Co to jest świadectwo charakterystyki energetycznej?
Świadectwo charakterystyki energetycznej, nazywane też świadectwem energetycznym, jest dokumentem potwierdzającym całkowite zapotrzebowanie na energię w obiekcie budowlanym. Świadectwo charakterystyki energetycznej opracowuje się dla istniejących budynków i lokali różnego typu, m.in. domów, mieszkań czy budynków komercyjnych. Zasady tworzenia świadectw charakterystyki energetycznej reguluje ustawa o charakterystyce energetycznej budynków, a także Rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Rozwoju w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku lub części budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej.
Merytoryczną podstawą dla świadectw charakterystyki energetycznej budynków jest tzw. charakterystyka energetyczna. Jest to zbiór informacji i parametrów energetycznych budynku (lub jego części), opisujących całkowite zużycie energii, przy jego użytkowaniu zgodnie z przeznaczeniem.
Świadectwo energetyczne domu i mieszkania - z czym nie należy go mylić?
Świadectwo energetyczne budynku (m.in. domu czy mieszkania) bardzo często bywa mylone z innymi dokumentami doradztwa energetycznego. Poniżej pokrótce omówimy różnice pomiędzy nimi.
Świadectwo energetyczne a audyt energetyczny
Choć zarówno świadectwo energetyczne, jak i audyt energetyczny budynku służą ocenie zużycia energii i sprawności instalacji (ogrzewania, wentylacji, c.w.u), są między nimi istotne różnice.
Audyt energetyczny budynku jest dokumentem związanym z jego termomodernizacją. Określa zatem rodzaje i koszty działań służących poprawie istniejącego stanu. Świadectwo energetyczne skupia się na obecnych parametrach - zużyciu energii i kosztach eksploatacji. Audyt energetyczny przeprowadza się jednorazowo, dla pewnej puli modernizacji. Natomiast świadectwo energetyczne pozostaje ważne przez kilka lat lub do czasu, gdy znacząco nie zmieni się charakterystyka energetyczna obiektu.
Świadectwo energetyczne budynku to nie to samo co świadectwo efektywności energetycznej!
Warto jeszcze podkreślić, że choć posiadają podobnie brzmiące nazwy, świadectwo energetyczne i świadectwo efektywności energetycznej to dwa, zupełnie różne dokumenty.
Świadectwo efektywności energetycznej to inaczej tzw. biały certyfikat, czyli dokument będący reprezentacją ilości energii, która zostanie zaoszczędzona w wyniku modernizacji energetycznej. Świadectwo efektywności energetycznej powstaje na podstawie danych z audytu efektywności energetycznej przedsiębiorstwa, który bada różne obszary energetyczne w firmie. Świadectwo charakterystyki energetycznej dotyczy przede wszystkim budynku i instalacji bezpośrednio związanych z jego utrzymaniem (CO, C.W.U., wentylacja).
Świadectwo energetyczne domu i mieszkania - co zawiera?
Konieczność posiadania świadectwa energetycznego budynku w określonych sytuacjach została wprowadzona 1 stycznia 2009 roku, na podstawie Dyrektywy 2002/91/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków oraz przepisów ustawy z dnia 19 września 2007 r. o zmianie ustawy - Prawo Budowlane.
Jak już wspominaliśmy, świadectwo energetyczne budynku opisuje zapotrzebowanie energetyczne budynku, na potrzeby ogrzewania i wentylacji, przygotowywania ciepłej wody użytkowej, chłodzenia (o ile jest ono stosowane), a także energii wykorzystywanej przez wbudowane oświetlenie (dotyczy to jednak budynków innych niż mieszkalne). W praktyce znajdziemy tam dane na temat kilku kategorii energii:
- użytkowej (Eu) - czyli energii bezpośrednio zużywanej do eksploatacji budynku;
- końcowej (Ek), która uwzględnia całą energię dostarczoną do budynku - z uwzględnieniem strat w instalacjach domowych. Jest to też ilość energii, którą trzeba dostarczyć do budynku, by można było z niego normalnie korzystać. Wskaźnik Ek decyduje o klasie energetycznej budynku.
- pierwotnej (Ep) - czyli całą energię dla budynku, z uwzględnieniem strat nie tylko instalacji, ale również na etapie wytworzenia i przesyłu.
Zapotrzebowanie energetyczne w budynku jest wyliczane oddzielnie dla każdego z rodzajów energii i podawane w jednostce kWh/m2/rok.
Oprócz tego w świadectwie charakterystyki energetycznej budynku znajdziemy szereg innych istotnych danych, takich jak np. wskaźnik udziału energii odnawialnej w całkowitym zużyciu energii (Uoze)
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku - wzór
Aktualnie obowiązujący wzór świadectwa charakterystyki energetycznej budynku stanowi załącznik do wspomnianego wcześniej rozporządzenia w sprawie charakterystyki energetycznej budynku. Składa się z czterech części:
- w pierwszej określa się podstawowe dane na temat budynku (w tym m.in. adres, rodzaj i przeznaczenie budynku), a także podaje się wyliczone wskaźniki m.in. (Eu, Ep, Ek, udział OZE, wielkość emisji CO2) oraz informacje o rodzaju i ilości zużywanych nośników energii.
- w drugiej - opisywane są parametry techniczno-użytkowe obiektu, takie jak: kubatura, kondygnacje, rodzaje i typy przegród (wraz z ich przenikalnością), zastosowany system ogrzewania i przygotowywania C.W.U. (wraz ze średnią roczną sprawnością), systemy chłodzenia, wentylacji i oświetlenia (jeśli jest wbudowane).
- w trzeciej części znajdziemy informacje o zapotrzebowaniu na Eu, Ek i Ep, z podziałem na kluczowe obszary (ogrzewanie i wentylacja, C.W.U., chłodzenie, oświetlenie). W tej części znajdują się również zalecenia w zakresie możliwych do przeprowadzenia, opłacalnych ekonomicznie modernizacji charakterystyki energetycznej.
- w części czwartej znajdują się natomiast objaśnienia terminów używanych w dokumencie.
Poniżej znajdziecie wzór świadectwa charakterystyki energetycznej budynku - do pobrania.
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku - jak długo jest ważne?
Zgodnie z ustawą o charakterystyce energetycznej budynku, świadectwo charakterystyki energetycznej budynku jest ważne przez 10 lat od daty jego sporządzenia.
Może jednak pojawić się konieczność przygotowania nowego dokumentu przed upływem tego terminu, jeśli przeprowadzimy roboty budowlano instalacyjne, które wpłyną na zmianę charakterystyki energetycznej obiektu. Przykładem takich prac może być:
- ocieplenie przegród budowlanych,
- wymiana stolarki okiennej lub drzwiowej,
- zmiana instalacji grzewczej,
- zmiana powierzchni czy konstrukcji budynku.
Kto sporządza świadectwo energetyczne budynku?
Zgodnie z wytycznymi ustawy o charakterystyce energetycznej budynków, świadectwo energetyczne domu czy mieszkania (a także innych obiektów) wykonuje jedynie osoba, która:
- nie została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo przeciwko mieniu, wiarygodności dokumentów, obrotowi gospodarczemu, obrotowi pieniędzmi czy papierami wartościowymi lub za przestępstwo skarbowe. Wykonujący świadectwo energetyczne musi także dysponować pełną zdolnością do czynności prawnych.
- posiada właściwe wykształcenie - tytuł inżyniera lub magistra inżyniera (architekta, architekta krajobrazu, pożarnictwa) lub ukończyła inne studia (uzupełnione o studia podyplomowe), związane merytorycznie z charakterystyką energetyczną budynków, tworzeniem audytów energetycznych budynków, budownictwem energooszczędnym czy OZE.
Opcjonalnie, świadectwo charakterystyki energetycznej budynków może sporządzić osoba posiadające uprawnienia budowlane określone w art. 14 ust. 1 Prawa budowlanego, czyli m.in. uprawnienia architektoniczne, konstrukcyjno-budowlane czy inżynieryjne.
Ustawa o charakterystyce energetycznej budynków wymaga od wykonawcy świadectw posiadania polisy ubezpieczeniowej na wypadek szkód związanych ze sporządzeniem świadectwa charakterystyki energetycznej.
Kto nie może wykonywać świadectw charakterystyki energetycznej?
Świadectwa energetycznego dla danego budynku lub jego części nie może sporządzać jego właściciel, zarządca lub osoba posiadająca spółdzielcze prawo własnościowe, lub lokatorskie.
Świadectwo charakterystyki energetycznej - koszt
Choć zawartość świadectwa charakterystyki energetycznej mieszkania czy domu jest z góry ustalona przepisami prawa, cena świadectw energetycznych wcale nie musi być zawsze jednakowa. Na jej wysokość wpływa bowiem kilka kwestii:
- typ i przeznaczenie obiektu budowlanego - audytorzy wyróżniają zwykle kilka rodzajów, m.in. budynki jednorodzinne i lokale mieszkalne, budynki mieszkalne wielorodzinne, budynki użyteczności publicznej czy budynki niemieszkalne. Cena świadectwa energetycznego dla każdego z nich może być inna;
- wielkość budynku i jego kubatura;
- typ zastosowanych instalacji grzewczych, chłodzących oraz rodzaj wentylacji;
- lokalizacja obiektu;
- złożoność budynku pod względem konstrukcji, a także zastosowanych instalacji;
- zakres dostępnej dokumentacji budynku - w przypadku starszych budynków, które nie posiadają np. danych na temat zastosowanych rozwiązań trzeba najpierw przeprowadzić tzw. inwentaryzację, co zwiększa koszt świadectwa energetycznego;
- indywidualny cennik wykonawcy.
W praktyce, by poznać ostateczną cenę świadectwa charakterystyki energetycznej budynku, będziemy musieli przeprowadzić wycenę. Dobra wiadomość jest taka, że wiele firm posiada na swoich stronach cenniki określające wyjściowe stawki za przygotowanie dokumentu.
Jeśli chcecie łatwo znaleźć kompetentnego wykonawcę świadectw charakterystyki energetycznej budynku, sprawdźcie nasz ranking firm doradztwa energetycznego.
Ile kosztuje świadectwo charakterystyki energetycznej?
Cena świadectwa charakterystyki energetycznej budynku w 2023 roku może wynosić od ok. 300 zł za świadectwo energetyczne mieszkania i od ok. 500 zł za świadectwo energetyczne domu jednorodzinnego. W przypadku budynków wielorodzinnych koszt dokumentu może już wynieść ok. 1.000 - 2.000 zł. Jeszcze więcej będzie trzeba wydać na certyfikat energetyczny budynku komercyjnego czy obiektu o dużej powierzchni. Cena świadectwa energetycznego dla dużych czy nietypowych budynków jest wówczas ustalana wyłącznie indywidualnie.
Czy świadectwo charakterystyki energetycznej jest obowiązkowe? Kiedy trzeba sporządzić świadectwo charakterystyki energetycznej?
Od 28 kwietnia 2023 roku, obowiązek posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku ma właściciel (zarządca) lub osoba dysponująca spółdzielczym własnościowym, lub lokatorskim prawem do lokalu, w sytuacji:
- zbycia nieruchomości - na podstawie umowy kupna-sprzedaży albo umowy sprzedaży spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
- wynajmu.
Świadectwa charakterystyki energetycznej budynku musi posiadać również właściciel lub zarządca budynku zajmowanego przez organy administracji publicznej (a także organy wymiaru sprawiedliwości, prokuraturę etc.). Powierzchnia takiego obiektu musi jednak przekraczać 250 m2 i sam budynek musi służyć obsłudze interesantów. Co istotne, w budynkach zajmowanych przez organy administracji jest obowiązek udostępnienia kopii świadectwa w widocznym miejscu.
Oprócz tego, od 28 kwietnia 2023 roku świadectwo charakterystyki energetycznej jest obowiązkowym elementem zawiadomienia o zakończeniu budowy obiektu budowlanego lub wniosku do udzielenie pozwolenia na użytkowanie. Wyjątkiem są tu domy o powierzchni do 70 m2 zabudowy, przeznaczone do własnych celów mieszkaniowych.
Kiedy nie trzeba świadectwa charakterystyki energetycznej?
Świadectwo charakterystki energetycznej nie jest potrzebne, jeśli korzystamy z budynku na użytek własny. Oznacza to, że dopóki nie planujemy sprzedaży lub wynajęcia naszego domu lub mieszkania, nie musimy sporządzać świadectwa charakterystyki energetycznej.
Wymogowi posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej budynku nie podlegają też wszystkie budynki. Z obowiązku posiadania świadectwa charakterystyki energetycznej są zwolnione budynki:
- zabytkowe,
- używanego do kultu lub działalności religijnej,
- mieszkalne, wykorzystywane sezonowo (krócej niż 4 miesiące w roku),
- wolnostojące o powierzchni do 50 m2,
- gospodarcze lub przemysłowe, które nie zużywają energii inaczej niż tylko na oświetlenie,
- z gospodarstwa rolnego, o wskaźniku Ep nie wyższym niż 50 kWh/m2/rok.
Uwaga! Obowiązkowe może być też świadectwo energetyczne budynku do Moje Ciepło - programu oferującego dofinansowania do pomp ciepła dla nowych budynków. Zamiast świadectwa, w dokumentacji można jednak również zawrzeć projektowaną charakterystykę energetyczną budynku.
Świadectwo charakterystyki energetycznej przy sprzedaży mieszkania i domu oraz przy wynajmie
Wspominaliśmy, że posiadanie świadectwa charakterystyki energetycznej przy sprzedaży mieszkania lub domu jest obowiązkowe. To jednak jedynie część powinności, jakie spoczywają na sprzedającym (ale także wynajmującym). Ustawa o charakterystyce energetycznej (art. 11 ust. 1) jasno mówi bowiem, że zbywca lub wynajmujący musi (nieodpłatnie!) przekazać świadectwo charakterystyki energetycznej budynku drugiej stronie - przy zawarciu umowy sprzedaży lub najmu.
Jeśli w dokumentach będzie brakować świadectwa energetycznego, nabywca lub najemca może w ciągu 14 dni wezwać sprzedającego lub wynajmującego do dostarczenia dokumentu. Powinno się to odbyć w okresie do 2 miesięcy od wezwania.
Jeśli obowiązek nie zostanie w tym czasie spełniony, nowy użytkownik obiektu może wykonać świadectwo charakterystyki energetycznej na własną rękę. Ma na to 6 miesięcy (przy najmie) lub 12 miesięcy (przy zakupie) od daty zawarcia umowy. W takim przypadku koszt poniesie zbywający.
Czy jest kara za brak świadectwa charakterystyki energetycznej?
Warto wiedzieć, że od 28.04.2023 roku kara za brak świadectwa charakterystyki energetycznej może nas dotyczyć jedynie wtedy, gdy pomimo obowiązku jego przekazania (m.in. przy wynajmie, sprzedaży), nie dostarczymy dokumentu uprawnionej do tego osobie lub podmiotowi. Wówczas musimy się liczyć z ryzykiem otrzymania grzywny, ustalonej na podstawie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Karę za brak świadectwa charakterystyki będzie nakładał są, na wniosek podmiotu lub osoby, która go nie otrzymała.
Świadectwo charakterystyki energetycznej dla starych budynków. Co należy wiedzieć?
Świadectwa charakterystyki energetycznej dla starych budynków, zgodnie z opisanymi już zasadami, są obecnie obowiązkowe jedynie w kilku określonych przypadkach, m.in. przy sprzedaży lub wynajmie.
Warto jednak podkreślić, że przygotowanie świadectwa charakterystyki energetycznej dla starego budynku, oddanego do użytkowania przed 1994 roku może wiązać z utrudnieniami. Obowiązek przechowywania dokumentacji budowlanej, przez cały czas istnienia budynku pojawił się bowiem dopiero od 1 stycznia 1995 roku. Starsze obiekty, oddane do użytkowania przed tą datą mogą zatem nie posiadać niezbędnych dokumentów, ułatwiających wykonanie świadectwa. To z kolei oznacza konieczność przeprowadzenia dodatkowej inwentaryzacji, która zwiększy cenę świadectwa charakterystyki energetycznej dla starych budynków.
Specyficznym przypadkiem są stare budynki, podlegające ochronie na podstawie przepisów o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Są one zwolnione ze świadectw charakterystyki energetycznej - również przy sprzedaży lub wynajmie.
Świadectwo charakterystyki energetycznej budynku, nazywane również świadectwem energetycznym budynku to ważny dokument, który pomaga jego właścicielowi ocenić jego energochłonność i koszty eksploatacyjne związane z ogrzewaniem, wentylacją i C.W.U. Wskazuje również możliwe obszary modernizacji. Wiedza na ten temat jest kluczowa szczególnie teraz, gdy kryzys energetyczny winduje ceny nośników energii i ogranicza do nich dostęp.
