Charakterystyka energetyczna budynku – Co to? Kiedy wymagana?

Charakterystyka energetyczna budynku - co to jest?

Charakterystyka energetyczna budynku to obliczony lub zmierzony zbiór informacji i wskaźników energetycznych dotyczących budynku lub jego części. Pozwala ona określić całkowite zapotrzebowanie na energię potrzebną do użytkowania obiektu zgodnie z przeznaczeniem. Charakterystyka energetyczna powinna obejmować zapotrzebowanie na różnego rodzaju energię: zużywaną do ogrzewania, chłodzenia, wentylacji, przygotowywania ciepłej wody użytkowej i oświetlenia.

Charakterystyka energetyczna budynku jest wynikową wielu czynników, do których zaliczamy:

• konstrukcję budynku, - w tym np. układ pomieszczeń, wykorzystane materiały budowlane,
• zastosowane w nim rozwiązania techniczne związane np. źródłem ciepła, systemem wentylacji czy przygotowywania CWU,
• położenie geograficzne,
• najbliższe otoczenie - np. usytuowanie na działce,
• przeznaczenie budynku,
• sposób jego użytkowania.

Dzięki charakterystyce energetycznej potencjalny właściciel budynku będzie mógł np. z góry ustalić szacunkowe koszty eksploatacji budynku.

Charakterystyka energetyczna a świadectwo charakterystyki energetycznej

Omawiając kwestię profilu energetycznego budynku, oprócz charakterystyki energetycznej budynku, bardzo często pojawia się pojęcie “świadectwa charakterystyki energetycznej budynku”. Jaka jest różnica między nimi?

Charakterystyka energetyczna budynku, określana również jako projektowana charakterystyka energetyczna budynku, jak sama nazwa wskazuje, dotyczy planowanego profilu energetycznego budynku. Przygotowuje się ją dla budynków, które dopiero mają powstać czy też np. dla tych, które mają przejść gruntowny remont lub przebudowę. Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku jest natomiast dokumentem, który określa aktualny profil energetyczny istniejącego budynku. Oba dokumenty stanowią przykład certyfikatu energetycznego.

W teorii, w przypadku jednego budynku, parametry energetyczne z obu dokumentów powinny identyczne. W praktyce, docelowy profil energetyczny domu, zależy m.in. od przestrzegania zaleceń charakterystyki energetycznej na etapie budowy. Zmiany związane m.in. z wyborem materiałów budowlanych czy źródła ciepła mogą sprawić, że dane ze świadectwa charakterystyki energetycznej będą się znacząco różnić od tych, które znajdziemy w projektowanej charakterystyce energetycznej.

Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków oraz pozostałe przepisy

Kwestia charakterystyki energetycznej budynków jest na tyle istotna, że została dokładnie unormowana przepisami. W polskiej legislacji temat ten reguluje ustawa o charakterystyce energetycznej budynków z dnia 29 sierpnia 2014 roku. Dokument ten został opracowany m.in. w oparciu o Dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/31/UE z dnia 19 maja 2010 roku w sprawie charakterystyki energetycznej budynków.

Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków zawiera m.in. polską definicję tego pojęcia, a także określa zasady sporządzania charakterystyki energetycznej czy kompetencje oraz obowiązki osób przygotowujących obliczenia.

Uzupełnieniem powyższej ustawy jest rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27.02.2015 w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz sporządzania świadectw charakterystyki energetycznej. Znajdziemy w nim m.in. zasady wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku oraz wzory dokumentów.

Oprócz tego, z tematem charakterystyki energetycznej budynku związane jest także rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Ten dokument prawny wyznacza wzorcowe, minimalne wartości parametrów energetycznych, jakim powinien odpowiadać budynek w charakterystyce energetycznej.

Charakterystyka energetyczna budynku - kto wykonuje?

Złożoność charakterystyki energetycznej budynku sprawia, że jej opracowanie może wykonać jedynie osoba o wysokich kwalifikacjach oraz szczególnych kompetencjach. Zgodnie z ustawą o charakterystyce energetycznej budynku, dokument ten może opracować jedynie ten, kto:

• posiada tytuł inżyniera/magistra inżyniera (architekta, architekta krajobrazu, pożarnictwa). Opcjonalnie wykonujący charakterystykę może ukończyć studia inne niż powyższe, jednak muszą one być merytorycznie związane z charakterystyką energetyczną budynków, a także muszą być uzupełnione studiami podyplomowymi.
• nie został skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwa skarbowe lub przestępstwa przeciwko wiarygodności dokumentów, mieniu, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi lub papierami wartościowymi.

Alternatywnie, charakterystykę energetyczną budynku może też opracować osoba posiadająca uprawnienia budowlane określone w art. 14 ust. 1 Prawa budowlanego, czyli m.in. uprawnienia architektoniczne, konstrukcyjno-budowlane czy inżynieryjne.

Ponadto osoba wykonująca charakterystykę energetyczną musi posiadać polisę ubezpieczeniową na wypadek szkód wynikających z niewłaściwie sporządzonego dokumentu.

Jeśli szukacie profesjonalnego wykonawcy charakterystyki energetycznej sprawdźcie nasz ranking firm doradztwa energetycznego.

Charakterystyki energetycznej nie może natomiast sporządzać właściciel lub zarządca budynku, lub części budynku, a także osoba, której przysługuje spółdzielcze własnościowe lub spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu.

Charakterystyka energetyczna budynku - kiedy wymagana?

Zgodnie z przepisami rozporządzenia Ministra Rozwoju w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego, charakterystyka energetyczna budynku jest obowiązkowym elementem opisowej części projektu technicznego budynku. Oznacza to, że charakterystyka energetyczna będzie wymagana wtedy, gdy konieczne będzie pozwolenie na budowę i projekt techniczny, a zatem np.:

• w przypadku budowy,
• przebudowy,
• remontu, który wymaga pozwolenia na budowę.

Charakterystyka energetyczna w projekcie budowlanym

Według art. 23, ust. 11 rozporządzenia dotyczącego formy projektu budowlanego, charakterystyka energetyczna w projekcie budowlanym (a konkretnie w części opisowej projektu technicznego) musi być opracowana zgodnie z wymogami ustawy o charakterystyce energetycznej budynków. Jednocześnie, w zależności od charakterystyki budynku powinna określać:

• bilans mocy urządzeń elektrycznych lub zużywających inną energię, będących stałym wyposażeniem budowlano-instalacyjnym budynku,
• właściwości cieplne ścian, drzwi, okien i innych - jeśli budynek jest wyposażony w instalacje grzewcze, wentylacyjne, klimatyzacyjne czy chłodnicze,
• parametry sprawności energetycznej instalacji (m.in. grzewczych, wentylacyjnych etc.) lub urządzeń wpływających na profil energetyczny budynku,
• dane, które wykażą, że założenia projektowanej charakterystyki energetycznej budynku spełniają wymagania zawarte w przepisach techniczno-budowlanych.

Jak obliczyć charakterystykę energetyczną budynku?

Wspominaliśmy już, że charakterystyka energetyczna i świadectwo charakterystyki energetycznej to dokumenty o zbliżonej wartości merytorycznej. Oznacza to, że w obu przypadkach niezbędne obliczenia wykonuje się w analogiczny sposób. Istnieją dwie metody wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku - metoda obliczeniowa i metoda zużyciowa.

Metoda obliczeniowa została opisana w załączniku nr 1 rozporządzenia dotyczącego wyznaczania charakterystyki energetycznej. W tym przypadku kolejno wylicza się:

1. roczne zapotrzebowanie energetyczne na ogrzewanie i wentylację,
2. roczne zapotrzebowanie na energią potrzebą do przygotowywania ciepłej wody użytkowej,
3. roczną ilość energii potrzebnej do chłodzenia (jeśli w budynku jest przewidziana klimatyzacja),
4. całoroczne zużycie energii związane z oświetleniem budynku (w przypadku budynków mieszkalnych pomija się ten punkt),
5. sumaryczną, roczną wartość zapotrzebowania na Ep (energię pierwotną), Ek (energię końcową), Eu (energię użytkową) dla ogrzewania, chłodzenia, CWU, oświetlenia oraz urządzeń pomocniczych.
6. wskaźniki rocznego zapotrzebowania na Ep, Ek, Eu (w kWh/m2/rok).
7. porównawczą wartość EP wg Warunków Technicznych.

Metoda zużyciowa została określona w załączniku nr 2 rozporządzenia dotyczącego wyznaczania charakterystyki energetycznej. Wykorzystuje się ją jedynie w specyficznych przypadkach, gdy ciepło na ogrzewanie i CWU generuje gaz ziemny lub sieć ciepłownicza. Oprócz tego warunkiem jest posiadanie dokumentów określających zużycie energetyczne z okresu 3 lat. W ten sposób wyznacza się zapotrzebowania na energię końcową.

Charakterystyka energetyczna budynku - przykład minimalnych parametrów

Wyjaśnialiśmy już, że projektowana charakterystyka energetyczna budynku służy m.in. do tego, by sprawdzić, czy obiekt będzie spełniał standardy efektywności energetycznej określone przez rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie.

Zgodnie z nimi, parametry budynku takie jak: wskaźnik Ep, określony w charakterystyce energetycznej w 2022 roku, nie powinny wynosić więcej niż:

• 70 kWh/m2/rok - dla domów jednorodzinnych,
• 65 kWh/m2/rok - dla domów wielorodzinnych,
• 75 kWh/m2/rok - dla budynków zbiorowego zamieszkania,
• 190 kWh/m2/rok - dla budynków opieki zdrowotnej,
• 45 kWh/m2/rok - dla pozostałych budynków użyteczności publicznej
• 70 kWh/m2/rok - dla budynków gospodarczych, magazynowych i produkcyjnych.

W projektowanej charakterystyce energetycznej budynku (podobnie jak w świadectwie charakterystyki energetycznej) wartość Ep przedstawia się również na specjalnej grafice, określonej w załączniku do rozporządzenia.

Źródło: Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej

Charakterystyka energetyczna budynku - cena w 2022 roku

Cena charakterystyki energetycznej budynku w 2022 roku wynosi ok. 500 zł dla budynków jednorodzinnych. W przypadku budynków wielorodzinnych lub nietypowych koszt projektowanej charakterystyki energetycznej jest ustalany indywidualnie.

Należy pamiętać, że opracowanie charakterystyki energetycznej to indywidualizowana usługa. To oznacza, że na jej ostateczny koszt może wpływać m.in.:

• wielkość i stopień skomplikowania budynku,
• lokalizacja nieruchomości,
• dodatkowe instalacje (np. klimatyzacja).

Projektowana charakterystyka energetyczna budynku czy też krócej - charakterystyka energetyczna budynku to obecnie jeden z kluczowych elementów dokumentacji powstających i modernizowanych budynków. Dzięki niej wiadomo, jak energochłonny będzie budynek, co w dobie kryzysu energetycznego jest niezwykle ważne. Pozwala bowiem inwestorom określić m.in. koszty eksploatacji nieruchomości. Charakterystyka energetyczna jest wymagana dla budynków, które powstają w oparciu o projekt budowlany.