Odbiór instalacji fotowoltaicznej - wszystko, co musisz wiedzieć!

Odbiór fotowoltaiki - czemu służy?

Odbiór fotowoltaiki wykonany za pośrednictwem protokołu odbioru instalacji fotowoltaicznej, to kluczowy etap całego procesu montażu. Celem przeprowadzenia odbioru instalacji fotowoltaicznej jest upewnienie się, że wszystkie prace zostały wykonane zgodnie z przyjętą wiedzą technologiczną i normami.

Prawidłowy montaż instalacji fotowoltaicznej bada się dokonując testów końcowych i pomiarów zgodnie z normą PN-EN 62446. Instalacja fotowoltaiczna, oprócz tego, powinna odpowiadać m.in. :

• zestawowi norm PN-HD 60364 - Instalacje elektryczne niskiego napięcia,
• normie PN-EN 61173 - Ochrona przepięciowa fotowoltaicznych (PV) systemów wytwarzania mocy elektrycznej,
• normie PN-EN 61724 – Wydajność systemu fotowoltaicznego — Część 1: Monitorowanie,
• normie PN-EN IEC 61730 – Ocena bezpieczeństwa modułu fotowoltaicznego (PV),
• normie PN-EN 62109 – Bezpieczeństwo konwerterów mocy stosowanych w fotowoltaicznych systemach energetycznych — Część 1: Wymagania ogólne i Część 2: Wymagania szczegółowe dotyczące falowników.

Powyżej wskazaliśmy jedynie przykładowe dokumenty prawne. Ich lista jest jednak znacznie dłuższa.

Wszystkie te wymagania służą całkowitemu usunięciu bądź obniżeniu ryzyka wystąpienia niebezpiecznych lub niepożądanych sytuacji związanych z instalacją fotowoltaiczną, takich jak:

• pożar fotowoltaiki,
• porażenie prądem,
• niska wydajność systemu,
• zwiększona częstotliwość prac serwisowych.

Warto zatem by prace odbywały się z należytą uwagą, zgodnie z przyjętymi procedurami, przez osobę posiadającą odpowiednie kwalifikacje.

Odbiór instalacji fotowoltaicznej - kto i kiedy go przeprowadza?

Kontrola systemu fotowoltaicznego poprzedzająca odbiór fotowoltaiki powinna zostać przeprowadzona przez osobę posiadającą wiedzę i uprawnienia do zajmowania się instalacjami fotowoltaicznymi, a zatem:

• ważne świadectwo kwalifikacyjne uprawniające do zajmowania się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci w zakresie dozoru lub,
• certyfikat UDT (zgodnie z art. 136 ustawy o odnawialnych źródłach energii) lub,
• uprawnienia budowlane w specjalności instalacyjnej w zakresie sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych.

Tymi samymi kwalifikacjami powinny legitymować się osoby zajmujące się projektowaniem i montażem samej instalacji.

W ramach badań działania instalacji, kontrolujący powinien:

• sprawdzić stronę DC i AC instalacji,
• sprawdzić rozwiązania z zakresu ochrony przeciwprzepięciowej i przeciwporażeniowej,
• dokonać testów ciągłości uziemienia i polaryzacji,
• przeprowadzić pomiar rezystancji izolacji,
• dokonać pomiarów prądu,
• wykonać testy funkcjonalności.

Przy badaniach związanych z odbiorem fotowoltaiki konieczne jest posługiwanie się specjalistycznym sprzętem: testerem rezystancji izolacji, multimetrem, amperomierzem, urządzeniem do pomiaru krzywych I-V czy kamerą termowizyjną (opcjonalnie). Przydatne mogą być też elementy do wywołania chwilowego zwarcia (np. końcówki MC4).

Dokumentacja odbioru instalacji fotowoltaicznej

Podstawą do przeprowadzenia odbioru instalacji fotowoltaicznej powinna być szczegółowa dokumentacja, zawierająca specyfikację i charakterystykę pracy wszystkich urządzeń wchodzących w skład zestawu.

Pełna dokumentacja instalacji fotowoltaicznej oprócz tego powinna zawierać również m.in.:

• wyniki testów przeprowadzonych podczas odbioru,
• karty katalogowe, gwarancyjne dla wszystkich elementów systemu (a przynajmniej dla modułów i falownika/ów),
• procedury wyłączenia instalacji fotowoltaicznej/awaryjnego wyłączenia lub rozłączenia instalacji,
• procedury bezpieczeństwa i listę kontrolną dla awarii systemu.

Dodatkowo, zgodnie z normą PN EN 62446 wskazane jest wykonanie badań kamerą termowizyjną. Nie jest to jednak konieczność.

Protokół odbioru instalacji fotowoltaicznej - co powinien zawierać?

Podstawowym dokumentem potwierdzającym i podsumowującym przeprowadzenie odbioru jest tzw. protokół odbioru instalacji fotowoltaicznej - wzór tego dokumentu stanowi listę kontrolną dla wykonywanych testów.

Wzór protokołu odbioru instalacji fotowoltaicznej zwykle składa się z części:

• informacyjnej, w której wskazane są:
  • dane osobowe i adresowe właściciela oraz wykonawcy elektrowni,
  • lokalizacja instalacji,
  • dane na temat instalacji (data uruchomienia, moc, prognozowana produkcja)
• technicznej, w której sprawdza się:
  • ilość, typ oraz markę modułów fotowoltaicznych wraz ich parametrami,
  • ilość, typ oraz markę falownika/ów wraz ich parametrami,
  • obwody prądowe instalacji,
  • poprawność wykonania instalacji z ofertą oraz względem warunków montażowych (związanych np. z zacienieniem).
  • dane podstawowe związane ze stroną DC (m.in. poprawność zaprojektowania i doboru urządzeń),
  • ochronę przed porażeniem po stronie DC,
  • ochronę przed skutkami uszkodzeń izolacji po stronie DC (bada się czy zastosowano np. system monitorowania rezystancji uziemienia) ,
  • ochronę przed efektami wyładowań i przepięć po stronie DC (np. sposób prowadzenia ścieżek kablowych, zastosowanie ogranicznika przepięć),
  • zabezpieczenia nadprądowe po stronie DC,
  • uziemienie i system połączeń po stronie DC,
  • prawidłowość doboru i montażu elementów systemu (np. zgodność wtyczek i gniazd, wytrzymałość przewodów na warunki atmosferyczne) - po stronie DC.
  • system AC (m.in. obecność środków izolacji inwertera, ustawienia falownika, dobór urządzenia różnicowoprądowego),
  • system montażowy (m.in. zachowanie odstępów wentylacyjnych, od krawędzi dachu, poprawność montażu zgodnie z zaleceniami producenta),
  • oznakowanie (przewodów, urządzeń, rozłączników) zgodnie z normą.

Do tego, w protokole umieszcza się również wyniki pomiarów m.in.:

• łańcucha generatora PV,
• zabezpieczeń nadprądowych DC,
• okablowania,
• rezystancji izolacji,
• rozłączników izolacyjnych.

Całość powinna być podsumowana oświadczeniem o poprawności wykonania systemu oraz o odpowiedzialności za jego bezpieczną pracę, potwierdzonym podpisem kontrolera.

Protokół odbioru instalacji fotowoltaicznej - wzór

Wygląd protokołu może być różny, w zależności od celu kontroli lub podmiotu wykonującego - nie istnieje bowiem konkretny, odgórny szablon. Przykładowy wzór odbioru instalacji fotowoltaicznej znajdziecie poniżej:

Źródło: Odbiór systemu fotowoltaicznego PV, dr inż. Tadeusz Zdanowski, Magazyn Fotowoltaika 1/2018

Źródło: Odbiór systemu fotowoltaicznego PV, dr inż. Tadeusz Zdanowski, Magazyn Fotowoltaika 1/2018

Odbiór instalacji fotowoltaicznej - cena

Jak widać, przeprowadzenie odbioru instalacji to przedsięwzięcie wymagające dogłębnej znajomości zasad działania systemów elektrycznych, fotowoltaicznych oraz związanych z nimi norm i przepisów. Ile może zatem kosztować odbiór instalacji fotowoltaicznej?

Dobra wiadomość jest taka, że gdy chodzi o odbiór instalacji fotowoltaicznej cena nie musi Was martwić - odbioru powinna bowiem dokonać firma wykonująca Waszą instalację w cenie usługi.

Co jednak, jeśli zdecydowaliśmy się na samodzielny montaż instalacji fotowoltaicznej, a zakład energetyczny wymaga odbioru potwierdzonego podpisem osoby posiadającej uprawnienia? Jak udało nam się sprawdzić, na popularnych serwisach aukcyjnych cena odbioru instalacji fotowoltaicznej to ok. 1500 zł netto. W ramach usługi, kupujący otrzymuje projekt instalacji, protokół odbioru oraz wniosek do zakładu energetycznego.

Czy odbiór instalacji fotowoltaicznej przez Straż Pożarną i Zakład Energetyczny jest konieczny?

Możecie się zastanawiać, czy odbiór instalacji przeprowadzany na etapie końca prac montażowych to jedyny odbiór jaki może przejść Wasza instalacja fotowoltaiczna. Czy konieczny może być np. odbiór instalacji fotowoltaicznej przez Straż Pożarną? Czy zgodnie z prawem wymagany jest odbiór instalacji fotowoltaicznej przez Zakład Energetyczny? Spieszymy z odpowiedziami na te pytania.

Odbiór instalacji fotowoltaicznej przez Straż Pożarną

Od września 2020 roku zestawy fotowoltaiczne o mocy większej niż 6,5 kW wymagają uzgodnienia projektu instalacji z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz zgłoszenia instalacji do powiatowej lub miejskiej komendy PSP. Ten ostatni obowiązek wiąże się z przeprowadzeniem odbioru instalacji fotowoltaicznej przez Straż Pożarną.

Zgłoszenie i ewentualne prace kontrolne przeprowadzane przez PSP są darmowe.

Odbiór fotowoltaiki przez Zakład Energetyczny

Swoistego odbioru może również dokonać operator sieci energetycznej przed przyłączeniem instalacji fotowoltaicznej do sieci. Jak można przeczytać np. na stronie Energa Operator:

“W terminie 30 dni od otrzymania kompletnego zgłoszenia ENERGA-OPERATOR SA dokona sprawdzenia technicznego zgłoszonej mikroinstalacji i w przypadku pozytywnego wyniku sprawdzenia, dokona przyłączenia mikroinstalacji zgłoszonej przez odbiorcę końcowego”.

Przed podłączeniem fotowoltaiki do sieci operator sieci dystrybucyjnej musi się upewnić czy praca Waszej elektrowni słonecznej nie będzie miała negatywnego wpływu na pracę sieci. W przypadku odbioru instalacji fotowoltaicznej przez Zakład Energetyczny sprawdzeniu podlega m.in. rodzaj i moc zainstalowanego źródła energii, a także parametry falownika.