Czy zwolnienie z opłaty mocowej jest w ogóle możliwe?
Jeszcze do niedawna rząd nie przewidywał żadnego systemowego zwolnienia z opłaty mocowej, a pozyskane środki (ponad 5 mld zł) miały wesprzeć rynek mocy i zapewnić stabilność dostaw energii czy wyeliminowanie niedoborów wytwórczych.
Dobra wiadomość jest jednak taka, że od września 2021 roku mają pojawić się pewne ulgi w naliczaniu opłaty opłaty mocowej. Zniżki będą tym większe, im dany podmiot równomierniej zużywa energię w godzinach szczytu, czyli od 07:00 do 22:00, od poniedziałku do piątku. Podmioty, które zużywają w szczycie:
- maksymalnie 5% więcej energii niż poza szczytem, otrzymają 83% rabat.
- od 5 do 10% więcej niż poza nim, dostaną 50% ulgę.
- od 10 do 15% prądu więcej niż poza godzinami granicznymi, uzyskają 17% zniżki.
Pozostałe podmioty nie mogą liczyć na żadne przywileje. To oznacza, że zwolnienie z opłaty mocowej będzie obejmować jedynie wybrane grupy odbiorców, którzy charakteryzują się stabilnym profilem zużycia energii. Wciąż pozostaje jednak pytanie, co z pozostałymi odbiorcami energii?
Zresztą, poleganie wyłącznie na rządowych rozwiązaniach to jednak ryzykowne podejście - praktyka pokazuje, że przepisy prawne zmieniają się w naszym kraju dynamicznie. Podmioty, które zastanawiają się jak uniknąć opłaty mocowej skutecznie, powinny zatem rozważyć inne opcje. A tych, na szczęście, jest kilka.
Jak uniknąć opłaty mocowej? Opcji jest kilka
Jak już wspominaliśmy, naliczanie opłaty mocowej jest uzależnione od zużycia energii w godzinach szczytu, kiedy to obciążenie elektrowni jest największe, tj. od 7:00 do 2:00, w dni robocze, z wyłączeniem świąt.
To sprawia, że możliwe jest zastosowanie kilku sposobów na przynajmniej częściowe uniknięcie opłaty mocowej:
- inwestycja we własne źródło energii, które będzie dostarczać prąd w powyższych godzinach,
- udział w programie DSR,
- zmniejszenie zużycia prądu, poprzez np. lepsze zarządzenie lub zwiększenie efektywności energetycznej,
- zmiana profilu zużycia energii - przesunięcie konsumpcji na czas poza szczytem.
Najprostszym, najskuteczniejszym i najbardziej opłacalnym rozwiązaniem jest inwestycja we własne źródło energii. Wyjście to wskazuje sam ustawodawca w uzasadnieniu opłaty mocowej:
Komercyjni odbiorcy energii elektrycznej będą mogli obniżyć swój koszt zaopatrzenia w energię poprzez zmniejszenie zużycia w godzinach szczytowych lub zaopatrzenie się w inne źródło energii.
Własny generator prądu, nie tylko pozwoli w znacznym stopniu uniknąć samej opłaty mocowej, ale pozwoli również ograniczyć pozostałe wydatki przeznaczone na energię. Które źródło energii wybrać?
Fotowoltaika, czyli jak uniknąć opłaty mocowej na wiele lat
Źródłem energii, które najskuteczniej pozwala ograniczyć wysokość opłaty mocowej jest fotowoltaika. Dlaczego? Profil produkcji energii ze słońca przez sporą część roku niemal idealnie pokrywa się z wyznaczonymi godzinami szczytu.
Instalacja fotowoltaiczna produkuje energię z promieni słonecznych padających na powierzchnię modułów, pod odpowiednim kątem. Godziny pracy i wielkość produkcji jest zatem ściśle uzależniona od kwestii takich jak pogoda, pora roku czy sposób montażu. Dla przykładu zimą, słońce wstaje ok. 8:00, a zachodzi ok. 16:00 i mniej więcej w tych godzinach może produkować energię. Latem jednak produkcja zaczyna się już od ok. 4:00-5:00, a kończy blisko 21:00.
Poniżej znajdziecie przykładowy, godzinny wykres produkcji energii z PV dla maja.
Źródło: monitoringpublic.solaredge.com; Hanplast
W polskich realiach klimatyczno-geograficznych natężenie promieniowania słonecznego waha się od ok. 950 do 1.160 kWh/m2 - tyle energii słonecznej, potencjalnie można przekształcić na energię elektryczną. Uśredniając, przyjmuje się, że roczna produkcja energii z 1 kW instalacji wynosi ok. 1.000 kWh. Jak wyprodukowana energia pomoże uniknąć opłaty mocowej?
Zwolnienie z opłaty mocowej z fotowoltaiką - jak to możliwe?
Fotowoltaika działa tak, że wyprodukowana energia w pierwszej kolejności jest konsumowana przez aktualnie działające urządzenia. Dzięki temu, w godzinach pracy instalacji nie zachodzi pobór z sieci (a tym samym nie nalicza się opłata mocowa) lub też zużycie energii zewnętrznej jest znikome, co z kolei pozwala znacznie ograniczyć jej wysokość.
Bywa, że energii jest zbyt dużo, by została na bieżąco skonsumowana. W takim przypadku, nadwyżki prądu z fotowoltaiki (w zależności od zastosowanego typu instalacji), może być:
- odsyłana do sieci - dzieje się tak w przypadku instalacji on-grid. Prąd może być sprzedawany po średniej cenie energii z ubiegłego kwartału (jeśli moc instalacji przekracza 50 kW) lub “magazynowany” w sieci i następnie odebrany (w stosunku 0,8:1 dla instalacji do 10 kW lub 0,7:1 dla instalacji 10-50 kW) w mniej korzystnych okresach produkcji.
- magazynowana - w przypadku instalacji off-grid, nadwyżka energii trafia do fizycznego magazynu energii, skąd może zostać pobrana, gdy bieżąca produkcja nie będzie w stanie pokrywać zapotrzebowania (będzie to jednak zachodzić w krótkim zakresie czasu - godzinowych lub dobowym).
W jakim stopniu można uniknąć opłaty mocowej z fotowoltaiką? Posłużmy się przykładem zakładu produkcyjnego Y, który rocznie zużywa ok. 54.000 kWh energii - z tego ok. 80% w godzinach szczytu. Miesięczna opłata mocowa to wydatek rzędu ok. 300 zł - o tyle wzrosły rachunki w tej firmie, tylko ze względu na nowe obciążenie. Rocznie, daje to ok. 3.600 zł wyższe koszty prowadzenia działalności.
Instalując fotowoltaikę o mocy 49,9 kW, firma jest w stanie ograniczyć wydatki na opłatę mocową o blisko 2.900 zł. Rachunek za pobraną energię, dzięki możliwości skorzystania z systemu opustów i właściwemu doborowi mocy instalacji, można ograniczyć nawet o 90%! Inwestycja zwróci się po ok. 5 latach, a przez kolejnych 15-20 lat zestaw fotowoltaiczny będzie produkować darmową energię dla firmy (żywotność modułów fotowoltaicznych to min. 20-30 lat, falowników - ok. 10 lat).
Więcej na ten temat pisaliśmy w naszym artykule: “Opłata mocowa a fotowoltaika – czy Prosument też zapłaci więcej?”.
Zwolnienie z opłaty mocowej to nie jedyna korzyść z fotowoltaiki
Warto pamiętać, że niższe koszty związane z opłatą mocową i energią pobraną to jedyne plusy posiadania fotowoltaiki dla firm. Do zalet tego rozwiązania należy jeszcze zaliczyć:
- Niezależność energetyczną - żadne podwyżki cen prądu nie będą już tak straszne, gdy posiada się własne źródło energii.
- Budowanie wizerunku firmy - kwestie środowiskowe są dla współczesnych konsumentów istotne. Decydując się na korzystanie z ekologicznego źródła energii nasz produkt zyska wartość dodaną.
- Niższe koszty działalności - oszczędności płynące z mniejszych rachunków to jedno. Fotowoltaika to jednak również sposób na obniżenie podatku poprzez odpisy amortyzacyjne oraz odliczenie VAT (dla instalacji PV dla firm wynosi o 23%).
Inne sposoby, jak uniknąć opłaty mocowej
Choć naszym zdaniem instalacja fotowoltaiczna to najlepsze rozwiązanie, by chociażby częściowo uniknąć opłaty mocowej, nie jest to jedyna opcja. Oprócz własnego źródła darmowej energii możecie rozważyć jeszcze inne metody.
Udział w DSR
Jedną z opcji jest tzw. usługa DSR czyli Demand Side Response. Jest to rozwiązanie, które polega na zadeklarowaniu gotowości do chwilowego obniżenia lub przesunięcia zużycia energii poza godziny szczytu, w zamian za wynagrodzenie.
Program DSR prowadzą Polskie Sieci Elektroenergetyczne i mogą się do niego zgłosić wszystkie przedsiębiorstwa, które posiadają możliwość zarządzania zużyciem energii. Gdy istnieje ryzyko naruszenia stabilności pracy sieci energetycznych, Operator Sieci Przesyłowej może zgłosić zapotrzebowanie do ograniczenia zużycia. Uczestnicy programu określają poziom redukcji jaki są w stanie osiągnąć i jeśli odpowiada on OSP, następuje redukcja zużycia, za którą uczestnik otrzyma wynagrodzenie.
Zarobić można bowiem na samej gotowości do obniżenia zużycia energii. Ile? To zależy m.in. od:
- indywidualnej umowy z PSE lub agregatorem,
- liczby wyzwań do redukcji,
- wielkości, czasu trwania czy skuteczności redukcji.
Możemy zyskać nawet od ok. 70 tys. do 190 tys. złotych za 1 MW rocznie.
Zmiany w godzinach poboru energii
Innym rozwiązaniem jest zmiana profilu zużycia energii w firmie tak, by maksymalnie ograniczyć pobór energii w godzinach od 07:00 do 2:00. W godzinach od 22:01 do 06:59 opłata mocowa nie jest naliczana, dlatego dla ograniczenia wydatków energetycznych można rozważyć np. przesunięcie energochłonnych procesów właśnie na godziny nocne i wczesnoporanne lub też przeniesienie ich na weekendy.
Opcja ta oczywiście nie sprawdzi się wszędzie - np. biznesy stricte handlowe będą miały problem przestawić się na nocną czy wyłącznie weekendową sprzedaż. Również dla przedsiębiorstw produkcyjnych, przeplanowanie godzin działalności może nieść ze sobą wysokie koszty.
Zwiększenie efektywności energetycznej i zarządzanie zużyciem
Rozważyć warto z pewnością również wszelkie inne działania, które pozwolą na ograniczenie ogólnego zużycia energii w danym obiekcie. Mowa tu m.in. o przedsięwzięciach z zakresu efektywności energetycznej takich jak:
- termomodernizacja budynku - docieplenie, wymiana stolarki,
- zastosowanie nowoczesnych rozwiązań energetycznych, takich jak pompy ciepła czy rekuperacja,
- wymiana urządzeń na energooszczędne - maszyn produkcyjnych, sprzętów biurowych etc.
Uzupełnieniem powyższych działań może być zastosowanie inteligentnych systemów zarządzania energią, które:
- pozwalają uniknąć marnotrawienia energii (np. poprzez wyłączanie urządzeń, gdy w pomieszczeniu nie ma użytkowników).
- dostosowują pracę urządzeń HVAC (wentylacyjno-grzewczo-klimatyzacyjnych) do warunków pogodowych - przykład: wyłączanie klimatyzacji/ogrzewania w przypadku otworzenia okna.
- obejmują odpowiedni dobór taryfy prądu dla firmy, dla maksymalizacji oszczędności.
Oszczędności wynikające z zastosowania tych rozwiązań mogą sięgać kilkudziesięciu procent. Niestety, wiążą się z wysokimi nakładami początkowymi.
Ich skuteczność będzie też maleć wraz ze wzrostami cen prądu. Dlatego optymalnym rozwiązaniem jest inwestycja we własne źródło energii. Dzięki fotowoltaice, można łatwo uniknąć opłaty mocowej, a dodatkowo znacznie zmniejszyć pozostałe koszty związane z energią czynną. Ceny fotowoltaiki, jak na razie utrzymują się na niskim poziomie, co dodatkowo zwiększa opłacalność przedsięwzięcia. Warto zatem już teraz postarać się o niższe rachunki z fotowoltaiką i zwolnienie z opłaty mocowej.
