Jak sprawdzić, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika?

Energia pobrana i oddana - fotowoltaika. Co trzeba wiedzieć?

Zanim przejdziemy do odpowiedzi na pytania “jak sprawdzić, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika” oraz “jak sprawdzić zużycie prądu przy fotowoltaice”, warto wyjaśnić kilka kwestii pobocznych. Przede wszystkim, warto przybliżyć, skąd się bierze i w jaki sposób płynie strumień energii produkowany przez instalację fotowoltaiczną.

Energia elektryczna powstaje w panelach PV. Nie jest to jednak prąd, który można wykorzystać do zasilania domowych urządzeń - moduły generują bowiem prąd stały. Aby można byłoby go użyć w gospodarstwie domowym czy firmie, prąd musi być przetworzony za pomocą falownika.

Energia wypływająca z inwertera to już prąd zmienny, o częstotliwości 50 Hz i napięciu ok. 230 V - czyli takim, jakie jest potrzebne do zasilania sprzętów w domu. I teraz najważniejsze - jeśli tylko w sieci elektrycznej, do której jest podłączona instalacja PV zachodzi jakikolwiek pobór energii, prąd z fotowoltaiki w pierwszej kolejności zwykle zostaje wykorzystany do jego pokrycia.

Dzieje się tak, ponieważ prąd z PV charakteryzuje się nieco wyższym napięciem od energii z sieci, co nadaje mu priorytet w zużywaniu (ze względu na właściwości prądu). Jest to ogólna zasada, która ze względu na typ instalacji fotowoltaicznej i elektrycznej może jednak ulegać pewnym modyfikacjom, bo np.:

• Jeśli posiadamy instalację fotowoltaiczną trójfazową (i taki sam układ instalacji elektrycznej) pojawia się komplikacja w postaci faz. Większość falowników rozdziela wyprodukowaną energię równomiernie na każdą z nich. Może się jednak zdarzyć, że zapotrzebowanie na jednej z faz będzie większe od tego, co rozdysponował inwerter. Na takiej fazie może wówczas zostać pobrana energia z sieci - i to nawet jeśli np. na pozostałych fazach energii z PV było więcej niż wymagał pobór. Dobra wiadomość jest taka, że od 01.04.2022 roku przed takim scenariuszem powinna chronić zmiana bilansowania międzyfazowego na wektorowe.
• Jeśli posiadamy układ elektryczny trójfazowy i jednofazową instalację PV pobór na dwóch pozostałych fazach będzie zachodził niemal zawsze.

Teraz wyjaśnijmy sobie kilka pojęć funkcjonujących odnośnie energii wyprodukowanej przez panele fotowoltaiczne. Czym jest energia pobrana i oddana w fotowoltaice? Czym jest autokonsumpcja w fotowoltaice?

Autokonsumpcja, energia pobrana i oddana - fotowoltaika. Co jest czym?

Jeśli posiadacie fotowoltaikę, energia pobrana to nic innego jak ilość energii, która została zaciągnięta z sieci energetycznej, już po uwzględnieniu energii dostarczonej przez fotowoltaikę. Jak już wyjaśnialiśmy, pobór energii z sieci przy fotowoltaice może nastąpić w kilku scenariuszach: jeśli np. prądu z PV jest ogólnie za mało, by pokryć Wasze zużycie (np. późnym popołudniem, gdy produkcja jest już ograniczona) lub też gdy, brakuje go tylko na jednej z faz (temu ma jednak przeciwdziałać bilansowanie).

Z kolei energia oddana to prąd wyprodukowany przez fotowoltaikę i niewykorzystany przez sieć domową (czyli po prostu nadwyżka - wszystko to, co zostało).

Ostatnia zmienna to tzw. autokonsumpcja lub zużycie bieżące. Jest ta część energii wyprodukowanej przez fotowoltaikę, która została od razu wykorzystana przez urządzenia działające w domu. Aby wyliczyć autokonsumpcję, należy od ilości energii wyprodukowanej przez fotowoltaikę, odjąć energię oddaną do sieci.

Tylko, jak sprawdzić, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika?

Jak sprawdzić, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika?

Sprawdzenie produkcji z fotowoltaiki raczej nie powinno być trudne. Istnieją bowiem różne rozwiązania techniczne i softwarowe pozwalające na monitoring pracy instalacji fotowoltaicznej.

Skorzystaj z dedykowanego systemu kontroli instalacji fotowoltaicznej

Pierwsze najbardziej oczywiste rozwiązanie, które odpowie na pytanie, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika w żądanym okresie, to dedykowana aplikacja do fotowoltaiki. Oprogramowanie pozwalające na analizę produkcji oraz innych parametrów pracy PV dostarcza teraz właściwie każdy szanujący się producent falowników. Przykładowo, falownik Huawei posiada aplikację FusionSolar, a Growatt - ShinePhone.

Co jest potrzebne do sprawdzenia, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika? W wariancie cyfrowym wykorzystującym aplikację na telefon lub komputer, przede wszystkim potrzebujemy poprawnie skonfigurowanego monitoringu. Falownik musi być uruchomiony i musi posiadać zamontowany moduł Wi-Fi oraz podłączenie do sieci. Aktualnie falowniki działają w ten sposób, że za pomocą wspomnianego modułu Wi-Fi łączy się je z zewnętrznym serwerem danych. To do niego spływają wszystkie informacje z inwertera, które można później zobaczyć za pośrednictwem aplikacji - w tym produkcję. Wszystkie procedury związane z ustawieniem monitoringu powinna wykonać firma dokonująca montażu instalacji fotowoltaicznej (do przeprowadzenia konfiguracji zwykle wymagane jest konto instalatora, weryfikowane przez producenta falownika). Jeśli montujemy fotowoltaikę samodzielnie możemy uzyskać konto instalatora kontaktując się z działem technicznym producenta falownika.

Alternatywą może być metoda analoga - część falowników posiada bowiem wyświetlacze, na których można sprawdzić produkcję z wybranego okresu (np. Fronius, Growatt, FoxESS). Nie jest to już jednak standard (producenci powoli odchodzą od umieszczania wyświetlaczy w inwerterach, które mają być przez to bardziej awaryjne). Co w sytuacji, gdy nasze urządzenie nie posiada takiej funkcjonalności?

Opcjonalnie zamontuj… jeszcze jeden licznik

Jeśli nie przepadacie za cyfrowymi rozwiązaniami (tj. za aplikacją), a Wasz falownik nie posiada wyświetlacza rozwiązaniem może być montaż dodatkowego licznika do fotowoltaiki. To urządzenie, które działa podobnie jak standardowy licznik dwukierunkowy. Jednak ten sprzęt inwestor montuje na własny koszt i w zależności od jego umiejscowienia, może on badać różne zmienne. Przykładowo, jeśli zostanie zamontowany zaraz za falownikiem (bądź też w przypadku mikrofalowników - na przewodzie doprowadzającym energię do skrzynki, ale przed nią) będzie nam mierzył ilość energii produkowanej i wyświetlał ją na swoim wyświetlaczu, skąd będziemy mogli je odczytać.

Fotowoltaika - jak sprawdzić zużycie energii?

Jeszcze więcej wątpliwości niż to, jak sprawdzić, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika, budzi temat zużycia energii. Bywa bowiem, że inwestorzy, zamiast oszczędzać, otrzymują wysoki rachunek za prąd - przy fotowoltaice działającej pełną parą. Źródeł problemu może być wiele - m.in. źle zamontowany lub nieprzeprogramowany licznik czy zmiana nawyków w zużyciu energii. Trudno będzie jednak wskazać ten właściwy, bez konkretnych danych.

Właśnie po to, by uniknąć zaskoczenia i rozczarowania, przy zamontowanej fotowoltaice warto sprawdzać zużycie energii pobranej z sieci (tj. energię pobraną) oraz bieżące zużycie energii wyprodukowanej (czyli tzw. autokonsumpcję). A zatem, fotowoltaika - jak sprawdzić zużycie energii?

Aplikacja lub licznik OSD

Najbardziej oczywistym narzędziem do monitorowania zużycia energii przy fotowoltaice jest licznik dwukierunkowy zamontowany przez operatora sieci dystrybucyjnej. Zawsze jest on wyposażony w wyświetlacz oraz oprogramowanie, które daje użytkownikowi dostęp do takich samych danych, jakie widzi zakład energetyczny. Jak sprawdzić zużycie prądu przy fotowoltaice z pomocą licznika?

Pomogą w tym specjalne kody (tzw. kody OBIS). Numery kodów mogą się nieco różnić w zależności od samego urządzenia, jednak ich opis zawsze znajdziemy na obudowie sprzętu. Najczęściej:

• kod 1.8.0 informuje o energii pobranej z sieci - to ilość prądu, której nam zabrakło po zużyciu energii z fotowoltaiki,
• kod 2.8.0 określa wolumen energii odesłanej do sieci (nadywżka - energia oddana).

Aby sprawdzić zużycie energii przy fotowoltaice za pomocą kodów, należy przejść do odpowiedniego ekranu, posługując się przyciskami na liczniku. Więcej na temat odczytywania licznika dwukierunkowego znajdziecie w naszym artykule: Licznik dwukierunkowy – jak działa? Odczyt, wymiana.

Niektórzy użytkownicy fotowoltaiki, zamiast ręcznej weryfikacji danych z licznika OSD mają do wyboru dedykowaną aplikację. Śledzenie zużycia energii przy fotowoltaice za pomocą aplikacji OSD oferuje na chwilę obecną Tauron oraz Energa. Oprogramowanie pokazuje (a przynajmniej powinno pokazywać) te same dane, co na liczniku analogowym.

Źródło: aplikacja Mój Licznik, archiwum własne

Nie da się jednak ukryć, że urządzenia i aplikacje dostarczane przez OSD, jak wszystko inne może się zepsuć, co będzie skutkować nieprawidłowymi odczytami. Dlatego, dla większej kontroli wielu inwestorów decyduje się na dodatkowy miernik.

Sprawdzanie autokonsumpcji i zużycia energii w domu - podlicznik

Aby sprawdzić zużycie energii przy fotowoltaice, możecie też pokusić się o podlicznik do fotowoltaiki (ten sam, o którym pisaliśmy w kontekście sprawdzania produkcji z fotowoltaiki). Właściwie zamontowany, będzie stanowić miernik do weryfikacji danych dostarczanych przez urządzenie zamontowane przez OSD. Jakie informacje zbiera taki licznik? M.in.:

• wielkość autokonsumpcji,
• ilość energii oddanej do sieci,
• bieżące zużycie w domu - również w nocy,
• napięcia i natężenia prądu.

Dodatkowo, w pewnych przypadkach możliwe jest podłączenie podlicznika do falownika za pomocą uniwersalnego standardu komunikacji (zwykle RS-485). Dzięki temu będzie on stanowić źródło informacji, dla oprogramowania do monitoringu (aplikacje do fotowoltaiki często posiadają zaprogramowane funkcje śledzenia autokonsumpcji, które jednak nie działają bez montażu dodatkowego miernika energii).

Dlaczego warto sprawdzać, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika i jakie jest zużycie prądu?

Instalacja fotowoltaiczna, jak każda instalacja elektryczne jest systemem, w którym wiele może pójść nie tak (szczególnie, jeśli za jej montaż biorą się firmy lub osoby bez odpowiedniej wiedzy i doświadczenia). W efekcie, to co ma przynosić spore oszczędności, staje się przyczyną sporych zmartwień.

Źródło: facebook.pl

Źródło: facebook.pl

Analizując opinie o fotowoltaice w Internecie, z pewnością z łatwością znajdziecie takie, w których po montażu wzrosło zużycie lub rachunki za prąd (a przecież miało być dokładnie na odwrót!) lub pojawiły się inne wątpliwości co produkcji i zużycia. Bardzo często są one efektem całkowitego braku kontroli nad systemem, co w połączeniu z drobnym błędem (np. montażysty, przedstawiciela OSD lub działania urządzenia) doprowadziły do problemów. Właśnie dlatego, nie należy pozostawiać fotowoltaiki samej sobie. Warto wiedzieć, jak sprawdzić, ile prądu wyprodukowała fotowoltaika oraz jakie było zużycie energii. Dzięki temu, ewentualne usterki lub niedociągnięcia (które mogą zdarzyć zawsze, bo wszyscy jesteśmy ludźmi, a urządzenia czasem się psują) wyłapiemy szybciej i dłużej będziemy się cieszyć tanią oraz ekologiczną energią ze słońca.