Jak działa klimatyzacja?

Działanie klimatyzacji - na czym polega?

Obniżenie temperatury otoczenia wewnątrz pomieszczeń można uzyskać na kilka sposobów różniących się od siebie między innymi efektywnością działania. Jedną z najpowszechniejszych metod w tym zakresie jest wprawienie powietrza w ruch na przykład za pomocą wentylatora. Sposób ten jest jednak doraźny i sprawia złudne wrażenie schładzania. Zdecydowanie bardziej wydajnym rozwiązaniem w tym kontekście będzie zastosowanie określonego rodzaju klimatyzatora o optymalnej mocy. Najczęściej spotykanym systemem w mieszkaniach, domach, czy biurach jest klimatyzacja typu split. Co to oznacza? Część systemu (jednostka zewnętrzna) znajduje się poza budynkiem, na przykład na jego zewnętrznej ścianie, tarasie lub balkonie, ewentualnie na zaizolowanym podłożu. Druga część systemu (jednostka wewnętrzna) montowana jest w najczęściej na ścianie wewnątrz pomieszczenia i w optymalnym dla jej wydajności miejscu.

Schemat działania klimatyzacji; Opracowanie: enerad.pl

Tego typu klimatyzacja to nic innego jak pompa ciepła powietrze-powietrze i zasada jej działania nie różni się istotnie w tym przypadku. Zastosowanie systemu, w którym występuje podział na urządzenie znajdujące się wewnątrz schładzanego pomieszczenia oraz połączone z nim urządzenie zewnętrzne ma oczywiście konkretne znaczenie w efektywności systemu.

Sterowanie klimatyzacją - jak przebiega?

Mogłoby się wydawać, że sterowanie klimatyzacją w dobie ogromnej popularności elektroniki użytkowej nie powinno nastręczać nikomu większych trudności. Okazuje się jednak, że w zależności od producenta i zaawansowania technologicznego klimatyzacja może posiadać wiele funkcji, z których istnienia warto zdawać sobie sprawę.

Obecnie najczęstszym sposobem sterowania systemem klimatyzacji jest użytkowanie w tym celu zdalnego, bezprzewodowego pilota, który umożliwia dostęp do najważniejszych parametrów urządzenia bez konieczności manipulowania przy jednostce wewnętrznej. Jest to komfortowe rozwiązanie, gdyż najczęściej montowana jest ona pod sufitem, co znacznie ogranicza swobodny dostęp do panelu sterowania. Piloty do klimatyzacji mogą pochodzić z zestawu klimatyzacji danego producenta lub mieć charakter uniwersalny (np. w przypadku zgubienia lub zniszczenia oryginalnego pilota), jednak wówczas trzeba się liczyć z możliwością występowania problemów z łącznością.

Coraz bardziej popularne staje się także sterowanie klimatyzacją za pomocą aplikacji zainstalowanej w telefonie, choć wielu użytkowników nadal stawia na kompaktowe, wyposażone w wyświetlacz piloty, które mogą mieć zawsze pod ręką. Jakie funkcje można regulować za pomocą pilota? W zależności od producenta będą to na przykład:

• Włączenie i wyłączenie klimatyzacji (ON/OFF);
• Ustawienie trybu pracy urządzenia w zależności od wbudowanych funkcji (COOL, HEAT, DRY, AUTO);
• Funkcje snu i cichej pracy (SLEEP, QUIET);
• Regulacja temperatury otoczenia w wybranym zakresie (TEMP);
• Ustawienie mocy, z jaką ma pracować wentylator (FAN);
• Włączenie trybu energooszczędnego (ECO, GEAR);
• Aktywowanie dodatkowych funkcji oczyszczających powietrze (PURIFY, HEALTH);
• Ustawienie położenia żaluzji w klimatyzatorze (SWING);
• Zaplanowanie czasu włączenia lub wyłączenia chłodzenia (TIMER).

Stan pracy klimatyzacji, temperatura otoczenia i wiele innych parametrów wyświetlane są najczęściej na wbudowanym w pilot ekranie. Dzięki temu sterowanie klimatyzacją jest zazwyczaj intuicyjne i komfortowe.

Elementy systemu klimatyzacji - jakie wyróżniamy?

Konsumenci zastanawiający się nad inwestycją w klimatyzację, nie zawsze są zorientowani w ilości i konstrukcji elementów wchodzących w skład takiego systemu. Jest to przydatna wiedza, gdyż pozwala zaplanować rozmieszczenie poszczególnych urządzeń, a także w porę zareagować jeżeli któreś z nich przestanie działać poprawnie lub zmniejszy swoją wydajność. Klimatyzacja typu split (inne rodzaje zostały omówione poniżej) będzie zatem wymagała montażu następujących elementów:

• Jednostka wewnętrzna - urządzenie, którego zadaniem jest pobieranie ciepłego powietrza z pomieszczenia i przesyłanie go do jednostki zewnętrznej. Kolejnym etapem procesu jest transfer schłodzonego powietrza z wymiennika ciepła i rozprowadzenie go w pomieszczeniu. Jednostki wewnętrzne konstrukcyjnie składają się zatem z wentylatora, silnika, zimnej cewki, obwodu elektrycznego zasilającego urządzenie, filtra powietrza oraz czujnika temperatury, który pozwala pokazywać aktualną temperaturę otoczenia, a także obsługiwać tryb auto celem utrzymania zaprogramowanym warunków termicznych.
• Jednostka zewnętrzna - inaczej nazywana wymiennikiem ciepła (jednostka wewnętrzna również nim jest), który pobiera ciepłe powietrze z jednostki wewnętrznej i oddaje zwrotnie powietrze schłodzone. Jednostka zewnętrzna zbudowana jest z wentylatora i napędzającego go silnika, zasilającego obwodu elektrycznego, gorącej cewki oraz kompresora (sprężarki), który zapewnia obieg czynnika chłodzącego w systemie klimatyzacji. W zależności od producenta w klimatyzacji mogą znaleźć zastosowanie różne rodzaje kompresorów. W jednostce zewnętrznej pracuje także zawór rozprężny, co sprawia, że jest ona urządzeniem pracującym zdecydowanie głośniej niż jednostka wewnętrzna.
• Miedziane rury - montowane najczęściej w ścianie lub listwach maskujących łączą jednostkę wewnętrzną z zewnętrznym wymiennikiem ciepła. To właśnie w miedzianych rurach transportowany jest czynnik chłodniczy odpowiadający za główną funkcję klimatyzacji.
• Pilot lub aplikacja - zdecydowana większość systemów klimatyzacji wyposażona jest obecnie w urządzenia sterujące jej działaniem. Może to być dedykowany pilot, który umieszcza się w uchwycie na ścianie lub innym wybranym miejscu, bądź aplikacja zainstalowana w urządzeniu mobilnym.
• Czynnik chłodniczy - związek chemiczny o określonym składzie i właściwościach. W klimatyzacjach stosowane są różne rodzaje czynników chłodniczych. W procesie sprężania, rozprężania i kontaktu z powietrzem czynnik chłodniczy zmienia swój stan skupienia z ciekłego na gazowy i odwrotnie, a to determinuje działanie systemu klimatyzacji.

Rodzaje klimatyzatorów a zasada ich działania

Podstawowym podziałem klimatyzatorów ze względu na ich budowę jest zasygnalizowany już wyżej podział determinowany poprzez ilość jednostek wewnętrznych i zewnętrznych systemu. Warto zatem wiedzieć, że klimatyzacja może mieć postać:

• Split - składa się z jednej jednostki zewnętrznej i jednej jednostki wewnętrznej;
• Multi-split - składa się z jednej jednostki zewnętrznej i kilku jednostek wewnętrznych zamontowanych np. w każdym pomieszczeniu nieruchomości;
• Monoblock - tego typu klimatyzacja składa się z jednej jednostki wewnętrznej o hermetycznej konstrukcji. Zasadą działania takiego urządzenia jest wymiana powietrza poprzez odprowadzanie go z pomieszczenia na zewnątrz budynku za pomocą rur wentylacyjnych lub specjalnych przewodów doprowadzanych do okna. Jest to dobre rozwiązanie dla nieruchomości, w których nie ma możliwości zainstalowania jednostki zewnętrznej klimatyzacji.

Działanie klimatyzacji, a przede wszystkim sposób rozprowadzania przez nią chłodnego powietrza w pomieszczeniu uzależnione jest od konstrukcji systemu, a w tym zakresie można wyróżnić kilka różnych rodzajów tych urządzeń. Należą do nich między innymi:

• Klimatyzatory ścienne - do tej grupy klimatyzatorów należą opisane już klimatyzacje typu split i multi-split. Oprócz funkcji chłodzenia mogą także pełnić rolę systemu grzewczego, jonizować i oczyszczać powietrze. Jednostkę wewnętrzną montuje się na ścianie, maksymalnie 30 cm od powierzchni sufitu;
• Klimatyzatory przypodłogowe - alternatywa klimatyzacji typu split, która również składa się z jednostki zewnętrznej i wewnętrznej, z tym że ta druga montowana jest na podłodze pomieszczenia, gdy inwestor nie ma możliwości lub chęci instalowania jej na ścianie. Zasada działania takiej klimatyzacji jest tożsama, choć mogą się pojawić pewne ograniczenia w wydajności systemu. Jest to dobre rozwiązanie do pomieszczeń o niewielkiej kubaturze;
• Klimatyzatory kasetonowe - klimatyzację tego typu można najczęściej spotkać w dużych pomieszczeniach, biurach, salach konferencyjnych, sklepach wielkopowierzchniowych. Jednostka zewnętrzna montowana jest w suficie, dzięki czemu zazwyczaj nie zaburza estetyki pomieszczenia i pozwala cieszyć się maksymalną wydajnością systemu. Zasada działania takiej klimatyzacji jest tożsama do innych klimatyzacji typu split, a różnicę stanowi tu konstrukcja i sposób montażu jednostki wewnętrznej;
• Klimatyzatory typu konsola - kolejnym rodzajem klimatyzacji typu multi-split lub split są klimatyzatory konsolowe. Wyglądem przypominają one grzejniki elektryczne i można je montować we wnękach pod oknami lub innych miejscach, które wymusza architektura nieruchomości. Często stosowane są w pomieszczeniach ze skośnym dachem. Tym, co wyróżnia działanie klimatyzatorów kasetonowych jest fakt, że często wykorzystywane są w takiej samej mierze do chłodzenia, jak również ogrzewania powietrza;
• Klimatyzatory kanałowe - zasadą działania tego typu klimatyzatorów jest równomierne rozprowadzanie chłodnego powietrza w wielu pomieszczeniach dzięki zastosowaniu kanałów i przewodów wentylacyjnych. Mogą współpracować ze standardowymi jednostkami wewnętrznymi, jednak najczęściej stosowane są w zakładach produkcyjnych lub domach jednorodzinnych o dużej powierzchni;
• Klimatyzatory przenośne - działają na podobnej zasadzie, co klimatyzacja typu monoblock. W pomieszczeniu znajduje się zatem jedno urządzenie o mobilnym charakterze, które wymienia powietrze z wykorzystaniem przewodów poprowadzonych do okna oraz czynnika chłodniczego. Klimatyzatorów przenośnych nie należy mylić z klimatyzerami, które działają podobnie do tradycyjnych wentylatorów wspomaganych dodatkowo chłodzoną wodą.

Czy klimatyzacja tylko chłodzi?

Omawiając zasady tego, jak działa klimatyzacja nie sposób pominąć faktu, iż wiele tego typu systemów oferuje obecnie dodatkowe funkcje poza chłodzeniem powietrza. Fakt ten sprawia, że cena montażu klimatyzacji staje się coraz bardziej atrakcyjna, gdyż inwestycja ta pozwala wyeliminować konieczność zakupu innych urządzeń spełniających określone zadania w pomieszczeniach. Wśród funkcji oferowanych obecnie przez różne typy klimatyzacji można wymienić:

• Ogrzewanie klimatyzacją - dla niektórych konsumentów ta funkcja może się wydawać szczególnie zaskakująca, gdyż urządzenie, którego zadaniem jest chłodzenie powietrza może je jednocześnie ogrzewać. Okazuje się jednak, że w zależności od rodzaju i mocy klimatyzatora efektywność ogrzewania pomieszczeń może być bardziej niż zadowalająca. Funkcja ta dostępna jest w klimatyzacjach będących rewersyjnymi pompami ciepła (większość oferowanych obecnie na rynku), a więc takimi, które mogą odwrócić proces chłodzenia powietrza. Użytkownicy zainteresowani wykorzystywaniem tej funkcji powinni sprawdzić miesięczny koszt ogrzewania klimatyzacją, aby zaplanować ten fakt w budżecie.
• Wentylacja powietrza - ze względu na obecność wentylatora i wymuszenie przepływu powietrza możliwe jest zintegrowanie systemu klimatyzacji z instalacją wentylacyjną. Dzięki temu następuje wymiana powietrza w pomieszczeniu.
• Oczyszczanie powietrza - filtry zamontowane w jednostce wewnętrznej klimatyzacji (właściwe i wstępne) pozwalają oczyszczać powietrze w pomieszczeniach. Zakres filtracji i rodzaj zanieczyszczeń, które jest w stanie neutralizować klimatyzacja uzależnione są od rodzaju zastosowanych filtrów i zaawansowania technologicznego systemu.
• Jonizacja powietrza - ciekawą funkcją oferowaną przez niektóre modele klimatyzacji jest jonizacja powietrza polegająca na nasycaniu go ujemnymi jonami, co ma dobry wpływ na zdrowie człowieka. Funkcja ta możliwa jest dzięki zabudowaniu jonizatora w jednostce wewnętrznej klimatyzacji, co zazwyczaj wpływa na jej wyższą cenę i należy mieć to na uwadze chcąc korzystać z zalet wynikających z jonizacji powietrza.
• Osuszanie powietrza - pomieszczenia, w których wilgotność powietrza jest zbyt wysoka mogą negatywnie wpływać na zdrowie przebywających w nich osób poprzez rozwój groźnych grzybów i drobnoustrojów. Klimatyzacja (regularnie czyszczona i serwisowana) zapewnia optymalny dla człowieka poziom wilgotności powietrza w zakresie 40-60%.
• Dezynfekcja z pomocą lampy UV - w dobie radzenia sobie z konsekwencjami chorób wirusowych, które odciskają coraz większe piętno na zdrowiu, wielu konsumentów zaczęło interesować się klimatyzatorami z wbudowaną lampą UV. Dlaczego? Ponieważ emituje ona wirusobójcze i bakteriobójcze promieniowanie UV-C i tym samym dezynfekuje powietrze.

Poprawne działanie klimatyzacji - jak o nie zadbać?

Celem korzystania z pełni zalet działania klimatyzacji w domu, mieszkaniu, czy biurze trzeba zwrócić uwagę na kilka kluczowych aspektów od etapu wyboru i montażu systemu aż do jego systematycznej eksploatacji przez lata. Jak zatem zadbać o poprawne funkcjonowanie klimatyzacji? Warto przede wszystkim:

• Wybrać profesjonalną firmę montującą klimatyzację - doświadczeni specjaliści z branży są w stanie nie tylko dobrać optymalną moc i rodzaj klimatyzacji do pomieszczenia, w którym będzie pracować, ale także zainstalować ją zgodnie ze sztuką, co stanowi warunek prawidłowego działania klimatyzacji i minimalizowania ryzyka wystąpienia ewentualnych awarii;
• Regularnie oczyszczać filtry - użytkownik, który zainwestował w montaż klimatyzacji powinien regularnie (co 2 - 4 tygodnie) oczyszczać obudowę, żaluzję, a przede wszystkim filtry urządzenia. Oczywiście należy używać w tym celu jedynie suchych szmatek lub odkurzacza i nie stosować drażniących środków czyszczących, które mogłyby wpłynąć negatywnie na działanie klimatyzatora;
• Zlecać profesjonalne czyszczenie klimatyzacji - czyszczenie i odgrzybianie klimatyzacji przeprowadzane co jakiś czas przez profesjonalną firmę to konieczność na drodze dbałości o wysoką jakość powietrza w klimatyzowanym pomieszczeniu. Szczególnie ważne jest oczyszczanie przewodów, w których transportowany jest czynnik chłodniczy, a do tego potrzebny jest specjalistyczny sprzęt;

Prawidłowe działanie klimatyzacji pozwala korzystać z tego systemu z pożytkiem dla komfortu i samopoczucia osób przebywających w klimatyzowanych wnętrzach. Warto zatem wiedzieć, jak działa klimatyzacja, by móc jak najdłużej cieszyć się jej wszystkimi funkcjami i minimalizować ryzyko wystąpienia konsekwencji zaburzeń w pracy urządzenia.