Gwarancja i reklamacja instalacji fotowoltaicznej - co warto wiedzieć?

Fotowoltaika - gwarancja i jej zakres jest kluczowy!

W 2020 roku polski serwis Oferteo przeprowadził badanie wśród blisko 700 osób, które zamontowało u siebie instalację fotowoltaiczną w 2019 roku. Aż 94% badanych potwierdziło, że pierwszy rok upłynął dla nich bez usterek. Dobre wieści płyną również z zachodu, gdzie w badaniu obejmującym lata 2005-2015, przeprowadzonym przez Departament Energii USA wykazano, że na 10.000 paneli, zaledwie 5 wymagało wymiany ze względu na awarię.

No dobrze, ale jednak te awarie się zdarzają? Owszem, zdarzają, ale jak wynika z danych dotyczących rynku niemieckiego, uszkodzenia instalacji fotowoltaicznych rzadko są związane z wewnętrznymi awariami poszczególnych urządzeń. Najczęściej wynikają z czynników zewnętrznych takich jak np. wyładowania i przepięcia, błędy techniczne czy warunki atmosferyczne.

Źródło: opracowanie własne na podstawie: Wincencik K., Zagrożenia i ochrona instalacji prosumenckich PV

Niemniej jednak, ryzyko usterki urządzeń wchodzących w skład instalacji fotowoltaicznej istnieje i nie da się go całkowicie wyeliminować. A im bardziej zaawansowane są elementy, tym bardziej ryzyko awarii rośnie.

Zabezpieczeniem chroniącym nas przed konsekwencjami takich awarii, jest gwarancja na fotowoltaikę - a konkretnie na poszczególne jej elementy. Choć jest ona elementem niezmiernie ważnym z punktu widzenia inwestora, bardzo często pomija się ją na rzecz chociażby niższej ceny czy lepszego marketingu.

Prawda jest jednak taka, że tania fotowoltaika bardzo często równa się złej jakości fotowoltaice. Za nadmierną oszczędność w tym zakresie i wybór urządzeń od producentów “no-name” możemy później słono zapłacić - w nerwach i w serwisie instalacji fotowoltaicznej.

Ile lat gwarancji na fotowoltaikę? Rodzaje gwarancji

Zapewne zastanawiacie się, ile lat gwarancji na fotowoltaikę możemy dostać. Odpowiedź na to pytanie nie jest wcale tak prosta. Jak już wspominaliśmy gwarancja na fotowoltaikę, najczęściej nie jest bowiem pojedynczym świadczeniem obejmującym cały system. Składa się z wielu różnych typów gwarancji, przyznawanych przez różnych producentów na poszczególne urządzenia, wchodzące w skład instalacji. Czas ochrony liczony w latach a zakres zabezpieczenia zależy od tego, o jakim elemencie mówimy.

Z punktu widzenia inwestora, kluczowe są 4 rodzaje gwarancji na fotowoltaikę:

• gwarancja na panele fotowoltaiczne, występująca w dwóch wariantach,
• gwarancja na falownik,
• gwarancja na system montażowy, która często jest całkowicie pomijana w analizach ofert,
• gwarancja na montaż fotowoltaiki, czyli na usługi wykonawstwa instalacji.

Co warto wiedzieć na temat każdej z nich?

Gwarancja na panele fotowoltaiczne

Gdy chodzi o gwarancje na fotowoltaikę, to tą, z którą spotykamy się najczęściej jako inwestorzy, że gwarancja na panele fotowoltaiczne. Jeśli macie w planie ich montaż i przeglądaliście już jakieś oferty, z całą pewnością rzuciły Wam się w oczy hasła typu “25 lat gwarancji na panele fotowoltaiczne”. Czy zatem faktycznie, przez ćwierć wieku nie będziemy musieli obawiać się ich awarii?

Niestety, nie do końca o to tu chodzi. Sprzedawcy czy instalatorzy fotowoltaiki, informując o czasie ochrony na panele fotowoltaiczne bardzo stosują pewne skróty myślowe i niedomówienia, które mają sprawić, że oferowane przez nich produkty będą wypadać bardziej wiarygodnie.

Źródło: standrew.pl

Moduły fotowoltaiczne standardowo są bowiem objęte dwoma typami gwarancji: gwarancją produktową oraz gwarancją wydajnościową. Jaki zakres ochrony uwzględnia każdy z nich?

Produktowa gwarancja na panele fotowoltaiczne

Gwarancja na produkt w przypadku modułów fotowoltaicznych obejmuje ich techniczną stronę. Produktowa gwarancja na panele fotowoltaiczne zapewnia inwestora, że produkt, który otrzymał jest wolny od wad produkcyjnych czy materiałowych. Zatem, o ile zostanie zamontowany zgodnie z instrukcją oraz będzie wykorzystywany zgodnie z przeznaczeniem, w normalnych warunkach, powinien działać bezawaryjnie przynajmniej przez okres gwarancji.

No właśnie, ile lat gwarancji na panele fotowoltaiczne można dostać? W branży przyjmuje się, że produktowa gwarancja na panele fotowoltaiczne powinna wynosić minimum 10 lat - produktów z krótszą gwarancją raczej nie warto brać pod uwagę. Okres ochronny może być jednak dłuższy w zależności od takich aspektów, jak m.in.:

• marka - renoma producenta ma wpływ na długość gwarancji produktowej. Dla przykładu 10 lat gwarancji dostaniecie m.in. od firmy Sharp, Jinko czy Trina Solar. 12 lat gwarancji w standardzie daje m.in. JA Solar, Q.Cells, a także polskie firmy Bruk-Bet Solar, Hanplast czy Selfa. Liderem, jeśli chodzi o okres gwarancji produktowej są marki takie jak Sunpower, LG, REC czy SolarWatt, które zapewniają aż 20-30 lat gwarancji.
• rodzaj, technologia modułu - różnice w długości gwarancji mogą też występować w obrębie tej samej marki i zwykle są one spowodowane zastosowanymi technologiami, mającymi wpływ na wydajność i wytrzymałość paneli.

Wydajnościowa gwarancja na panele fotowoltaiczne

Nieco innym typem gwarancji jest wydajnościowa gwarancja na moduły fotowoltaiczne, która określa dopuszczalny przez producenta spadek mocy modułu, na przestrzeni lat. Na sprawności i związanej z nią mocy, tracą wszystkie moduły fotowoltaiczne na rynku. Jest to absolutnie normalne związane ze specyfiką samego urządzenia.

Na pierwszy rzut oka, ubytki mocy są znikome i oscylują granicach 0,35 - 0,8% mocy wyjściowej. Jednak, jako że występują systematycznie, co roku, ostatecznie moc modułu w okresie jego żywotności może spaść o kilkadziesiąt procent. Wydajnościowa gwarancja na moduły fotowoltaiczne ma zapewnić inwestora, że moc jego modułu nie będzie niższa, niż ta, którą podał producent w karcie produktu - przy założeniu, że był on właściwie zamontowany i eksploatowany.

Standardowe moduły fotowoltaiczne oferowane obecnie na rynku po 25 latach działania powinny posiadać minimum 80% mocy wyjściowej. Produkty z wyższej półki (np. od LG czy Sunpower) zgodnie z gwarancją, po 25 latach powinny posiadać minimum 89-92% mocy wyjściowej.

Źroódło: lg.com

Gwarancja na falownik

W przypadku inwertera, będącego “sercem” instalacji fotowoltaicznej, gwarancja udzielana jest wyłącznie w zakresie produktowym. Za jej pomocą gwarant-producent zapewnia,, że dostarczony przez niego produkt jest wolny od wad wytwórczych oraz materiałowych i pod warunkiem właściwego montażu, eksploatacji oraz serwisowania powinien służyć bezawaryjnie, co najmniej przez okres określony w gwarancji. Jak długa jest ochrona gwarancyjna w tym przypadku?

W przypadku inwerterów, standardowa gwarancja produktowa jest najczęściej udzielana na okres minimum 5 lat. Niektórzy producenci, na swoje produkty w standardzie dają np. 12 lat (SolarEdge). Jeszcze inni umożliwiają rozszerzenie obowiązującej gwarancji do 10-20 lat po spełnieniu określonej czynności - np. po zarejestrowaniu urządzenia bądź po uiszczeniu opłaty (Sofar lub Fronius).

Źródło: forum-fronius.pl

Jak widać, okres ochronny inwerterów jest zatem krótszy niż w przypadku chociażby modułów PV. Jest tak dlatego, że ich budowa jest o wiele bardziej skomplikowana, a same urządzenia narażone jest wysokie temperatury i napięcia.

Gwarancja na system montażowy

Tematem związanym z gwarancjami na fotowoltaikę, ale traktowanym po macoszemu jest kwestia gwarancji na system montażowy do instalacji. Tymczasem wszelkiego rodzaju stelaże służące umocowaniu fotowoltaiki, czy to na dachu czy też na gruncie, są niezmiernie istotne dla wydajnego i bezpiecznego działania instalacji.

Błędy, takie jak niewłaściwe dopasowanie systemu do miejsca montażu czy zbyt mocne dokręcenie śrub mogą mieć bezpośredni wpływ na działanie modułów fotowoltaicznych - wywoływać w nich niekorzystne naprężenia i mikropęknięcia. W skrajnych przypadkach może dojść do oderwania się modułów i zagrożenia życia lub mienia inwestora.

Powyższe sytuacje, stanowią wyłączenia dla gwarancji na system montażowy fotowoltaiki, udzielanej zwykle na okres ok. 10-12 lat.

Podobnie, jak w przypadku inwertera czy modułów, gwarancja na konstrukcję jest uzależniona od poprawności montażu, a także dopasowania systemu do miejsca montażu. Co więcej, gwarant systemu montażowego, dla zachowania gwarancji może wymagać corocznych przeglądów konstrukcji, dokonywanych przez autoryzowanego instalatora. Tak jest m.in. systemów firmy Corab czy Keno.

Gwarancja na montaż fotowoltaiki

Ostatnim typem gwarancji na fotowoltaikę często spotykanym na rynku jest gwarancja na usługę montażu instalacji fotowoltaicznej, udzielana przez wykonawcę, czyli instalatora fotowoltaiki. W ramach tego świadczenia, gwarant (firma fotowoltaiczna) zapewnia klienta, że instalacja została wykonana zgodnie ze sztuką i zobowiązuje się do usunięcia usterek lub wad, zgodnie z zapisami gwarancji.

Gwarancja na montaż fotowoltaiki, zwykle udzielana jest na okres od 2 do 15 lat - ostateczny czas ochrony oraz zakres świadczeń z nim związanych zależy wyłącznie od instalatora.

Warto przy tym wiedzieć, że bardzo zachowanie gwarancji na montaż fotowoltaiki wymaga wykonywania regularnych, i co istotne, odpłatnych przeglądów.

Uwaga! Gwarancja na fotowoltaikę - bez względu na to, czy mowa o gwarancji na towar czy usługę, choć jest powszechna, nie jest świadczeniem obowiązkowym! Oznacza to, że producent lub instalator może, ale nie musi jej udzielać.

Czy zatem osoby decydujące się na montaż instalacji fotowoltaicznej mogą być pozostawione same sobie, bez żadnego zabezpieczenia przed usterkami? Nie! W polskim prawie funkcjonuje bowiem niezależna od gwarancji forma zabezpieczenia w postaci rękojmi, która obejmuje również towary i usługi fotowoltaiczne.

Rękojmia a gwarancja na fotowoltaikę

Rękojmia jest świadczeniem, regulowanym przez Kodeks cywilny, które zasadą działania jest zbliżone do świadczenia gwarancyjnego i obejmuje niezgodność towaru z umową.

Istnieją jednak między nimi różnice:

• Z tytułu rękojmi odpowiada sprzedawca towaru lub wykonawca usługi, a nie gwarant (zwykle producent lub importer).
• Rękojmia jest regulowana za pomocą polskiego prawa, które określa jej zakres. Jest niezbywalna i obowiązkowa, w przeciwieństwie do gwarancji, która jest nieobowiązkowym świadczeniem, całkowicie podlegającym woli gwaranta.
• Okres trwania rękojmi jest z góry ustalony i wynosi 2 lata, podczas gdy świadczenie gwarancyjne może być udzielone na dowolny okres.
• Skorzystanie z prawa do rękojmi nie wydłuża czasu jej obowiązywania. W przypadku gwarancji wydanie nowego towaru sprawia, że okres gwarancyjnie biegnie na nowo.

W przypadku fotowoltaiki rękojmia przysługuje zarówno na towary (a zatem moduły, falowniki, konstrukcje etc.), jak również na usługę montażu, która w świetle polskiego prawa jest umową o dzieło i z tej racji podlega rękojmi.

Co istotne, rękojmia i gwarancja nie wykluczają się wzajemnie. Składając reklamację na instalację fotowoltaiczną (lub jej podzespoły) konsument ma zatem prawo wybrać, z którego świadczenia chce skorzystać.

Korzystając z rękojmi, kupujący zwykle może żądać wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady. Może również wnioskować o obniżenie ceny lub też, gdy wada jest istotna, a sprzedawca nie jest w stanie wypełnić poprzednich opcji (wymiana, naprawa) - odstąpić od umowy.

W przypadku gwarancji, uprawnienia konsumenta są szczegółowo określone w dokumencie gwarancyjnym i zwykle obejmują naprawę lub wymianę towaru.

Reklamacja instalacji fotowoltaicznej - jak się za to zabrać?

Zastanawiacie w jaki sposób możecie skorzystać z przysługujących Wam praw dotyczących reklamacji? Poniżej opisaliśmy procedury, z uwzględnieniem zasad dotyczących gwarancji oraz rękojmi.

Gwarancja a reklamacja instalacji fotowoltaicznej - krok po kroku

Zasady korzystania z reklamacji instalacji fotowoltaicznej (lub też jej elementu) z tytułu gwarancji powinny być szczegółowo określone w dokumencie gwarancyjnym. Podstawą do rozpoczęcia całej procedury zawsze jest zgłoszenie reklamacji do gwaranta.

Sama forma zgłoszenia roszczenia jest uzależniona od zasad określonych w dokumencie gwarancyjnym. Zwykle jednak, wymagana jest forma pisemna oraz wskazanie niezbędnych informacji, np.:

• danych osoby korzystającej z gwarancji,
• danych identyfikacyjnych dotyczących reklamowanego towaru lub usługi (np. numer umowy, data zakupu lub zawarcia umowy, numer seryjny, model etc.),
• szczegółowy opis usterki lub wady - wraz z datą i okolicznościami jej ujawnienia,
• jeśli to możliwe - dokumentację zdjęciową wady lub awarii,
• kopia lub dane dokumentu potwierdzającego prawo do skorzystania z gwarancji (karta gwarancyjna, faktura).

Termin rozpatrzenia reklamacji na fotowoltaikę z tytułu gwarancji, również określa dokument gwarancyjny - zwykle wynosi on 14 dni. Na samo spełnienie świadczenia (czyli np. naprawę modułu) zwykle przewidziany jest odrębny termin - np. 30 dni od dnia rozpatrzenia reklamacji. Nie musi być on jednak dokładne określony, co sprawia, że reklamacje mogą niekiedy mocno się przedłużać.

Rękojmia a reklamacja instalacji fotowoltaicznej - krok po kroku

Reklamacja na instalację fotowoltaiczną z tytułu rękojmi przebiega w bardzo podobny sposób. Również i w tym przypadku, procedura rozpoczyna się od poinformowania sprzedawcy towaru lub też wykonawcy usługi o wykryciu wady - należy tego jednak dokonać jak najszybciej.

Jeśli chodzi o formę złożenia reklamacji na instalację fotowoltaiczną, to prawo nie precyzuje jej formy, jednak najbezpieczniej jest zrobić to pisemnie. W zgłoszeniu należy:

• doprecyzować wadę lub usterkę - dobrze, jeśli zatroszczymy się o materiały dodatkowe, np. zdjęcia, które ułatwią rozpatrzenie reklamacji, choć nie są one obowiązkowe.
• podać, czego wymagamy od sprzedawcy lub wykonawcy - np. naprawy lub wymiany niedziałającego falownika, usunięcia usterki uniemożliwiającej pracę instalacji, obniżenia ceny.
• podać swoje dane osobowe i kontaktowe,
• przedstawić dowód zakupu - przy czym nie musi być to paragon fiskalny. Prawo dopuszcza również inne dowody, np. świadkowie, wydruki z konta czy maile potwierdzające zakup. Sprzedawca nie może uzależnić uwzględnienia reklamacji od przedstawienia paragonu lub faktury.

Zgłoszenie reklamacyjne najlepiej dostarczyć w sposób, który pozwoli stwierdzić, że sprzedawca je otrzymał, czyli np. listownie za potwierdzeniem odbioru czy też osobiście z potwierdzeniem na kopii zgłoszenia.

Jeśli jako konsumenci żądacie wymiany towaru lub naprawy, przedsiębiorca musi uwzględnić Wasze życzenie, chyba że:

• jego spełnienie jest niemożliwe do zrealizowania (np. chcecie wymiany na nowy towar, który nie jest produkowany),
• jego spełnienie wymagałoby nadmiernych kosztów (np. w urządzeniu zepsuła się drobna część, a Wy chcecie wymiany na nowe).

W takiej sytuacji, sprzedawca lub wykonawca może odmówić, proponując jednocześnie inne rozwiązanie.

Możecie również żądać:

• odstąpienia od umowy - przy czym, by żądanie mogło być uwzględnione wada musi być istotna,
• obniżenia ceny - podając jednocześnie preferowaną kwotę obniżki, z uwzględnieniem wartości działającego i uszkodzonego towaru).

Jeśli któreś z powyższych jest Waszym pierwszym żądaniem, sprzedawca nie musi go od razu spełniać - może w zamian zaproponować naprawę lub wymianę. Jeśli sprawa dotyczy kolejnej reklamacji, sprzedawca lub wykonawca nie może już odmówić.

Terminy

Jeśli chodzi o terminy, to warto pamiętać, że odpowiedzialność sprzedawcy obowiązuje przez 2 lata, ale konsument ma rok na zgłoszenie reklamacji, licząc od daty ujawnienia się wady. Czyli jeśli usterka pojawi się np. w 23 miesiącu użytkowania, nadal macie 12 miesięcy na jej zgłoszenie, a zakres ochrony wydłuża się o 11 kolejnych miesięcy.

Na rozpatrzenie reklamacji, sprzedawca lub wykonawca ma 14 dni od dnia jej złożenia. Jeśli w tym czasie, nie poinformuje kupującego o swojej decyzji w sprawie reklamacji, uznaje się ją za przyjętą. Termin spełnienia świadczenie nie jest precyzjnie określony w ustawie. Zgodnie z art. 561, §1 KC, sprzedawca ma jednak obowiązek “wymienić rzecz wadliwą na wolną od wad lub usunąć wadę w rozsądnym czasie bez nadmiernych niedogodności dla kupującego”.

Koszty i ograniczenia

Koszty związane z reklamacją (np. koszt dostawy, naprawy, wymiany, robocizny) leżą po stronie sprzedawcy lub wykonawcy. Przy czym jeśli są one wyższe od wartości rzeczy sprzedanej, konsument ma obowiązek ponieść tę część kosztów, która przewyższa wartość towaru. Jeśli sprzedawca lub wykonawca uchyla się od obowiązków związanych z naprawą lub demontażem i montażem wymienionego towaru, możecie wynająć innego wykonawcę - na koszt gwaranta rękojmi.

Od sprzedawcy lub wykonawcy możecie również żądać naprawienia szkód związanych z nabyciem wadliwego towaru.

Co robić, gdy reklamacja instalacji fotowoltaicznej jest nieskuteczna?

Choć obowiązki czy to gwaranta czy to sprzedawcy (wykonawcy) są jasno określone, praktyka pokazuje wyegzekwowanie niektórych praw przez konsumentów bywa trudne. Brak szerszej wiedzy na temat zasad funkcjonowania gwarancji i rękojmi, ale także zawiłości prawne sprawiają, że niektórzy z nich rezygnują z walki o przysługujące im przywileje. Zupełnie niepotrzebnie. W Polsce działa bowiem szereg instytucji, które mają na celu wspieranie klientów w walce o ich prawa. Jeśli potrzebujecie konsultacji lub pomocy przy egzekwowaniu należnych Wam świadczeń reklamacyjnych, zawsze możecie zwrócić się o pomoc do np.:

• Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (www.uokik.gov.pl), którego pracownicy udzielają bezpłatnych porad mailowo, telefonicznie,
• Federacji Konsumentów - opracowującej m.in. materiały edukacyjne i poradniki odnośnie praw konsumentów, udzielającej wsparcia mailowego, telefonicznego i stacjonarnego w placówkach,
• Europejskiego Centrum Konsumenckiego - gdzie również możecie uzyskać niezbędne informacje i pomoc prawną
• Wojewódzkich Inspektoratów Inspekcji Handlowej - działających w każdym województwie.

Pamiętajcie, że warto walczyć o swoje prawa! Jednocześnie, jeśli zależy Wam na jak najmniejszej ilości problemów związanych z działaniem instalacji fotowoltaicznej, wybierajcie sprawdzone, godne zaufania firmy, np. jak te z naszego rankingu firm fotowoltaicznych.