Rekuperacja to już norma w nowoczesnym budownictwie
Coraz więcej osób decyduje się na montaż rekuperacji, która zapewnia stały dostęp do świeżego, czystego i wstępnie ogrzanego powietrza. Wpływ na to ma przede wszystkim budowa coraz bardziej szczelnych domów, w których kompletnie nie sprawdza się wentylacja grawitacyjna. Również obowiązujące przepisy prawa budowlanego, zachęcają do zastosowania odnawialnych źródeł energii (w tym m.in. fotowoltaiki, czy pompy ciepła) i bardziej ekonomicznych rozwiązań w domach jednorodzinnych. Ciężko bowiem obecnie mówić o energooszczędnym budownictwie bez wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła.
Poza tym rekuperacja w domu to same zalety, począwszy od gwarancji stałego dostępu do świeżego i przefiltrowanego powietrza (co stanowi m.in. skuteczną ochronę przed smogiem i alergenami), przez pełną kontrolę nad intensywnością wentylacji, a na niższych rachunkach za ogrzewanie kończąc. Co ważne, wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła doskonałe sprawdza się zarówno w nowych, jak i modernizowanych domach jednorodzinnych. Należy jednak pamiętać o tym, że decydując się na tego rodzaju inwestycję, dobrze jest w swoim budżecie uwzględnić nie tylko cenę rekuperacji (w tym zakup rekuperatora i montaż całej instalacji), ale również wydatki związane z użytkowaniem systemu.
Koszty eksploatacji rekuperacji w 2023 roku
Podobnie bowiem, jak każde inne urządzenie, również rekuperacja generuje koszty związane z jej eksploatacją. Składają się na nią m.in.
Wydatki związane ze zużyciem energii elektrycznej
Rekuperacja bazuje na ruchu powietrza wytwarzanym przez centralę wentylacyjną z odzyskiem ciepła (nazywaną też rekuperatorem). Umożliwia ona kontrolowanie ruchu powietrza nawiewanego i usuwanego z pomieszczeń oraz zapewnia odzyskiwanie ciepła (energii) z nagrzanego i nasyconego dwutlenkiem węgla powietrza. Koszt eksploatacji rekuperatora wynika przede wszystkim z konieczności zapewnienia napędu wentylatorów, które są w nim zamontowane. W związku z tym, w celu uzyskania jak najwyższej efektywności energetycznej, nie należy się kierować wyłącznie sprawnością odzysku ciepła w wymienniku, ale również zastosowanymi wentylatorami.
W przypadku centrali zainstalowanej w budynku o powierzchni 120 m2, będzie to miesięczny wydatek na poziomie ok. 20 zł (przyjmując, że średnia cena prądu w 2023 roku wynosi 0,77 zł/kWh), co rocznie daje ok. 244 zł. Przy założeniu, że rekuperator ma moc do 110 W i przyjmując, że w trakcie doby silnik wentylatora działa 8 godzin na maksymalnych obrotach. Wówczas zużycie prądu wynosić będzie:
- w ciągu doby - 0,88 kWh - co kosztuje 0,67 zł;
- w ciągu miesiąca - 26,4 kWh - co kosztuje 20,32 zł;
- w ciągu roku - 316,8 kWh - co daje łącznie 243,94 zł;
Oczywiście, to ile przyjdzie nam zapłacić za prąd, zależeć będzie głównie od doboru jednostki centralnej do potrzeb budynku i użytkowników. Ponadto jeżeli system rekuperacji jest połączony z instalacją fotowoltaiczną, to wydatek ten będzie jeszcze mniejszy (więcej na ten temat w naszym art. Pompa ciepła z rekuperacją i fotowoltaiką - czy to dobre rozwiązanie?).
Koszty wymiany filtrów
Aby w pełni cieszyć się korzyściami jakie daje wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła, konieczna jest cykliczne wymienianie filtrów w rekuperatorze. Praktycznie bowiem każda centrala rekuperacyjna dostępna obecnie na rynku, jest wyposażona w filtry nawiewne i wywiewne, których zadaniem jest oczyszczanie powietrza, nie tylko wtłaczanego do pomieszczenia, ale i z niego usuwanego. Wskazane jest zatem:
- raz na 1-2 miesiące sprawdzanie czystości filtrów;
- ich wymiana co 3-6 miesięcy (w zależności od zaleceń producenta i zanieczyszczenia powietrza).
Wymiana filtrów do rekuperatora stanowi jeden z ważniejszych elementów składających się na koszt eksploatacji rekuperacji. Przy czym ich cena zależy w dużej mierze od ich klasy i producenta. W przypadku filtrów podstawowych jest to wydatek rzędu 50-80 zł, a wyższej - od 250 zł wzwyż. Ważną zasadą jest tutaj jednak to, aby nigdy na filtrach nie oszczędzać. Dlaczego? Otóż:
- po pierwsze - wymiana filtra na nieseryjny i nie posiadający rekomendacji producenta, może negatywnie wpłynąć na wydajność całego systemu rekuperacji. W trakcie testów rekuperatora, wszelkie parametry (w tym jego wydajność, odzysk ciepła, czy spręż) przeprowadzane są z konkretnym i czystym filtrem;
- po drugie - filtry w rekuperatorze chronią również komponenty urządzenia przed uszkodzeniem w wyniku przedostania się nieczystości do jego wnętrza;
- po trzecie - korzystanie z nieoryginalnych części zamiennych, a więc innych niż zalecane przez producenta, może być przyczyną utraty gwarancji na urządzenie;
- po czwarte - mamy wówczas pewność, że w domu utrzymane zostanie świeże powietrze, które ma wpływ na samopoczucie i zdrowie mieszkańców.
Koszty związane z technicznymi przeglądami serwisowymi
Właściwe działanie rekuperacji gwarantują również techniczne przeglądy serwisowe. Pomimo, że nie są obowiązkowe, dobrze jest o nich pamiętać. Tylko wtedy można bowiem:
- uzyskać gwarancję najwyższego poziomu oszczędności;
- zapobiec awariom;
- zwiększyć żywotność instalacji.
Jak często przeprowadzać serwis techniczny? Podobnie, jak w przypadku np. pieca gazowego, należy to zrobić co najmniej raz w roku. Przy czym serwis najlepiej jest zlecić doświadczonym specjalistom, dysponującym odpowiednią wiedzą niezbędną do oceny pracy systemu. W trakcie serwisu technicznego ma miejsce m.in.
- kontrola ustawień rekuperatora i ich ewentualnej korekty;
- sprawdzenie pozostałych elementów centrali (w tym wentylatorów i izolacji);
- staranne czyszczenie całego wymiennika ciepła w rekuperatorze (działanie to obejmuje również jego wyjęcie z urządzenia);
- kontrola całej instalacji i odpływu skroplin;
- kontrola i czyszczenie czerpni oraz wyrzutni;
- regulację anemostatów i pomiar parametrów pracy;
- wymiana filtrów;
- sprawdzenie poprawności działania sterownika.
Po przeprowadzonym serwisie sporządzany jest raport z uwzględnieniem stanu urządzenia i dalszych zaleceń konserwacyjnych. Łączny koszt czynności serwisowych wynosi 500-600 zł (cena ta nie zawiera filtrów). Do tego doliczyć trzeba też koszty dojazdu serwisanta, które są zazwyczaj niższe w okresie gwarancyjnym, a wyższe po jego zakończeniu (wpływ na tą opłatę ma także odległość jaką musi on pokonać do klienta - tak więc może to być wydatek rzędu, od kilkudziesięciu do nawet kilkuset złotych).
Wydatki związane z czyszczeniem instalacji rekuperacji
Aby rekuperacja funkcjonowała dobrze i cicho, niezbędne są nie tylko jej coroczne serwisy, ale też odpowiednie czyszczenie i regularna konserwacja. Zanieczyszczenia zbierają bowiem nie tylko same filtry, ale również centrala i przewody wentylacyjne (nawiewne i wywiewne). Instalację rekuperacji najlepiej jest poddać konserwacji co 5-8 lat (dobrze zdecydować się na to, gdy w pomieszczeniach zaczyna być odczuwalna duchota, a na oknach pojawia się skraplająca para).
W przypadku czyszczenia przewodów wentylacyjnych jest to wydatek rzędu 25-35 zł/mb, natomiast czyszczenia centrali - 250-400 zł. Przy czym czyszczenie kanałów może odbywać się:
- na sucho - powietrzem sprężonym czy zasysającym (odkurzaczem) lub też mechanicznie (elektrycznie lub pneumatycznie zasilanymi szczotkami obrotowymi);
- na mokro - wykonuje się je po wyczyszczeniu mechanicznym kanałów wentylacyjnych. Czyszczenie to polega na dezynfekcji wnętrza przewodów środkiem odkażającym, co zapobiega namnażaniu się grzybów i bakterii.
Roczne koszty eksploatacji rekuperacji w 2023 roku wynoszą ok. 1.000 zł (dla średniej wielkości domu, przy uwzględnieniu wymiany filtrów, technicznego przeglądu serwisowego i zużycia prądu).
