Rząd przyjął projekt nowelizacji Prawa energetycznego
W dniu 24 listopada 2020 roku rząd przyjął projekt nowelizacji Prawa energetycznego, który przewiduje wiele zmian dla dostawców i odbiorców energii. Główne założenia projektu ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw, to innowacyjne rozwiązania dotyczące m.in. paliw ciekłych i gazu, zmiany w zakresie polityki energetycznej, czy elektroenergetyki. Celem przepisów ustawy było przede wszystkim wdrożenie przepisów dyrektywy rynkowej 2019/944.
Stworzenie centralnego systemu informacji rynku energii (CSIRE).
Przyjęty projekt nowelizacji prawa energetycznego przewiduje stworzenie centralnego systemu informacji rynku energii (CSIRE). Ustawa ma za zadanie wskazywać to, jakie dane będą mogły być gromadzone i udostępniane. CSIRE przewiduje wyposażenie odbiorców w tzw. inteligentne liczniki. Dzięki wprowadzeniu systemu, gospodarstwa domowe będą mogły być rozliczane za energię elektryczną zgodnie z rzeczywistym zużyciem, a nie według prognoz i to bez konieczności fizycznej obecności inkasenta. Zgodnie z opracowanym harmonogramem, tylko do końca 2023 roku, nowe liczniki mają być zainstalowane u co najmniej 15 proc. odbiorców danego OSD, w 2025 roku u ok. 35 proc., natomiast do końca 2028 roku ma je posiadać co najmniej 80 proc. gospodarstw domowych.
Z kolei, dane z liczników o pobranej z sieci i oddanej do niej energii, będą sumowane w okresach 15 min. Gromadzone mają być też informacje dotyczące m.in. parametrów jakościowych, mocy i innych, zbieranie których przewidywać mają odrębne przepisy. Dzięki stworzeniu CSIRE nastąpić ma skrócenie czasu potrzebnego na zmianę sprzedawcy prądu, jak i zniesienie barier, które towarzyszą wchodzeniu na rynek nowym sprzedawcom energii. Również odbiorcy końcowi uzyskają dostęp do swoich danych pomiarowych. Przy czym za niewłaściwą jakość dostarczanej energii elektrycznej, będzie im przysługiwała automatycznie naliczana bonifikata. Co ważne, odpowiedzialnym za zarządzanie systemem (w tym za przetwarzanie danych ze wszystkich inteligentnych liczników) będzie Operator Informacji Rynku Energii (OIRE). Funkcja ta zostanie powierzona Operatorowi Systemu Przesyłowego - Polskim Sieciom Elektroenergetycznym S.A. (PSE S.A.).
Zamknięte systemy dystrybucyjne
Przyjęty przez rząd projekt nowelizacji prawa energetycznego wprowadza również podstawy prawne dla funkcjonowania zamkniętych systemów dystrybucyjnych. Zgodnie z nowymi przepisami, Prezes URE, za zamknięty system dystrybucyjny uznać może centra handlowe, zakłady przemysłowe i centra usług wspólnych, jeśli spełniają one odpowiednie przesłanki wskazane w projekcie. Zaproponowany przepis wyklucza jednak możliwość przyznania statusu systemu zamkniętego deweloperom i spółdzielniom mieszkaniowym.
Ubiegać się o niego mogą za to podmioty posiadające osiedla przyzakładowe, na terenie których mieszkają pracownicy, jak i emerytowani pracownicy danego podmiotu. Przy czym Operator Systemu Dystrybucyjnego, który uzyska pozytywną decyzję o przyznaniu statusu operatora Zamkniętego Systemu Dystrybucyjnego, zwolniony zostanie z obowiązku:
- sporządzania planów rozwoju, których zakres obejmuje zaspokojenia obecnego i przyszłego zapotrzebowania na energię elektryczną lub paliwa gazowe,na okres nie krótszy niż 5 lat;
- przedkładania do zatwierdzenia taryf, pod pewnymi zastrzeżeniami.
Inne najważniejsze zmiany przewidziane w ustawie
Wśród innych zmian przewidzianych w ustawie, wymienić należy także:
- zwiększenie ochrony konsumentów poprzez wprowadzenie zakazu zawierania umów przez sprzedawców energii i gazu w formie akwizycyjnej (tzw. door to door);
- prawo do odzyskiwania energii, za sprawą nowelizacji pojawi się również podstawa dla odzyskiwania (rekuperacji) energii elektrycznej, która wprowadzana jest do sieci trakcyjnej podczas hamowania tramwajów czy pociągów. Rozliczanie energii dostarczanej w ten sposób do sieci następować będzie na podstawie różnicy ilości energii elektrycznej pobranej i zwróconej przez danego odbiorcę;
- usprawnienie kontroli i nadzór nad rynkiem energii, paliw gazowych oraz paliw ciekłych;
- wdrożenie europejskich regulacji dotyczących transgranicznych zdolności przesyłowych oraz odnoszących się m.in. do uczestnika rynku energii, którym będzie mógł zostać każdy odbiorca (również ten nieposiadający osobowości prawnej);
- możliwość cofnięcia koncesji, projekt nowelizacji umożliwia regulatorowi dokonanie tego, gdy nastąpi notoryczne naruszanie zbiorowych interesów konsumenta energii. Prezes URE będzie mógł cofnąć koncesję w sytuacji wydania przez Prezesa UOKiK wobec przedsiębiorstwa energetycznego decyzji o uznaniu praktyki za naruszającą zbiorowe interesy konsumentów.
Rząd w trybie obiegowym przyjął także projekt ustawy o promowaniu i wytwarzaniu energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (tzw. ustawą offshore). Zakłada on przede wszystkim zmiany w zakresie wymagań projektowania, budowy, eksploatacji i likwidacji morskich farm wiatrowych, planów łańcucha dostaw materiałów i usług, a także kwestii związanych z przyłączeniem morskich farm wiatrowych do sieci elektroenergetycznej.
Zielone światło dla magazynów energii
W projekcie nowelizacji przewidziano również kompleksowe rozwiązania dla rozwoju magazynów energii, które stanowią niezbędny element transformacji energetyki w kierunku niskoemisyjnym. Zapewniają one bowiem elastyczność funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, zwiększając możliwości wykorzystania energii ze źródeł OZE, a także poprawiając bezpieczeństwo całego systemu elektroenergetycznego. Wprowadzone w nowelizacji przepisy ułatwiające działalność magazynów energii elektrycznej, dotyczą m.in.:
wprowadzenia jednolitej definicji magazynowania energii elektrycznej oraz magazynu energii elektrycznej. Dzięki temu rozwiązane zostały problemy interpretacyjne, które dotychczas wynikały z niespójności obu tych definicji w różnych aktach prawnych. Przy czym zmiana definicji odbiorcy końcowego pozwoliła na wyłączenie z kategorii zużycia końcowego, energii zużywanej na potrzeby magazynowania energii (energia wprowadzana do magazynu, a także straty związane z jej magazynowaniem nie będą już uznawane za zużycie odbiorcy końcowego);
całkowitego wyłączenie z obowiązku posiadania taryfy magazynowania energii elektrycznej. Magazynowanie energii zostało bowiem całkowicie wyłączone z obowiązku sporządzania taryf (pozwala to na dużą elastyczność odpowiadania na różne potrzeby rynku, w zakresie usług świadczonych przez magazyny energii i ich wyceny);
jasnego określenia zasad koncesjonowania. Magazyny energii o mocy do 10 MW nie będą wymagały koncesji, natomiast te o mocy powyżej 50 kW będą musiały być wpisane do rejestru magazynów prowadzonego przez Operatora Systemu Przesyłowego lub Operatora Systemu Dystrybucyjnego właściwego dla danego obszaru. Rejestr magazynów energii obejmować będzie ich podstawowe parametry techniczne (takie jak np. pojemność urządzenia);
likwidacji podwójnego pobierania opłat dystrybucyjnych i przesyłowych za energię pobraną z sieci do magazynu i oddaną z magazynu do sieci;
reguły salda. W rozliczeniach za usługę przesyłania i dystrybucji energii elektrycznej dla magazynu energii przyjmuje się regułę salda. Oznacza to, że podstawą do rozliczeń stawki sieciowej ma być różnica pomiędzy ilością energii elektrycznej pobranej przez magazyn i energii ponownie wprowadzonej przez niego do sieci (określa się to mianem straty w procesie magazynowania energii elektrycznej). Jako uzasadnienie przyjęty został fakt, że wprowadzona z magazynu energii do sieci będzie zużyta przez odbiorcę końcowego, który będzie obciążony opłatą sieciową za tę ilość zużytej energii elektrycznej;
uregulowania dotyczącego wydawania warunków przyłączania oraz umów o przyłączenie. Otóż termin na wydanie warunków przyłączenia dla magazynu energii przyłączonego do sieci o napięciu znamionowym nie wyższym niż 1 kV określony został w ustawie na 30 dni, zaś dla magazynu przyłączonego do sieci o napięciu znamionowym wyższym niż 1 kV na 150 dni;
uregulowania kwestii ekspertyzy wpływu urządzeń na system elektroenergetyczny. Nie będzie ona sporządzana w przypadku gdy magazyn energii elektrycznej stanowić będzie część jednostki wytwórczej o łącznej mocy zainstalowanej urządzenia i jednostki wytwórczej nie większej niż 2 MW lub też kiedy magazyn stanowić będzie część instalacji odbiorcy końcowego o łącznej mocy zainstalowanej i mocy przyłączeniowej instalacji odbiorcy końcowego nie większej niż 5 MW;
obowiązku sporządzania przez operatora systemu magazynowania instrukcji ruchu i eksploatacji instalacji magazynowej. Niezbędne jest także skonsultowanie jej z użytkownikami systemu i przedłożenia do zatwierdzenia przez Prezesa URE (na wzór funkcjonującego obowiązku sporządzenia instrukcji ruchu i eksploatacji sieci, zarówno przez operatora systemu dystrybucyjnego, jak i operatora systemu przesyłowego).
Ustawa ma wejść w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem niektórych przepisów, które zaczną obowiązywać w innych terminach.
