Wymiana pieca - do kiedy? Poznaj terminy!

W Polsce na wymianę czeka prawie 3 mln kopciuchów

Jak wynika z danych Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB), w polskich domach jednorodzinnych na wymianę czeka prawie 3 miliony kopciuchów o wysokiej emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Są to kotły bezklasowe, czyli takie, które nie spełniają żadnych norm ekologicznych (pierwsze z nich wprowadzono w 2002 roku, a w 2012 nastąpiła ich aktualizacja - przyjęto klasy kotłów 3, 4 i 5).

To co wydziela się z kopciuchów nie jest regulowane przez żadne standardy, zatem emisje, które generują, nie podlegają ograniczeniom. A należy tu podkreślić, że główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza, w tym szkodliwego smogu w Polsce jest właśnie „niska emisja”, pochodząca głównie ze spalania węgla i drewna w gospodarstwach domowych:

Przy czym największy problem stanowią przede wszystkim kopciuchy, w których pali się dosłownie wszystko (od odpadów węglowych, po zwykłe śmieci - w tym tworzywa sztuczne):

Mimo jednak tego, że od kilku lat samorządy walczą ze starymi kopciuchami (w ciągu ostatnich 7 lat ich liczba w polskich domach spadła o prawie 850 tys. sztuk), problem smogu nie odpuszcza. Dlaczego? Wpływ na to ma kilka czynników, w tym m.in. to, że właściciele nowych budynków nadal najchętniej decydują się na zasypowe kotły na węgiel (wg organizacji pozarządowych na 200 tys. sprzedawanych u nas rocznie kotłów węglowych, ok. 140.000 to tzw. kopciuchy). Ponadto jak wynika z badania "Domy jednorodzinne w Polsce. Źródła grzewcze, stan energetyczny, priorytety inwestycyjne” przeprowadzonego w 2021 roku przez Polski Alarm Smogowy, zaledwie 45 proc. ankietowanych było świadomych faktu obowiązywania uchwał antysmogowych na terenie ich województwa:

Niepokojące jest również to, że niemal połowa osób w tym samym badaniu, nie ma planów w zakresie modernizacji źródeł na paliwa stałe (48,2 proc.), natomiast respondenci, którzy dokonali już wyboru źródła, najczęściej rozważają zakup kotła gazowego (co jednak powoli się zmienia z racji drastycznie rosnących cen gazu). Ponadto nieco ponad połowa badanych, mających w planach realizację modernizacji źródła, liczy na pozyskanie dofinansowania do wymiany pieca.

Uchwały antysmogowe - czego dotyczą i jakie województwa je przyjęły?

Kolejnymi alarmującymi kwestiami są te, związane z małą świadomością szkodliwości kopciuchów (w tym i samego smogu, przez który w Polsce rocznie umiera ok. 100 tys. osób) oraz tym, że nadal niewiele osób wie, do kiedy trzeba wymienić piec niespełniający norm. Jak bowiem wynika z tego samego raportu, termin ten zna tylko 14 proc. ankietowanych. Niestety, wielu Polaków ma też problem ze znajomością uchwał antysmogowych, które obowiązują niemal w całej Polsce, z wyjątkiem dwóch województw:

• podlaskiego;
• warmińsko-mazurskiego.

Te stosunkowo nowe akty prawne, wprowadzają zakaz użytkowania pozaklasowych kotłów na paliwa stałe (o klasie niższej niż 3, 4,czy 5, albo też wprowadzają obowiązek użycia wyłącznie urządzeń grzewczych z certyfikatem ekoprojektu - ecodesign), określając okres przejściowy na dostosowanie się do tej regulacji.

Uchwały antysmogowe określają granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy, a także rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których się je wprowadza. Ponadto mogą one wyznaczać rodzaje lub jakość paliw, które będą dopuszczone do stosowania lub których użytkowanie jest zakazane (jak i sposób lub cel wykorzystania paliw), a także okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku.

Do marca 2022 roku uchwały antysmogowe uchwaliło 14 województw:

• śląskie;
• małopolskie;
• pomorskie;
• kujawsko - pomorskie;
• wielkopolskie;
• dolnośląskie;
• mazowieckie;
• lubuskie;
• opolskie;
• podkarpackie;
• zachodniopomorskie;
• świętokrzyskie;
• łódzkie;
• lubelskie.

Jako pierwszy uchwałę antysmogową w styczniu 2016 roku przyjął Sejmik Województwa Małopolskiego. Z dniem 1 września 2019 roku zaczął obowiązywać całkowity zakaz spalania węgla i drewna w kotłach, piecach i kominkach na terenie Gminy Miejskiej Kraków. Następne ograniczenia zarówno dotyczące paliw, jak i odnoszące się do źródła ciepła wprowadziły: Sejmik Województwa Śląskiego (uchwała antysmogową weszła w życie 1 września 2017 roku), Sejmik Województwa Mazowieckiego (ustawa weszła w życie 11 listopada 2017 roku) i pozostałe sejmiki (z wyjątkiem podlaskiego i warmińsko-mazurskiego).

Do kiedy trzeba wymienić piec?

Wszystko zależy od przyjętych przez Sejmiki Województw uchwał antysmogowych, nakazujących stopniową wymianę “starych” pieców na paliwo stałe. Mowa tu o:

• tzw. kotłach bezklasowych, w zależności od województwa okres ten mija w 2021 - 2024 roku;
• kotłach 3. i 4. klasy wg normy Normy EN 303-5 (PN - EN303-5:2012), w ich przypadku większość uchwał antysmogowych pozwala je eksploatować dłużej, okres ten mija bowiem w 2027 - 2028 roku.

Do kiedy wymiana pieca? Terminy dla poszczególnych województw

Oto do kiedy, w poszczególnych regionach należy wymienić stare kopciuchy:

Terminy wymiany pieca dla województwa kujawsko - pomorskiego

W woj. kujawsko - pomorskim na podstawie wprowadzonych uchwał antysmogowych wdrożone zostały/zostaną poszczególne zasady:

• od 1 września 2019 roku - obowiązuje zakaz palenia węglem brunatnym oraz mułami i flotokoncentratami węglowymi (także ich pochodnymi), 22 miałem węglowym najgorszej jakości i mokrą biomasą (np. niesezonowanym drewnem);
• od 1 września 2019 roku - jest konieczny obowiązek posiadania świadectwa jakości używanego paliwa stałego;
• od 1 stycznia 2024 roku nastąpi zakaz eksploatacji tzw. pozaklasowych kotłów grzewczych;
• od 1 stycznia 2024 roku będzie obowiązywać zakaz używania ogrzewaczy pomieszczeń (np. kominków), które nie mieszczą się w standardach emisji i efektywności energetycznej;
• od 1 stycznia 2028 roku będzie obowiązywać zakaz eksploatacji kotłów grzewczych poniżej 5. klasy.

Terminy likwidacji kopciuchów dla województwa pomorskiego

W woj. pomorskim z wyłączeniem miasta Sopot, na podstawie wprowadzonych uchwał antysmogowych w instalacjach dopuszcza się stosowanie wyłącznie następujących rodzajów paliw: paliwa gazowego, gazu płynnego LPG, lekkiego oleju opałowego. Przy czym warunki te obowiązują od dnia wejścia w życie uchwały dla instalacji oddanych do eksploatacji po tym dniu (wyjątek stanowią tu instalacje będące w trakcie montażu w obiekcie budowlanym lub których montaż jest planowany):

• od dnia 1 stycznia 2021 roku zakazane jest stosowanie w województwie pomorskim: węgla brunatnego, węgla kamiennego, brykietów, peletów zawierających co najmniej 85 proc. węgla kamiennego bez domieszek mułów węglowych i flotokoncentratówmułów węglowych, flotokoncentratów, paliw niesortowanych, paliw bez odpowiedniego świadectwa jakości, paliw zawierających biomasę o wilgotności powyżej 20 proc.;
• od dnia 1 września 2024 roku dla instalacji, oddanych do eksploatacji przed dniem wejścia w życie uchwały, które nie spełniają wymagań w zakresie standardów emisyjnych odpowiadających kl. 3 pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303- 5:2012 lub też nieposiadających tabliczki znamionowej;
• od dnia 1 września 2026 roku dla instalacji spełniających wymagania w zakresie standardów emisyjnych odpowiadających klasie 3 i 4 pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012;
• od dnia 1 lipca 2035 roku dla instalacji, spełniających wymagania w zakresie standardów emisyjnych odpowiadających klasie 5 pod względem granicznych wartości emisji pyłu wg normy PN-EN 303-5:2012.

Natomiast w przypadku miasta Sopot:

• od dnia 1 stycznia 2024 roku w instalacjach dopuszcza się stosowanie wyłącznie następujących rodzajów paliw: biomasy stałej o wilgotności poniżej 20 proc., paliwa gazowego, gazu płynnego LPG, lekkiego oleju opałowego.

Terminy wymiany pieca dla województwa świętokrzyskiego

W woj. świętokrzyskim na podstawie wprowadzonych uchwał antysmogowych wdrożone zostały/zostaną poszczególne zasady:

• od dnia 1 lipca 2021 roku nie wolno na jego terenie spalać najbardziej zanieczyszczających powietrze paliw stałych, w tym: węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla, węgla kamiennego o uziarnieniu poniżej 3 mm, paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20 proc., mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
• od dnia 1 lipca 2023 roku na jego terenie nie wolno użytkować kotłów pozaklasowych tzw. kopciuchów (według normy PN-EN 303- 5:2012);
• od 1 lipca 2024 roku nie wolno użytkować kotłów posiadających 3 i 4 klasę;
• od 1 lipca 2026 roku wchodzi zakaz użytkowania kotłów spełniające wymagania ekoprojektu;
• od 1 lipca 2026 roku nie wolno użytkować kotłów na paliwo stałe w budynkach, jeśli istnieje możliwość przyłączenia budynku do sieci gazowej lub ciepłowniczej;
• od 1 lipca 2026 roku na terenie województwa świętokrzyskiego będzie można użytkować wyłącznie odnawialne, bądź niskoemisyjne źródła ciepła, do których należą: pompa ciepła, ogrzewanie elektryczne, kotły na gaz lub olej opałowy, ciepło z sieci miejskiej (jedynie w sytuacji braku możliwości podłączenia budynku do sieci miejskiej, bądź sieci gazowej, dopuszczalne będzie spalanie paliw stałych w kotłach spełniających wymagania ekoprojektu).

Terminy wymiany pieca dla województwa zachodniopomorskiego

W woj. zachodniopomorskim na podstawie uchwały antysmogowej z dnia 26 września 2018 roku, wdrożone zostały/zostaną poszczególne zasady:

• od 1 maja 2019 roku zakazane jest stosowanie paliw stałych, takich jak: węgiel brunatny, paliwa niesortowane, muł i flotokoncentrat oraz ich mieszanki, a także paliwa, które nie spełniają wymagań jakościowych określonych w przepisach wydanych na podstawie 20 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 roku o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw;
• do 1 stycznia 2024 roku mieszkańcy województwa zachodniopomorskiego wymienić muszą kotły, które nie spełniają żadnych standardów emisyjnych (kotły bezklasowe tzw. kopciuchy);
• do 1 stycznia 2028 roku wymienić należy kotły poniżej klasy 5;
• do 1 stycznia 2028 roku jest też czas na wymianę lub dostosowanie ogrzewaczy (kominków, kóz, czy pieców kaflowych) nie spełniających minimalnych poziomów sezonowej efektywności energetycznej i normy emisji zanieczyszczeń dla sezonowego ogrzewania pomieszczeń.

Terminy wymiany kopciuchów dla województwa lubelskiego

W woj. lubelskim uchwała antysmogowa z dnia 19 lutego 2021 roku również zakłada m.in. stopniową wymianę przestarzałych, „trujących” instalacji (w szczególności kotłów o mocy mniejszej niż 1 MW, docelowo do 1 stycznia 2030 roku). I tak, maksymalny czas na wymianę kotła do dnia:

• 31 grudnia 2023 roku jest w przypadku kotłów bezklasowych oraz kotłów klasy 1 i 2 wg normy PN-EN 303-5:2002;
• 31 grudnia 2026 roku w przypadku kotłów klasy 3 i 4 wg normy PN-EN 303-5:2012;
• 31 grudnia 2029 roku w przypadku kotłów klasy 5 wg ww. normy.

Zgodnie z wejściem w życie 1 maja 2021 roku uchwały, zakazuje się też stosowania następujących paliw:

• węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem;
• węgla kamiennego, który nie spełnia któregokolwiek z wymagań określonych prawem, oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem;
• miałów i mułów węglowych, flotokoncentratów oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
• biomasy, której wilgotność przekracza 20 proc.

Terminy dla województwa mazowieckiego

W woj. mazowieckim uchwała antysmogowa obowiązuje od 11 listopada 2017 roku, a jej nowelizacja od 14 maja 2022 roku. Na jej podstawie wdrożone zostały/zostaną poszczególne zasady:

• od 11 listopada 2017 roku możliwy jest tylko montaż kotłów spełniających normy emisyjne zgodne z wymogami ekoprojektu;
• od 1 lipca 2018 roku nie wolno spalać w kotłach, piecach i kominkach: węgla brunatnego oraz paliw stałych produkowanych z jego wykorzystaniem, węgla kamiennego w postaci sypkiej o uziarnieniu 0 - 3 mm, węgla kamiennego w postaci sypkiej o uziarnieniu 0 - 3 mm, mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem oraz paliw zawierających biomasę o wilgotności w stanie roboczym powyżej 20 proc. (np. mokrego drewna);
• do końca 2022 roku posiadacze kominków będą musieli wymienić je na takie, które spełniają wymogi ekoprojektu, lub wyposażyć je w urządzenie ograniczające emisję pyłu do wartości określonych w ekoprojekcie;
• do 1 stycznia 2023 roku nie wolno używać: kotłów na węgiel lub drewno, które nie spełniają wymogów dla klas 3,4 lub 5 według normy PN-EN 303-5:2012, a także eksploatować kotłów na paliwa stałe (w tym biomasę) w nowo budowanych budynkach dla których wniosek o pozwolenie na budowę lub zgłoszenie zostały złożone po dniu 1 stycznia 2023 roku (w przypadku gdy istnieje techniczna możliwość podłączenia budynku do sieci ciepłowniczej);
• od dnia 1 października 2023 roku w granicach administracyjnych m.st. Warszawy nie wolno stosować węgla kamiennego, jak i paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla;
• od 1 stycznia 2028 roku nie będzie można użytkować kotłów, które spełniają wymogi emisyjne klas 3. i 4. w/w normy. Również od tej daty węgla kamiennego oraz paliw stałych produkowanych z wykorzystaniem tego węgla, nie będzie można stosować granicach administracyjnych następujących gmin wchodzących w skład powiatów: piaseczyńskiego, legionowskiego, pruszkowskiego, grodziskiego, mińskiego, nowodworskiego, otwockiego, warszawskiego zachodniego i wołomińskiego.

Terminy wymiany pieców dla województwa opolskiego

Jeszcze do niedawna województwo opolskie było jedynym, w którym obowiązująca uchwała antysmogowa dotyczyła wyłącznie paliw. Mianowicie od 1 listopada 2017 roku nie można było spalać na jego terenie węgla brunatnego, drewna i biomasy drzewnej o wilgotności powyżej 20 proc., mułu i flotokoncentratu (czyli szerzej: paliw węglowych o uziarnieniu 0-3mm), mieszanek z wykorzystaniem mułów i flotu oraz paliw węglowych o udziale frakcji poniżej 3mm większym niż 15 proc.

Uległo to jednak zmianie, bowiem Sejmik Województwa Opolskiego 30 listopada 2021 roku podjął uchwałę zmieniającą uchwałę w sprawie wprowadzenia na obszarze tego województwa ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw. Ponadto do paliw zakazanych do stosowania w domowych urządzeniach grzewczych dołączył torf i produkty produkowane z jego wykorzystaniem. Jeśli chodzi natomiast o ograniczenia dla urządzeń grzewczych, to:

• od 1 stycznia 2030 roku zakazane będzie używanie kopciuchów (urządzeń grzewczych niespełniających wymagań w zakresie sprawności cieplnej i emisji zanieczyszczeń określonych dla klasy 3, 4 lub 5 według normy PN-EN 303-5:2012);
• od 1 stycznia 2032 roku użytkowane mogą być przez mieszkańców województwa opolskiego wyłącznie instalacje spełniające wymagania w zakresie sprawności cieplnej i emisji zanieczyszczeń określonych dla klasy 5 lub ekoprojektu;
• od 1 stycznia 2036 roku miejscowe ogrzewacze pomieszczeń na paliwo stałe (tj. kominki rekreacyjne) muszą spełniać warunki emisyjności dla pyłu określone w dyrektywie ekoprojektu.

Terminy wymiany kopciucha dla województwa łódzkiego

Na mocy łódzkiej uchwały antysmogowej z dnia 24.10.2017 roku:

• od 1 maja 2018 roku nie można montować w nowych budynkach źródła ogrzewania niezgodnego z uchwałą, a więc nawet tych kotłów, które dotychczas przez niektórych producentów określano mianem ekologicznych, ale nie posiadały odpowiednich potwierdzeń i sprawozdań z badań w placówkach mających do tego celu odpowiednią akredytację;
• od stycznia 2022 roku mieszkańcy województwa łódzkiego będą mogli eksploatować tylko kotły i kominki spełniające wymogi uchwały (a więc takie, które posiadają unijny ekoprojekt);
• od 1 stycznia 2023 roku obowiązuje zakaz palenia w zwykłych piecach (mieszkańcy muszą pozbyć się kotłów pozaklasowych, czyli kopciuchów niespełniających wymogów emisyjnych normy PN-EN 303-5:2012);
• do 1 stycznia 2025 roku właściciele kotłów zamontowanych przed 1 maja 2018 roku, chcąc zachować je w swoich instalacjach, muszą je wyposażyć w odpowiednie urządzenia filtrujące redukujące emisję pyłów (chyba, że spełniały przed montażem wszystkie rygorystyczne wymagania);
• 1 stycznia 2027 roku to graniczny termin do wymiany oraz pozbycia się wszystkich pozostałych pieców i kotłów posiadających Klasy 3 i 4.

Terminy likwidacji kopciucha dla województwa małopolskiego

Na terenie województwa małopolskiego obowiązuje uchwała antysmogowa, na podstawie której wdrożone zostały/zostaną poszczególne obowiązki:

• od 1 lipca 2017 roku na terenie Krakowa jest zakaz spalania: węgla kamiennego lub brunatnego o zawartości ziarna 0-5 mm powyżej 5 proc., węgla kamiennego lub brunatnego (o wartości opałowej poniżej 26 MJ/kg, czy zawartości popiołu powyżej 10 proc.) lub zawartości siarki powyżej 0,8 proc., drewna (biomasy) o wilgotności powyżej 20 proc.;
• od 1 września 2019 roku w Krakowie obowiązuje całkowity zakaz stosowania węgla i drewna w kotłach, piecach i kominkach;
• od 1 maja 2024 roku nie można użytkować bezklasowych kotłów na węgiel i drewno, czyli tzw. kopciuchów (wymienić je trzeba na pompę ciepła, kocioł gazowy, kocioł olejowy przyłączenie do miejskiej sieci ciepłowniczej lub też kocioł na paliwo stałe spełniający wymogi ekoprojektu;
• od 1 maja 2024 roku wszystkie kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu lub ich sprawność cieplna powinna wynosić co najmniej 80 proc. lub też być wyposażone w urządzenie redukujące emisję pyłu do poziomu zgodnego z wymaganiami ekoprojektu (emisja pyłu do 40 mg/m3). Kominki, które nie będą od tej daty spełniać wymagań w zakresie ekoprojektu lub sprawności cieplnej, muszą zostać wymienione lub wyposażone w urządzenie redukujące emisję pyłu do poziomu z nim zgodnego;
• do końca 2026 roku mieszkańcy małopolskiego muszą wymienić kotły, które spełniają podstawowe wymagania emisyjne, czyli posiadają klasę 3 lub klasę 4 według normy PN-EN 303-5:2012.

Terminy wymiany pieca dla województwa dolnośląskiego

Ze względu na występowanie w województwie dolnośląskim zróżnicowanych uwarunkowań przyjęte zostały trzy uchwały antysmogowe w sprawie wprowadzenia na obszarze województwa dolnośląskiego ograniczeń i zakazów w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw:

• Uchwała antysmogowa dla Gminy Wrocław;
• Uchwała antysmogowa dla uzdrowisk;
• Uchwała antysmogowa dla pozostałej części województwa dolnośląskiego.

Oto następujące zakazy dotyczą użytkowników kotłów, pieców, kominków na paliwo stałe i paliwa:

• od 1 lipca 2018 roku zakazuje się stosowania na terenie woj. dolnośląskiego: węgla brunatnego, węgla kamiennego, który według deklaracji producenta zawiera ziarno poniżej 3 mm, drewna o wilgotności powyżej 20 proc., a także mułów i flotokoncentratów węglowych oraz mieszanek produkowanych z ich wykorzystaniem;
• od 1 lipca 2018 roku nie można w nowych budynkach montować ogrzewania niezgodnego z uchwałą (kotły muszą spełniać wymagania ekoprojektu odnośnie emisji cząstek stałych oraz nie mogą posiadać ruszty awaryjnego;
  od 1 lipca 2018 roku również nowo oddane kominki muszą spełniać wymagania ekoprojektu odnośnie emisji cząstek stałych (pyłu);
• Od 1 lipca 2024 roku mieszkańcy województwa dolnośląskiego będą musieli pozbyć się kotłów i pieców, które nie spełniają wymogów emisyjnych 3 klasy normy PN-EN 303-5:2012;
• od 1 lipca 2028 roku obowiązywać będzie zakaz użytkowania kotłów i pieców spełniających wymogi emisyjne klas 3. i 4. w/w normy.

Terminy wymiany pieca dla województwa wielkopolskiego

Zgodnie z uchwałą antysmogową dla województwa wielkopolskiego:

• od 1 maja 2018 roku nie można w Poznaniu spalać: węgla brunatnego oraz jego mieszanek, węgla kamiennego, w którym frakcji o uziarnieniu poniżej 3mm jest więcej niż 15 proc. masowo, węgla kamiennego o wartości opałowej poniżej 23MJ/kg lub zawartości popiołu wyższej niż 10 proc. lub zawartości siarki wyższej niż 0,8 proc., mułu i flotokoncentratu oraz ich mieszanek, jak i drewna (biomasy) o wilgotności powyżej 20 proc. Niespotykanym w innych uchwałach rozwiązaniem są ograniczenia w spalaniu węgla i drewna w dni o dużym zanieczyszczeniu powietrza;
• od 1 maja 2018 roku nowe kotły muszą spełniać wymagania ekoprojektu i być kotłami automatycznymi lub zgazowującymi;
• do 1 stycznia 2024 roku mieszkańcy Poznania będą musieli pozbyć się kotłów niespełniających wymogów emisyjnych i sprawności żadnej z klas normy PN-EN 303-5:2012 (od tej daty będzie można eksploatować tylko kotły 3, 4, 5 klasy i ekoprojektu);
• do 1 stycznia 2026 roku piece i kominki niespełniające docelowych wymogów uchwały należy wymienić, albo też doposażyć w instalację filtrującą spaliny do poziomu wymaganego przez ekoprojekt (chyba, że urządzenie osiąga sprawność min. 80 proc.);
• od 1 stycznia 2028 roku będzie można eksploatować tylko kotły 5 klasy (zainstalowane przez wejściem w życie uchwały), które są równoważne kotłom z Ecodesign (do tej pory należy wymienić kotły 3 i 4 klasy). Mogą być one eksploatowane do końca ich żywotności.

Terminy wymiany pieca dla województwa śląskiego

Od 1 września 2017 roku obowiązuje na terenie województwa śląskiego uchwała antysmogowa, zgodnie z jej zapisami:

• od 1 września 2017 roku nie można spalać: węgla brunatnego, węgla o udziale ziarna 0 - 3 mm powyżej 15 proc. mułu i flotu oraz ich mieszanek, biomasy o wilgotności powyżej 20 proc.;
• od 1 września 2017 roku mieszkańcy województwa nie mogą w nowych budynkach montować ogrzewania niezgodnego z uchwałą;
• do 31 grudnia 2021 roku należało się pozbyć kotłów eksploatowanych ponad 10 lat od daty produkcji lub nieposiadających tabliczki znamionowej (niespełniających norm emisji żadnej z klas PN-EN 303-5:2012);
• do 31.12.2022 roku osoby posiadające instalacje wydzielające ciepło, lub wydzielające ciepło i przenoszące je do innego nośnika (tzw. miejscowy ogrzewacz powietrza np.: kominek, piec) powinny je wymienić na takie, które spełniają wymagania Rozporządzenia Komisji (UE) 2015/1185 z dnia 24.04.2015 (chyba, że osiąga sprawność cieplną min 80 proc. lub wyposażone są w urządzenie do redukcji emisji pyłu;
• do 31.12.2023 roku mieszkańcy województwa śląskiego będą musieli pozbyć się kotłów eksploatowanych od 5 do 10 lat od daty produkcji (od 2007 do 2013 roku);
• do 31.12.2025 roku należy pozbyć się kotłów eksploatowanych do 5 lat od daty produkcji (od 2013 do 31.08.2017 roku), które nie spełniają norm emisji żadnej z klas PN-EN 303-5:2012;
• od 1 stycznia 2028 roku nie będzie można użytkować kotłów spełniających wymogi emisyjne klas 3 i 4 wg normy PN-EN 303-5:2012.
• od 2030 roku, zgodnie z Polityką Energetyczną Państwa w miastach nie można będzie używać węgla do ogrzewania budynków.

Terminy wymiany pieca dla województwa podkarpackiego

Zgodnie z uchwałą antysmogową dla Podkarpacia:

• od 1 maja 2018 roku nowe kotły muszą spełniać wymagania ekoprojektu, a do 31 grudnia 2019 minimum 5 klasy;
• od 1 czerwca 2018 roku nie można spalać: węgla brunatnego, mułów i flotu oraz ich mieszanek, paliw o uziarnieniu poniżej 5mm i zawartości popiołu powyżej 12 proc., biomasy o wilgotności powyżej 20 proc.;
• od 1 stycznia 2022 roku można eksploatować tylko kotły użytkowane krócej niż 10 lat (do tego czasu należało wymienić starsze i nieposiadające tabliczki znamionowej);
• od 1 stycznia 2023 roku będzie dopuszczone używanie tylko ogrzewaczy pomieszczeń (w tym kominków) spełniających wymagania ekoprojektu lub mających sprawność cieplną na poziomie co najmniej 80 proc. (urządzenia grzewcze, które nie spełniają tych wymagań będą musiały zostać wyposażone w urządzenia redukujące emisję pyłu np. elektrofiltry);
• od 1 stycznia 2024 roku można eksploatować wyłącznie kotły użytkowane krócej niż 5 lat (do tej pory należy wymienić starsze);
• od 1 stycznia 2026 roku można eksploatować jedynie kotły 3, 4, 5 klasy i ekoprojektu (do tej pory należy wymienić wszystkie kotły pozaklasowe);
• od 1 stycznia 2028 roku można eksploatować tylko kotły 5 klasy i ekoprojektu (do tego czasu należy wymienić kotły 3 i 4 klasy).

Terminy wymiany pieca dla województwa lubuskiego

W województwie lubuskim obowiązują trzy uchwały:

• uchwała antysmogowa dla Zielonej Góry;
• uchwała antysmogowa dla Gorzowa Wielkopolskiego;
• uchwała antysmogowa dla woj. lubuskiego.

Znajdują się w nich następujące zapisy:

• od 1 stycznia 2023 roku zabronione będzie korzystanie z kotłów opalanych paliwami stałymi, które nie będą spełniać minimalnego standardu emisyjnego zgodnego z 5 klasą normy PN-EN 303-5:2012;
• od 1 stycznia 2023 roku zakazane będzie również użytkowanie wszystkich kominków i pieców. Dopuszczone do użytkowania będą wyłącznie te spełniające wymagania i posiadające certyfikat Ekoprojektu (Ecodesign).

Jak zgłosić spalanie odpadów i nieprzestrzeganie uchwały antysmogowej?

Już od 1 listopada 2018 roku Straż Miejska ma uprawnienia do tego by karać mandatem za nieprzestrzeganie postanowień uchwał antysmogowych. Mogą być one wystawiane za:

• ogrzewanie budynku urządzeniem, które nie spełnia wymogów uchwały;
• stosowanie jednego z zakazanych przez uchwałę paliw (m.in. węgla brunatnego, mułów i flotokoncentratów, niskiej jakości miału, mokrego drewna);
• palenie odpadów w kominku, piecu, kotle;
• palenie odpadów na powierzchni ziemi.

Co można zatem zrobić gdy ktoś spala odpady, a rozmowy z nim nie przynoszą skutku? Otóż, zgodnie z poradnikiem, który przygotował Krakowski Alarm Smogowy:

• należy to zgłosić do staży miejskiej lub gminnej pod numerem 986 (można to zrobić anonimowo);
• jeśli w Waszej gminie nie ma straży miejskiej lub gminnej, to wówczas trzeba to zgłosić dzwoniąc do swojego urzędu miasta lub gminy (co również można zrobić anonimowo). Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska - wójt, burmistrz i prezydent miasta sprawują kontrolę nad przestrzeganiem przepisów o ochronie środowiska, w tym również zakazu spalania odpadów. Brak straży gminnej natomiast nie zwalnia z obowiązku kontrolowania czy w domowych kotłach spalane są odpady;
• w sytuacji gdy Urząd Miasta nie reaguje, należy złożyć zażalenie do Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska (WIOŚ), ewentualnie do Rady Gminy lub zawiadomienie do prokuratury za niedopełnienie obowiązków. Można też zadzwonić na policję, która ma obowiązek przeprowadzenia kontroli.

Za nieprzestrzeganie przepisów uchwały antysmogowej:

• grozi mandat od 20 do 500 zł (w przypadku kontroli straży miejskiej);
• kara grzywny do 5.000 zł (jeśli sprawa zostanie skierowana do sądu rejonowego).

Wymiana pieca - jakie dotacje?

Wiele osób zastanawia się nad tym, na co zatem wymienić kopciucha? Na rynku jest obecnie wiele dostępnych opcji, w tym kotły olejowe, kotły na pellet, czy ogrzewanie elektryczne i gazowe. Jednak coraz częściej mówi się osiąganiu niezależności energetycznej, przy okazji zrywania z paliwami kopalnymi, w tym też gazem ziemnym. Jak wynika z najnowszych statystyk programu “Czyste Powietrze”, wśród alternatywnych źródeł ogrzewania, na które decydują się jego uczestnicy, prym wiodą ekologiczne pompy ciepła, które zdeklasowały najpopularniejsze dotąd kotły gazowe. Ich niekwestionowaną zaletą jest: wielofunkcyjność, niski koszt eksploatacji i komfort użytkowania, a także możliwość skorzystania z dofinansowania do pompy ciepła.

Inwestorzy, którzy decydują się na zakup nowych urządzeń grzewczych, również tych umożliwiających korzystanie z OZE mogą liczyć na dotacje obniżające koszt inwestycji i tym samym skrócić czas, w którym zwrócą się wydane na nią środki. Dofinansowanie wymiany starych lub nieefektywnych źródeł ciepła wykorzystujących paliwo stałe na nowoczesne źródła ciepła przewiduje program Czyste Powietrze. W jego ramach można w przypadku:

• podstawowego poziomu dofinansowania - starać się o dotację w wysokości do 41.000 zł (bez kompleksowej termomodernizacji z instalacją PV) i do 66.000 zł (z kompleksową termomodernizacją z panelami PV);
• podwyższonego poziomu dofinansowania - ubiegać się o dotację w wysokości do 59.000 zł (bez kompleksowej termomodernizacji z instalacją PV) i do 99.000 zł (z kompleksową termomodernizacją z panelami PV);
• najwyższego poziomu dofinansowania - wnioskować o dotację w wysokości do 79.000 zł (bez kompleksowej termomodernizacji z instalacją PV) i do 135.000 zł (z kompleksową termomodernizacją z panelami PV).

Należy mieć również na uwadze to, że osoby zainteresowane wymianą starego kotła na paliwo stałe mogą ubiegać się też o dofinansowanie nie tylko w ramach ogólnopolskich, ale i regionalnych programów dotacji na wymianę pieca. Dla budynków wielorodzinnych przygotowany został natomiast priorytetowy program Ciepłe Mieszkanie, którego celem jest wymiana nieefektywnych źródeł ciepła i poprawa efektywności energetycznej lokali mieszkalnych znajdujących się w budynkach wielorodzinnych.