Sprzedawca zobowiązany URE - kto to?
Sprzedawca zobowiązany OZE to podmiot, który zgodnie z ustawą o OZE zajmuje się realizacją zadań wynikających z obowiązującego systemu rozliczania energii z OZE. Warto podkreślić, że nie istnieje jeden, określony sprzedawca zobowiązany. Ich listę co roku ogłasza Prezes Urzędu Regulacji Energetyki.
Zgodnie z art. 40, sprzedawcy zobowiązani są wybierani ze sprzedawców o największym wolumenie sprzedaży, działających na obszarze zarządzanym przez danego operatora. Po wyznaczeniu roli sprzedawcy zobowiązanego danemu sprzedawcy, operator sieci (z ustalonego obszaru) zawiera z nim umowę o świadczenie usług, które umożliwią mu realizowanie jego obowiązków względem uczestników systemu rozliczania energii z OZE.
O jakich obowiązkach mowa? W grę wchodzi m.in. rozliczanie energii z fotowoltaiki prosumenckiej czy zakup energii wyprodukowanej podczas rozruchów testowych. O tym, jakie konkretnie zadania wykonuje sprzedawca zobowiązany, szerzej napiszemy jednak nieco później.
Sprzedawca zobowiązany a sprzedawca rezerwowy
Niektórym, rola sprzedawca zobowiązany może się mylić z rolą innego podmiotu obecnego na rynku energii, a mianowicie ze sprzedawcą rezerwowym. Obie instytucje mają jednak zupełnie inne obowiązki.
Rolą sprzedawcy rezerwowego jest zapewnienie stałych dostaw energii elektrycznej odbiorcom końcowym. Po uwolnieniu rynku energii, każdy z odbiorców (zarówno osoby indywidualne, jak i klienci biznesowi) mogą korzystać z usług dowolnego sprzedawcy energii. W sytuacji, gdy z jakichś przyczyn (np. z powodu cofnięcia koncesji czy bankructwa firmy) nie jest on w stanie dłużej dostarczać energii, zadanie to przejmuje sprzedawca rezerwowy.
Sprzedawca zobowiązany OZE - zadania
Skoro wiadomo już, kim jest sprzedawca zobowiązany, wyjaśnimy teraz, co dokładnie wchodzi w skład jego obowiązków.
Zgodnie z różnymi zapisami ustawy o OZE, sprzedawca zobowiązany, odpowiada za dwa typy zadań związanych z:
- rozliczeniem ilości energii wprowadzanej do sieci energetycznej przez prosumentów,
- zakupem energii elektrycznej wyprodukowanej przez niektóre instalacje OZE.
Oprócz tego, sprzedawca zobowiązany pokrywa koszty bilansowania energii w mikroinstalacji oraz małej instalacji wytwórczej.
Obowiązki sprzedawcy zobowiązanego dotyczące rozliczania energii z mikroinstalacji prosumenckich
Sprzedawca zobowiązany jest jednym z kluczowych uczestników obowiązującego w Polsce systemu opustów. To właśnie on najczęściej jest stroną umowy kompleksowej, dzięki której możliwe jest skorzystanie z systemu prosumenckiego. Na sprzedawcy zobowiązanym spoczywa obowiązek:
- Rozliczenia ilości energii elektrycznej wprowadzonej przez prosumenta do sieci. Sprzedawca realizuje ten obowiązek z wykorzystaniem danych pochodzących z urządzenia pomiarowo-rozliczeniowego (innymi słowy - z licznika dwukierunkowego). Rozliczenie uwzględnia energię wprowadzoną i pobraną ze wszystkich faz.
- Poinformowania prosumenta o ilości energii rozliczonej - to właśnie od niego otrzymujecie rachunek z podsumowaniem ilości wprowadzonej, pobranej oraz dane na temat ilości energii pozostającej do wykorzystania w ramach “wirtualnego magazynu”.
Jeśli sprzedawca zobowiązany nie spełniłby powyższych obowiązków, podlegałby karze pieniężnej, zgodnie z art. 168, pkt. 6a ustawy o OZE.
Zakup energii z OZE przez sprzedawcę zobowiązanego
Kolejnym, niezwykle istotnym obowiązkiem sprzedawcy zobowiązanego jest zakup energii wyprodukowanej w instalacjach odnawialnych źródeł energii. Zasady jej zakupu różnią się w zależności od tego, czy mamy do czynienia z ofertą sprzedaży energii z fotowoltaiki (lub innego OZE) określoną w aukcji OZE czy też poza tym systemem. Inne zasady mogą też obowiązywać dla części źródeł OZE, takich jak biogaz, hydroenergia czy biomasa.
Sprzedawca zobowiązany a zakup energii z OZE poza aukcją
Jeśli chodzi o mikroinstalacje, podmiot, jakim jest sprzedawca zobowiązany, musi zakupić m.in.:
- Niewykorzystaną energię, wyprodukowaną przez wytwórcę, innego niż prosument energii odnawialnej będącego przedsiębiorcą, niekorzystającego z systemu opustów, w mikroinstalacji wytwórczej, czyli instalacji o mocy do 50 kW. Obowiązek zakupu dotyczy również energii przechowywanej w magazynie energii elektrycznej, jak i energii wytworzonej z biogazu rolniczego w mikroinstalacji.
- Energię elektryczną wyprodukowaną w mikroinstalacji odnawialnych źródeł energii, przez wytwórcę będącego przedsiębiorcą, zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej, niekorzystającego z systemu opustów. Warunkiem jest wytworzenie tej energii przed 1 lipca 2016 roku lub też zmodernizowanie istniejącej mikroinstalacji, po dniu 1 lipca 2016 roku.
- Energię wyprodukowaną z OZE w mikroinstalacji, przez producenta będącego przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców, niekorzystającego z systemu opustów, pod warunkiem, że energia ta została wytworzona w mikroinstalacji po 1 lipca 2016 roku.
Warunkiem zakupu energii, jest wprowadzenie jej do sieci - konieczne jest zatem wypełnienie procedur związanych z podłączeniem fotowoltaiki do sieci.
Sprzedawca zobowiązany ma także obowiązek zakupić energię z instalacji OZE, innej niż mikroinstalacja, a zatem:
- Z instalacji OZE o łącznej mocy elektrycznej mniejszej niż 500 kW, jeśli po raz pierwszy energia z niej popłynęła przed 1 lipca 2016 roku. Obowiązek zakupu też obejmuje energię wyprodukowaną podczas rozruchu technologicznego.
- Z instalacji OZE innej niż mikroinstalacja lub instalacji wykorzystującej wyłącznie biogaz rolniczy, o łącznej mocy mniejszej niż 500 kW, zmodernizowanej po 1 lipca 2016 roku,
- Z instalacji OZE wykorzystującej wyłącznie biogaz rolniczy, jeśli energia popłynęła z niej pierwszy raz przed 1 lipca 2016 roku,
- Z instalacji OZE wykorzystującej wyłącznie biogaz rolniczy, zmodernizowanej po 1 lipca 2016 roku.
W przypadku większej instalacji, warunkiem zakupu jest zaoferowanie całej energii wytworzonej i wprowadzonej do sieci, w okresie co najmniej 90 następujących po sobie dni kalendarzowych.
Sprzedawca zobowiązany a zakup energii z OZE w ramach aukcji
Warto wspomnieć, że sprzedawca zobowiązany musi również zakupić energią z instalacji OZE o mocy mniejszej niż 500 kW, która wzięła udział w aukcji OZE i ją wygrała.
Organizator aukcji, Prezes URE, informuje wówczas sprzedawcę zobowiązanego o tym, jaki producent wygrał aukcję, ile energii jest do odkupienia i jaka była cena jej zakupu.
Sprzedawca zobowiązany odkupi też energię zgodnie z taryfą FIT
Wytwórcy energii z OZE (w instalacjach o mocy do 500 kW), będący przedsiębiorstwami energetycznymi wykorzystującymi wyłącznie:
- biogaz (rolniczy, ze składowisk odpadów, z oczyszczalni ścieków lub inny),
- hydroenergię,
- biomasę,
mogą odsprzedać sprzedawcy zobowiązanemu (ale też innemu podmiotowi) niewykorzystaną energię elektryczną, po stałej cenie zakupu, określonej zgodnie z wytycznymi ustawy o OZE. Ta stała cena zakupu, określana jest również taryfą FIT (Feed in tariff).
Sprzedawca zobowiązany - po ile kupi energię z OZE?
Z wyjątkiem energii sprzedanej poza systemem aukcyjnym oraz energii sprzedawanej na podstawie taryf FIT, sprzedawca zobowiązany kupi wytworzoną energię z OZE po cenie, stanowiącej 100% średniej ceny na rynku konkurencyjnym w poprzednim kwartale. W I kwartale 2021 roku wyniosła ona 243,71 zł/MWh.
W przypadku odkupu energii przez sprzedawcę zobowiązanego, w ramach aukcji OZE, cena odkupu jest równa cenie ustalonej podczas aukcji. Ceny taryfy FIT są obliczane na podstawie kilku kryteriów.
Lista sprzedawców zobowiązanych - gdzie ją znaleźć?
Wszyscy sprzedawcy zobowiązani są wyznaczani przez Prezesa URE, w terminie do 31 października każdego roku, na rok następny. Zwykle liczba sprzedawców przekracza 100, z obszaru całej Polski.
Lista sprzedawców zobowiązanych jest publikowana co roku, na stronie Urzędu Regulacji Energetyki, w sekcji Komunikaty Prezesa URE.
Czy sprzedawca zobowiązany zyska większą rolę w rozliczaniu fotowoltaiki od 2022 roku?
W czerwcu 2021 roku pojawiła się informacja o zaprezentowaniu nowego projektu ustawy o OZE, który zakłada zlikwidowanie obecnie istniejące systemu opustów, działającego jak “wirtualny magazyn energii”. Jego miejsce miałaby zająć wyłącznie sprzedaż energii wytworzonej w mikroinstalacji prosumenckiej. Kupcem miałby wówczas być właśnie sprzedawca zobowiązany (lub opcjonalnie, inny sprzedawca lub tzw. agregator).
Projekt zakłada zakup energii po średniej cenie energii na rynku konkurencyjnym, w poprzednim kwartale, czyli dokładnie po tej samej cenie, po której teraz odkupywana jest energia z mikro i małych instalacji wytwórczych. Z punktu widzenia prosumentów zmiana ta jest oczywiście gorsza - zamiast odzyskać ok. 70-80% wyprodukowanej energii, będą mogli uzyskać kwotę, stanowiącą ok. 40% stawki za prąd w zakupie.
Jeśli projekt zostanie wprowadzony w obecnym kształcie, sprzedawcy zobowiązani będą prowadzili rozliczenia energii dla niemal wszystkich producentów OZE (z wyłączeniem tych, którzy zdecydują się na znalezienie własnego kupca lub skorzystanie z usług agregatora). A to zdecydowanie zwiększy ich rolę w całym systemie rozliczeń OZE.
Jak na razie, nie wiadomo jednak czy tak się stanie, gdyż w Sejmie pojawił się także kontrprojekt, opracowany przez grupę posłów (na czele z Jadwigą Emilewicz), zakładający nie likwidację, ale modyfikację systemu opustów. Bilansowanie 1:0,7 lub 1:0,8 z opustem na opłaty dystrybucyjne, miałoby zostać zastąpione przez bilansowanie 1:1 oraz naliczanie opłat dystrybucyjnych prosumentom.
Ostatecznie więc sprzedawca zobowiązany to obecnie szara eminencja systemu rozliczania energii z OZE. Już teraz rola tego podmiotu jest znacząca - odpowiada bowiem za funkcjonowanie m.in. systemu opustów, ale też sprzedaż energii z instalacji o mocy do 500 kW. Jeśli proponowane zmiany ustawy o OZE wejdą w życie, jego rola zwiększy się jeszcze bardziej. Warto zatem wiedzieć dokładnie, kim jest i jakie obowiązki ma sprzedawca zobowiązany.
Przeczytaj także:
