Instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia i pozwolenia - kiedy?

Instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia lub pozwolenia - czy to możliwe?

Formalności związane z instalacją paneli fotowoltaicznych w ostatnich latach przeszły sporo zmian. Na szczęście - na korzyść ich użytkowników. Jeszcze do niedawna, użytkowanie instalacji PV wiązało się z uciążliwą ścieżką biurokratyczną. Wytwórcy mieli obowiązek m.in. prowadzenia działalności gospodarczej, a także uzyskania koncesji na sprzedaż energii.

Po kolejnych nowelizacjach przepisów proces formalny związany z budową, przyłączeniem i eksploatacją fotowoltaiki mocno się uprościł. Ułatwienia dotyczą przede wszystkim podmiotów, które produkują energię ze słońca za pomocą mikroinstalacji, do zaspokajania własnych potrzeb energetycznych.

Nie oznacza to jednak, że w każdym przypadku możliwa będzie praca instalacji fotowoltaicznej bez zgłoszenia lub pozwolenia. Prosumentów nadal dotyczą bowiem obowiązki formalne wynikające przede wszystkim z dwóch dokumentów prawnych:

• z ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku - Prawno budowlane,
• z ustawy z dnia 10 kwietnia 1997 roku - Prawo energetyczne.

Konieczność uzyskania stosownego pozwolenia lub wykonania zgłoszenia, zależy od wielkości i rodzaju instalacji fotowoltaicznej. Zatem, kiedy możliwa jest instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia do zakładu energetycznego? Czy można wybudować fotowoltaikę bez pozwolenia lub zgłoszenia budowlanego?

Fotowoltaika bez pozwolenia lub zgłoszenia budowlanego - kiedy?

Zacznijmy od kwestii związanych z przepisami ustawy Prawo budowlane. Czy można zamontować fotowoltaikę bez pozwolenia lub zgłoszenia budowlanego? Jeśli tak, to kiedy?

Zgodnie z art. 29 ust. 4, pkt. 3, lit. c ustawy Prawo budowlane:

Nie wymaga decyzji o pozwoleniu na budowę oraz zgłoszenia, o którym mowa w art. 30, wykonywanie robót budowlanych polegających na instalowaniu pomp ciepła, wolno stojących kolektorów słonecznych, urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej nie większej niż 150 kW z zastrzeżeniem, że do urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 6,5 kW stosuje się obowiązek uzgodnienia z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, zwany dalej „uzgodnieniem pod względem ochrony przeciwpożarowej”, projektu tych urządzeń oraz zawiadomienia organów Państwowej Straży Pożarnej, o którym mowa w art. 56 ust. 1a.

Dotyczy to zarówno instalacji dachowych, jak i fotowoltaiki na gruncie.

Instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia do Straży Pożarnej

Jak z pewnością zauważyliście, ustawodawca w tym samym artykule, w którym zdjął obowiązek posiadania pozwoleń lub zgłoszeń budowlanych, nakłada na niektórych właścicieli systemów PV inny obowiązek prawny. O czym mowa?

Przede wszystkim o powinności dokonania uzgodnienia instalacji z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń PPOŻ, pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej. Drugim obowiązkiem jest zgłoszenie instalacji w odpowiednim punkcie Państwowej Straży Pożarnej. Które instalacje fotowoltaiczne bez zgłoszenia do Straży Pożarnej mogą działać bezkarnie?

Obowiązek dokonania uzgodnień z rzeczoznawcą ds. PPOŻ oraz zawiadomienia organów PSP nie dotyczy systemów fotowoltaicznych zamontowanych m.in. na dachu i gruncie, których moc nie przekracza 6,5 kW.

Wszystkie instalacje fotowoltaiczne o mocy mniejszej lub równej 6,5 kW mogą zatem działać bez zgłoszenia do Państwowej Straży Pożarnej i bez formalności PPOŻ.

Czy trzeba zgłaszać instalację fotowoltaiczną do energetyki?

Kolejna kwestia, która może interesować użytkowników instalacji fotowoltaicznych, dotyczy obowiązku zgłaszania fotowoltaiki operatorowi sieci dystrybucyjnej. Czy instalację fotowoltaiczną trzeba zgłaszać do energetyki? Odpowiedź na to pytanie zależy od tego, z jakiego typu systemu fotowoltaicznego planujemy korzystać. Istnieją bowiem różne rodzaje instalacji fotowoltaicznych, które mają różny wpływ na działanie sieci.

• Instalacje fotowoltaiczne off-grid, czyli instalacje niepodłączone do sieci elektroenergetycznej. Funkcjonują one w obrębie wewnętrznej sieci elektrycznej obiektu i do działania wymagają zintegrowanego magazynu energii. Ten typ instalacji wyklucza wprowadzanie energii elektrycznej z instalacji do sieci.
• Instalacje fotowoltaiczne on-grid to systemy działające we współpracy z siecią elektroenergetyczną. Nadwyżki prądu są w tym przypadku odsyłane do sieci i obliczane zgodnie z obowiązującym systemem rozliczeń prosumenckich.
• Instalacje fotowoltaiczne hybrydowe - potrafią działać zarówno we współpracy z siecią elektryczną, jak i poza nią - jako system niezależny.

Czy trzeba zgłaszać instalację fotowoltaiczną do energetyki w każdym z powyższych przypadków?

Instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia do OSD? Przy on-grid i hybrydzie to niemożliwe

W przypadku systemów on-grid (czyli podłączonych do sieci, odsyłających do niej nadwyżki z produkcji) sytuacja jest jednoznaczna. Jeśli decydujemy się na podłączenie fotowoltaiki do sieci, jest to jednoznaczne z obowiązkiem zgłoszenia jej do sieci. Dlaczego?

Operatorzy sieci dystrybucyjnych mają obowiązek bilansować system i prowadzić ruch sieciowy, z zachowaniem niezawodności i jakości dostarczania energii. Tymczasem pracująca instalacja fotowoltaiczna w znaczący sposób może zmieniać parametry funkcjonowania sieci elektroenergetycznej. O tym, jak duży jest to wpływ, może świadczyć kwestia “fotowoltaika - za wysokie napięcie w sieci”. Dlatego, aby zagwarantować wszystkim odbiorcom energię elektryczną zgodną z przyjętymi przepisami i normami, OSD muszą mieć informację o pracujących systemach wytwórczych, wprowadzających energię do sieci.

Podobnie sprawa ma się z instalacjami typu mieszanego, czyli z fotowoltaiką hybrydową. Co istotne, w tym przypadku zgłosić należy nie tylko samą instalację PV, ale również magazyn energii. Według interpretacji OSD, magazyn energii stanowi bowiem źródło wytwórcze, a to oznacza, że:

• jego montaż należy zgłosić operatorowi,
• jego moc będzie doliczona do mocy instalacji fotowoltaicznej (co np. w przypadku systemu opustów może zmienić współczynnik rozliczeń).

Szczegółowo na temat sposobu i warunków zgłaszania fotowoltaiki do sieci pisaliśmy w naszym artykule “Jak podłączyć fotowoltaikę do sieci? Formalności krok po kroku”.

Instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia - z akumulatorami

A co z instalacjami off-gridowymi, wyposażonymi w magazyny energii? Czy też należy je zgłaszać? Zapytaliśmy o to przedstawiciela Energi.

Zgodnie z uzyskanymi informacjami, ponieważ fotowoltaika off-grid działa wyłącznie w obrębie domowej sieci elektrycznej, pozostaje bez wpływu na sieć elektroenergetyczną. A zatem off-gridowa instalacja fotowoltaiczna bez zgłoszenia do sieci, jest jak najbardziej legalna.

Fotowoltaika bez pozwolenia z energetyki i bez akumulatorów. Czy to możliwe i legalne?

Warto jeszcze wspomnieć o hipotetycznej sytuacji, w której inwestor decyduje się na swego rodzaju fotowoltaikę off-grid bez akumulatorów. Jak to możliwe?

Współczesne inwertery fotowoltaiczne są wyposażone w funkcje zarządzania mocą i produkowaną energią. Z ich pomocą można ograniczyć moc instalacji i wytwarzanie do określonego poziomu lub dążyć do zerowego eksportu. Wymaga to jednak podłączenia dodatkowego licznika do fotowoltaiki, który będzie analizować bieżące zużycie energii w obiekcie i przesyłał niezbędne dane do falownika.

Korzystając z tej funkcji, można byłoby w teorii stworzyć fotowoltaikę off-grid bez akumulatora. System zaspokajałby jedynie bieżące zapotrzebowanie na energii, a zatem nie produkowałby i nie odsyłał nadwyżek do sieci. Pozostaje pytanie, czy można byłoby użytkować taką fotowoltaikę bez zgłoszenia i pozwolenia ze strony zakładu energetycznego?

Jako że przepisy nie regulują podobnej kwestii, postanowiliśmy zadać takie pytanie operatorowi. Po otrzymaniu odpowiedzi, podzielimy się nią w tym artykule.

Kara za niezgłoszenie instalacji fotowoltaicznej?

Co w sytuacji, gdy pomimo obowiązku nie poinformowaliśmy OSD o montażu i uruchomieniu fotowoltaiki? Czy obowiązuje jakaś kara za niezgłoszenie instalacji fotowoltaicznej?

Przede wszystkim warto pamiętać, że takim manewrem... ukarzemy się sami. O co chodzi? Zgłoszenie instalacji fotowoltaicznej gwarantuje nam (darmową!) wymianę licznika na dwukierunkowy. Dzięki niemu, będziemy mogli rejestrować energię oddawaną do sieci i pobieraną. Standardowe liczniki energii nie są bowiem w stanie poprawnie interpretować przepływu prądu w dwie strony. A zatem, uruchamiając instalację fotowoltaiczną bez zgłoszenia i wymiany licznika, bierzemy na siebie ryzyko naliczenia produkcji, jako zużycia! A to automatycznie skończy się wysokim rachunkiem za prąd przy fotowoltaice.

A czy są jakieś dodatkowe administracyjne kary za niezgłoszenie fotowoltaiki? Jak wynika z informacji, które otrzymaliśmy od przedstawiciela Tauron Dystrybucja, firma nie przewiduje żadnych grzywn czy mandatów. Oczywiście wyjątkiem jest wspomniana wcześniej sytuacja rozbudowy instalacji fotowoltaicznej bez zgłoszenia w terminie 14 dni. W tym przypadku, kara może wynieść nawet 1000 zł.