Co to jest net-billing?

Co to jest net-billing?

Net-billing to metoda rozliczenia energii z odnawialnych źródeł energii opierająca się na wartości wyprodukowanego prądu. Ważna cechą, charakterystyczną dla net-billingu jest to, że energia eksportowana (oddawana do sieci) i energia importowana (pobierana z sieci) są mierzone osobno i mają różną cenę.

Definicja

Zgodnie z definicją przedstawioną w dokumencie “Net Billing Schemes. Innovation Landscape Brief” opracowanym przez Międzynarodową Agencję Energii Odnawialnej IRENA, net-billing to “sposób na obciążanie oraz wynagradzanie prosumentów, na podstawie rzeczywistej, rynkowej wartości energii elektrycznej; bilansowanie tego, co konsumują i tego, co wstrzykują do sieci.”

Jest to zatem nowoczesny sposób rozliczeń, który stara się pogodzić interesy prosumentów, nie narażając jednocześnie bezpieczeństwa sieci energetycznych. Odniesienie net-billingu do rynkowego zapotrzebowania na energię sprawia, że część odpowiedzialności za stabilność infrastruktury energetycznej zostaje przeniesiona na prosumenta. Dbając o rentowność swojej inwestycji, dąży on przesyłania energii do sieci tylko wtedy, gdy jest to wymagane przez odbiorców, a co za tym idzie – opłacalne.

Zasady net-billingu w Polsce

W net-billingu nadwyżki energii elektrycznej wyprodukowane przez mikroinstalację prosumencką są wprowadzane do sieci i wyceniane przez sprzedawcę zobowiązanego lub sprzedawcę wybranego, po cenie rynkowej.

Do rozliczeń, w pierwszym etapie wprowadzania ustawy, służy średnia miesięczna cena energii (RCEm). Od 1 lipca 2024 roku do obliczenia wartości energii w net-billingu będzie służyć cena godzinowa.

Ustalona wartość energii wpływa na specjalne konto prosumenckie i stanowi tzw. depozyt prosumencki, czyli pewnego rodzaju fundusz, z którego są pobierane środki na pokrycie kosztów energii pobranej z sieci (środków z depozytu nie można przeznaczyć na pokrycie kosztów dystrybucji). Energia pobierana z sieci jest wyliczana zgodnie z taryfą sprzedawcy.

Okres rozliczeniowy w tak skonstruowanym modelu net-billingu wynosi 12 miesięcy. Oznacza to, że wartość energii będzie można wykorzystać przez rok od momentu przypisania jej do konta. Jeśli depozyt prosumencki nie zostanie w pełni wykorzystany, zostanie on częściowo zwrócony prosumentowi. Zwrot nie przekroczy jednak 20% wartości energii wprowadzonej w danym miesiącu. Sprzedawca dokona zwrotu do końca 13 miesiąca.

Podsumowanie najważniejszych zasad systemu prosumeckiego net-billing

• Nadwyżki energii są wyceniane po cenie rynkowej – początkowo według średniej ceny miesięcznej, a od 2024 po giełdowej stawce godzinowej.
• Wycena energii pobranej z sieci po stawce detalicznej.
• Wartość oddanej energii stanowi tzw. depozyt prosumencki, czyli specjalny fundusz, z którego pokrywa się koszty energii czynnej pobranej z sieci.
• Depozyt prosumencki nie może bezpośrednio służyć do pokrywania kosztów dystrybucji - prosumentowi zawsze zostaną naliczone opłaty zmienne i dystrybucyjne.
• Depozyt prosumencki jest ważny 12 miesięcy. W 13 miesiący maksymalnie 20% wartości energii oddanej do sieci w danym miesiącu może zostać zwrócona.
• Sprzedaż nadwyżek energii nie jest objęta podatkiem VAT ani PIT.
• W przypadku ujemnych cen energii na giełdzie prosument będzie miał obowiązek wyłączyć instalację.

Jak przejść na net-billing?

Ustawodawca dał prosumentom możliwość migracji z systemu opustów do net-billingu. Jak zatem przejść do net-billingu, jeśli do tej pory rozliczaliście się w ramach net-billingu? Zgodnie z zapisami ustawy o OZE, aby przejść do net-billingu należy złożyć swojemu sprzedawcy energii oświadczenie – nie później niż na 21 dni przed początkiem następnego kwartału. Oświadczenie to będzie jednak skutecznego dopiero od 1 lipca 2022 roku (do tego momentu, bez względu na chęć zmiany, w rozliczeniach będzie obowiązywać net-metering).

Od kiedy obowiązuje net-billing?

Net-billing formalnie obowiązuje w Polsce od 1 kwietnia 2022 roku. Prosumenci mogą z niego korzystać przez 15 lat, licząc od daty wprowadzenia energii do sieci po raz pierwszy, jednak nie dłużej niż do 30 czerwca 2039 roku.

Czy net-billing się opłaca?

Wokół opłacalności net-billingu narosło sporo mitów i nieporozumień. Aby dokładnie zrozumieć, jak net billing przekłada się na realne korzyści finansowe i jak maksymalizować oszczędności dzięki swojej instalacji PV, zapoznaj się z artykułem "Opłacalność fotowoltaiki". Znajdziesz tam szczegółową analizę wpływu różnych czynników na rentowność inwestycji w panele słoneczne, w tym wpływ systemu net billing. Możesz również dokonać własnych kalkulacji: sprawdź kalkulator fotowoltaiki, który pomoże Ci dokonać obliczeń.

Jaki system zastąpił net-billing?

Net-billing zastąpił obowiązujący od 2016 roku do 2022 roku system opustów (net-metering). Instalacje, które zostały zgłoszone do 31 marca 2022 roku zachowują prawno do korzystania z systemu opustów.

Oznacza to, że w Polsce równolegle funkcjonują dwa typy systemów prosumenckich:

• net-billing - dla osób przyłączonych do sieci od 1 kwietnia 2022 roku;
• system opustów - dla osób podłączonych do sieci do 31 marca 2022 roku.

Zasady poprzedniego systemu znajdziesz w naszym artykule na stronie: Co jest net-metering (system opustów)?.

Okres rozliczeniowy w kontekście net-billingu - co musisz wiedzieć?

W przypadku net-billingu pojęciem tym potocznie określa się czas ważności depozytu prosumenckiego (okres ważności środków ze sprzedaży energii). W przypadku umowy ze sprzedawcą energii, jest to poprostu okres dla którego sprzedawca podsumowuje energię sprzedaną i kupioną przez prosumenta. Okresy rozliczeniowe oferowane przez sprzedawców najczęściej wynoszą 1 miesiąc, 2 miesiące, 6 miesięcy lub 12 miesięcy. I co istotne, krótszy niż 12 miesięcy okres rozliczeniowy u sprzedawcy nie sprawi, że część naszej energii przepadnie. By uniknąć komplikacji w rozliczeniach, prosumentom zaleca się (w miarę możliwości) korzystanie z 12 miesięcznego lub przynajmniej 6 miesięcznego okresu rozliczeniowego u sprzedawcy.