Co to jest certyfikat energetyczny?
Zacznijmy od tego, że pojęcie “certyfikat energetyczny” jest określeniem potocznym, wykorzystywanym w przestrzeni publicznej, ale nie zdefiniowanym w żadnej ustawie. Wyrażenie certyfikat energetyczny może odnosić się do różnych dokumentów i narzędzi.
Certyfikaty energetyczne budynków
Certyfikat energetyczny budynku stanowi ogólne określenie typu dokumentów, opisujących standard energetyczny obiektów budowlanych - m.in. domów, mieszkań, ale też hal magazynowych i innych. Innymi słowy, jako certyfikaty energetyczne określa się dokumenty charakteryzujące jakość budynków, pod względem zapotrzebowania na energię. Istnieją dwa rodzaje dokumentów stanowiących certyfikat energetyczny:
- świadectwo charakterystyki energetycznej,
- charakterystyka energetyczna budynku.
Certyfikaty energetyczne budynków są wystawiane w formie papierowej lub elektronicznej (jako wpis do Centralnego Rejestru Świadectw Charakterystyki Energetycznej).
Certyfikaty energetyczne związane z efektywnością energetyczną
Swego rodzaju certyfikatem energetycznym są również tzw. białe certyfikaty, czyli świadectwa efektywności energetycznej. Są one reprezentacją ilości energii, która może zostać zaoszczędzona w ramach modernizacji wskazanych w audycie efektywności energetycznej przedsiębiorstwa.
Certyfikaty energetyczne - dlaczego są potrzebne?
Przez ostatnich kilkanaście miesięcy Europa i cały świat mierzy się z jednym z największych kryzysów energetycznych, porównywalnym do kryzysu z lat 70. XX wieku. Ceny energii i jej nośników osiągają rekordowe wyniki. Sytuację w Unii Europejskiej dodatkowo pogarsza konflikt na terenie Ukrainy i embarga na rosyjskie paliwa, nałożone w ramach sankcji. W efekcie, wszystkie kraje cierpią na deficyty energii, co wpływa na jej cenę. Przykładowo, na koniec lipca 2022 roku kontrakty na prąd na TGE osiągnęły historyczny rekord, przekraczając kwotę 2.000 zł/MWh.
Dążenie do poprawy efektywności energetycznej to obecnie najskuteczniejsza metoda na odwrócenie tego niekorzystnego trendu. I choć działania zmierzające do optymalizacji energetycznej były prowadzone od lat, teraz muszą zostać zintensyfikowane. Pomóc w tym mogą m.in. właśnie certyfikaty energetyczne.
Certyfikaty energetyczne budynków a poprawa efektywności energetycznej
Według danych Komisji Europejskiej około 75% obiektów zlokalizowanych na terenie Unii Europejskiej to stare budynki, które marnują nawet 60% dostarczanej energię. Jednocześnie to właśnie budownictwo odpowiada za ok. 40% zużycie energii we Wspólnocie, a także za emisję ok. 36% wszystkich gazów cieplarnianych. W obecnym kształcie stanowią one barierę w dążeniu do neutralności klimatycznej.
By ograniczyć ich negatywny wpływ na środowisko i klimat, państwa członkowskie od 2010 roku wdrażają Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego w zakresie charakterystyki energetycznej budynków. Jej celem jest dotarcie do punktu, w którym nowo powstające budynki będą posiadały status obiektów o niemal zerowym zużyciu energii. Ta sama dyrektywa zakłada, że członkowie Unii Europejskiej będą w swojej polityce dążyły do tego, by niemal zerowe zużycie energii dotyczyło również budynków modernizowanych.
W Polsce, dokumentem regulującym energochłonność budynków jest Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Aktualizowane co jakiś czas rozporządzenie opisuje minimalne wymagania dla energochłonności budowanych obiektów.
Od 2009 roku, każdy nowy budynek musi posiadać dokument potwierdzający spełnienie standardów energetycznych. Dzięki certyfikatom energetycznym budynków, osoby planujące budowę lub też zakup nieruchomości wiedzą, jakiej klasy energetycznej jest dany obiekt. Na podstawie informacji zawartych w certyfikacie energetycznym mogą zatem m.in. ustalić ile w przybliżeniu będzie je kosztować jego użytkowanie. Badanie standardu energetycznego budynku może także uzmysłowić właścicielom obiektu, jak bardzo są one energochłonne, co może zachęcić ich do zmian.
Certyfikaty energetyczne jak mechanizm zachęty do poprawy efektywności energetycznej
Z danych Eurostatu wynika także, że blisko 30% całkowitego zużycia energii w Unii Europejskiej wiąże się z działalnością przemysłową. Jednocześnie w przedsiębiorstwach istnieje wiele obszarów, których optymalizacja przyniosłaby znaczące oszczędności energetyczne. Przykładowo, według badaczy z UPV / EHU University, nawet 35% - 50% energii w przemyśle może być tracone w formie ciepła odpadowego. Straty energii wynikają również z przestarzałych czy nieszczelnych instalacji przemysłowych, czy nieefektywnego oświetlenia.
By przyspieszyć zmiany energetyczne w przedsiębiorstwa w Polsce i wielu krajach w Europie opracowano system obrotu certyfikatami energetycznymi. Tzw. białe certyfikaty, stanowią narzędzie wsparcia dla podmiotów dążących do optymalizacji energetycznej. Podmiot, który stara się o ich wydanie, zapewnia sobie dodatkowe źródło przychodu. Podlegają one bowiem sprzedaży na Towarowej Giełdzie Energii (TGE). Uzyskane w ten sposób środki mogą wesprzeć przeprowadzenie modernizacji energetycznych, które same w sobie będą stanowić oszczędność energii i pieniędzy.
Certyfikat energetyczny - kiedy wymagany?
Jeśli chodzi o certyfikaty energetyczne budynków, to póki co, mogą one być wymagane w kilku sytuacjach m.in.:
- jeśli budowany jest nowy budynek,
- jeśli budynek jest rozbudowany, nadbudowany lub odbudowany,
- przy transakcjach kupna-sprzedaży oraz wynajmu, zarówno na rynku pierwotnym, jak i niekiedy na rynku wtórnym,
- jeśli ubiegamy się o dotację - np. z programu Moje Ciepło. Wymagane świadectwo energetyczne budynku Moje Ciepło jest obowiązkowym dokumentem dla uzyskania środków.
Jak wynika z informacji medialnych, już niebawem certyfikaty energetyczne budynków mogą stać się obowiązkowe dla wszystkich istniejących budynków mieszkalnych - nie tylko nowo budowanych czy rozbudowywanych. Co więcej, jeśli budynek przejdzie zmiany, które zmienią jego klasę energetyczną, konieczne będzie wyrobienie nowego certyfikatu energetycznego.
Jeśli chodzi o białe certyfikaty energetyczne to obowiązek ich pozyskiwania mają jedynie tzw. podmioty zobowiązane, czyli przedsiębiorstwa energetyczne, sprzedające energię elektryczną, cieplną lub paliwa gazowe odbiorcom końcowym. Dla pozostałych przedsiębiorstw, certyfikaty energetyczne związane z efektywnością energetyczną są jedynie narzędziem zachęcającym do modernizacji i nie są obowiązkowe.
Kto może wydawać certyfikaty energetyczne? Jak zdobyć uprawnienia?
Certyfikaty energetyczne, jako dokumenty urzędowe regulowane przepisami prawa, mogą być wydawane jedynie przez osoby i podmioty posiadające specjalne uprawnienia.
W przypadku certyfikatów energetycznych budynków, dokument może opracować jedynie osoba, która:
- posiada pełną zdolność do czynności prawnych i nie była skazana za określone przestępstwa m.in. związane z wiarygodnością dokumentów;
- posiada ukończone studia inżynierskie (lub inne, ze studiami podyplomowymi) związane np. z tematem charakterystyki energetycznej budynków czy budownictwa energooszczędnego.
Opcjonalnie certyfikat energetyczny budynku może wystawić osoba posiadająca uprawnienia budowlane.
Oprócz wykształcenia i kwalifikacji do sporządzania certyfikatów energetycznych budynków konieczne jest uzyskanie wpisu do wykazu osób uprawnionych do sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej.
W przypadku białych certyfikatów energetycznych, podmiotem, który je przyznaje jest wyłącznie Prezes Urzędu Regulacji Energetyki, na podstawie wniosku będącego wynikiem audytu efektywności energetycznej przedsiębiorstwa.
Bez względu na to, który rodzaj certyfikatu energetycznego Was interesuje, musicie pamiętać, że w temacie efektywności energetycznej nie warto decydować się na półśrodki i "tanie rozwiązania". Aby optymalizacja energetyczna miała sens i przyniosła wymierne efekty, powinna zostać zaplanowana przez podmioty posiadające szeroką wiedzę, ale i praktyczne doświadczenie. Jeśli szukacie rzetelnej firmy, która przygotuje dla Was certyfikaty energetyczne, sprawdźcie nasz ranking firm doradztwa energetycznego.
Jak wygląda certyfikat energetyczny? Co zawiera?
Wygląd i zawartość certyfikatów energetycznych w głównej mierze uzależniony jest od ich rodzaju. Oprócz tego, na ich formę może również wpływać m.in. program komputerowy wykorzystany do przygotowania opracowania.
Certyfikaty energetyczne budynków - wygląd i wzór
Certyfikaty energetyczne budynków będą zawierały przede wszystkim informacje o zapotrzebowaniu energetycznym obiektu. Znajdziemy tam m.in.:
- zapotrzebowanie na Ep (nieodnawialną energię pierwotną), Ek (energię końcową), Eu energią użytkową - na potrzeby ogrzewania, wentylacji, C.W.U.,
- charakterystykę budynku, czyli dane na temat m.in. konstrukcji, powierzchni, kubatury, przeznaczenia, daty oddania do użytku,
- zastosowanych instalacji ogrzewania i przygotowywania C.W.U, wentylacji,
- informacje o rodzaju i parametrach przegród budowlanych,
- dane o wykorzystanych nośnikach energii.
Oprócz tego, w przypadku charakterystyki energetycznej projektowanego budynku możemy też znaleźć np. porównanie projektowanego budynku z systemem alternatywnym, a także szacunkowe roczne koszty eksploatacji.
W świadectwie charakterystyki energetycznej budynku można natomiast znaleźć dodatkowo m.in. zalecenia do korzystnej ekonomicznie poprawy standardu budynków.
Poniżej znajdziecie wzór certyfikatu energetycznych budynków, będących załącznikiem do Rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.
Certyfikat energetyczny - wzór: świadectwo charakterystyki energetycznej budynku
Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.
Certyfikaty energetyczne - świadectwa efektywności energetycznej
Zawartość certyfikatu energetycznego określanego jako świadectwo efektywności energetycznej określa ustawa o efektywności energetycznej. Zgodnie z nim zawiera ono:
- numer certyfikatu,
- dane podmiotu będącego właścicielem certyfikatu,
- wartość świadectwa wyrażoną w tonach oleju ekwiwalentnego.
Ile kosztuje certyfikat energetyczny? Cena zależy od rodzaju
Przejdźmy teraz do tego, ile kosztuje certyfikat energetyczny? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta, bo wiele zależy od rodzaju certyfikatu, ale także jego przeznaczenia, czy stopnia skomplikowania procesu jego uzyskania.
Jeśli chodzi o certyfikat energetyczny budynku, to jego koszt zwykle wynosi od ok. 300 zł do ok. 600 zł (dla domów i lokali mieszkalnych). W przypadku większych lub bardziej skomplikowanych obiektów (np. komercyjnych) cena certyfikatu energetycznego jest ustalana indywidualnie.
Wycena certyfikatów energetycznych związanych z efektywnością energetyczną wygląda nieco inaczej. O ile wydanie białego certyfikatu energetycznego przez Prezesa URE nie wiąże się z kosztami, o tyle usługi doradztwa energetycznego i przeprowadzenia audytu efektywności energetycznej przedsiębiorstwa, a także proces późniejszego wdrożenia optymalizacji, będą już wiązać się z wydatkami. Wynagrodzenie firmy doradztwa energetycznego jest ustalane indywidualnie, często jako procent wartości uzyskanych certyfikatów energetycznych (tzw. formuła “success fee”).
Certyfikaty energetyczne, choć mogą mieć różną formę i przeznaczenie, służą jednemu celowi - poprawie efektywności energetycznej. W czasie, gdy koszty energii należą do najwyższych w historii, optymalizacja energetyczna jest jedynym, słusznym kierunkiem. Warto jednak pamiętać, że dążenie do niej to proces, który wymaga wysokich kwalifikacji i bogatego doświadczenia. Dlatego, decydując się na usługi doradztwa energetycznego warto stawiać na jakość i kompetencje.
