Rozdzielnica elektryczna - co to jest?
Może jeszcze zanim przejdziemy do szczegółowej definicji, to pozostaniemy na chwili przy kwestii nazewnictwa. Rozdzielnica elektryczna to nie jest bowiem jedyna nazwa tego urządzenia. Spotkać się też możecie z określeniami: skrzynka elektryczna, tablica rozdzielcza. Będziemy je stosować wymiennie w tym artykule. Czasem spotyka się jeszcze nazwę: rozdzielnia elektryczna. Formalnie jest to autonomiczna część stacji elektroenergetycznej, czyli może być to osobne pomieszczenie lub wydzielony kawałek terenu.
Skoro kwestię nazewnictwa mamy już usystematyzowaną to przejdźmy do tego, czym tablica rozdzielcza w ogóle jest. Najprościej rzecz ujmując to miejsce, w którym rozdzielona zostaje energia elektryczna na poszczególne obwody. Czyli z jednej (lub więcej) linii zasilającej doprowadzonej do rozdzielnicy mamy większą liczbę linii odpływowych.
Nie będziemy tutaj za bardzo rozwodzić się nad różnymi rodzajami rozdzielnic. W przypadku instalacji przygotowywanych dla gospodarstw domowych najczęściej spotyka się rozdzielnice wewnętrzne, naścienne, tablicowe na prądy znamionowe do 100-150 A.
Funkcje skrzynki rozdzielczej
Co składa się na rozdzielnicę elektryczną? Ogólnie są to urządzenia i podzespoły, które służą do zarządzania obwodami elektrycznymi i ich kombinacjami. Chodzi konkretnie o takie czynności jak: łączenie, przerywanie i rozdzielanie obwodów.
Funkcje elementów składowych są następujące:
- rozdzielcze,
- regulacyjne,
- pomiarowe,
- ochronne,
- sterownicze,
- sygnalizacyjne.
Oczywiście, niezbędne są też dodatkowe elementy, które będą pełnić rolę przewodową, izolacyjną oraz wspierającą. Dopiero z nimi rozdzielnica elektryczna może poprawnie i bezpiecznie pełnić swoje funkcje.
Przejdźmy teraz do szczegółowego opisu elementów tablicy rozdzielczej.
Budowa i elementy skrzynki elektrycznej
Jak już pisaliśmy, podstawowy schemat budowy rozdzielnicy wygląda następująco:
- linie zasilające,
- skrzynka rozdzielcza,
- linie odpływowe.
Zajrzymy teraz do wnętrza skrzynek zasilających i przyjrzymy się poszczególnym elementom:
rozłącznik izolacyjny - podstawowa składowa, włącza lub wyłącza zasilanie w domowej instalacji elektrycznej; czasem możemy spotkać się z określeniem “główny bezpiecznik”;
wyłączniki różnicowoprądowe - ich głównym zadaniem jest odcięcie prądu w obwodzie, jeśli wykryją zwarcie lub inne zagrożenie (upływ prądu do ziemi lub przewodu ochronnego);
odgromnik - zwany też ogranicznikiem przepięciowym, zabezpiecza on instalację elektryczną przed skutkami wyładowań atmosferycznych oraz efektem awarii sieci dystrybucyjnej;
wyłącznik nadmiarowo-prądowy - wypiera to, co wiele osób nazywa tradycyjnymi bezpiecznikami, czyli wkładki topikowe, chroni obwody oraz urządzenia do nich podpięte przed skutkami ewentualnych zwarć i przeciążeń;
lampki sygnalizacyjne - ułatwiają życie odbiorcom prądu, ponieważ informują o tym, czy w naszej rozdzielnicy lub danym obwodzie jest prąd.
Ile mieć obwodów elektrycznych w mieszkaniu/domu?
Czasem można natknąć się na pytania dotyczące tego, ile powinno być obwodów elektrycznych w gospodarstwie domowym. Zakłada się, że każde pomieszczenie powinno mieć własny obwód elektryczny. Dodatkowo osobne kable będą zasilały nasze oświetlenie. Pamiętać należy, że jeśli mamy więcej niż jeden poziom w domu/mieszkaniu, to na każdy z nich powinien przypadać osobny obwód dla oświetlenia.
Kolejna sprawa to urządzenia AGD. Warto zastanowić się, nad stworzeniem osobnego obwodu dla takich urządzeń jak: lodówka, pralka, zmywarka, zamrażarka oraz ewentualnych urządzeń grzewczych lub klimatyzatorów, a także bramy elektrycznej i alarmu z systemem monitorującym.
Dodatkowo, często też pada pytanie o to, ile powinno być wyłączników różnicowoprądowych. Z punktu widzenia odbiorcy ich liczba powinna odpowiadać architekturze danej instalacji elektrycznej. Powinniśmy być w stanie w miarę szybko wykryć, gdzie jest problem z prądem i móc go usunąć. Zakłada się jednak, że minimum, to dwa wyłączniki różnicowoprądowe.
Dobrze zaprojektowana instalacja elektryczna w domu to dla wielu osób po prostu kolejny wydatek, stąd często dąży się do ograniczenia kosztów. Prawda jest jednak taka, że remont generalny czy budowa, to inwestycja długoterminowa i z nieruchomości będziemy korzystać długie lata. Warto więc instalację wykonać zgodnie z poradami specjalisty. Choćby po to, aby w przyszłości wytrzymała przykładowo większą ilość urządzeń elektrycznych podpiętych do gniazdek.
Kto może zakładać rozdzielnicę elektryczną?
Bardzo ważne jest, aby prace instalacyjne w tym zakresie przeprowadzał fachowiec o dużej wiedzy, a także doświadczeniu. Dlaczego? Ponieważ wadliwa rozdzielnica może być powodem zwarć, a nawet pożaru.
Jeśli uważacie, że wynagrodzenie specjalisty to zbędny wydatek, to chcielibyśmy przypomnieć Wam o kwestii formalnej. Procedura budowania przyłącza energetycznego zakłada bowiem, że podpiszecie oświadczenie o tym, że instalacja elektryczna wolna jest od wad. Tym samym bierzecie na siebie odpowiedzialność za wszelkiego rodzaju niedociągnięcia. A to wiąże się z wypłatą odszkodowań oraz ewentualnymi karami od firmy energetycznej.
Kiedy podpiszecie umowę z elektrykiem, to cała odpowiedzialność spada na jego barki. Oczywiście lepiej jest wybrać solidnego fachowca tak, żeby wszystko zostało wykonane prawidłowo. Dla wszystkich to najbezpieczniejsze rozwiązanie.
Rozdzielnica elektryczna - o czym jeszcze warto pamiętać?
Czasem umyka to w trakcie wykonywania skrzynki rozdzielczej, jednak podstawową sprawą jest właściwe oznaczenie wszystkich elementów. Przeciętny odbiorca prądu może nie odróżnić poszczególnych elementów rozdzielni (no może poza lampkami sygnalizacyjnymi). Od razu zatem należy wymagać czytelnych oznaczeń, a także schematu budowy skrzynki rozdzielczej.
Dzięki temu w przyszłości sami będziemy mogli odłączyć napięcie w danym obwodzie, na przykład z powodu remontu pomieszczenia. Zlokalizujemy też bez problemu zwarcie lub inny problem z instalacją. A wszystko to bez konieczności wzywania fachowca “na już”.
Mamy nadzieję, że rozdzielnica nie jest już dla Was magiczną “czarną skrzynką” i rola tego elementu instalacji elektrycznej stała się dla Was jasna.
