Dlaczego dbanie o środowisko jest ważne?
Odpowiedź na postawione wyżej pytanie, dla wielu z Was może się wydać oczywista. Chodzi o to, aby zarówno nam, jak i naszym dzieciom oraz wnukom żyło się lepiej. Nie można też zapominać o dobrostanie zwierząt i roślinności, które często boleśniej niż my odczuwają każdą zmianę w środowisku naturalnym czy panującym klimacie. Czym jednak tak naprawdę grozi negacja konieczności zadbania o proekologiczne postawy? Jakie konsekwencje zaniechań w tym obszarze ponosimy już teraz, a jakie mogą nas jeszcze czekać w przyszłości?
Największym problemem, z którym borykają się obecnie społeczeństwa w większości rejonów świata, jest zanieczyszczenie powietrza pyłami zawieszonymi, rakotwórczymi węglowodorami aromatycznymi, a także innymi szkodliwymi związkami. Przedostające się do atmosfery zanieczyszczenia niszczą naturalną barierę chroniącą życie na Ziemi przed promieniowaniem UV, VIS, IR, a także regulują tak znaczącą kwestię z punktu widzenia wielu istot żywych, jaką jest temperatura. Postępujące zanieczyszczenie powietrza i brak działań zmierzających do jego redukcji przyczynią się w krótkim czasie do wymarcia wielu gatunków i rozwoju śmiertelnych chorób u ludzi.
Jeżeli nie zaczniemy w skuteczny sposób dbać o środowisko, to wkrótce występujące obecnie u ludzi dolegliwości zdrowotne, jak również poważne choroby układu krążeniowo-oddechowego przybiorą znacznie szerszą skalę. Życie w zgodzie z ekologią jest więc działaniem przede wszystkim na rzecz naszego zdrowia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Zanieczyszczenie środowiska wpływa bowiem także na kondycję umysłu, zdolność koncentracji i ogólne samopoczucie. Kluczowym argumentem niech będzie tu fakt, że każdego roku na choroby związane ze skutkami zanieczyszczenia powietrza umiera przedwcześnie ok. 7 mln osób.
Nie mniej ważną kwestią dla wielu osób zaangażowanych w propagowanie postaw proekologicznych jest ochrona życia roślin i zwierząt, które narażone są nie tylko na konsekwencje degradacji środowiska, ale także na postępującą ekspansję człowieka. Wzrost temperatury na lądzie i w oceanach, masowe wycinki drzew, które przecież stanowią naturalny filtr dla dwutlenku węgla w powietrzu, zaśmiecanie i niszczenie siedlisk, pożary, których skala jest większa niż kiedykolwiek, to tylko niektóre skutki zmian klimatycznych wywołanych niezrównoważonym korzystaniem z zasobów Ziemi. Poniżej przedstawiamy infografikę prezentująca konsekwencje zmian klimatycznych dla Europy:
Źródło: IMGW, Komisja Europejska
Oczywiście, wskazane wyżej argumenty przemawiające za koniecznością dbania o środowisko nie są jedynymi. Temat ten jest znacznie szerszy i zwykle wymaga przytoczenia analiz specjalistów w dziedzinie ekologii czy klimatologii. Ważne jednak, aby każdy przeciętny obywatel potrafił wskazać choćby najprostsze przyczyny, dla których należy przeciwdziałać postępującej degradacji środowiska.
Sposoby na życie w szacunku do ekologii
Jednym z podstawowych założeń postępowania w duchu eko, jest rozsądne eksploatowanie zasobów, zarówno tych naturalnych, jak i wytworzonych przez człowieka. Kluczowe jest tu myślenie globalne, a nie dbanie wyłącznie o własny interes. To, że mamy obecnie wody pod dostatkiem, nie oznacza, że możemy z niej korzystać w sposób nieograniczony i nie chodzi tu bynajmniej o wyższe rachunki, ale o światowe deficyty tego zasobu, którego już niedługo może zabraknąć także nam.
W sposób nieracjonalny korzystamy także prądu, którego zużycie ogranicza jedynie zasobność naszego portfela. Jeżeli dodać do tego życie w nieświadomości skutków towarzyszących utylizacji odpadów, czy jeżdżenie samochodem do sklepu po przysłowiowe bułki, to wyłania się cały zestaw zachowań, w zakresie których powinniśmy, jak najszybciej wprowadzić niezbędne modyfikacje. Poniżej przedstawiamy niewielką podpowiedź:
Oszczędzanie wody - jak robić to z głową?
Już od najmłodszych lat jesteśmy uczeni, że myjąc zęby lub wykonując inną czynność higieniczną powinniśmy zakręcać wodę. Widać zatem, że kwestia ta jest poruszana od dawna, natomiast do rozstrzygnięcia pozostają motywy, dla których nasi rodzice kazali nam oszczędzać wodę. Czy była to świadomość tego, iż na świcie niedługo może jej zabraknąć? Chciałabym wierzyć, że tak. Obecnie istnieje jednak dużo więcej sposobów na to, jak ograniczać zużycie tego surowca w służbie naszej planecie. Są nimi na przykład:
ponowne użycie wykorzystanej wody (np. woda z kąpieli do mycia podłóg),
ograniczenie częstotliwości prania i włączanie pralki tylko wtedy, gdy jest pełna,
zainwestowanie w zakup zmywarki (włączanie jej, gdy jest pełna),
wymiana baterii na jednouchwytowe i wyposażone w perlatory,
dbanie o stan techniczny baterii (naprawa cieknących kranów),
zbieranie deszczówki do podlewania roślinności w ogrodzie,
częstsze korzystanie z prysznica zamiast z wanny,
rezygnacja z wody butelkowanej,
ograniczenie spożycia mięsa (jego produkcja zużywa ogromne ilości wody),
zakręcanie głównych zaworów podczas dłuższych nieobecności.
Dlaczego oszczędzanie wody jest tak ważne? Tylko 2,5% wód na całym świecie to wody słodkie, z czego 0,01% nadaje się do picia. Obecnie, co szósty mieszkaniec globu nie ma dostępu do wody pitnej i cierpi z pragnienia lub chorób wywołanych spożyciem zanieczyszczonej wody.
Redukcja ilości odpadów, czyli mądre zakupy
Od dłuższego czasu w sklepach można znaleźć wielorazowe woreczki służące do pakowania warzyw i owoców. Jeżeli kupujemy sporo tych produktów spożywczych, to wiemy, jak potrafią mnożyć się tzw. jednorazówki, w które zapakowany jest osobno każdy rodzaj owoców, czy warzyw. Takie foliowe woreczki zwykle nie nadają się już do ponownego użycia i stanowią zmorę w procesach utylizacji. Każda taka reklamówka rozkłada się setki lat i często trafia do naturalnych siedlisk zwierząt, zagrażając bezpośrednio ich zdrowiu i życiu. Wielorazowe torby są więc doskonałym i szeroko dostępnym sposobem na zadbanie o środowisko.
W tej samej kategorii warto także wspomnieć o świadomym wybieraniu opakowań, w których znajdują się kupowane przez nas produkty. Te pochodzące z recyklingu, papierowe, a nie plastikowe stanowią najlepszy wybór. Dodatkowo, warto unikać jednorazowych opakowań czy słomek używanych w gastronomii na wynos. Wybierajmy restauracje oferujące ekologiczne pojemniki, a własnoręcznie przygotowane jedzenie pakujmy w wielorazowe naczynia. Obecnie, mamy do wyboru całą gamę takich pojemników wykonanych na przykład z łuski ryżowej.
Osobnym obszarem, w którym powinniśmy działać z myślą o środowisku, jest segregacja odpadów. Dlaczego warto to robić?
Segregacja odpadów pozwala na przetworzenie ich na zasadzie recyklingu i ponowne użycie (np. makulatura),
Utylizacja odpadów posegregowanych pozwala na przeprowadzenie tego procesu ze znacznie mniejszym zużyciem wody i prądu,
Selektywna zbiórka odpadów jest bardziej opłacalna - osoby, które nie segregują śmieci, płacą za to więcej.
Wymiana urządzeń na energooszczędne - czy to ma sens?
Do kwestii oszczędzania energii elektrycznej, wielu ludzi ma dość sceptyczne podejście. Dlaczego? Ponieważ dopóki na swoim rachunku za prąd nie zauważą istotnych zmian, nie uwierzą w zasadność wymiany żarówek czy urządzeń AGD i RTV na energooszczędne. Aby mogli te zmiany dostrzec, musieliby dokonać modyfikacji w swoich zasobach sprzętowych i tak koło się zamyka. Tym niemniej warto uwierzyć w zapewnienia producentów i sprzedawców i stopniowo, zgodnie z możliwościami finansowymi pozbywać się z gospodarstwa domowego “prądożernych” urządzeń. Sposobów na to, jak oszczędzać prąd jest naprawdę sporo. Każdy z nas powinien wybrać takie, które są w zasięgu jego możliwości organizacyjnych i finansowych. Najważniejsze jednak, aby podjąć jakiekolwiek kroki w kierunku oszczędzania energii.
Aspektem, który także warto rozważyć w kontekście oszczędności jest zmiana sprzedawcy prądu. Liczne przykłady pokazują bowiem, że niektóre firmy w tej samej kwocie mogą zaoferować swoim klientom znacznie więcej kWh niż konkurencja. W skrócie - im mniej będzie musiała pracować elektrownia, tym mniej zanieczyszczeń zostanie uwolnionych do atmosfery.
Ekologiczne środki transportu - dla zdrowia i środowiska
Rozwój transportu w ostatnich dziesięcioleciach spowodował dynamiczny wzrost zanieczyszczenia powietrza. Niestety gazy, pyły, węglowodory, metale ciężkie i inne substancje uwalniane przez pojazdy są znacznie bardziej szkodliwe dla ludzi i zwierząt niż na przykład te powstające wskutek działalności przemysłowej. Dlaczego? Ponieważ zanieczyszczenia pochodzące z transportu rozprzestrzeniane są w dużych stężeniach i na niskich wysokościach, bezpośrednio w skupiskach ludzkich. Spaliny samochodowe odpowiedzialne są za ok. 70% kancerogennego ryzyka związanego z zanieczyszczeniami powietrza.
Co zrobić, aby przeciwdziałać rosnącemu stężeniu spalin w powietrzu? Przede wszystkim ograniczyć ruch samochodów osobowych. Transport zbiorowy jest dużo bardziej neutralny, gdyż jednocześnie przewozi kilkukrotnie więcej osób przy jedynie nieco większym wytworzeniu spalin. Na popularności zyskują także bezemisyjne środki transportu, ale na ich powszechną dostępność trzeba będzie jeszcze poczekać. Każdy z nas może jednak już teraz podejmować świadome decyzje i w ramach codziennej aktywności przesiąść się na rower lub więcej chodzić pieszo. Takie wybory będą z pewnością korzystne nie tylko dla środowiska naturalnego, ale także dla naszego zdrowia i kondycji.
Fotowoltaika jako sposób na ekologiczną energię
Tradycyjne elektrownie węglowe produkują w Polsce aż 85% energii elektrycznej. Jak wynika z danych Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE) polskie elektrownie są odpowiedzialne za emisję 11% pyłów zawieszonych PM2.5, 51% dwutlenki siarki oraz 31% tlenków azotu. Jeżeli wziąć pod uwagę to, że dekarbonizacja w Polsce przebiega ze znikomą dynamiką, a udział OZE w ogólnej produkcji energii jest więcej niż niezadowalający, to warto rozważyć samodzielną inwestycję w dostępne obecnie rozwiązania. Jednym z nich jest fotowoltaika.
Istnieje wiele argumentów przemawiających za tym, aby choćby rozważyć inwestycję w instalację fotowoltaiczną. Pierwszy z nich to, jak już wskazaliśmy, dbałość o środowisko naturalne. Kolejny to świetna okazja do oszczędności, gdyż w zależności od mocy i wydajności instalacji, inwestycja zwróci się stosunkowo szybko, a także pozwoli uniezależnić się od dostaw energii z tradycyjnych elektrowni. Przygotowane przez rząd we współpracy z UE dofinansowanie do fotowoltaiki, to następny argument przemawiający za opłacalnością przedsięwzięcia. Celem dokonania rozeznania w warunkach, kosztach i etapach zakładania instalacji fotowoltaicznej, warto przejrzeć ranking firm fotowoltaicznych 2023 i dopytać o szczegóły.
Rośliny pomogą w walce z zanieczyszczonym powietrzem
W niektórych polskich miastach programy zagospodarowania przestrzennego na najbliższe lata zakładają inwestycje obejmujące budowę betonowych skwerów i znaczną lub całkowitą redukcję drzew oraz innej roślinności obecnych w tych miejscach. Plany te stoją całkowicie w sprzeczności z dobrostanem środowiska, dbaniem o zdrowie ludzi oraz zwierząt. W kontekście postępującego zanieczyszczenia powietrza, wycinka drzew jest właściwie najgorszą możliwą do podjęcia decyzją. Co więcej, plany urbanistyczne powinny obecnie zakładać jak największą ilość nasadzeń i wzmożoną dbałość o te istniejące.
Dlaczego drzewa są tak ważne? Zestaw odpowiedzi na to pytanie potrafi przytoczyć nawet dziecko w wieku przedszkolnym. Tym bardziej dziwne, że wykształceni urzędnicy nie są tych odpowiedzi świadomi. Oto kilka z nich:
pochłaniają dwutlenek węgla - jedno drzewo potrafi wchłonąć rocznie nawet 4800 kg CO2,
produkują tlen - jedno, średniej wielkości drzewo potrafi pokryć roczne zapotrzebowanie jednego człowieka na tlen,
są naturalnymi filtrami powietrza - pochłaniają małe cząsteczki pyłów, a większe osiadają w ich koronach,
obniżają temperaturę otoczenia - dzięki procesowi transpiracji potrafią odparować w ciągu dnia nawet 400 l wody,
stanowią schronienie dla wielu organizmów - w ich koronach mieszkają ptaki, wiewiórki, owady.
Jak dbać o środowisko - co jeszcze można zrobić?
Na szczęście coraz więcej osób w naszym kraju i na świecie zadaje sobie pytanie: jak dbać o środowisko. Jednym z najważniejszych zadań społeczeństwa, jest zapewnienie kolejnym pokoleniom konkretnych odpowiedzi na to pytanie. To, co możemy zatem zrobić oprócz wprowadzenia w życie działań wspomnianych w artykule, to nieprzerwanie i przy każdej nadarzającej się okazji edukować w temacie konieczności dbania o środowisko i możliwych konsekwencji zaniechania takich postaw.
Tak, jak w przypadkach wielu inicjatyw społecznych, tak również tu siła społeczeństwa tkwi w każdej jego jednostce. Jeżeli każdy z nas wprowadzi na co dzień choć jedną zmianę zmierzająca do świadomej ochrony środowiska, to będziemy w stanie przyczynić się do zapewnienia przyszłym pokoleniom ludzi, roślin i zwierząt lepszej jakości życia.
Przydało się