w ujemnych temperaturach sprawność pompy ciepła typu powietrze-woda znacząco się obniża.

Konsekwencje źle dobranej mocy pompy ciepła

Tak ważne jest zatem, aby zadanie to powierzyć doświadczonym specjalistom, albowiem pompa ciepła:

• niedowymiarowana może przyczynić się do niedogrzania pomieszczeń w chłodne jesienno-zimowe dni i konieczności korzystania z innego źródła ciepła. Zwiększy to koszty eksploatacji i ogólną cenę kosztów ogrzewania;
• przewymiarowana wiąże się natomiast z innym problemem, jakim jest jej koszt. Inwestor bowiem zapłaci jeszcze więcej za urządzenie, którego cena i tak sama w sobie jest już wysoka, a nie wykorzysta w pełni jego mocy. Ponadto koszt eksploatacji pompy ciepła może być podobny, a nawet i wyższy niż w przypadku wspomagania jej pracy grzałką elektryczną lub kotłem. Przewymiarowana pompa ciepła może też być przyczyną krótszych cykli jej pracy w trakcie użytkowania, co będzie miało negatywny wpływ na działanie systemu.

Cena pompy ciepła do domu 180 m2

Największą wadą tej ekologicznej inwestycji jest wysoka cena pompy ciepła. Ze względu jednak na to, że koszt pompy ciepła do domu 180 m² uzależniony jest od wielu czynników (w tym i rodzaju urządzenia), trudno jest podać jedną, konkretną kwotę. Szacuje się, że cena pompy ciepła waha się granicach 25.000 zł do 60.000 zł netto, w zależności od:

• producenta pompy ciepła (nasz wybór może bowiem paść na urządzenie dużego międzynarodowego koncernu lub firmy, która dopiero od niedawna zajmuje się produkcją pomp ciepła);
• mocy grzewczej (jak już wiemy w przypadku dobrze zaizolowanego termicznie budynku o metrażu 180 m², w którym zapotrzebowanie na ciepło wynosi zazwyczaj ok. 50 W/m2, wystarczą modele o mocy 10 kW, jednak w domach starszych o większym zapotrzebowaniu na moc cieplną mogą to być już modele pomp ciepła o większej mocy grzewczej);
• parametrów urządzenia, ponieważ na rynku dostępna jest zróżnicowana oferta pomp ciepła także pod względem ich zaawansowania technologicznego. Do podstawowych parametrów mających wpływ zarówno na wydajność pompy, jak i jej cenę należą współczynniki COP i SCOP (im są one wyższe, tym urządzenie jest tańsze w eksploatacji, ale i więcej kosztuje);
• od funkcji jaką będzie pełnić – najtańsze są pompy ciepła służące tylko do przygotowania c.w.u., wyższy wydatek wiąże się natomiast z zakupem pompy ciepła przeznaczonej do ogrzewania i chłodzenia domu oraz podgrzewania wody;
• rodzaju pompy ciepła do wyboru są tańsze powietrzne pompy ciepła (monoblok i split) oraz droższe gruntowe pompy ciepła.

Przy czym dobrze na uwadze mieć również to, że na ostateczny koszt inwestycji w pompę ciepła będzie miała nie tylko cena samego urządzenia, ale i jej montaż. Jednak większość firm montujących pompy ciepła wlicza koszt jej instalacji już w cenę zakupu.

Zatem podsumowując, łączny koszt powietrznej pompy ciepła typu split do domu o powierzchni ogrzewanej 180 m² wynosi ok. 50.000-60.000 zł netto. Wydatek ten jest wyższy dla pomp ciepła gruntowych, gdzie doliczyć trzeba koszt związany z zakupem i montażem kolektorów pionowych lub poziomych oraz dodatkowymi niezbędnymi elementami i projektem geologicznym. W tym przypadku trzeba liczyć się z kosztem przekraczającym 80.000 zł.

Jak obniżyć inwestycję w pompę ciepła?

Koszt inwestycji w pompę ciepła można obniżyć, dzięki licznym dofinansowaniom do pomp ciepła, takim jak:

• program Czyste Powietrze (maksymalna kwota dotacji na pompę ciepła, to nawet 50.900 zł);
• program Moje Ciepło (maksymalna dotacja w jego przypadku wynosi 21.000 zł);
• program Stop Smog (w tym rządowym programie maksymalna dotacja wynosi do 53.000 zł);
• program Mój Prąd 5.0 (maksymalnie na pompę ciepła będzie można uzyskać do 28.500 zł)
• program Ciepłe Mieszkanie (w ramach, którego można ubiegać się o dotację w wysokości nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych);
• wojewódzkie, gminne lub miejskie dofinansowania do wymiany starego pieca (w zależności od miejscowości może to być od kilku do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych).

Ponadto koszty poniesione na zakup i montaż pompy ciepła można zmniejszyć w ramach ulgi termomodernizacyjnej lub korzystając z preferencyjnego kredytu na pompę ciepła.