“Nowa Energia” - jaki jest cel programu?
„Nowa Energia” to kompleksowy program, który ma służyć przyspieszeniu procesu transformacji energetycznej w Polsce. Jak wynika z szacunków Komisji Europejskiej proces ten kosztować ma nasz kraj co najmniej 240 mld euro. Warto tu zaznaczyć, że zarówno łagodzeniu skutków transformacji, jak i jej przeprowadzeniu mają służyć inwestycje Funduszu Sprawiedliwej Transformacji (JTF), o które zabiega polski rząd. Natomiast Fundusze, które można otrzymać w ramach “Nowej Energii”, mają przede wszystkim ułatwić wdrażanie rozwiązań ukierunkowanych na rozwój bezemisyjnej energetyki i bezemisyjnego przemysłu, a także koncepcji systemowych pozwalających na uzyskanie maksymalnej efektywności wytwarzania, zagospodarowania oraz wykorzystania energii. Jak wskazuje Minister Klimatu i Środowiska Michał Kurtyka:
Program Nowa Energia jest jednym z filarów realizacji celów Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku. Służy podniesieniu innowacyjności polskich przedsiębiorstw tak, aby w jak najszerszym stopniu uczestniczyły i gospodarczo korzystały z procesu przechodzenia w kierunku bezemisyjnej i niskoemisyjnej energetyki. Nowa Energia pozwala również wdrażać rozwiązania mające szansę na szybkie umiędzynarodowienie ze względu na rosnącą w skali globalnej rolę nowoczesnych technologii oraz OZE w konwersji i magazynowaniu energii.
Planowane terminy naborów dla poszczególnych obszarów (Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej)
Sześć obszarów realizacji naborów konkursowych w ramach “Nowej Energii”
Jak zaznacza prezes NFOŚiGW Maciej Chorowski:
Program Nowa Energia został podzielony na sześć obszarów, które pomogą zarówno we wzmocnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski, jak i podniesieniu poziomu technologicznego już istniejących rozwiązań oraz dostosowaniu polskiej gospodarki do nowoczesnych trendów światowych w szeroko rozumianym sektorze energetycznym.
Program „Nowa Energia” zakłada zatem realizację naborów konkursowych w następujących obszarach:
- Plusenergetyczne budynki;
- Inteligentne miasta energii;
- Wielopaliwowe bloki z magazynami ciepła lub chłodu;
- Produkcja, transport, magazynowanie i wykorzystanie wodoru;
- Stabilne bezemisyjne źródła energii;
- Samowystarczalne klastry energetyczne.
“Nowa Energia” - obszary wsparcia (Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej)
Budżet i termin w jakim realizowany będzie program “Nowa Energia”
Program “Nowa Energia” będzie realizowany w latach 2020-2025 (przy czym podpisywanie umów z Beneficjentami podejmowane będzie do 31.12.2024 roku, natomiast wydatkowane przez nich środki do 31.12.2025 roku). Z kolei budżet całego programu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej wynosi 2,5 mld zł. W tym dla:
- bezzwrotnych form dofinansowania będzie to łącznie 200 mln zł;
- zwrotnych form dofinansowania - 2,3 mld zł.
Zarówno w przypadku bezzwrotnych, jak i zwrotnych form dofinansowania, będzie to do:
- 500 mln zł na Plusenergetyczne budynki;
- 300 mln zł na Inteligentne miasta energii;
- 600 mln zł na Produkcję, transport, magazynowanie i wykorzystanie wodoru;
- 300 mln zł na Wielopaliwowe bloki z magazynami ciepła lub chłodu;
- 500 mln zł na Stabilne bezemisyjne źródła energii;
- 300 mln zł na Samowystarczalne klastry energetyczne.
Program “Nowa Energia” - jakie zasady?
Zgodnie z założeniami programu “Nowa Energia”, wnioskujący przedsiębiorcy mogą uzyskać:
- pożyczkę na warunkach preferencyjnych lub rynkowych. Może ona wynieść do 85 proc. kosztów kwalifikowanych projektu z możliwością premii innowacyjnej do 20 proc. kapitału wypłaconej pożyczki po uzyskaniu efektu rzeczowego (jednak nie więcej niż 10 mln zł). Natomiast w przypadku, gdy na etapie realizacji konieczne będzie przeprowadzenie dodatkowych prac B+R, to wówczas beneficjent będzie się mógł ubiegać o dodatkową dotację;
- dotację (dotyczy ona wyłącznie prac badawczo-rozwojowych). W przypadku tej formy dofinansowania: dla badań przemysłowych i eksperymentalnych prac rozwojowych, ma to być nie więcej niż 15 proc. kapitału pożyczki uzyskanej na przedsięwzięcie inwestycyjno-innowacyjne.
Co ważne, nie jest dopuszczalne łączenie obu tych powyżej przedstawionych form dofinansowania.
Do kogo skierowany jest program “Nowa Energia”?
Beneficjentami programu są przedsiębiorcy w rozumieniu ustawy z 6 marca 2018 r. Prawo przedsiębiorców (t.j.: Dz. U. z 2019 r. poz. 1292, z późn. zm.).
Po preselekcji są już projekty „wodorowe”
W pierwszym naborze wniosków, w którym budżet wynosił 300 mln zł, realizowany był cel tematyczny w obszarze - produkcja, transport, magazynowanie i wykorzystanie wodoru. W jego ramach wspierane były projekty mające na celu wdrożenie technologii m.in.:
- produkcji „bezemisyjnego” wodoru przy użyciu energii wiatru lub słońca;
- dostosowania już istniejącej infrastruktury do transportu wodoru albo budowy nowych instalacji do jego transportu i magazynowania;
- wykorzystania tego pierwiastka chemicznego w transporcie drogowym, kolejowym lub wodnym;
- skraplania, transportu i przechowywania wodoru w postaci ciekłej z zastosowaniem technologii kriogenicznych;
- wielkoskalowego magazynowania wodoru z OZE;
wykorzystania wodoru w przemyśle, np. w produkcji stali.
W obszarze tym nastąpił już pierwszy etap selekcji projektów na podstawie przedstawionych fiszek projektowych, czyli wniosków o dofinansowanie w formie skróconej, które były składane przez wnioskodawców od 18 marca do 31 maja 2021 roku. Jak niedawno podsumował status programu Artur Lorkowski, wiceprezes NFOŚiGW (odpowiedzialny m.in. za nadzór nad obszarami innowacji i wodoryzacji):
Do kolejnego etapu oceny eksperci dziedzinowi wskazali 6 projektów, opiewających na kwotę ponad 395 mln złotych dofinansowania. Wśród tematów, które będą rozwijane w ramach dofinansowania NFOŚiGW pojawiły się rozwiązania dotyczące autobusów wodorowych, zakładu produkującego tego typu pojazdy, magazynów wodorowych, technologii produkcji wodoru z odpadów z tworzyw sztucznych, systemów tankowania czy produkcji wodoru.
Sześć projektów, które eksperci dziedzinowi wskazali do kolejnego etapu oceny w ramach programu “Nowa Energia” (Źródło: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej)
Plusenergetyczne budynki to drugi z naborów w programie „Nowa Energia”.
Do 15 września 2021 roku trwa również nabór na Plusenergetyczne budynki (rozpoczął się 1 czerwca br.). Na innowacyjne projekty w tej dziedzinie przygotowano 250 mln zł. Przy czym w doborze projektów do programu kluczowe jest spełnienie kryterium innowacyjności oraz opłacalności ekonomicznej. W ramach tego celu tematycznego wspierane będą przedsięwzięcia w zaawansowane technologie budowy budynków plusenergetycznych, zapewniające samowystarczalność pod względem energetycznym, wodno-kanalizacyjnym oraz tzw. inteligencję budynku mające na celu wdrożenie technologii m.in.:
- energooszczędnej eksploatacji budynków;
- wytwarzania lub akumulowania ciepła i chłodu;
- budowy budynków plusenergetycznych, wykorzystujących energię z OZE;
- słonecznych systemów wytwarzania energii zintegrowanych z budynkiem;
- ogniw perowskitowych, przezroczystego szkła fotowoltaicznego, solarnych dachówek oraz wdrożenia nanotechnologii w budownictwie;
- ogniw fotowoltaicznych wykorzystujących grafen;
- magazynów energii elektrycznej, ciepła i/lub chłodu;
- urządzeń i systemów mikrogeneracyjnych;
- produkcji nowych materiałów w budownictwie (np. wydruk w technologii 3D).
Co istotne, przyjęte założenia umożliwią przedsiębiorcom sfinansowanie nie tylko samego procesu badawczo-rozwojowego, ale również kolejnych etapów prac (takich jak chociażby uruchomienie linii produkcyjnej innowacyjnych wyrobów budowlanych). Dzięki takiemu podejściu możliwe będzie przeprowadzenie dobrego projektu od pomysłu do masowej produkcji.
W III naborze “Nowej Energii” realizowany będzie cel tematyczny w czterech obszarach
W ramach programu “Nowa Energia” w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej 5 sierpnia 2021 roku rozpocznie się także III nabór wniosków w czterech kolejnych obszarach:
- Inteligentne miasta energii, w przypadku którego wspierane mają być innowacyjne rozwiązania technologiczne, które pozwolą jak najlepiej wykorzystywać energię, zmniejszać emisję z transportu, zwiększać odporność miast na negatywne zjawiska związane ze zmianami klimatu, a także rewitalizować i rozwijać tereny miejskiej zieleni. W tym celu wspierane będą przedsięwzięcia z zakresu: bezprzewodowego ładowania pojazdów elektrycznych, szybkiego ładowania (o mocy od 250 kW/punkt), integracji systemów energetycznych z infrastrukturą miejską (np. ładowania samochodów elektrycznych, zarządzania mediami i ruchem drogowym, czy oświetlenia miejskiego), infrastruktury zasilania elektrycznego lub wodorowego;
- Wielopaliwowe bloki z magazynami ciepła lub chłodu. Na wsparcie w tym obszarze liczyć mogą głównie takie przedsięwzięcia, jak: pompy ciepła w zastosowaniach przemysłowych (powyżej 50 kW); instalacje produkcji chłodu z ciepła sieciowego, jak i magazyny ciepła umożliwiające przechowywanie nadwyżek wyprodukowanej energii i ich wykorzystanie w okresach zwiększonego zapotrzebowania;
- Samowystarczalne klastry energetyczne. Tutaj w grę wchodzi wspieranie projektów mających na celu wdrażanie technologii m.in.: dużych oraz wirtualnych magazynów energii, inteligentnych systemów zarządzania rozproszonymi źródłami energii, mikrogeneracji, jak i systemów łączących wytwarzanie energii z jej lokalnym wykorzystaniem (synchronizacja produkcji ze zużyciem energii w miejscu jej wytwarzania);
- Stabilne bezemisyjne źródła energii. W tym przypadku natomiast chodzi o wspieranie przez NFOŚiGW przedsięwzięć mających na celu wdrożenie technologii, m.in. energetycznego wykorzystania biomasy i odpadów, tworzenia biogazowni (również mobilnych), produkcji biometanu przy jednoczesnym zagospodarowaniu odpadowego CO2, czy nawet wysokotemperaturowych reaktorów jądrowych (HTR).
Ile wynosi skierowany do przedsiębiorców budżet III naboru “Nowej Energii”?
Otóż przeznaczona na ten cel suma wynosi łącznie do 700 mln zł. Przy czym dla następujących czterech obszarów będzie się ona różnić. I tak wynosić będzie ona do:
- 150 mln zł - w przypadku Inteligentnych miast energii;
- 150 mln zł - w przypadku Wielopaliwowych bloków z magazynami ciepła lub chłodu;
- 150 mln zł - w przypadku Samowystarczalnych klastrów energetycznych;
- 250 mln zł - w przypadku Stabilnych bezemisyjnych źródeł energii.
Dofinansowanie z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej może być udzielone w formie pożyczki na warunkach preferencyjnych lub rynkowych. We wszystkich wymienionych wcześniej obszarach nabór skierowany jest do przedsiębiorców, a planowana data jego zakończenia to 29 października 2021 roku.
