Dofinansowanie do magazynów energii 2022 - dla kogo i w jakiej wysokości?

Dlaczego polscy prosumenci potrzebują dotacji do magazynów energii?

Konieczność wsparcia transformacji energetycznej wszelkimi dostępnymi środkami, to cel zakładany przez wszystkie państwa na świecie w perspektywie najbliższej oraz dalszej przyszłości. Doskonałym narzędziem do realizacji tych założeń są technologie magazynowania energii. Państwa rozwinięte już od lat zdają sobie z tego faktu sprawę i sukcesywnie podejmują systemowe działania mające na celu wzrost i rozbudowę tego rynku zarówno wśród prywatnych, jak i komercyjnych inwestorów. Unia Europejska na przykład wdrożyła między innymi platformę badawczo-innowacyjną o nazwie “Batteries Europe”, która ma celu stworzenie sieci technologicznych i gospodarczych powiązań pomiędzy różnymi sektorami rynku akumulatorów przy jednoczesnym wsparciu innowacji w tym obszarze. Efektywnie w tym obszarze działają choćby Niemcy, Wielka Brytania, czy Austria, na których terenie magazyny energii każdego roku zyskują na popularności.

Nie sposób jednak zaprzeczyć, że jednym z kluczowych impulsów do rozwoju zainteresowania akumulatorami, jako niezbędnymi komponentami instalacji fotowoltaicznych we wspomnianych krajach, były uruchomione przez rząd lub władze lokalne dofinansowania do magazynów energii dla prosumentów. Działania te sprawiły, że na przestrzeni kilku lat nasi zachodni sąsiedzi osiągnęli cele, przed którymi obecnie stoi polski rynek magazynów energii. Aspekt potrzeby wprowadzenia systemowych dotacji do zakupu prosumenckich magazynów energii w Polsce należy rozpatrywać między innymi w kontekście konieczności obniżenia kosztów inwestycji, zyskania większej niezależności energetycznej przez prosumentów oraz uelastycznienia krajowych sieci elektroenergetycznych.

Dopłaty do magazynów energii obniżą ich ceny

Obniżenie cen domowych magazynów energii w wyniku uruchomienia programu dopłat do ich zakupu trzeba oczywiście rozpatrywać dwojako. W perspektywie natychmiastowej polscy prosumenci będą mogli liczyć na pokrycie części kosztów kwalifikowanych przez środki pozyskane z programu, a tym samym ich wkład początkowy w inwestycję w system magazynowania energii zostanie zredukowany. Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że obecne ceny akumulatorów są dla polskich prosumentów zaporowe i w wielu przypadkach sprawiają, że inwestycja w takie urządzenie staje się dla nich nieopłacalna. Dofinansowania z pewnością wpłyną na zmianę tych zależności.

W perspektywie długoterminowej zaś wzrost zainteresowania rynkiem magazynów energii (podyktowany między innymi dopłatami) będzie generował niższe ceny urządzeń oraz usług instalacyjnych. Za doskonały przykład może posłużyć sytuacja rynku niemieckiego, który od 2015 do 2019 roku zanotował niemal 40-procentowy spadek cen magazynów energii. Oczywistym jest tu wpływ niższych kosztów produkcji baterii litowo-jonowych, które pozostają najbardziej popularną technologią stosowaną w przypadku domowych akumulatorów.

Ceny baterii litowo-jonowych w latach 2010-2018; Źródło: BloombergNEF

Energetyczna niezależność dzięki dofinansowaniom

Dofinansowania do magazynów energii w ramach programu Mój Prąd z pewnością okażą się ogromnym ułatwieniem w dążeniach prosumentów do zwiększenia stopnia niezależności energetycznej w gospodarstwach domowych. W obliczu podwyżek cen prądu, które przewidywane są przez ekspertów rynkowych w perspektywie przynajmniej kilku następnych lat, zminimalizowanie dostaw prądu z sieci wydaje się być jedynym słusznym kierunkiem.

Nie bez znaczenia jest tu oczywiście fakt indywidualnego wsparcia prosumentów dla rozwoju rynku odnawialnych źródeł energii. Im więcej gospodarstw domowych będzie pozyskiwało i magazynowało energię we własnym zakresie i konsumowało ją w ramach zaspokojenia własnych potrzeb energetycznych, tym wytwarzanie prądu z nieekologicznych źródeł zacznie tracić na znaczeniu. Z korzyści, jakie niesie ze sobą magazynowanie energii nie tylko w ujęciu prosumenckim, ale także komercyjnym zdaje sobie sprawę cały świat, co doskonale obrazuje poniższy wykres prognoz rozwoju omawianego sektora:

Pojemność zainstalowanych magazynów energii na świecie - prognozy do 2040 roku; Źródło: BloombergNEF

Dotacje do magazynów energii a krajowe sieci elektroenergetyczne

Rynek magazynów energii w Polsce musi się rozwinąć, gdyż okazuje się on jednym z najważniejszych aspektów na drodze do usprawnienia i uelastycznienia krajowych sieci dystrybucyjnych. Trzeba pamiętać bowiem, że infrastruktura ta była projektowana pod funkcje przesyłu w jedną stronę, natomiast rosnąca liczba prosumentów użytkujących sieć w charakterze wirtualnego magazynu energii zaburzyła te założenia. Obok zmian w rozliczaniu prosumentów z systemu opustów na system net-billingu, to właśnie dynamiczny rozwój rynku magazynów energii pozwoli przywrócić krajowym sieciom ich pierwotną funkcję. Dofinansowania do zakupu akumulatorów są więc istotne nie tylko w perspektywie jednostkowej, ale także wielkoskalowej.

Dofinansowania do magazynów energii 2022 - kto skorzysta?

Pod pojęciem dofinansowań do magazynów energii w 2022 roku większość prosumentów rozumie środki zapowiadane w ramach programu Mój Prąd. Rzeczywiście to właśnie ten rodzaj dotacji będzie odgrywał kluczową rolę w rozwoju polskiego rynku magazynów energii.

[info]Już teraz wiadomo, że wnioski o dofinansowanie od 15 kwietnia 2022 roku będą mogły składać tak, jak do tej pory osoby fizyczne wytwarzające energię elektryczną w przydomowej mikroelektrowni na własne potrzeby. Warunkiem jest tu posiadanie umowy kompleksowej zawartej z Operatorem Sieci Dystrybucyjnej (OSD), zakładem energetycznym. Umowa ta reguluje kwestie związane z wprowadzaniem do sieci energii wytwarzanej w mikroinstalacji.[end]

Oznacza to, że nowa odsłona programu adresowana jest do prosumentów prywatnych, a więc osób będących jednocześnie producentami i konsumentami energii wytwarzanej za pomocą instalacji OZE. Prosumenci wykorzystują pozyskaną energię na potrzeby własne i nie pożytkują jej celem produkcji, przesyłania czy dystrybucji energii elektrycznej. Wytwarzana przez prosumentów energia nie może stanowić przeważającego podmiotu prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Dofinansowanie do magazynów energii dla prosumentów ma na celu zwiększyć autokonsumpcję energii wytwarzanej przez instalację OZE oraz uniezależnić domowe systemy energetyczne od rosnących cen energii oraz zapewnić ciągłość zasilania w przypadku braku dostaw prądu z sieci.

Co ważne i zupełnie nowe w zasadach przyznawania dotacji w ramach programu Mój Prąd, jest to, że warunki i możliwość zostania beneficjentem projektu powiązane będą bezpośrednio z nowym systemem rozliczeń prosumentów - net-billingiem.

Dotacje do magazynów energii - w jakiej wysokości?

Jednym z najważniejszych czynników determinujących to, czy dofinansowania do magazynów energii w 2022 roku przyniosą oczekiwany skutek i zainicjują rynek do rozwoju, jest wysokość samych dotacji oraz ich forma. Według najnowszych informacji przekazanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, dofinansowanie do zakupu magazynów energii lub/i ciepła będzie przyznawane beneficjentom w formie bezzwrotnych dotacji, co z pewnością ucieszy wielu prosumentów, którzy spodziewali się w tym obszarze pożyczek, które będzie trzeba na określonych warunkach spłacić. Kwoty dofinansowań będą się natomiast kształtowały następująco:

• do 7500 zł dofinansowania do magazynu energii elektrycznej;
• do 5000 zł dofinansowania do magazynu ciepła.

Z powyższych kwot dofinansowania będą mogły skorzystać osoby, które były prosumentami w dotychczasowym systemie rozliczeń net-metering i otrzymały wcześniej zewnętrzne wsparcie do mikroinstalacji PV, a także ci prosumenci, którzy z takiego wsparcia jeszcze nie korzystali. Dodatkowo wnioski składać mogą także prosumenci objęci nowym systemem rozliczeń net-billing, którzy zgłosili przyłączenie mikroinstalacji do dnia 1.04.2022 r. oraz nowi prosumenci, którzy zgłoszą swoje instalacje do przyłączenia po tej dacie. Podsumowując ogłoszony zakres nowej odsłony programu, p.o. prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Paweł Mirowski powiedział:

Czwarta edycja programu „Mój Prąd” powinna zatem kreować mechanizmy, które będą stymulować wzrost konsumpcji energii przez samych jej wytwórców, a zarazem tak racjonalizować cały proces produkcji, by zapewnić stabilność sieci elektroenergetycznej. Umożliwią to systemy pozwalające na krótkookresowe (do kilku dni) magazynowanie energii w cieple lub poprzez wykorzystanie procesów elektrochemicznych. Dzięki dotacjom chcemy upowszechniać oba te elementy.

AKTUALIZACJA - ZMIANA POZIOMU DOFINANSOWANIA W PROGRAMIE MÓJ PRĄD 4.0

Jak przekazał NFOŚiGW od 15.12.2022 roku nastąpią zmiany w wysokości dopłat, które można otrzymać w ramach czwartej edycji programu Mój Prąd. Zmiany te dotyczą także prosumentów planujących inwestycję w instalację PV z magazynem energii. Nowe kwoty dofinansowań przestawiają się jak poniżej.

W przypadku zgłoszenia do dofinansowania mikroinstalacji PV wraz z magazynem energii dofinansowanie wyniesie:

• do mikroinstalacji do 50% kosztów kwalifikowanych nie więcej niż 7 tys. zł;
• do magazynu energii do 50% kosztów kwalifikowanych nie więcej niż 16 tys. zł.

Dofinansowanie do magazynów ciepła oraz systemu HEMS/EMS nie ulega zmianie.

Uwaga! Zgodnie z informacjami przekazanymi przez przedstawicieli NFOŚiGW wnioskodawcy, który składali wnioski od 15.04.2022 r. i zostały już im wypłacone środki w pierwotnie przyjętych wysokościach, nie muszą składać wniosków ponownie. Koszty kwalifikowane w przypadku już złożonych wniosków zostaną ponownie przeliczone i jeżeli beneficjentowi będą przysługiwały dodatkowe środki w związku z nowymi ustaleniami, różnica zostanie mu wypłacona.

Szczegółowe informacje na ten temat można znaleźć w naszym na bieżąco aktualizowanym artykule o programie Mój Prąd 2022.

Co będzie można pokryć środkami z dofinansowania?

Osoby zainteresowane tym, jaki magazyn energii dla domu wybrać powinny pamiętać, że cena samego urządzenia jest jedynie składową ogólnego kosztu inwestycji w taki system. Ogólny budżet czwartej edycji programu Mój Prąd ma wynieść około 350 mln zł, jednak po pierwszej fazie wdrożeniowej nastąpi weryfikacja potrzeb i odpowiedzi z rynku. Być może zatem środków do rozdysponowania będzie w tym roku więcej. Według najnowszych informacji już dzis wiemy natomiast na co będzie można przeznaczyć pieniądze z dofinansowania. Będą to:

• zakup, dowóz i montaż magazynu energii elektrycznej lub/i magazynu ciepła;
• zakup, dowóz i wdrożenie systemów HEMS/EMS do zarządzania zużyciem wytworzonej w mikroinstalacji energii, ale tylko pod warunkiem jednoczesnego zakupu magazynu energii lub/i ciepła;
• zakup, dowóz i montaż mikroinstalacji PV o mocy 2-10 kW

Fundusz Modernizacyjny i Agroenergia, czyli inne źródła dofinansowań

Czwarta edycja programu “Mój Prąd” to nie jedyne źródło dofinansowań, które ma na celu pobudzenie polskiego rynku magazynów energii do rozwoju. Wsparcie będzie bowiem płynąć także ze środków innych projektów, dofinansowując inwestycje w systemy magazynowania energii dla większych podmiotów niż prywatni prosumenci. Jednym z takich źródeł jest Fundusz Modernizacyjny. Pozyskanymi z niego środkami będzie zarządzał Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, który przeznaczy je na finansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii, poprawę efektywności energetycznej, modernizację sieci energetycznych, dekarbonizację oraz magazynowanie energii. Do 2030 roku Polska ma otrzymać w ramach Funduszu około 20 mld zł, z czego aż 1 mld zł zostanie przeznaczony na wsparcie rozwoju systemów magazynowania energii. Beneficjentami tych środków mają być między innymi operatorzy systemu dystrybucji - OSD.

Programem dofinansowującym inwestycje w systemy magazynowania energii jest też Agroenergia, która skupia się na finansowym wspieraniu przedsięwzięć podejmowanych w gospodarstwach rolnych. Trzeba pamiętać, że instalacje fotowoltaiczne stosowane w takich gospodarstwach posiadają zazwyczaj dużo większą moc niż instalacje właścicieli domów jednorodzinnych. Zastosowanie magazynów energii współpracujących z fotowoltaiką ma więc w tych podmiotach tym większe znaczenie. Dotacje w ramach programu Agroenergia mają zachęcić rolników do zakupu magazynów energii i przechowywania w nich nadwyżek prądu wyprodukowanych w instalacji OZE. Biorąc pod uwagę częste problemy ze stanem sieci elektroenergetycznych na terenach wiejskich, takie rozwiązanie wydaje się być niezbędnym. Budżet programu na ten rok wynosi niestety jedynie 200 mln zł, jednak może to być krok inicjujący większe dotacje w tym obszarze w przyszłości.

Magazyn energii z dofinansowaniem 2022 - ile będzie kosztował?

Zważywszy na coraz większy wybór magazynów energii na rynku i zróżnicowane w tym zakresie potrzeby prosumentów ciężko jednoznacznie wskazać, jak będą się kształtowały ceny akumulatorów dla beneficjentów programu. Wszystko zależy oczywiście od kilku zasadniczych czynników, takich jak:

• wysokość uzyskanego dofinansowania;
• cena pierwotna urządzenia;
• tego, czy beneficjent zdecyduje się na zakup samego urządzenia, czy również innych komponentów systemu.

Obecnie wiemy już natomiast, że decydując się na wnioskowanie o uzyskanie dofinansowania na magazyn energii lub/i ciepła w połączeniu z instalacją fotowoltaiczną oraz systemem zarządzania energią, prosumenci są w stanie zaoszczędzić nawet 15 500 zł dzięki przyznanej kwocie bezzwrotnych dotacji. Oczywiście rzeczywiste koszty całej inwestycji to kwestia mocno indywidualna. Tym niemniej warto pamiętać, że po wprowadzeniu dofinansowań do zakupu magazynów energii oraz w wyniku postępującego rozwoju rynku akumulatorów, ich ceny powinny w dość krótkim czasie zacząć spadać. Jak pokazuje przykład rynku niemieckiego, docelowo zmierzamy do sytuacji, w której magazyn energii będzie standardem dla każdej instalacji OZE.