Program Stop Smog [2024]

Program Stop Smog - najważniejsze informacje

“Stop Smog” - na czym polega ten rządowy program?

“Stop Smog” to program, którego celem jest wsparcie inwestycji termomodernizacyjnych w gospodarstwach domowych. Realizacja tych planów ma w dłuższej perspektywie przyczynić się do poprawy jakości powietrza w całym kraju.

Dla kogo program “Stop Smog”?

Kwestia tego, kto jest beneficjentem programu Stop Smog, może wydawać się nieco skomplikowana. W skrócie, wygląda to jednak tak, że wnioski do programu Stop Smog składają gminy, w których obowiązuje uchwała antysmogowa. Następnie, po podpisaniu umowy z NFOŚiGW, gmina we własnym zakresie i w wybranych terminach otwiera nabór wniosków dla swoich mieszkańców.

Teraz przejdźmy do szczegółów. Skorzystać z dofinansowania “Stop Smog” można tylko w gminach, na terenie których obowiązuje uchwała antysmogowa. Co więcej, gmina musi również:

• zgłosić chęć udziału w tym programie i podpisać z NFOŚiGW umowę;
• dysponować 30-procentowym wkładem własnym (państwo finansuje do 70 proc. inwestycji).

Dopiero po spełnieniu tych warunków gmina może rozpocząć nabór wniosków o dofinansowanie z programu “Stop Smog”. Ponadto gmina otrzyma od rządu pieniądze tylko wtedy, gdy uzbiera odpowiednio dużą liczbę chętnych na tego rodzaju dotacji (musi to minimum 1 proc. budynków jednorodzinnych na terenie gminy lub 20 budynków).

Stop Smog - beneficjenci końcowi

Ze stop “Stop Smog” mogą skorzystać właściciele nieruchomości, którzy zostali dotknięci ubóstwem energetycznym. Co oznacza ten termin? Chodzi tu przede wszystkim o gospodarstwa domowe, których koszt ogrzania pochłania znaczną część domowego budżetu mieszkańców.

Innymi słowy, dochód na mieszkańca w:

• jednoosobowym gospodarstwie domowym nie może przekraczać 175 proc. kwoty najniższej emerytury tj. 2.779,97 zł netto;
• w gospodarstwie wieloosobowym 125 proc. tego świadczenia tj. 1.985,55 zł netto;

Program Stop Smog - warunki

Przy czym okres realizacji przedsięwzięcia wynosi do:

• 3 lat od daty zawarcia porozumienia (w przypadku realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych w liczbie nie większej niż 2 proc. łącznej liczby budynków mieszkalnych jednorodzinnych na obszarze gminy);
• 4 lat od daty zawarcia porozumienia (w przypadku realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych w liczbie większej niż 2 proc. łącznej liczby budynków mieszkalnych jednorodzinnych na obszarze gminy).

Dofinansowanie Stop Smog - na co?

Jakie przedsięwzięcia mogą zostać dofinansowane ze środków programu “Stop Smog”? Będzie to przede wszystkim:

• wymiana przestarzałych urządzeń, a nawet całych instalacji grzewczych na takie, które spełniają normy niskoemisyjności;
• termomodernizacja nieruchomości w połączeniu z wymianą urządzeń i instalacji grzewczych lub samodzielnie;
• utylizacja nieekologicznych źródeł ciepła wraz z przyłączami;
• podłączenie do sieci ciepłowniczej lub gazowej;
• zmniejszenie zapotrzebowania budynków mieszkalnych jednorodzinnych na energię dostarczaną na potrzeby ich ogrzewania i podgrzewania wody użytkowej.

Dodatkowo, w ramach programu beneficjenci mogą ubiegać się na przykład o dofinansowanie modernizacji systemów wentylacyjnych, czy wymiany stolarki okiennej i drzwiowej zmierzającej do uszczelnienia budynku. Wymienione cele nie są oczywiście jedynymi, na które można przeznaczyć środki z oferowanego dofinansowania, gdyż pełna lista takich przedsięwzięć jest naprawdę długa.

Wysokość dofinansowania w programie Stop Smog

Beneficjenci końcowi (mieszkańcy gmin) zainteresowani uczestnictwem w programie “Stop Smog”, mogą otrzymać nawet 100 proc. dofinansowania szacowanych kosztów inwestycji. Może to być do 53 tys. zł (dotyczy to realizacji przedsięwzięcia niskoemisyjnego w jednym budynku, a w przypadku budynku o dwóch lokalach - w jednym lokalu).

Wnioskodawcy w programie „Stop Smog” (czyli gmina, związek międzygminny, powiat, a także związek metropolitalny w województwie śląskim) mogą uzyskać:

• do 70 proc. dofinansowania kosztów inwestycji (w przypadku gmin do 100 tys. mieszkańców).
• poniżej 70 proc. współfinansowania (w przypadku gmin powyżej 100 tys. mieszkańców.

Wkład własny, w wysokości 30%, gmina może uzupełnił środkami z Funduszu Termomodernizacji i remontów.

“Stop Smog” 2.0 - Nowe, lepsze zasady

Z początkiem 2021 roku weszła bowiem w życie ustawa z 28 października 2020 roku o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła wiele zmian i ułatwień w dostępie do programu “Stop Smog”. Chodzi m.in. o:

• umożliwienie związkom międzygminnym i powiatom aplikowania do programu w roli koordynatora kilku gmin;
• wyposażenie gmin w narzędzia, które umożliwiają weryfikację danych osób ubiegających się o udział w programie;
• wydłużenie z 3 do 4 lat okresu realizacji porozumienia;
• dopuszczenie możliwości realizacji przedsięwzięć niskoemisyjnych, także w budynkach będących w zasobach mieszkaniowych gminy;
• skrócenie z 10 do 5 lat okresu po zakończeniu porozumienia dla działań i zobowiązań gminy oraz beneficjenta;
• poprawę niektórych warunków udziału mieszkańców w programie;
• zniesienie obowiązku sporządzania przez samorządy gminne programów niskoemisyjnych;
• zmniejszenie minimalnej liczby budynków jednorodzinnych umożliwiającej aplikowanie do programu (z 2 proc. do 1 proc. lub 20 budynków);
• zmniejszenie z 50 proc. na 30 proc. wymaganej redukcji zapotrzebowania na ciepło grzewcze.

Jak skorzystać z programu "Stop Smog"?

Uczestnictwo pojedynczego beneficjenta w programie “Stop Smog” uzależnione jest od działań zamieszkiwanej przez niego gminy w tym zakresie. Mianowicie chodzi o to, aby gmina była w stanie wytypować na swoim terenie administracyjnym odpowiednio dużą liczbę gospodarstw, które chciałaby zgłosić się do programu “Stop Smog” .

Dodatkowo, gmina musi posiadać uchwaloną i wdrożoną ustawę antysmogową, a także posiadać budżet z przeznaczeniem na wkład własny (gmina może otrzymać do 70 proc. środków w ramach dofinansowania).

Jeżeli samorząd spełnia powyższe warunki, ma prawo ubiegać się o uczestnictwo w programie “Stop Smog”. Jeśli natomiast wniosek zostanie pozytywnie rozpatrzony, po podpisaniu umowy z ministerstwem, gmina staje się inwestorem i rozporządza pozyskanymi środkami w odniesieniu do gospodarstw zgłoszonych do programu. Podstawowym założeniem jest uzyskanie minimum 50 proc. zmniejszenia zapotrzebowania na energię cieplną w gospodarstwach biorących udział w projekcie.

Każdy samorząd indywidualnie określa warunki, na których pojedynczy beneficjenci mogą przystąpić do programu. Szczególnie ważne jest to w odniesieniu do wysokości wymaganego wkładu własnego. Niektóre samorządy (najczęściej te w najbiedniejszych gminach), całkowicie rezygnują z pobierania wkładu własnego lub oferują możliwość rozłożenia tej kwoty na raty bądź odpracowania w inny sposób. Pierwszą gminą, która przystąpiła w Polsce do programu “Stop Smog”, była Skawina z województwa małopolskiego.

“Stop Smog” - na co uważać?

W związku z założeniem, że to samorząd gminy na mocy porozumienia z ministerstwem staje się inwestorem w projekcie “Stop Smog”, musi on także sprawować kontrolę nad prawidłowym wykorzystaniem środków pochodzących z programu. Każdy beneficjent, który zatem chciałby skorzystać z dofinansowania na termomodernizację, musi trzymać się określonych zasad pod groźbą konieczności zwrócenia całości przyznanych mu środków. W jakich sytuacjach może zatem dojść do egzekucji dotacji “Stop Smog”? Przede wszystkim jeżeli beneficjent:

• sprzedał część lub całość instalacji i urządzeń, których zakup finansowany był ze środków programu;
• wykorzystuje wymienione za pośrednictwem dofinansowania urządzenia niezgodnie z ich przeznaczeniem (np. używa paliw niskiej jakości);
• wykorzystuje śmieci jako opał;
• umyślnie unika obowiązkowych przeglądów kominiarskich instalacji;
• zamontował w gospodarstwie domowym dodatkowe źródła energii niespełniające norm niskoemisyjności (np. piec na węgiel);
• sprzedał część lub całość domu w ciągu 5 lat od momentu wzięcia udziału w programie “Stop Smog”.