2 mln prosumentów, 300 społeczności energetycznych i spadek ubóstwa energetycznego. Co jeszcze zawiera aktualizacja KPEiK?

Aktualizacja KPEiK

Rząd podjął się aktualizacji Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) na lata 2021–2030. KPEiK to strategiczny dokument opracowywany przez wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej w celu realizacji celów klimatycznych UE, w tym dążenia do neutralności klimatycznej do 2050 roku. Jego struktura opiera się na pięciu wymiarach unii energetycznej: redukcji emisyjności, efektywności energetycznej, bezpieczeństwie energetycznym, wewnątrzunijnym rynku energii oraz badaniach naukowych i innowacjach. Zmiany w dokumencie są odpowiedzią na dynamicznie zmieniającą się sytuację rynkową, regulacyjną oraz technologiczną, która wymaga dostosowania krajowych strategii energetycznych do nowych wyzwań.

Najważniejsze zmiany i założenia z aktualizacji KPEiK

W nowej wersji KPEiK uwzględniono szereg kluczowych zmian, które mają na celu przyspieszenie transformacji energetycznej w Polsce.

1. 2 miliony prosumentów do 2030 roku
   Dokument zakłada m.in. wzrost liczby prosumentów do 2 milionów. Jest to kluczowy element transformacji energetycznej, wspierający decentralizację systemu i rozwój energetyki rozproszonej. Warto podkreślić, że początkowo zakładano, że do tej daty w Polsce będzie funkcjonować 1 mln prosumentów. Tymczasem limit ten przekroczono już w 2022 roku.
2. 300 społeczności energetycznych
   W założeniach KPEiK znalazł się także utworzenie 300 społeczności energetycznych, które będą działały na zasadzie lokalnych grup produkcji, dystrybucji i konsumpcji energii, co pomoże w zrównoważonym rozwoju i zwiększeniu efektywności energetycznej na poziomie lokalnym. W październiku 2024 roku w Polsce funkcjonowało ok. 50 tego typu struktur.
3. Spadek ubóstwa energetycznego do 6,3% do 2030 roku
   Walka z ubóstwem energetycznym, którym zagrożonych jest ok. 15% gospodarstw domowych w Polsce. Dzięki inwestycjom w OZE i efektywność energetyczną, koszty energii dla najuboższych mają się znacząco zmniejszyć. Już teraz prowadzone są działania w tym zakresie m.in. w ramach programu Stop Smog.
4. Obniżenie kosztów produkcji energii elektrycznej o 13% do 2030 roku
   Dzięki rozwojowi odnawialnych źródeł energii, takich jak fotowoltaika i energetyka wiatrowa, koszty wytwarzania energii elektrycznej mają spaść o 13% w porównaniu do 2025 roku.
5. Wzrost udziału OZE w miksie energetycznym do 32,6%
   Polska deklaruje zwiększenie udziału odnawialnych źródeł energii do 32,6% w finalnym zużyciu energii brutto do 2030 roku. W porównaniu do poprzednich założeń, jest to skok o ok. 10%.
6. Udział OZE w elektroenergetyce na poziomie 56,1% w 2030 roku
   Zgodnie z prognozami, udział energii odnawialnej w produkcji energii elektrycznej ma wynieść 56,1% do 2030 roku, co będzie możliwe dzięki rozwojowi energetyki wiatrowej i słonecznej.
7. Rozwój morskiej energetyki wiatrowej
   Już od 2026 roku ma ruszyć produkcja energii z farm wiatrowych na Bałtyku, co przyczyni się do zwiększenia mocy OZE w systemie elektroenergetycznym.
8. Inwestycje w infrastrukturę energetyczną
   Priorytetem będzie rozwój infrastruktury przesyłu i magazynowania energii, co pozwoli na lepszą integrację odnawialnych źródeł energii oraz zapewnienie stabilności dostaw.
9. Wsparcie regionów węglowych
   Transformacja energetyczna zakłada wsparcie dla regionów opartych na górnictwie węglowym, w tym pomoc w przekwalifikowaniu pracowników i tworzenie zielonych miejsc pracy.
10. Czysty transport – 1,46 mln pojazdów elektrycznych do 2030 roku
    W ramach wsparcia rozwoju elektromobilności KPEiK przewiduje wzrost liczby pojazdów elektrycznych do 1,46 mln, co ma znacząco obniżyć emisję z sektora transportowego.

Dwa razy mniej węgla i o połowę mniejsza emisja

Scenariusz aktywnej transformacji (WAM), będący podstawą aktualizacji, przewiduje inwestycje na poziomie 792 mld zł w latach 2026–2030, z czego największa część, 328 mld zł, zostanie przeznaczona na rozwój sektora elektroenergetycznego, w tym przesył, dystrybucję oraz moce wytwórcze.

Jednym z kluczowych założeń jest znacząca redukcja udziału węgla w miksie energetycznym Polski. Do 2030 roku energia z węgla ma stanowić 22%, podczas gdy obecnie to aż 60%. Plan przewiduje także wzrost rocznego zużycia gazu do 23 miliardów m³ oraz rozwój morskiej energetyki wiatrowej i fotowoltaiki, które mają osiągnąć odpowiednio 19 GW i 29 GW mocy zainstalowanej.

Scenariusz zakłada również sprawiedliwą transformację dla pracowników sektora węglowego oraz regionów zależnych od węgla, a także podkreśla możliwość renegocjacji harmonogramu zamykania kopalń w razie zmian na rynku, takich jak wzrost cen emisji CO2. Zgodnie z przewidywaniami, zużycie węgla kamiennego w 2030 roku wyniesie 22,5 mln ton, czyli mniej niż połowa wydobycia z 2023 roku (49 mln ton).

Plan zakłada również, że Polska do 2030 roku osiągnie 32,6% udziału OZE w finalnym zużyciu energii brutto, co stanowi znaczne zwiększenie w stosunku do poprzednich założeń. Polska planuje także większą redukcję emisji gazów cieplarnianych – o 50,4% w stosunku do poziomu z 1990 roku, z największym wkładem sektora energii, gdzie emisje mają spaść o 47%