Elektromobilność - co kryje się pod tym pojęciem?
Definicja elektromobilności jest szeroka, gdyż obejmuje wiele aspektów związanych z tym pojęciem. Przede wszystkim chodzi tu o wszelkie zagadnienia, jakie wiążą się z ewaluacją rynku pojazdów elektrycznych (ang. electric vehicles - EV). Elektromobilność to nie tylko kwestie technologiczne produkcji aut napędzanych prądem, ale również opracowywanie rozwiązań dotyczących podniesienia efektywności ich użytkowania, rozbudowania infrastruktury ładowania wraz ze źródłami dostaw energii oraz chociażby uregulowania podstaw prawnych związanych z produkcją pojazdów elektrycznych. Dodatkowo, elektromobilność to zagadnienia społeczno-gospodarcze determinujące rynek sprzedaży i nabywania aut elektrycznych oraz ewentualne programy dofinansowujące.
W Polsce już od kilku lat, a dokładnie od 2017 roku funkcjonuje rządowy Plan Rozwoju Elektromobilności. To właśnie w ramach tego projektu powstają kolejne przedsięwzięcia mające na celu popularyzację elektromobilności i wsparcie dla rozwiązań strategicznych zmierzających do zwiększenia udziału pojazdów napędzanych energią elektryczną w rynku motoryzacyjnym. Dodatkowo, działania w ramach rządowych projektów mają za zadanie wypracowanie efektywnych procedur pozwalających na osiągnięcie stabilności w sieci elektroenergetycznej. Elektromobilność, to także jedno z zagadnień na drodze do poprawy jakości powietrza w Polsce, która w naszym kraju często przekracza wszelkie ustanowione normy.
Programy wspierające elektromobilność - jakie założenia?
Od 26 czerwca 2020 roku, osoby zainteresowane otrzymaniem wsparcia finansowego inwestycji w elektromobilność, mogą ubiegać się o dotacje w ramach trzech nowych programów przygotowanych przez Ministerstwo Klimatu oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Należą do nich program “Zielony samochód”, program “eVAN” oraz program “Koliber”. Wszystkie te projekty wchodzą w skład szerokiego Planu Zielonych Inwestycji, który na 2020 rok przewiduje 7,8 mld zł w dofinansowaniach, dzięki czemu ok. 22 mld zł mają zasilić polską gospodarkę. Łączna kwota dotacji w ramach nowych projektów ma wynieść 150 mln zł i wygenerować wpływy na poziomie ok. 700 mln zł.
Źródło: Plan Rozwoju Elektromobilności w Polsce, www.gov.pl
Wprowadzenie nowych programów ma za zadanie nie tylko wsparcie rozwoju zielonych inicjatyw, ale w dobie pandemii Covid-19, także wsparcie dla gospodarki, która przez konieczność wprowadzenia restrykcji i kilkumiesięcznego zastoju, poniosła znaczne straty. Nowe projekty rządowe skierowane są zarówno do osób prywatnych, jak i przedsiębiorców z szczególnym wskazaniem na kierowców taksówek. Minister Klimatu Michał Kurtyka wyraził nadzieję, że wprowadzone rozwiązania pomogą nie tylko w kompensacji braków budżetowych podmiotów, które ucierpiały przez czasowe zamrożenie sektora usług, ale także pobudzi gospodarkę i pozwoli wypracować nowe ścieżki rozwoju i wzrostu w tym obszarze.
Program “Zielony samochód” - dla kogo?
Głównym celem programu “Zielony samochód” jest działanie na rzecz zniwelowania zanieczyszczenia powietrza poprzez dofinansowanie inicjatyw zmierzających do zakupu samochodów napędzanych wyłącznie prądem elektrycznym. W ten sposób rząd chciałby zmniejszyć emisję cząstek PM 2.5 oraz PM 10, a także metali ciężkich, które zazwyczaj znajdują się w spalinach samochodowych. Zakupiony w ramach dotacji pojazd musi być nowy, a więc nigdy wcześniej nie przechodzić procesu rejestracji. Dodatkowo, samochód elektryczny zgodnie z założeniami programu może być wykorzystywany jedynie do celów prywatnych.
Dofinansowania w ramach programu “Zielony samochód” skierowane są do osób prywatnych i przeznaczone na zakup nowych pojazdów z kategorii M1, które napędzane są jedynie energią elektryczną pozyskiwaną z zewnętrznych źródeł zasilania.
Co oznacza stwierdzenie, że pojazd, na zakup którego beneficjent otrzyma dofinansowanie może być przez niego wykorzystywany tylko prywatnie? Chodzi tu o zakaz prowadzenia przy jego pomocy działalności gospodarczej, w tym rolniczej, a także zakaz świadczenia usług, w szczególności przewozu towarów i osób. Ważne też, aby zakupiony pojazd nie podlegał pod najem zarobkowy i nie był wprowadzony do ewidencji środków trwałych wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Przestrzeganie powyższych obostrzeń jest niezwykle ważne, gdyż dla osób chcących zarejestrować pojazd, jako ten, za pomocą którego będą świadczone usługi, przewidziane są pozostałe dwa programy przygotowane przez Ministerstwo Klimatu i NFOŚiGW.
Termin składania wniosków i kwota dofinansowania
Na złożenie wniosków w ramach programu “Zielony samochód” pozostał tydzień, gdyż nabór podań zaplanowano na okres od 26.06.2020 do 31.07.2020. Udogodnieniem jest fakt, że wnioski należy składać drogą elektroniczną przez GWD - Generator Wniosków o Dofinansowanie. Można go znaleźć wchodząc na stronę: https://gwd.nfosigw.gov.pl/. Zanim użytkownik przystąpi do wypełniania podania, będzie musiał się zarejestrować lub jeżeli posiada już konto - wpisać dane do logowania.
Na dotacje w programie “Zielony samochód” przeznaczono łącznie pulę do 37 500 000 zł, a kwota jednorazowego dofinansowania może wynieść do 15% kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej niż 18 750 zł. Ważnym obostrzeniem jest maksymalna wartość pojazdu elektrycznego nie może przekroczyć 125 000 zł.
Program “eVAN” - wsparcie dla przedsiębiorców
Pierwszym z projektów dedykowanym przedsiębiorcom jest program “eVAN”. Zakłada on wypłatę dofinansowań do zakupu samochodów dostawczych oznaczonych kategorią N1, które będą napędzane jedynie energią elektryczną pozyskiwaną z zewnętrznych źródeł zasilania. W ramach przewidzianych programem dotacji, po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku można uzyskać wsparcie na:
zakup bądź leasing pojazdu elektrycznego z kategorii N1,
zakup stacji ładowania pojazdu elektrycznego o mocy nieprzekraczającej 22 kW.
Podobnie, jak w przypadku programu “Zielony samochód” zakupiony dzięki dofinansowaniu pojazd musi być nowy, co oznacza, że nigdy wcześniej nie został zarejestrowany. Dodatkowo, nabywca musi posiadać status przedsiębiorcy w myśl przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 roku Prawo przedsiębiorców.
Program “eVAN” - składanie wniosków i kwota dofinansowań
Termin oraz sposób składania wniosków o przyznanie dofinansowania w ramach programu “eVAN” jest taki sam, jak w przypadku programu dla osób fizycznych. Daty graniczne naboru to od 26.06.2020 do 31.07.2020, a wnioski również należy składać elektronicznie z poziomu platformy GWD. Łączna pula na dofinansowania w programie skierowanym do przedsiębiorców wynosi do 70 000 000 zł. Na jakiego rzędu wsparcie finansowe mogą liczyć beneficjenci programu? W zależności od przedmiotu zakupu będą to:
do 30% kosztów kwalifikowanych, pod warunkiem, że kwota dotacji nie przekroczy 70 000 zł (kwota dofinansowania może obejmować jedynie zakup nowego pojazdu elektrycznego (N1) bez stacji ładowania);
do 50% kosztów kwalifikowanych, jeżeli kwota dotacji nie przekroczy 5000 zł na zakup stacji ładowania do pojazdu elektrycznego, której moc nie będzie wyższa niż 22 kW.
Podsumowując, program “eVAN” ma więc za zadanie wspierać zeroemisyjny transport przez dofinansowanie zakupu elektrycznych samochodów dostawczych oraz stacji ich ładowania przez przedsiębiorców.
Program “Koliber” - na czym polega?
Mikroprzedsiębiorcy realizujący odpłatny przewóz osób również mogą liczyć na dofinansowania na zakup pojazdów służących im prowadzenia działalności. Program “Koliber - taxi dobre dla klimatu - pilotaż” dedykowany jest zatem operatorom przewozów osobowych i ma za zadanie wspieranie finansowe inicjatyw zakupu zeroemisyjnych aut, które będą owe przewozy realizować. Projekt zakłada możliwość otrzymania dofinansowania zarówno na samochód napędzany energią elektryczną, jak również na zakup stacji ładującej (do 22kW) do tego typu pojazdu. Tak, jak w programie “Zielony samochód” pojazd objęty dofinansowaniem musi być nowy i oznaczony jako M1.
Do kiedy złożyć wniosek i na jaką kwotę można liczyć?
Program “Koliber” tym różni się od pozostałych dwóch, że dofinansowanie wypłacane jest w jego ramach w formie dotacji lub w formie pożyczki. Bez względu na rodzaj dofinansowania wnioski powinny zostać złożone w dniach 26.06.2020 do 31.07.2020 za pomocą elektronicznego Generatora Wniosków o Dofinansowanie. W związku z różnymi dostępnymi formami wsparcia, budżet programu “Koliber” został podzielony na dwie części: do 25 000 000 zł na bezzwrotne dofinansowanie i do 15 000 000 zł dla zwrotnych pożyczek.
W przypadku dotacji, beneficjent może starać się o wsparcie do 20% kosztów kwalifikowanych, jednak do kwoty nie wyższej niż 25 000 zł. Jeżeli wnioskodawca będzie chciał skorzystać z pożyczki, to może liczyć nawet na 100% wysokości kosztów kwalifikowanych przy założeniu, że kwota nie będzie wyższa niż różnica pomiędzy wartością kosztów kwalifikowanych inwestycji a dofinansowaniem jej w formie dotacji. Beneficjentem programu “Koliber” może być osoba posiadająca status mikroprzedsiębiorcy, małego lub średniego przedsiębiorcy w myśl przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.
Perspektywy dla elektromobilności w Polsce
Elektromobilność w Polsce musi zmierzyć się obecnie z kilkoma podstawowymi aspektami, aby rozwój rynku pojazdów elektrycznych postępował szybciej. Pierwszym z nich jest oczywiście rozbudowa infrastruktury stacji ładowania dla samochodów zeroemisyjnych. Zbyt duże odległości pomiędzy tymi punktami w odniesieniu do zasięgu oferowanego obecnie przez pojazdy elektryczne, nie zachęca do ich nabywania. Kolejnym aspektem są zmiany w prawie podatkowym, które miałby stopniowo podnosić podatki od paliw o wysokiej emisji dwutlenku węgla. Modyfikacje te miałyby być wycelowane szczególnie w samochody dostawcze i ciężarowe. Kolejną kwestią do rozwiązania są oczywiście ceny samochodów napędzanych energią elektryczną oraz ceny prądu. Pewnym wyjściem z tej sytuacji mogą być tu wspomniane w artykule i kolejne programy dofinansowujące inwestycje w motoryzację zeroemisyjną.
Nadzieją dla rozwoju elektromobilności w Polsce jest rosnące zainteresowanie fotowoltaiką w naszym kraju. Energia elektryczna pozyskiwana ze Słońca, za którą nie trzeba płacić sprzedawcy prądu, mogłaby być doskonałym źródłem do ładowania pojazdów zeroemisyjnych. Perspektywę zakupu takiego pojazdu warto wziąć pod uwagę już na etapie projektowania instalacji i zakupu paneli fotowoltaicznych. Warto także skorzystać z programów oferujących dofinansowanie do fotowoltaiki 2023 i uzyskać wsparcie dla całej inwestycji. Elektromobilność przy odpowiednim wsparciu finansowym, rozwiązaniach infrastrukturalnych i prawnych, ma zatem duże szanse na dynamiczny rozwój w Polsce w najbliższych latach.
