Rynkowa cena energii elektrycznej a net-billing. Cena sprzedaży - listopad 2023

Rynkowa cena energii elektrycznej. Dlaczego jest ważna dla prosumentów?

Na początku kwietnia 2022 roku, w zasadach prosumenckich obowiązujących w Polsce zaszły diametralne zmiany. Obowiązujący od 2016 roku system opustów, ustąpił miejsca nowej formule rozliczeń - net-billingowi.

W net-billingu nadprodukcja (czyli energia niewykorzystana na bieżąco, odesłana do sieci) jest przeliczana na złotówki. Uzyskana w ten sposób kwota nosi miano depozytu prosumenckiego i jest zapisywana oddzielnie dla każdego prosumenta, na specjalnym koncie. Zebrane środki można wykorzystać do obniżania kosztów energii czynnej pobranej z sieci (przy czym należy pamiętać, że prosument nadal będzie ponosił pełne koszty dystrybucyjne). Poszczególne miesięczne wpływy z nadwyżek, składające się na depozyt prosumencki, można wykorzystać przez 12 miesięcy od momentu przypisania ich do konta. Wsparcie w formie net-billingu będzie obowiązywać przez okres następnych 15 lat.

Do obliczania kwoty depozytu prosumenckiego, zgodnie z ustawą o OZE, wykorzystywana jest cena rynkowa energii elektrycznej. W pierwszej fazie wdrożenia net-billingu (od 1 lipca 2022 roku do 30 czerwca 2024 roku), przy obliczeniach depozytu pod uwagę jest brana rynkowa cena energii elektrycznej - miesięczna. Stawkę tę ogłasza operator krajowego systemu elektroenergetycznego – w Polsce jest nim PSE (Polskie Sieci Elektroenergetycznego).

RCEm: rynkowa miesięczna cena energii elektrycznej - czym jest? Jak się ja oblicza?

By wyjaśnić, jak obliczana jest cena sprzedaży w net-billingu, trzeba w pierwszej kolejności wyjaśnić, czym jest rynkowa cena energii elektrycznej (RCE).

Zgodnie z art. 4b rynkowa cena energii to “ważona wolumenem obrotu średnia z cen energii elektrycznej określonych dla polskiego obszaru rynkowego, dla wszystkich sesji notowań danej doby w systemie kursu jednolitego na rynkach dnia następnego”. Jest ona jednym z parametrów niezbędnych do obliczenia tzw. miesięcznej rynkowej ceny energii elektrycznej (RCEm). To właśnie na jej podstawie będzie obliczana wartość depozytu prosumenckiego w net-billingu, w okresie od 1 lipca 2022 roku do 30 czerwca 2024 roku.

Rynkowa miesięczna cena energii RCEm jest ustalana oddzielnie dla każdego miesiąca, na podstawie rynkowej ceny energii RCE oraz wolumenu energii elektrycznej wprowadzonej do sieci przez prosumentów, oraz prosumentów zbiorowych w mikroinstalacjach, oraz małych instalacjach, w określonej jednostce czasu. Innymi słowy, RCEm to średnia RCE ważona ilością energii wprowadzonej przez prosumentów w danym okresie.

Wzór na obliczenie RCEm można znaleźć w art. 4 ust. 7 ustawy o OZE. Nie musicie jej jednak obliczać sami, gdyż Operator Informacji Rynku Energii (Polskie Sieci Elektroenergetyczne) będzie ją regularnie publikował na swojej stronie.

RCEm PSE - w net-billingu cena sprzedaży może być korygowana

Dość istotną kwestią, o której nie wiele mówi się w kontekście miesięcznej rynkowej ceny energii jest fakt, że może być ona korygowana.

Jak wyjaśnił serwisowi enerad.pl przedstawiciel Polskich Sieci Elektroenergetycznych Maciej Wapiński, ustawa Prawo energetyczne dopuszcza dokonanie zmian w ogłoszonej miesięcznej rynkowej cenie energii. Zgodnie z art. 11y pkt. 8 ustawy Prawo energetyczne, operator informacji rynku energii (czyli PSE) w przypadku otrzymania korekty danych pomiarowych, dostarczanych przez OSD, oblicza skorygowaną wartość miesięcznej rynkowej ceny energii (różnica musi być jednak większa niż 0,1%).

Dane pomiarowe, a więc także rynkowa miesięczna cena energii elektrycznej, mogą zostać skorygowane w miesiącach: m+2, m+4 i m+12 (zgodnie z zapisami Warunków Dotyczących Bilansowania, rozdział 4.2.4.3.).

- wyjaśnia Maciej Wapiński, przedstawiciel PSE.

Korekta RCEm PSE ma bezpośrednie przełożenie na stawki, według których będą rozliczani prosumenci, a zatem również na zawartość depozytu prosumenckiego. Jeśli PSE zmniejszy stawki w drodze korekty, sprzedawca dokonujący rozliczenia energii z fotowoltaiki uwzględni ten krok, stosownie pomniejszając zawartość konta prosumenckiego. I w drugą stronę, jeśli stawki by wzrosły, większa będzie również suma w depozycie.

Zła wiadomość jest taka, że nie istnieje ustawowy, maksymalny limit korekty. Jako że różnice wynikają z danych pomiarowych, nie powinny być one znaczące (jak do tej pory nie przekroczyły one 2%).

Net-billing: cena odkupu energii z fotowoltaiki 2023

Miesięczna rynkowa cena energii (cena sprzedaży w net-billingu) opublikowana w listopadzie 2023 roku, dla energii wyprodukowanej w październiku 2023 roku wynosi 311,67 zł/MWh, czyli w zaokrągleniu 0,31 zł za 1 kWh.

Co to oznacza dla prosumentów? Jeśli we wrześniu 2023 roku instalacja oddała do sieci 1.000 kWh nadwyżek, na koncie prosumenckim zostanie zapisana kwota 311,67 zł (oczywiście w przypadku korekty RCEm, wartość depozytu za korygowany miesiąc zostanie zmodyfikowana). Wartość depozytu prosumenckiego prosument będzie mógł wykorzystać na pokrycie kosztów energii czynnej pobranej z sieci, przez 12 miesięcy. Środki niewykorzystane przez ten czas stanowią nadpłatę, która jest zwracana prosumentowi na koniec 13. miesiąca. Zwrot nie przekroczy jednak 20% wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci w tym miesiącu, którego dotyczy zwrot.

Ile płaci Tauron, PGE za 1 kWh z fotowoltaiki w 2023 roku?

To, ile za prąd z fotowoltaiki zapłaci Tauron, PGE czy pozostali sprzedawcy energii, póki co, jest całkowicie uzależnione od miesięcznej rynkowej ceny energii ogłaszanej przez PSE. Oznacza to, że za prąd oddany w październiku 2023 roku, Tauron czy PGE zapłaci prosumentowi nie więcej niż 311,67 zł za każde 1.000 kWh nadwyżek oddanych do sieci.

Net-billing: cena sprzedaży 2022 / 2023. Dane miesięczne

Jak już wspominaliśmy, stawki za energią oddawaną do sieci w ramach net-bilingu będą regularnie (co miesiąc) publikowane przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Poniżej prezentujemy tabelę zawierającą miesięczne rynkowe ceny prądu z 2022 i 2023 roku. Kolorem pomarańczowym oznaczyliśmy aktualną stawkę za dany miesiąc (po ewentualnych korektach).

Net-billing - cena sprzedaży a cena zakupu energii elektrycznej w 2023 roku

Jak cena sprzedaży w net-billingu ma się do cen zakupu energii elektrycznej? Aby odpowiedzieć na to pytanie, trzeba ustalić kilka kwestii. Po pierwsze, ceny prądu 2023 w Polsce nie są jednakowe i mogą się różnić, w zależności m.in. od sprzedawcy, regionu, rodzaju odbiorcy czy oferty. Dlatego, w tym artykule skupimy się na porównaniu rynkowej miesięcznej ceny energii w net-billingu z urzędowymi cenami energii dla gospodarstw domowych (taryfa G11), zatwierdzonymi przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyk.

Uwaga! Zgodnie z ustawą zamrażającą ceny energii w 2023 roku, podmioty korzystające z taryfy G11, które nie przekroczą przyjętego limitu (w zależności od kryteriów, limit wynosi 2.000, 2.600 lub 3.000 kWh) zapłacą za prąd dokładnie tyle samo, co w 2022 roku.

Po przekroczeniu limitu 2.000 kWh (lub pozostałych) energia czynna będzie nas kosztowała nie więcej niż 693 zł netto za MWh, czyli ok. 852,39 zł brutto/MWh (0,85 zł/kWh). Do tego będzie trzeba doliczyć opłaty dystrybucyjne. Dla przedsiębiorstw nie przewidziano limitów, natomiast maksymalna stawka została ustalona na poziomie 785 zł/MWh netto.

Biorąc pod uwagę powyższe kwestie, jak wygląda relacja stawki zakupu energii czynnej do jej sprzedaży? W tabelce poniżej znajdziecie porównanie stawek zakupu i sprzedaży 500 kWh energii elektrycznej, z uwzględnieniem:

• stawki sprzedaży dla energii oddanej do sieci wg. stawek ogłoszonych w czerwcu 2023 roku (za energię z maja 2023 roku),
• stawki zakupu energii obowiązującej w limicie oraz poza nim, w taryfie G11, powiększonej o podatek VAT (23%).

Uwaga! Poniższe stawki zakupu energii nie zawierają opłat stałych i dystrybucyjnych - odnoszą się wyłącznie do ceny energii czynnej. Przyjęliśmy taki model obliczeń, ponieważ opłaty stałe i dystrybucyjne nie mogą być bezpośrednio pokrywane ze środków zgromadzonych w depozycie prosumenckim. Nasze obliczenia pokazują zatem jedynie relację stawek zakupu do stawek sprzedaży.

Stawki na sierpień 2023 roku przyniosły kolejną obniżkę względem rynkowej miesięcznej ceny energii z ubiegłego miesiąca. Prosumenci mieszczący się w limicie ustalonym w 2022 roku, zauważą ok. 18-19% różnicę (in minus) między ceną zakupu a ceną sprzedaży energii czynnej. Kwotowo, w przeliczeniu na 500 kWh oddanej energii, mowa o ok. 47-48 zł różnicy - nie jest to zatem dużo.

A jak będzie w przypadku przekroczenia limitu?

Po przekroczeniu limitów przyjętych w ustawie zamrażającej ceny prądu, stawka za energię czynną wyniesie już 0,85 zł/kWh brutto. I w takim przypadku różnica między ceną zakupu a ceną sprzedaży okaże się znacznie większa.

Analizując stawki zakupu i sprzedaży energii w net-billingu można zauważyć, że koszt każdej kilowatogodziny zakupionej poza limitem będzie aż o ok. 51% wyższy od przychodu ze sprzedaży energii, według stawki ogłoszonej we wrześniu 2023 roku (dla energii z sierpnia 2023 roku).

Warto także pamiętać, że opłacalność instalacji fotowoltaicznej zawsze należy rozpatrywać w ujęciu rocznym. Nie można też zapominać, że w obecnym modelu rozliczenia prosumentów ogromny wpływ na opłacalność fotowoltaiki ma autokonsumpcja, czyli bieżące zużycie. Im więcej energii niezbędnej do zasilania domu czy firmy zastąpimy energią wyprodukowaną przez naszą instalację fotowoltaiczną, tym mniej będziemy musieli przejmować się relacją ceny zakupu i ceny sprzedaży, a także wysokością opłat dystrybucyjnych. Wszystko, co musicie wiedzieć na temat autokonsumpcji znajdziecie w naszym artykule: Autokonsumpcja – fotowoltaika na własne potrzeby. To się opłaca!

Miesięczna rynkowa cena energii - podsumowanie ubiegłego roku

Wbrew wielu prognozom, przez cały 2022 rok miesięczna rynkowa cena energii utrzymywała się na wysokim poziomie, przewyższając przez cały rok koszt zakupu energii czynnej. Najlepszy pod tym względem był sierpień, dla którego ogłoszona RCEm wynosiła 1023,42 zł (po korekcie wyniosła ostatecznie 1019,06 zł). Druga i trzecia co wartości stawka RCEm przypadała odpowiednio na lipiec (po korekcie 796,27 zł) oraz grudzień (po korekcie 728,20 zł).

Źródło: opracowanie własne enerad.pl na podstawie danych PSE

Bazując na hipotetycznej sytuacji zakupu i sprzedaży 500 kWh energii, zysk odnotowywany przez prosumentów, w zależności od miesiąca wahał się od ok. 29% do nawet nieco ponad 100%. W ujęciu kwotowym różnica wynosiła od ok. 70 do 254 zł na plus (prosument zarobił na energii więcej niż na nią wydał). Osoby rozliczające się w net-billingu w 2022 roku mogły zatem wypracować sporą nadwyżkę, która przyda im się na pokrycie kosztów dystrybucji czy ewentualnych kosztów związanych z przekroczeniem limitu 2.000 kWh w 2023 roku. Co ciekawe, dynamika wzrostów i spadków rynkowej miesięcznej ceny energii PSE była niemal identyczna z dynamiką średnioważonej ceny miesięczne z Towarowej Giełdy Energii.

Źródło: opracowanie własne enerad.pl na podstawie danych TGE

Rynkowa cena energii elektrycznej a net-billing. Cena sprzedaży w 2024 roku będzie godzinowa!

Zmiany z 2022 roku wprowadzone w systemie prosumenckim wywołały niemały chaos na rynku fotowoltaicznym. Rok 2023 pod tym względem ma być zdecydowanie spokojniejszy. Będzie to jednak okres ciszy przez kolejną burzą, która pojawi się w połowie 2024 roku. Miesięczna rynkowa cena energii elektrycznej nie będzie bowiem wykorzystywana do rozliczenia prosumentów przez cały okres 15 lat. Do 30 czerwca 2024 roku obowiązuje nas tzw. okres dostosowawczy, podczas którego uczestnicy rynku energii (m.in. sprzedawcy energii) będą musieli się przygotować na pojawienie się CSIRE (Centralnego Systemu Informacji Rynku Energii). Zacznie on działać 1 lipca 2024 roku. Od momentu jego uruchomienia nadwyżki odsyłane do sieci będą rozliczane według taryf dynamicznych, w ujęciu godzinowym. Jak będą wyglądać godzinowe rynkowe ceny energii elektrycznej? Obecnie trudno przewidzieć - będzie bowiem na nie wpływać wiele czynników. Poniżej znajdziecie przykładowe, rynkowe ceny energii elektrycznej w ujęciu godzinowym z listopada 2022 roku, które mogą dać pewien punkt odniesienia. Trzeba jednak mieć na uwadze, że stawki nie zawsze będą wyglądać tak korzystnie - wraz ze wzrostem nasycenia sieci fotowoltaiką będą pojawiać się tzw. ujemne ceny energii.

Źródło: pse.pl

Fotowoltaika w 2023 roku nadal się opłaca i będzie się opłacać przez następne lata. Trzeba bowiem pamiętać, że w bliskiej perspektywie będą nas czekać kolejne podwyżki cen prądu (bez zamrożenia, stawki za energię czynną wzrosłyby w 2023 roku aż o ok. 150%!). Produkowanie własnej energii, konsumowanie jej na bieżąco oraz odsprzedawanie nadwyżek do sieci będzie zatem jedynym skutecznym sposobem na ochronę przed wysokimi rachunkami za prąd.