Energia słoneczna
Sektor energii słonecznej w Polsce rozwija się w szybkim tempie. Według danych raportu ma on około 25% udział produkcji energii elektrycznej z OZE i 7% udział w całkowitej strukturze energetycznej kraju. W 2023 roku zainstalowana moc fotowoltaiki przekroczyła 17 GW, co oznacza wzrost o 60% w porównaniu do roku poprzedniego. To dynamiczne tempo rozwoju jest wynikiem rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa, wsparcia rządowych programów dofinansowań oraz postępujących innowacji technologicznych. Warto przy tym podkreślić, że rozwój sektora był napędzany w głównej mierze mikroinstalacjami prosumenckimi. Jednak coraz większego znaczenia nabierają wielkoobszarowe instalacje fotowoltaiczne.
Źródło: The Green Technology Sector in Poland Report 2024
Analiza zwraca też uwagę na przyszłościowe kierunki rozwoju, takie jak agro-fotowoltaika oraz integracja systemów PV z magazynami energii, które zwiększą efektywność wykorzystania energii słonecznej w Polsce.
Energia wiatrowa
Raport pokazuje, że energetyka wiatrowa, zarówno lądowa, jak i morska, odgrywa coraz większą rolę w miksie energetycznym Polski. Na koniec 2023 roku zainstalowana moc farm wiatrowych wynosiła 9,56 GW, co odpowiadało za około 14% krajowej produkcji energii elektrycznej. Szczególnie ważnym trendem w najbliższych latach będzie rozwój morskiej energetyki wiatrowej na polskiej części Morza Bałtyckiego, która może przynieść Polsce dodatkowe korzyści w postaci stabilnego źródła energii o dużym potencjale.
Źródło: The Green Technology Sector in Poland Report 2024
W perspektywie do 2030 roku przewiduje się podwojenie zainstalowanej mocy wiatrowej. Kluczowe innowacje obejmują pionowe turbiny, które mogą być stosowane na terenach przemysłowych, wykorzystanie sztucznej inteligencji do przewidywania wzorców wiatrowych oraz integrację energetyki wiatrowej z inteligentnymi sieciami elektroenergetycznymi (smart grids).
Energia geotermalna
Raport zwraca też uwagę na niewykorzystany potencjał energii geotermalnej w Polsce. Szacuje się, że około 25% powierzchni kraju posiada warunki do eksploatacji wód termalnych, co mogłoby pokryć nawet 31% krajowego zapotrzebowania na ciepło. Obecnie w Polsce działa siedem ciepłowni geotermalnych o łącznej mocy 130 MW, jednak ich wykorzystanie jest nadal ograniczone. W opracowaniu podkreślono, że kluczowym kierunkiem rozwoju tego sektora powinno być zwiększenie liczby instalacji geotermalnych oraz inwestycje w technologie pozwalające na lepsze wykorzystanie zasobów geotermalnych.
Źródło: The Green Technology Sector in Poland Report 2024
Raport pokazuje również rosnącą popularność gruntowych pomp ciepła, które pozyskują energię cieplną z płytkich warstw ziemi. W 2022 roku Polska zajmowała 6. miejsce w Europie pod względem liczby instalacji gruntowych pomp ciepła, co świadczy o ich dużym potencjale. Pompy te są szczególnie obiecującym rozwiązaniem dla gospodarstw domowych oraz budynków komercyjnych, zapewniając efektywne i ekologiczne ogrzewanie. W perspektywie najbliższych lat, rozwój gruntowych pomp ciepła może znacząco przyczynić się do zwiększenia udziału energii geotermalnej w krajowym miksie energetycznym.
Technologie wodorowe
Technologie wodorowe w Polsce koncentrują się głównie na produkcji wodoru szarego, który obecnie odpowiada za 96% krajowego zapotrzebowania na wodór. Polska jest trzecim co do wielkości producentem wodoru w Unii Europejskiej, z roczną produkcją wynoszącą 785 tys. ton. W raporcie podkreślono, że w najbliższej przyszłości kluczowym celem Polski będzie rozwój produkcji zielonego wodoru, który ma znaczenie w sektorach trudnych do elektryfikacji, takich jak transport oraz magazynowanie energii.
Źródło: The Green Technology Sector in Poland Report 2024
Wspierane przez rząd inwestycje, takie jak rozwój dolin wodorowych, mają na celu stworzenie warunków do produkcji i dystrybucji wodoru na szerszą skalę. W planach są również:
- otwarcie nowych stacji tankowania wodoru,
- rozwój sektora transportu wodorowego,
- implementacja technologii magazynowania i przesyłu wodoru.
Biogazownie
Raport zwraca uwagę na rosnące znaczenie biogazowni w polskim miksie energetycznym. Obecnie w Polsce działa ponad 380 biogazowni, które generują około 2,4 TWh energii rocznie. Biogaz stanowi odnawialne źródło energii, które może być wykorzystywane do produkcji energii elektrycznej, ciepła, a także wytwarzania biometanu — paliwa o jakości gazu ziemnego. W opracowaniu podkreślono, że biogazownie odgrywają kluczową rolę w gospodarce o obiegu zamkniętym, ponieważ wykorzystują odpady rolnicze, odpady spożywcze oraz inne organiczne substraty do produkcji energii.
Źródło: The Green Technology Sector in Poland Report 2024
Perspektywy rozwoju biogazowni w Polsce są obiecujące, zwłaszcza w kontekście planowanego potrojenia mocy wytwórczych do 3,4 GW do 2040 roku. Kluczowym wyzwaniem będzie zwiększenie efektywności tych instalacji, w tym rozwój innowacyjnych technologii oczyszczania biogazu, które pozwolą na uzyskiwanie biometanu o wysokiej czystości. Biogazownie mogą również odegrać ważną rolę w stabilizowaniu systemu energetycznego, szczególnie w połączeniu z innymi źródłami OZE.
Sieci energetyczne
Raport zwraca uwagę na konieczność modernizacji krajowych sieci elektroenergetycznych, aby umożliwić dalszy rozwój OZE i zapewnić stabilność systemu energetycznego. Obecnie Polskie Sieci Elektroenergetyczne zarządzają ponad 15 000 km linii najwyższych napięć. Modernizacja sieci skupia się na wdrażaniu inteligentnych sieci energetycznych (smart grids), które pozwolą na lepsze zarządzanie energią i poprawę efektywności operacyjnej.
Wśród innowacji w tym obszarze można wyróżnić:
- zastosowanie sztucznej inteligencji do optymalizacji działania sieci,
- implementację blockchaina w transakcjach energetycznych,
- rozwój technologii magazynowania energii, które będą kluczowe dla stabilności systemu w przyszłości.
Jakie wnioski płyną z raportu? Polska, mimo opóźnienia w stosunku do krajów zachodnich, może pochwalić się dynamicznym rozwojem fotowoltaiki oraz energetyki wiatrowej. Dzięki odpowiednim programom rządowym i funduszom unijnym te sektory mają ogromny potencjał dalszego wzrostu. Jednak wyzwania stojące przed Polską to rozwój technologii magazynowania energii oraz przyspieszenie inwestycji w geotermię i zielony wodór. Polska musi również zintensyfikować prace nad modernizacją sieci elektroenergetycznych, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię z OZE.
